Tuyen tap truyen ngan khai hung

TRUYÏÅN NGÙÆN KHAÁI HÛNG 1

MUÅC LUÅC

ÀÛÁA CON ÀÊÌU LOÂNG................................................................................................................ 2

NHAÂ MEÅ LÏ................................................................................................................................. 7

TRÚÃ VÏÌ ...................................................................................................................................... 13

MÖÅT CÚN GIÊÅN........................................................................................................................ 19

NGÛÚÂI BAÅN TREÃ ...................................................................................................................... 25

CAÁI CHÊN QUEÂ ........................................................................................................................ 31

ÀOÁI ............................................................................................................................................ 35

MÖÅT ÀÚÂI NGÛÚÂI ...................................................................................................................... 44

NGÛÚÂI LÑNH CUÄ ...................................................................................................................... 49

HAI LÊÌN CHÏËT ......................................................................................................................... 57

BÏN KIA SÖNG ........................................................................................................................ 64

NGÛÚÂI ÀÊÌM ............................................................................................................................. 71

HAI ÀÛÁA TREÃ ........................................................................................................................... 75

ÀÛÁA CON .................................................................................................................................. 82

TRONG BOÁNG TÖËI BUÖÍI CHIÏÌU............................................................................................ 89

ÀÏM SAÁNG TRÙNG.................................................................................................................. 93

CUÖËN SAÁCH BOÃ QUÏN ........................................................................................................... 98

DÛÚÁI BOÁNG HOAÂNG LAN..................................................................................................... 104

TÖËI BA MÛÚI.......................................................................................................................... 110

CÖ HAÂNG XEÁN ....................................................................................................................... 116

TÒNH XÛA ............................................................................................................................... 129

SÚÅI TOÁC .................................................................................................................................. 140


ÀÛÁA CON ÀÊÌU LOÂNG

Tên nhúá laåi möåt caách roä raâng nhûäng giúâ chaâng chúâ àúåi trong
cùn phoâng úã höå sinh viïån. Thò giúâ luác êëy sao hònh nhû ài chêåm thïë!
Tên tûúãng caái buöíi êëy keáo daâi ra maäi khöng bao giúâ hïët. Chaâng
noáng ruöåt nhû lûãa àöët, ài ài laåi laåi trong phoâng, ngöìi xuöëng chiïëc
ghïë úã bïn tûúâng möåt laát röìi àûáng dêåy. Chaâng àûa mùæt nhòn qua
nhûäng baân ghïë giaãn dõ vaâ sún trùæng, xïëp àùåt möåt caách goån gheä. Röìi
chaâng chùm chuá nhòn caái caánh cûãa àoáng úã goác phoâng. Bïn kia caánh
cûãa, vúå chaâng àang chúâ àúåi caái bñ mêåt laå luâng cuãa sûå sinh núã. Thónh
thoaãng cûãa phoâng heá múã, möåt cö àúä mùåc trùæng roán reán bûúác ra. Tên
thoaáng nghe thêëy nhûäng tiïëng kïu khe kheä vaâ àau àúán. Chaâng àïí yá
doâ xeát neát mùåt cuãa cö àúä nhûng vêîn thêëy cö ta bònh tônh nhû
thûúâng, nheå nhaâng ài ra ngoaâi lêëy chai nûúác, hai caái khùn mùåt.
Röìi cuöåc chúâ àúåi khoá chõu êëy hïët. Tên nghe thêëy mêëy tiïëng kïu
theát trong phoâng bïn àûa sang, tiïëp àïën tiïëng treã con khoác. Möåt laát,
caánh cûãa phoâng múã röång, möåt cö àúä gheá àêìu ra ngoaâi móm cûúâi:
- Múâi öng vaâo. Xong caã röìi.
Tên theo cö ta bûúác vaâo trong phoâng. Chaâng thêëy mêëy cö àúä
xuám xñt chung quanh caái nöi mêy vaâ thoaáng nhòn thêëy giûäa àöëng
vaãi trùæng möåt vêåt gò àoã noän àang àöång àêåy. Tên àïën gêìn bïn
giûúâng. Vúå chaâng nùçm ngaã àêìu trïn göëi trùæng, neát mùåt xanh xao vaâ
mïåt nhoåc. Nhûng hai con mùæt saáng lïn nhû vui mûâng khi nhêån
thêëy chaâng.
Trong gian phoâng yïn lùång vêîn phaãng phêët caái khöng khñ cuãa
möåt sûå bñ mêåt gò quan troång. Caác cö àúä noái vúái nhau khe kheä. Tên
ngöìi xuöëng caái ghïë àêìu giûúâng, cêìm lêëy tay vúå. Chaâng thêëy baân tay
laånh vaâ ûúát àêîm möì höi.
Baâ àúä chñnh àaä loát xong cho àûáa beá, àûa àïën trûúác mùåt Tên, vui
veã noái:


- Öng xem cö beá coá khoãe maånh khöng? Àûúåc hún ba cên rûúäi
àêëy.
Trong khi vúå chaâng giú tay ra àoán lêëy àûáa con möåt caách êu yïëm
vaâ nêng niu, Tên toâ moâ ngùæm nhòn caái àêìu beá phuã toác àen vaâ mûúåt.
Chaâng thêëy möåt caãm tûúãng laå, khöng roä rïåt, nêíy núã trong loâng.
Nhûng caái duám thõt àöång àêåy, caái mêìm söëng nhoã moån vaâ yïëu úát kia
hònh nhû khöng coá möåt chuát liïn laåc gò vúái chaâng caã. Tên khöng
thêëy caãm àöång nhû chaâng tûúãng, vaâ cuäng khöng thêëy coá möåt tònh
caãm gò àöëi vúái àûáa con múái àeã.
Möåt tuêìn lïî sau úã nhaâ, Tên thêëy vúå vaâ vuá em bêån röån, röëi rñt
nhû möîi khi sùæp àïën ngaây giöî. Hai ngûúâi suöët caã buöíi chó ngöìi cùæt
vaâ khêu nhûäng caái aáo con con, àan nhûäng àöi têët xinh xinh vaâ sûãa
soaån caái nöi mêy. Nhûäng cöng viïåc àoá, Tên thêëy hay hay, nhûng
chaâng khöng àïí têm àïën. Thónh thoaãng chaâng múái thoaáng chuá yá
möåt chuát àïën àûáa beá maâ chaâng thêëy luác naâo cuäng quêën kñn trong
miïëng vaãi trùæng vaâ nhùæm mùæt nguã kyä.
Möåt buöíi saáng khi sùæp sûãa ài laâm, Tên thêëy vúå goåi:
- Naây cêåu laåi maâ xem, hay quaá.
Tên cuái xuöëng giûúâng vúå chaâng àûúng ngöìi, vaâ hai tay giûä chên
àûáa beá àùåt nùçm trûúác mùåt. Hai baân tay nhoã nhùæn cuãa àûáa beá àang
coå quaåy, giú lïn giú xuöëng, hai con mùæt beá lúâ àúâ, nhû húi ngaåc nhiïn
nhòn.
Vúå chaâng sung sûúáng hoãi:
- Coá phaãi noá nhúán hún höm noå nhiïìu khöng?
Naâng giú ngoán tay cho àûáa beá nùæm röìi tiïëp:
- Naây cêåu xem noá nùæm chùåt chûa naây!
Tên cuäng cêìm lêëy tay àûáa beá àaáp:
- ÛÂ, nhûng sao caái àêìu noá daâi thïë nhó. Töi tröng noá thïë naâo êëy.
- Noá coân beá thò noá thïë chûá sao.
- Maâ hònh nhû möåt mùæt to, möåt mùæt nhoã.
Vúå Tên ra yá khöng bùçng loâng, caäi laåi:
- Khöng, hai mùæt noá bùçng nhau àêëy chûá. Cêåu chó hay chï noá
thöi.


Röìi naâng bïë àûáa con lïn loâng, êu yïëm cho buá.
Dêìn dêìn Tên cuäng quen vúái àûáa treã lùång leä söëng bïn mònh. Möîi
lêìn ài vïì Tên laåi àïën caånh caái nöi, veán têëm maân trùæng lïn vaâ nhòn
möåt laát àûáa beá nùçm trong àoá, vêîn hai tay coå quaåy vaâ con mùæt lúâ àúâ
nhòn moåi vêåt. Tuy vêåy, Tên khöng nhêån thêëy roä rïåt coá caái liïn laåc gò
vúái àûáa treã. Vaã laåi chaâng cuäng khöng nghô sêu xa gò vïì sûå àoá, chó
thoaáng qua trong trñ maâ thöi.
Möåt lêìn, chaâng àang ngöìi laâm viïåc úã baân giêëy thò nghe tiïëng vúå
tùæm cho àûáa beá úã trong buöìng. Vúå chaâng goåi:
- Cêåu vaâo àêy höå töi möåt tñ.
Tên quay mùåt vaâo phña buöìng, àaáp:
- Con sen àêu, sao khöng goåi noá?
- Noá coân bêån giùåt ngoaâi kia. Thò cêåu vaâo höå töi möåt tñ coá laâm
sao. Giûä höå töi caái àêìu àïí töi tùæm cho noá thöi maâ.
Tên ngêìn ngaåi boã giúã cöng viïåc:
- Naâo thò vaâo!
Röìi chaâng vaâo trong buöìng ngöìi xuöëng bïn caái chêåu, hai tay giûä
lêëy àêìu àûáa beá. Vúå chaâng noái lêëy loâng:
- Cêåu chó cêìm möåt tñ thöi. Töi tùæm cho noá xong ngay bêy giúâ
àêy.
Tên nhòn àûáa beá, khöng thñch möåt chuát naâo. Caái thên hònh
ngùæn nguãn vaâ chên tay ngùèng nghiu cuãa noá laâm chaâng khoá chõu
khöng muöën àïí yá àïën. Chaâng caâu nhaâu mùæng àûáa beá:
- Nùçm im! Maây cûá coå quaåy bùæn caã nûúác lïn tao àêy naây.
Caái àêìu àûáa beá böi àêìy xaâ phoâng nïn caâng trún khoá giûä. Tên àaä
thêëy moãi tay. Chaâng baão vúå:
- Thöi, giûä lêëy noá, töi moãi tay lùæm röìi.
Vúå chaâng húi gùæt:
- Haäy giûä möåt chuát nûäa. Múái coá möåt tñ thïë àaä kïu moãi!
Caái gioång noái êëy laâm cho Tên khöng bùçng loâng. Chaâng buöng
àûáa treã àûáng dêåy, traã lúâi xùéng:
- Khöng phaãi cöng viïåc cuãa töi. Vúái laåi töi tröng noá khoá chõu
lùæm.


Tên khöng nhêån thêëy neát ngaåc nhiïn vaâ buöìn rêìu cuãa vúå, bûúác
ra ngoaâi. Möåt chuát höëi hêån, àïën cûãa, laâm chaâng quay mùåt laåi: Vúå
chaâng àang öm àûáa beá trong loâng, khoác nûác núã.
Ra ngoaâi, Tên múái nhêån thêëy caái cûã chó vö lyá cuãa mònh. Möåt
têëm tònh thûúng naãy núã trong loâng chaâng. Tên muöën trúã vaâo an uãi
vúå, xin löîi naâng vò àaä laâm naâng phaãi buöìn rêìu. Chaâng dûâng laåi, àõnh
quay vaâo, nhûng khöng biïët caái gò vêîn giûä chaâng laåi. Tên àïën ngöìi
bïn baân, nghô ngúåi.
Tûâ khi hai vúå chöìng lêëy nhau, nhûäng cuöåc caäi coå nhoã moån,
khöng coá nghôa lyá gò, vêîn thûúâng xaãy ra luön. Vò möåt cêu noái, vò möåt
cúá khöng àêu, hai vúå chöìng laåi giêån nhau. Maâ cuäng nhû lêìn naây,
Tên caãm thêëy chaâng chó noái möåt lúâi noái dõu ngoåt, ïm aái laâ àuã cho hai
bïn laåi hoâa húåp nhû cuä. Nhûng nhûäng cêu êëy tan ài trïn miïång
trûúác khi noái ra lúâi. Möåt yá xêëu khiïën chaâng yïn lùång, vaâ xui chaâng
giêån dûä thïm lïn àïí lêëy phêìn phaãi vïì mònh.
Khi Tên trúã laåi phoâng, chaâng thêëy vúå àang ngöìi cho con buá.
Àûáa beá chaãi rûãa saåch seä tröng höìng haâo nhû àaánh phêën. Caái baân
tay mêåp maåp xinh xùæn cuãa noá nùæm chùåt lêëy tay meå nhû àïí cêìu sûå
êu yïëm vaâ che chúã. Thónh thoaãng noá êåm ûâ trong miïång coá veã rêët
bùçng loâng.
Tên laåi gêìn, cuái nhòn àûáa beá. Chaâng thêëy trong loâng möåt caãm
àöång ïm àïìm vaâ phiïìn phûác. Nhòn àûáa treã ngêy thú nùçm trong loâng
meå, Tên caãm thêëy lêìn àêìu caái thiïng liïng sêu xa cuãa sûå söëng, vaâ
nhêån thêëy chñnh nhûäng caái beá nhoã, heân moån hùçng ngaây noá phaá hoaåi
cuöåc àúâi.

*
* *

Tûâ àêëy, àûáa con nhû caái dêy giûä sûå hoâa húåp trong hai vúå chöìng.
Tên vaâ vúå chaâng khöng caäi nhau nûäa. Maâ nïëu coá xaãy ra cuöåc húân
giêån, hai ngûúâi chó cuâng tröng àûáa treã muäm môm laâ laåi hoâa haão nhû
cuä.
Thónh thoaãng, vúå chaâng böìng con àûa àïën trûúác mùåt Tên, chó
cho chaâng biïët nhûäng caái thay àöíi trong àûáa beá.


- Naây cêåu tröng, caái thoáp bêy giúâ àaä nhoã ài röìi àêëy.
Tên cuäng chùm chuá xem, röìi noái chuyïån vúái con. Luác chaâng
ngûãng lïn nhòn, chaâng thêëy vúå ngûúång nghõu muöën giêëu sûå vui
mûâng laâm ûãng höìng àöi goâ maá. Tên cuäng thêëy trong têm can möåt sûå
vui veã khaác thûúâng.
Buöíi saáng nay, vûâa bûúác chên vaâo trong nhaâ, Tên àaä hoãi vúå:
- Em àêu?
- Noá nguã. Caái gò thïë?
- Töi coá caái naây hay lùæm.
Tên giú lïn cho vúå xem möåt àöi bñt têët len trùæng xinh àeåp.
Chaâng bûúác laåi bïn caånh caái nöi ruã maâu trùæng saåch seä.
Vúå chaâng vöåi noái:
- ÊËy, kheä chûá cêåu, àïí noá nguã. Töi vûâa múái àùåt xong.
Tên roán reán, khe kheä giúã têëm maân tuyn nhòn thêëy àûáa treã nùçm
goån gaâng trong vaãi trùæng. Chaâng cuái mònh xuöëng, yïn lùång àúåi trïn
cùåp möi nhoã beá möåt nuå cûúâi.
Vaâ Tên thêëy trong loâng rung àöång kheä nhû caánh bûúám non,
möåt tònh caãm sêu xa vaâ múái meã chaâng chûa tûâng thêëy.
Ruát tûâ têåp truyïån ngùæn Gioá àêìu muâa,
Nxb Àúâi nay, Haâ Nöåi, 1937.


NHAÂ MEÅ LÏ

Àoaân Thön laâ möåt caái phöë chúå töìi taân gêìn ngay möåt huyïån lyå
nhoã úã trung chêu. Hai daäy nhaâ luåp xuåp, maái tranh xuöëng thêëp gêìn
àïën thïìm, che nûãa nhûäng caái giaåi nûáa àaä muåc naát. Gêìn àêy laâ
nhûäng quaán chúå xiïu veåo àûáng bao boåc möåt cùn nhaâ gaåch coá gaác,
bûng bñt nhû möåt caái töí chim, nhaâ cuãa möåt ngûúâi giêìu trong laâng
laâm ra àïí baán haâng.
Ngûúâi úã phöë chúå laâ baãy, taám gia àònh ngheâo khöí khöng biïët quï
quaán úã àêu, maâ ngûúâi dên trong huyïån vêîn goåi möåt caách khinh bó:
nhûäng keã nguå cû. Hoå úã nhûäng àêu àïën àêy kiïëm ùn trong mêëy nùm
trúâi laâm àoái keám, laâm nhûäng nghïì lùåt vùåt: Ngûúâi thò keáo xe, ngûúâi
thò àaánh dêåm hay laâm thuï, úã mûúán cho nhûäng nhaâ giêìu coá trong
laâng. Ngûúâi ta goåi möîi gia àònh bùçng tïn ngûúâi meå: nhaâ meå Hiïìn,
nhaâ meå Àöëi, nhaâ meå Lï. Nhûäng gia àònh naây àïìu giöëng nhau úã chöî
cuâng ngheâo naân nhû nhau caã.
Nhaâ meå Lï laâ möåt gia àònh möåt ngûúâi meå vúái mûúâi möåt ngûúâi
con. Baác Lï laâ möåt ngûúâi àaân baâ quï chùæc chùæn vaâ thêëp beá, da mùåt
vaâ chên tay dùn deo nhû möåt quaã traám khö. Khi baác múái àïën phöë,
ai ai cuäng chuá yá àïën àaám con cuãa baác: Mûúâi möåt àûáa, maâ àûáa nhúán
múái coá mûúâi baãy tuöíi, àûáa beá nhêët haäy coân phaãi bïë trïn tay.
Meå con baác ta úã möåt cùn nhaâ cuöëi phöë, möåt cùn nhaâ cuäng luåp
xuåp nhû nhûäng cùn nhaâ khaác. Chûâng êëy ngûúâi chen chuác trong möåt
khoaãng röång àöå bùçng hai chiïëc chiïëu, coá möîi möåt chiïëc giûúâng nan
àaä gêîy naát. Muâa reát thò giaãi öí rúm àêìy nhaâ, meå con cuâng nùçm nguã
trïn àoá, tröng nhû möåt caái öí choá, choá meå vaâ choá con luác nhuác. Àöëi
vúái nhûäng ngûúâi ngheâo nhû baác, möåt chöî úã nhû thïë cuäng tûúm têët
lùæm röìi. Nhûng coân caách kiïëm ùn. Baác Lï chêåt vêåt, khoá khùn suöët
ngaây cuäng khöng àuã nuöi chûâng êëy àûáa con. Tûâ buöíi saáng tinh
sûúng, muâa nûåc cuäng nhû muâa reát, baác ta àaä phaãi trúã dêåy àïí ài laâm


mûúán cho nhûäng ngûúâi coá ruöång trong laâng. Nhûäng ngaây coá ngûúâi
mûúån êëy, tuy baác phaãi laâm vêët vaã, nhûng chùæc chùæn buöíi töëi àûúåc
mêëy baát gaåo vaâ mêëy àöìng xu vïì nuöi luä con àoái àúåi úã nhaâ. Àoá laâ
nhûäng ngaây sung sûúáng. Nhûng àïën muâa reát, khi caác ruöång kia àaä
gùåt röìi, caánh àöìng chó coân trú cuöëng ra dûúái gioá bêëc laånh nhû lûúäi
dao sùæc khña vaâo da, baác Lï lo súå; vò khöng ai mûúån baác laâm viïåc gò
nûäa. Thïë laâ caã nhaâ nhõn àoái. Mêëy àûáa nhoã nhêët, con Tyá, con Phuán,
thùçng Hi maâ con chõ noá bïë, chuáng noá khoác laã ài maâ khöng coá caái ùn.
Dûúái manh aáo raách naát, thõt chuáng noá thêm tñm laåi vò reát, nhû thõt
con trêu chïët. Baác Lï öm êëp lêëy con trong öí rúm àïí mong lêëy caái húi
êëm cuãa mònh êëp uã cho noá. Thùçng con nhúán nhêët thò tûâ saáng àaä cuâng
thùçng Ba ra caánh àöìng kiïëm con cua con öëc, hay sau muâa gùåt, ài
moát nhûäng böng luáa coân soát laåi trong khe ruöång. Thêåt laâ sung
sûúáng, nïëu chuáng mang vïì àûúåc möåt lûúåm, trong nhûäng ngaây may
mùæn. Vöåi vaâng, baác Lï àêíy con ra vú lêëy boá luáa, àem àïí xuöëng dûúái
chên voâ naát, veát höåt thoác, giaä lêëy gaåo. Röìi laâ möåt bûäa cúm noáng luác
buöíi töëi giaá reát meå con ngöìi xuám quanh nöìi cúm böëc húi, trong khi
bïn ngoaâi gioá laånh rñt qua maái tranh.

*
* *

Cuöåc àúâi cuãa gia àònh baác Lï cûá nhû thïë maâ lùång leä qua, ngaây
no röìi laåi ngaây àoái. Tuy vêåy, cuäng coá nhûäng ngaây vui veã. Nhûäng
ngaây nùæng êëm trong nùm, hay nhûäng buöíi chiïìu muâa haå, meå con
baác Lï cuâng nhau ngöìi chúi úã trûúác cûãa nhaâ. Caác ngûúâi haâng xoám
cuäng laâm nhû thïë. Caác baâ meå ngöìi ruã ró vúái nhau nhûäng cêu chuyïån
kñn àaáo, caác treã con nö àuâa dûúái quaán chúå, coân caác baâ giaâ thò ngöìi ruä
toác tòm chêëy ngoaâi boáng nùæng. Baác Lï àem thùçng Hi, con Phuán ra
goåt toác cho chuáng noá bùçng möåt caái maãnh chai sùæc. Thùçng caã ngöìi
àan laåi caái lúâ, coân nhûäng àûáa khaác chúi quanh gêìn àêëy. Trong ngaây
heâ noáng nûåc, con baác Lï àûáa naâo cuäng lúã àêìu - baác ta baão laâ möåt caái
bïånh gia truyïìn tûâ àúâi öng tam àaåi - nïn baác lêëy phêím xanh böi cho
chuáng noá. Tröng meå con baác laåi giöëng möåt meå con àaân gaâ, maâ nhûäng
con gaâ con ngûúâi ta böi xanh lïn àêìu cho khoãi lêîn. Ngûúâi phöë chúå
vêîn thûúâng noái àuâa baác Lï vïì àaân con àöng àuác êëy. Baác Àöëi, keáo xe,
ngûúâi vui tñnh nhêët xoám, khöng lêìn naâo ài qua nhaâ baác Lï maâ
khöng baão:
- Baác phaãi nhúá thónh thoaãng àïëm laåi con khöng quïn mêët.


Baác Lï bao giúâ cuäng traã lúâi möåt cêu:
- Mêët búát ài cho noá àúä töåi!
Nhûng moåi ngûúâi biïët baác Lï quñ con lùæm. Tuy baác hïët sûác cöng
bùçng, ngûúâi ta cuäng thêëy baác yïu thùçng Hi hún caã, noá laâ con thûá
chñn, vaâ öëm yïëu xanh xao nhêët nhaâ. Baác thûúâng bïë noá lïn loâng, hön
hñt, röìi khoe vúái haâng xoám: nöåi caã nhaâ chó coá noá laâ giöëng thêìy chaáu
nhû àuác. Röìi baác öm con ngöìi lùång yïn möåt laát, nhû àïí nhúá laåi
chuyïån gò àaä lêu lùæm.
Nhûäng àïm saáng trùng muâa haå, caã phöë bùæc choäng ngöìi ngoaâi
àûúâng vò trong nhaâ naâo cuäng noáng nhû möåt caái loâ vaâ haâng vaån con
muöîi vo ve. Dûúái boáng trùng, nhûäng àaá raãi àûúâng tröng àen vaâ lêëp
laánh saáng. Àêët haäy coân giûä caái noáng buöíi trûa vaâ böëc lïn möåt caái
muâi riïng lêîn muâi raác bêín vaâ muâi caát. Moåi ngûúâi hoåp nhau noái
chuyïån, treã con nghõch chaåy quanh caác baâ meå. Hònh nhû quïn caái
caãnh khöí súã, heân moån, ai ai cuäng vui veã chuyïån troâ, tiïëng cûúâi to vaâ
daâi cuãa ngûúâi lúán xen lêîn vúái tiïëng khuác khñch cuãa caác cö gaái chuám
chuåm saát nhau trong boáng töëi. Ngûúâi ta thêëy tiïëng baác Hiïìn noái
vang, tiïëng baác Àöëi thuêåt laåi buöíi xe kiïëm may mùæn. Trong möåt cùn
nhaâ àûa ra tiïëng voäng vaâ tiïëng haát lanh laãnh cuãa baác Àöëi gaái, àaä
àem hïët tiïìn buöíi xe kiïëm àûúåc cuãa chöìng vaâo hiïåu Khaách mua möåt
cên taáo têìu röìi nùçm voäng vûâa nhai vûâa haát baâi tröëng quên:
"Ngaây xûa, coá anh Trûúng Chi"

*
* *

Mêëy nùm sau, sûå kiïëm ùn ngaây möåt thïm khoá khùn. Buöíi chúå
hoåp khöng àöng àuác nhû trûúác vaâ vaän súám. Nhûäng tiïëng noái chuyïån
trong sûúng luác múâ saáng cuãa caác ngûúâi haâng xaáo gaánh gaåo kôu kõt
trïn àï àïí àem xuöëng huyïån baán, ngûúâi ta khöng nghe thêëy nûäa.
Caái àoái keám àïën chen lêën trong phöë chúå. Baác Hiïìn ngaây naâo cuäng
gaánh haâng ài röìi laåi gaánh haâng vïì; coân thûúâng thêëy baác Àöëi keáo caái
xe khöng laãng vaãng trong huyïån vaâ vúå baác cuäng khöng hay nùçm
voäng haát tröëng quên nûäa. Baác Lï trong luác êëy, ài khùæp caác nhaâ
trong laâng xin laâm mûúán, nhûng caác nhaâ coá ruöång khöng ai mûúán;
baác coá laâm khöng cöng, ngûúâi ta cuäng chó cho coá nûãa baát gaåo, àuâm


boåc vïì khöng àuã cho ba àûáa con ùn. Nhûäng ngaây nhõn àoái dêìn dêìn
liïn tiïëp nhau luön. Baác Lï thêëy àaân con ngaây möåt gêìy coâm; buöíi
chiïìu, baác mïåt nhoåc chaán naãn trúã vïì, hoãi thùçng caã xem coá àaánh àûúåc
ñt caá naâo khöng, thò noá buöìn rêìu kheä lùæc àêìu, traã lúâi rùçng caác höì ao
ngûúâi ta àaä cêëm khöng cho noá thaã lúâ nûäa.
Muâa reát nùm êëy àïën, giaá laånh vaâ mûa gioá lêìy löåi. Àaân con baác
Lï öm chùåt lêëy nhau, reát run trong cùn nhaâ êím ûúát vaâ töëi tùm, vò
àeân àoám khöng coá nûäa. Mêëy gia àònh úã phöë chúå àïìu àoái reát, khöí súã.
Nhûng möîi nhaâ àïìu lùång leä, êm thêìm maâ chõu khöí möåt mònh,
khöng than thúã vúái laáng giïìng haâng xoám, búãi vò ai nêëy àïìu biïët cuäng
ngheâo khöën nhû nhau.

*
* *

Möåt buöíi chiïìu, maâ àaân con nhõn àoái àaä suöët buöíi, baác Lï vaá laåi
manh aáo reát, goåi àûáa con caã àïën röìi baão:
- ÚÃ nhaâ tröng caác em, tao vaâo öng Baá xem coá xin àûúåc ñt gaåo naâo
khöng.
- Ban saáng u àaä vaâo maâ ngûúâi ta coá cho àêu; cêåu Phuác laåi coân
baão hïî u vaâo nûäa thò cêåu êëy thaã choá ra cùæn.
Baác Lï àaáp:
- Nhûng biïët laâm thïë naâo! Khöng coá thò lêëy gaåo àêu ra maâ ùn?
Thöi, tao cûá liïìu vaâo lêìn nûäa xem sao.
Noái xong, baác Lï múã cûãa liïëp ra ài. Trong loâng baác vêîn coá chuát
hy voång, tuy buöíi saáng, luác vaâo xin gaåo, öng Baá àaä àuöíi mùæng khöng
cho. Baác nhúá laåi caái caãnh sang troång êëm cuáng trong nhaâ öng Baá:
nhûäng chêåu sûá, cêu àöëi thiïëp vaâng saáng choái. Khöng leä öng Baá giaâu
coá thïë maâ khöng thñ cho meå con baác àûúåc baát gaåo hay sao?
ÚÃ nhaâ, àaân con baác ngöìi nhòn nhau, àúåi trong öí rúm. Baác ài àaä
lêu maâ khöng thêëy vïì. Thùçng Hi lùæng tai nghe tiïëng choá cùæn trong
laâng, röìi baão chõ noá:
- Hònh nhû u vïì àêëy, chõ aå.
Thùçng Lï ài laåi bïn cûãa liïëp nhòn ra ngoaâi.


Böîng coá tiïëng chên ngûúâi rêìm rêåp, àïën tiïëng goåi, röìi luä treã thêëy
baác Àöëi vaâ möåt ngûúâi nûäa khiïng baác Lï vaâo trong nhaâ. Trïn bùæp
chên ngûúâi meå, maáu àoã chaãy roâng roâng.
Thùçng Lï hiïíu ngay meå noá bõ choá öng Baá cùæn. Baác Àöëi àùåt
ngûúâi bõ thûúng xuöëng chiïëu röìi ra ài, sau khi dùån:
- Bêy giúâ baác lêëy laá löët maâ rõt cho noá cêìm maáu. Choá Têy cùæn thò
àöåc lùæm àêëy.
Khi baác ài khoãi, luä treã xuám quanh lêëy meå. Thùçng Hi vûâa mïëu
maáo vûâa hoãi:
- U laâm sao thïë u?
Baác Lï neán caái àau, giaãng cho con biïët:
- Thêåt cêåu Phuác aác quaá! Àaä khöng cho thò thöi, laåi coân thaã choá
ra àuöíi; tao àaä chaåy maâ khöng kõp, nïn noá cùæn phaãi. May gùåp baác
Àöëi, chûá khöng biïët bao giúâ múái lï àûúåc vïì àïën nhaâ.
Baác ngûâng laåi nhòn àaân con öëm yïëu, röìi thúã daâi:
- Thïë laâ meå con biïët lêëy gò maâ ùn cho àúä àoái bêy giúâ?
Thùçng Hi oâa lïn khoác, con Tyá cuäng khoác theo. Baác Lï giú tay ra
öm chuáng noá vaâo loâng, röìi nghô thûúng thên phêån mònh, baác cuäng
ûáa nûúác mùæt.
Àïm êëy, baác Lï lïn cún söët. Nhûäng caái ruâng mònh laånh leäo nöëi
nhau lûúát trïn da baác, manh chiïëu raách khöng àuã àùæp êëm thên.
Trong luác mï saãng, baác Lï tûúãng nhúá laåi caã cuöåc àúâi mònh, tûâ luác
coân beá àïën bêy giúâ, chó toaân nhûäng ngaây khöí súã, nhoåc nhùçn. Caái
ngheâo naân khöng biïët tûå bao giúâ àaä vaâo nhaâ baác, luác sinh ra baác àaä
thêëy noá röìi; vaâ tûâ àêëy, noá cûá theo liïìn baác maäi. Nhûng giaá cûá coá
ngûúâi mûúán laâm thò cuäng khöng àïën nöîi. Baác nhúá laåi nhûäng buöíi ài
laâm khoá nhoåc, nhûäng luác vui veã àûúåc lônh gaåo vïì cho con, nhûäng
bûäa cúm noáng muâa reát, nhûäng luác thùçng Hi vaâ con Tyá vui àuâa giùçng
co chiïëc baánh baác mua cho chuáng.
Röìi àïën nhûäng ngaây ài moát luáa moãi lûng trïn caánh àöìng, nhùåt
nhûäng böng luáa thúm, nhûäng luác voâ luáa dûúái chên... Baác Lï nhúá laåi
caái caãm giaác vui mûâng khi thêëy caånh böng luáa sùæc xaát vaâo da thõt.
Àêëy coân laâ nhûäng ngaây no àuã. Röìi àïën nhûäng buöíi chúå vùæng, nhûäng
ngaây nhõn àoái nhû höm nay. Baác mú maâng thêëy vaâng son choái loåi
trong nhaâ öng Baá, thêëy neát mùåt gian aác vaâ tinh nghõch cuãa cêåu
Phuác, con choá Têy nhe nanh chöìm lïn...


- Trúâi úi! Sao töi khöí thïë naây...
Tiïëng kïu thêët thanh cuãa baác laâm giêåt mònh luä treã, chuáng noá
ngöìi dêåy àûa mùæt súå haäi nhòn ngûúâi meå.
Hai höm sau, baác Lï laåi lïn cún mï saãng röìi chïët.
Ngûúâi trong phöë chúå gom goáp nhau mua cho baác möåt söë vaán
moåt, röìi àûa giuáp baác ra caánh àöìng, chön vaâo baäi tha ma nhoã úã àêìu
laâng.
Khi trúã vïì, qua cùn nhaâ laånh leäo êm u, hoå thêëy mêëy àûáa con
nhoã baác Lï ngöìi úã vóa heâ, con Tyá àang döî cho thùçng Hi nñn khoác, noái
döëi rùçng meå noá ài möåt laát seä vïì. Nhûng hoå biïët rùçng baác Lï khöng
trúã vïì nûäa. Vaâ hoå thêëy möåt caái caãm giaác lo súå àeâ neán lêëy têm can hoå,
nhûäng ngûúâi úã laåi, nhûäng ngûúâi coân söëng maâ caái ngheâo khöí cûá theo
àuöíi maäi khöng biïët bao giúâ dûát.
Nxb Àúâi nay, Haâ Nöåi 1937.


TRÚÃ VÏÌ

Muâa heâ nùm nay, Têm vaâ vúå chaâng vïì nghó maát úã nhaâ möåt
ngûúâi baån úã vuâng thön quï. Khi ngûúâi baån múâi thò Têm nhêån lúâi
ngay, vò chaâng tñnh àûúåc chöî nghó maát suöët möåt thaáng heâ khöng
phaãi mêët tiïìn, vaã laåi tiïån hún nûäa, chaâng coá dõp vïì thùm nhaâ cuäng úã
gêìn àoá.
Höm êëy trúâi nùæng maâ coá gioá. Buöíi saáng, ùn àiïím têm xong, hai
vúå chöìng Têm bùæc ghïë ngöìi ngoaâi hiïn hûúãng gioá maát. Ngûúâi baån
Têm vò coá viïåc àaä ra tónh tûâ súám. Têm sûåc nhúá àïën viïåc vïì thùm
nhaâ, maâ tûâ khi vïì nghó àïën giúâ, chaâng cûá àïí lêìn lûäa maäi. Chaâng noái
vúái vúå:
- Höm nay thïë naâo töi cuäng phaãi vïì thùm nhaâ múái àûúåc.
Vúå àaáp:
- Thïë coân töi, töi laâm gò cho hïët ngaây höm nay? Ngöìi àêy maäi
thò chaán chïët.
- Àöå nùm giúâ chiïìu töi àaä vïì àêy röìi.
Vúå Têm nuäng nõu:
- Thïë thaânh ra suöët ngaây töi úã àêy möåt mònh aâ? Cêåu ñch kyã lùæm,
chó biïët nghô àïën cöng viïåc cuãa cêåu maâ khöng biïët nghô gò àïën töi caã.
Têm ngêîm nghô. Muöën chiïìu vúå, chaâng baân:
- Hay laâ thïë naây thò tiïån nhêët. Múå cuâng ài vúái töi. Àïën ga,
chuáng ta reä vaâo cao lêu ùn cúm saáng. Röìi múå àúåi töi úã àêëy, töi vïì
thùm nhaâ àöå möåt giúâ, röìi töi laåi ra ngay.
Vúå chaâng bùçng loâng. Hai ngûúâi àaánh xe ö tö nhaâ ài àïën ga xe
hoãa caách àêëy àöå möåt chuåc cêy söë. Àïën núi, hai ngûúâi daåo chúi phöë,
röìi vaâo haâng cúm nghó.
Têm baão:


- Bêy giúâ múå àúåi töi úã àêy, töi vïì thùm baâ cuå.
- Phaãi àêëy, nhûng àûâng coá úã lêu nheá. Cêåu chúá coá quïn rùçng töi
àúåi cêåu úã àêy àêëy.
Têm mùåc aáo ài ra, àïí vúå ngöìi trong cùn phoâng maát meã úã haâng
cúm. Chaâng ài theo möåt con àûúâng àêët àoã, hai bïn toaân cêy rêm buåt
laá xanh thùæm.
Coá àïën nùm, saáu nùm nay, Têm khöng vïì thùm quï nhaâ. Trong
thúâi gian êëy, úã Haâ Nöåi, Têm gùæng sûác laâm viïåc àïí giaânh möåt caái àõa
võ trong xaä höåi. Chaâng lêëy vúå, con möåt nhaâ giêìu coá, cuäng khöng cho
meå biïët. Thónh thoaãng chaâng nhêån àûúåc úã nhaâ quï gûãi ra möåt bûác
thû maâ chûä viïët non núát nguïåch ngoaåc vaâ lúâi leä quï kïåch. Têm chó
àoåc thoaáng qua röìi khöng àïí yá àïën. Söëng trong hoaân caãnh giêìu sang
chùæc chùæn, Têm khöng bao giúâ nghô àïën quï nhaâ nûäa. Hoùåc coá nghô
àïën, chó àïí laåi tûå chïë giïîu mònh. Khi coân nhoã, àaä cho caái àúâi úã thön
quï laâ giaãn dõ vaâ sung sûúáng. Chaâng mú maâng yïu möåt cö thön nûä,
vaâ ûúác mong cuâng nhau söëng trong caãnh thanh bònh dûúái möåt tuáp
lïìu tranh. Caái möång êëy, bêy giúâ laâm chaâng khi nghô àïën móm cûúâi.
Khöng coân möåt caái liïn laåc gò raâng buöåc Têm vúái thön quï nûäa.
Nhûäng ngûúâi hoå haâng úã laâng chó laâm chaâng sinh gheát, vò nhûäng sûå
ài laåi nhúâ vaã löi thöi. Coân àöëi vúái meå chaâng, Têm tin rùçng àaä laâm àuã
böín phêån khi möîi thaáng gûãi vïì giuáp baâ cuå möåt söë tiïìn. Chaâng laåi
caâng tin nhû vêåy lùæm, khi nghô àïën nhûäng caái khoá khùn chaâng phaãi
vûúåt qua àïí coá söë tiïìn êëy. Bao nhiïu sûå döëi traá chaâng phaãi cêìn àïën
àïí giêëu khöng cho vúå biïët!
Tuy vêåy, khi àïën gêìn àêìu laâng, Têm trong loâng cuäng thêëy caãm
àöång. Hai bïn caánh àöìng luáa xanh gioá àûa nhû nöíi soáng. Trïn
àûúâng raãi àaá, mùåt àêët khö rùæn laåi vaâ nûát neã nhiïìu chöî. Têm nhúá laåi
caái àêët êëy àaä laâm àau àúán baân chên non núát cuãa chaâng khi coân nhoã
ngaây ngaây cùæp saách ài hoåc.
Möåt caái caãm giaác maát laånh böîng truâm lïn hai vai: Têm ngêíng
àêìu lïn nhòn; chaâng vûâa ài vaâo dûúái voâm laá tre xanh trong ngoä. Mêëy
àûáa treã nhaâ quï trêìn truöìng vaâ àen xaåm àûúng chúi khùng úã vïå
àûúâng. Khi thêëy chaâng ài qua, chuáng àûa nhûäng cùåp mùæt bêín thóu
nhêëp nhaáy nhòn, vaâ chuâi tay giêy buân vaâo bùæp chên. Nghô àïën thuúã
nhoã, chaâng cuäng chó laâ möåt àûáa bêín thóu nhû nhûäng àûáa treã naây.
Têm tûå phuå vò mònh bêy giúâ àaä vûúåt hùèn àûúåc caái bêåc ngheâo heân êëy.


Khi vûâa àïën sên nhaâ, Têm thêëy böën bïì yïn lùång, khöng coá boáng
ngûúâi. Caái nhaâ cuä vêîn nhû trûúác, khöng thay àöíi, chó coá xuåp thêëp
hún möåt chuát vaâ maái tranh xú xaác hún. Têm bûúác qua sên röìi àêíy
caái liïëp bûúác vaâo. Vêîn caái gian nhaâ maâ chaâng àaä söëng tûâ thuúã nhoã.
Têm cêët tiïëng goåi. Chaâng nghe thêëy tiïëng guöëc ài, vêîn caái tiïëng
guöëc êëy thong thaã vaâ chêåm hún trûúác, röìi meå Têm bûúác vaâo. Baâ cuå
giaâ ài nhiïìu nhûng vêîn mùåc caái böå aáo cuä kyä nhû mêëy nùm vïì trûúác.
Khi nhêån ra con, baâ cuå ûáa nûúác mùæt:
- Con àaä vïì àêëy û?
- Vêng, chñnh töi àêy; baâ vêîn àûúåc maånh khoãe àêëy chûá? Cêu noái
nhû khoá khùn múái ra khoãi miïång àûúåc.
- Baâ úã àêy coá möåt mònh thöi aâ?
Baâ cuå caãm àöång àïën nöîi khöng noái àûúåc.
Möåt laát baâ múái êëp uáng:
- Vêîn coá con Trinh noá úã àêy vúái töi.
- Cö Trinh naâo? Coá phaãi cö Trinh con baác caã khöng?
Têm nhúá mang maáng caái cö con gaái beá nhoã ngaây trûúác vêîn hay
chúi vúái chaâng.
- Töi tûúãng cö ta ài lêëy chöìng röìi.
Baâ cuå ngöìi xuöëng chiïëc phaãn göî àaáp:
- Àaä lêëy ai àêu. Con beá dúã húi chïët ài êëy maâ. Cuäng àaä coá mêëy
àaám hoãi, maâ noá khöng chõu lêëy.
Baâ cuå lùång yïn möåt laát.
- Thónh thoaãng noá vêîn nhùæc àïën cêåu àêëy.
Têm nhuán vai, khöng traã lúâi. Tuy ngoaâi trúâi nùæng maâ Têm thêëy
bïn trong caái êím thêëp hònh nhû úã khùæp tûúâng lan xuöëng, thêëm vaâo
ngûúâi.
Baâ cuå êu yïëm nhòn con, sùn soác hoãi:
- Nùm ngoaái baác caã lïn tónh vïì baão cêåu öëm. Töi lo quaá, nhûng
quï muâa chaã biïët tónh thïë naâo maâ ài, thaânh ra khöng daám lïn
thùm. Bêy giúâ cêåu àaä khoãe hùèn chûa?
Têm nhòn ra ngoaâi àaáp:
- Nhû thûúâng röìi.


Röìi noái sang chuyïån khaác, Têm hoãi:
- ÚÃ laâng coá viïåc gò laå khöng?
Baâ cuå traã lúâi:
- Chaã coá viïåc gò laå sêët, ngaây naâo cuäng nhû ngaây naâo, nhûng
àûúåc coá con Trinh sang àêy úã vúái töi nïn cuäng àúä buöìn. Noá thûúâng
vêîn laâm giuáp töi nhiïìu cöng viïåc, con beá thïë maâ àaãm àang àaáo àïí,
àaä chõu khoá laåi hay laâm.
Coá tiïëng ngûúâi ài úã ngoaâi vûúân. Baâ cuå ngûâng laåi:
- Coá leä noá vïì àêëy.
Röìi baâ cuå cêët tiïëng goåi:
- Trinh àêëy phaãi khöng, con? Vaâo àêy, coá cêåu Têm vûâa vïì chúi.
Möåt thiïëu nûä laách cûãa liïëp bûúác vaâo. Têm tröng ra thêëy möåt cö
gaái quï ùn mùåc giaãn dõ, nhûng saåch seä. Àöi mùæt Têm gùåp àöi mùæt cö
ta, àen laáy, múã to nhòn chaâng.
- Cêåu Têm àêëy, con khöng nhúá û?
Cö Trinh móm cûúâi:
- Thûa, coá aå, ai chûá cêåu Têm thò quïn thïë naâo àûúåc.
Hònh nhû lúä lúâi, cö thiïëu nûä cuái mùåt, húi e lïå. Caái cûã chó êëy, vaâ
lúâi noái àaä khöng laâm cho Têm caãm àöång, laåi laâm cho chaâng húi gheát.
Cö gaái quï muâa tûúãng chaâng àïí yá àïën chùæc? Vò vêåy, Têm cêët tiïëng
hoãi húi xùéng:
- Thïë naâo, cö Trinh coân àúåi gò maâ khöng lêëy chöìng ài cho töi ùn
mûâng?
Thêëy thiïëu nûä khöng traã lúâi, Têm àïí yá nhòn. Chaâng thêëy cö ta
khöng thay àöíi, tuy coá nhúán lïn maâ vêîn laâ caái cö beá chúi àuâa vúái
chaâng thuúã coân nhoã. Têm nhêån thêëy, úã thön quï, ngûúâi ta khöng
thay àöíi mêëy, vaâ tñnh tònh vêîn giûä àûúåc y nguyïn. Nhûng chaâng,
thò chaâng thay àöíi khaác hùèn röìi. Nhûäng kyã niïåm cuä àöëi vúái chaâng
bêy giúâ thaânh ra treã con vaâ vö võ. Têm khöng thêëy coá sûå tha thiïët
giûäa chaâng vaâ caãnh cuä nûäa. Bêy giúâ, chaâng khöng khi naâo coá caái yá
tûúãng àiïn röì ài lêëy möåt cö gaái quï nhû Trinh àïí söëng möåt caái àúâi
töëi tùm, ngheâo khöí.
Têm lú àaäng nghe lúâi meå kïí vïì nhûäng cöng viïåc vaâ caách laâm ùn
ngaây möåt khoá khùn úã laâng. Chaâng dûãng dûng khöng àïí yá àïën. Con
baác caã Sinh lêëy vúå, hay chuá baác ta chïët thò coá quan hïå gò àïën chaâng?


Caái àúâi úã thön quï vúái caái àúâi chaâng, chùæc chùæn, giaâu sang, khöng coá
liïn laåc gò vúái nhau caã.
Cêu chuyïån nhaåt dêìn. Nhûäng cêu hoãi vaâ sûå sùn soác cuãa baâ cuå
vïì cöng viïåc cuãa chaâng chó laâm cho Têm khoá chõu. Chaâng traã lúâi qua
loa lêëy lïå.
Nghô àïën vúå àúåi, Têm vöåi vaâng àûáng dêåy. Baâ cuå nhòn theo khêín
khoaãn:
- Cêåu haäy úã àêy ùn cúm àaä. Àïën chiïìu haäy ra.
- Thöi, baâ àïí töi vïì. Àöå naây bêån cöng viïåc lùæm.
Têm laåi an uãi:
- Nhûng thïë naâo coá dõp töi cuäng vïì.
Röìi Têm múã vñ lêëy ra böën têëm giêëy baåc nùm àöìng àûa cho meå.
Têm húi kiïu ngaåo, trûúác mùåt cö Trinh, chaâng noái:
- Àuáng hai chuåc: baâ cêìm lêëy maâ tiïu, coá thiïëu, töi laåi gûãi vïì cho.
Baâ cuå run tay àúä goái giêëy baåc, rúm rúám nûúác mùæt.
Têm laâm nhû khöng thêëy gò, vöåi vaâng bûúác ra:
- Thöi, baâ úã laåi. Chaâo cö Trinh nheá. Baão töi coá nhúâi hoãi thùm têët
caã hoå haâng.
Ra àïën ngoaâi, Têm nheå hùèn mònh. Chaâng tûå cho àaä laâm xong
böín phêån.
Khi Têm bûúác vaâo haâng cúm, vúå chaâng vui mûâng löå ra neát mùåt,
vò khöng ngúâ chaâng vïì choáng thïë. Trúâi haäy coân súám. Hai vúå chöìng
ruã nhau ài ngùæm caãnh àúåi àïën chiïìu maát seä ài ö tö vïì hûáng gioá.
Hai ngûúâi ài quanh quêín trong phöë, nhòn nhûäng cûãa haâng nûúác
tiïìu tuåy cuãa ta vaâ nhûäng hiïåu lúán cuãa ngûúâi Khaách. Mùåt trúâi xïë
ngang chiïëu aánh nùæng loáe vaâo mùæt, vaâ giaãi vaâng lïn trïn nhûäng maái
nhaâ tranh. Chúå àaä vaän: nhûäng ngûúâi àaân baâ göìng gaánh sùæp ra vïì,
trïn mùåt àêët àêìy nhûäng raác bêín, nhûäng voã dûa, nhûäng laá goái. Möåt
caái muâi êm êëm böëc lïn, caái muâi àùåc biïåt, hònh nhû lêîn muâi àêët, muâi
êím, vaâ muâi raác àöët. Têm nhúá laåi roä rïåt nhûäng ngaây coân treã.
Böîng nhiïn, Têm giêåt luâi laåi: möåt baâ cuå giaâ khom lûng dûåa bïn
möåt cö con gaái, ài ra phña ga. Têm nhêån ra baâ meå. Coá leä baâ cuå muöën
àûúåc tröng thêëy con lêìn nûäa. Chùæc baâ tûúãng Têm ài xe hoãa. Chaâng
löå veã khoá chõu - Baâ cuå coân ra àêy laâm gò? Têm súå luác baâ cuå laåi khoác


loác, àïí cöë giûä chaâng laåi hay nùæm lêëy aáo chaâng maâ kïí lïí giûäa chöî
àöng ngûúâi. Chaâng tûúãng nghe thêëy nhûäng cêu bònh phêím to nhoã,
vaâ tröng thêëy nhûäng caái móm cûúâi chïë giïîu cuãa moåi ngûúâi. Vúå chaâng
seä noái thïë naâo?
- Thöi, chuáng ta vïì ngay ài.
Têm noái nhû ngûúâi söët ruöåt, giêåt caánh tay vúå raão bûúác mau.
Àúåi baâ cuå ài khuêët àêìu phöë, Têm vaâ vúå trúã laåi nhaâ haâng traã
tiïìn, röìi àaánh xe ra ngoaâi. Maáy chaåy àïìu, caái xe ïm nhû ru bùæt àêìu
lûúát trïn àêët.
Khi àïën chöî quùåt qua ga, böîng nhiïn Têm thoaáng thêëy àûáng
bïn caånh àûúâng, möåt baâ cuå giaâ khom lûng dûåa vaâo möåt cö con gaái.
Chiïëc xe chaåy bùæn voåt buân lïn quêìn aáo hai ngûúâi. Trong möåt giêy,
Têm thêëy cùåp mùæt àen laáy cuãa cö gaái quï múã to ngaåc nhiïn nhòn
mònh.
Têm khöng ngoaãnh laåi - chaâng nghô àïën baâ meå, àïën cö Trinh
vêîn chúi àuâa vúái chaâng thuúã nhoã. Song nhûäng hònh aãnh êëy nhû xa
xùm lùæm, vaâ Têm vêîn thêëy dûãng dûng khöng bêån têm trñ. Giûäa
nhûäng kyã niïåm êëy vúái Têm, nhû coá möåt caái búâ ngùn caãn: xe ö tö, vúå
chaâng, caái àúâi sang troång, sung sûúáng cuãa chaâng hiïån giúâ.
Phong caãnh àöìng ruöång hai bïn àûúâng vuân vuåt tröën laåi sau nhû
caâng laâm xa caách chaâng vúái caãnh thön quï cuä.


MÖÅT CÚN GIÊÅN

Möåt buöíi töëi muâa àöng, chuáng töi ngöìi trûúác loâ sûúãi, trong möåt
cùn buöìng êëm aáp. Tûå nhiïn trong cêu chuyïån, möåt ngûúâi noái àïën
nhûäng cún giêån tûå nhiïn àïën traân ngêåp caã têm höìn ta vaâ coá khi gêy
nïn nhiïìu caái kïët quaã khöng hay. Röìi möîi ngûúâi àïìu baây toã yá kiïën
riïng cuãa mònh.
Anh Thanh tûâ naäy àïën giúâ vêîn lùång yïn coá veã trêìm ngêm, cêët
tiïëng noái:
- Sûå giêån dûä coá thïí sai khiïën ta laâm nhûäng viïåc nhoã nhen
khöng ai ngúâ. Töi biïët hún ai biïët, vò chñnh töi àaä traãi qua sûå àoá. Töi
seä kïí caác anh nghe möåt cêu chuyïån maâ caái kyã niïåm coân in sêu trong
trñ nhúá töi.
Cuäng möåt buöíi chiïìu muâa àöng nhû höm nay, töi úã toâa baáo ra
vïì, trong loâng chaán naãn vaâ buöìn bûåc. Coá nhûäng ngaây maâ tûå nhiïn,
khöng hiïíu taåi sao, ta thêëy khoá chõu vaâ hay gùæt goãng, khöng muöën
laâm viïåc gò. Töi àang úã vaâo möåt ngaây nhû thïë maâ chiïìu trúâi höm êëy
laåi aãm àaåm vaâ reát mûúát caâng khiïën cho caái caãm giaác àoá roä rïåt hún.
Töi ài vaâi bûúác trïn con àûúâng phöë vùæng ngûúâi. Möåt caái xe tay
àùçng xa ài laåi, anh phu xe co ro vò reát, hai tay giêëu dûúái manh aáo túi
taân. Theo lïå nhû moåi khi töi mùåc caã:
- Xe ài khöng? Böën xu vïì gêìn nhaâ boâ Yïn Phuå.
- Thêìy cho saáu xu.
- Khöng, böën xu laâ àuáng giaá röìi.
Töi vûâa noái vûâa bûúác ài. Ngûúâi phu xe àaä coá tuöíi cûá keáo caái xe
theo sau töi maâ lêím bêím: "Böën àöìng xu tûâ àêy vïì nhaâ boâ". Caái tiïëng
nhaâ boâ anh ta nhùæc ài nhùæc laåi laâm cho töi khoá chõu. Töi biïët àoá laâ
möåt caách cuãa caác phu xe cûá ài theo sau khaách àïí laâm cho ngûúâi ta
bûåc tûác, töi laåi caâng gheát vaâ quay laåi gùæt:


- Coá ài hay khöng thò thöi! Àûâng coá theo sau maâ laãi nhaãi.
Thêëy töi gùæt, ngûúâi phu xe dûâng laåi, khöng daám theo nûäa.
Nhûng àïí töi ài möåt quaäng xa, anh ta múái goåi:
- Laåi àêy maâ ài.
Röìi anh ta haå caâng xe xuöëng, cûá dûâng nguyïn chöî êëy àúåi chûá
khöng keáo laåi phña töi. Caái cûã chó êëy laâm töi sinh gheát thïm, àaä toan
khöng ài, nhûng luác êëy khöng coá caái xe naâo khaác. Töi giêån dûä bûúác
maånh lïn xe, vûâa mùæng:
- Anh thêåt laâ lùæm chuyïån, khöng ài ngay laåi coân veä.
Anh xe caäi laåi:
- Tûâ àêy vïì àêëy thêìy cho àûúåc böën àöìng xu thêåt reã quaá!
- Thò ai baão anh ài? Khöng coá töi àaä goåi xe khaác.
Ngûúâi phu xe kheä thúã daâi, yïn lùång nhêëc xe lïn. Luác bêëy giúâ töi
múái ngaã mònh ra phña sau, nhûng thêëy caái àïåm cûáng nhû göî àêåp
vaâo lûng, töi cuái xuöëng bïn nhòn caái tay xe.

*
* *

Töi àoaán khöng sai, chñnh laâ möåt caái xe hiïåu "Con lúån" - caái tïn
hiïåu cuäng xûáng àaáng, - möåt haång xe taâng úã ngoaåi ö maâ töi vêîn phaãi
ài. Anh xe naây àaä vaâo àêy keáo tröåm, vò xe ngoaåi khöng àûúåc pheáp
vaâo thaânh phöë àoán khaách, nïëu khöng tuên lïånh thò bõ phaåt tûâ ba
àïën böën àöìng baåc. Sûå töìi taân cuãa caái xe laâm cho töi caâng gheát anh xe
nûäa!
- Xe khöí thïë naây maâ anh laåi coân àoâi cao giaá.
- Xe thïë maâ thêìy chï thò coân thïë naâo nûäa!
Anh xe bûúáng bónh cuäng khöng chõu keám. Töi noái cêu gò laâ anh
ta àöëi laåi liïìn. Sau cuâng, giêån quaá, töi dêåm maånh chên xuöëng saân xe
gùæt:
- Thöi, cêm hoång ài, àûâng laãi nhaãi nûäa.
Sûå giêån dûä laâm cho töi quïn rùçng anh xe cuäng chó coá traã lúâi
nhûäng cêu mùæng cuãa töi maâ thöi, vaâ chñnh taåi töi gùæt vúái anh ta


nhiïìu quaá. Nhûng luác bêëy giúâ töi chó thêëy tûác ngûúâi xe êëy àïën cûåc
àiïím, vò hùæn àaä daám caäi laåi töi maâ khöng súå.
Xe ài khoãi nhaâ maáy nûúác thò gùåp möåt ngûúâi àöåi xïëp Têy ài xe
àaåp laåi, theo sau möåt ngûúâi àöåi xïëp ta. Töi nhêån thêëy anh xe keáo töi
coá yá luöëng cuöëng vaâ súå haäi. Coá leä vò thïë maâ ngûúâi caãnh saát àïí yá, ài
giaáp vaâo caái xe keáo àïí xem dêëu hiïåu.
- Ï! Àûáng laåi!
Ngûúâi keáo xe dûâng chên... Anh ta quay laåi töi, húát haãi van xin:
- Laåy thêìy... thêìy noái giuáp con... thêìy laâm ún...
Dûúái aánh àeân töi thêëy mùåt anh xe taái meát. Nhûäng vïët nhùn in
sêu xuöëng trïn mùåt giaâ nua höëc haác; chên tay ngûúâi khöën naån êëy
run bùåt lïn vaâ töi thêëy caái rung àöång chuyïín caã vaâo chiïëc thên xe.
Ngûúâi caãnh saát Têy àïën, noái bùçng tiïëng ta húi soäi:
- Maây chïët nheá! Maây seä bõ phaåt!
Ngûúâi phu xe êëp uáng noái thò öng ta khoaát tay baão im, röìi quay
laåi töi hoãi, lêìn naây bùçng tiïëng Phaáp:
- Ngûúâi naây keáo öng tûâ trong phöë ra hay öng ài khûá höìi?
Töi liïëc mùæt nhòn anh keáo xe. Trong boáng töëi cuãa vaânh noán qua
ngang mùåt, töi thêëy hai mùæt anh long lanh nhòn töi, nhû cêìu khêín
van xin yïn lùång. Töi biïët lúâi noái cuãa töi laâm anh bõ bùæt hay khöng.
Nhûäng khi noái chuyïån vúái caác phu xe khaác, töi àûúåc biïët rùçng nïëu
ngûúâi khaách noái laâ ài khûá höìi tûâ ngoaåi ö, thò ngûúâi xe khöng viïåc gò.
Nhûng luác êëy, lúâi van xin cuãa anh xe kia khöng laâm cho töi àöång
loâng, maâ laåi laâm cho töi gheát anh thïm. Töi traã lúâi ngûúâi àöåi xïëp:
- Töi ài tûâ phöë Haâng Buán.
- Vêåy phiïìn öng xuöëng.
Röìi öng ta nhòn anh phuå xe, cûúâi möåt caách tinh quaái:
- Allez! Ài vïì boáp!
Khi anh phu xe run súå vaâ hai ngûúâi caãnh saát àaä khuêët àêìu phöë,
töi múái quay ài thong thaã trïn búâ heâ. Cún giêån cuãa töi àaä hïët röìi. Sûå
höëi hêån dêìn thêëm thña vaâo loâng töi; töi thêëy möåt caái chaán naãn bûåc
tûác rung àöång trong ngûúâi.
Töi ruâng mònh nghô àïën söë phêån cuãa anh xe khöën naån. Ba àöìng
baåc phaåt! Anh ta seä phaãi vay traã cai xe àïí nöåp phaåt; nhûng ba àöìng


baåc núå êëy, bao giúâ anh traã xong, sau nhûäng ngaây nhõn àoái, bõ cai xe
haânh haå, àaánh àêåp vò thuâ hùçn?
Töi caâng nghô àïën bao nhiïu laåi caâng khinh bó töi bêëy nhiïu.
Qua ö Yïn Phuå, nhòn thêëy nhûäng thúå thuyïìn têëp nêåp laâm viïåc dûúái
aánh àeân trong nhûäng cùn nhaâ laá luåp xuåp, töi raão bûúác ài mau, hònh
nhû tröng thêëy töi hoå seä biïët caái haânh vi khöën naån, vaâ nhoã nhen
àaáng bó cuãa töi ban naäy.

*
* *

Nhûäng ngaây höm sau thûåc laâ nhûäng ngaây khöí súã cho töi. Loâng
höëi hêån khöng àïí töi yïn. Hònh nhû coá möåt caái gò nùång nïì àeâ neán
trïn ngûåc laâm cho töi khoá thúã, vaâ luác naâo hònh aãnh anh phu xe cuäng
hiïín hiïån ra trûúác mùæt.
Töi nhêët àõnh àem tiïìn àïën cho ngûúâi xe kia àïí chuöåc töåi löîi
cuãa mònh. Àïën phöë Haâng Böåt hoãi doâ nhûäng ngûúâi chung quanh
xûúãng xe, töi biïët àûúåc anh xe bõ phaåt àïm êëy laâ Dû, vaâ úã trong möåt
dêîy nhaâ qua ngaä tû Khêm Thiïn.
Lêìn êëy laâ lêìn àêìu töi bûúác vaâo möåt chöî ngheâo naân khöí súã nhû
thïë. Caác anh thûã tûúãng tûúång möåt dêîy nhaâ luåp xuåp vaâ thêëp leâ teâ,
xiïu veåo trïn búâ möåt caái àêìm maâ nûúác àen vaâ höi haám traân caã vaâo
àïën thïìm nhaâ. Trong caái hang töëi tùm bêín thóu êëy, söëng möåt àúâi
khöën naån nhûäng ngûúâi gêìy goâ, raách rûúái nhû nhûäng ngûúâi trong
möåt cún mï.
Ngûúâi phu xe Dû úã trong êëy. Möåt baâ cuå giaâ gêìy giú xûúng ngöìi
cùæn chêëy úã vïå heâ chó cho töi möåt caái cûãa thêëp beá úã àêìu nhaâ. Töi cuái
mònh bûúác vaâo, chó thêëy töëi nhû bûng lêëy mùæt vaâ thêëy húi êím laånh
thêëm vaâo têån trong mònh. Coá tiïëng ngûúâi àaân baâ seä hoãi:
- Bêím thêìy muöën gò?
Khi mùæt àaä quen töëi, töi nhêån thêëy ngûúâi àaân baâ vûâa hoãi, möåt
baâ giaâ ngöìi úã meáp möåt chiïëc giûúâng tre muåc naát kï úã saát tûúâng. Sau
lûng baâ naây, möåt ngûúâi àaân baâ nûäa ngöìi öm trong loâng möåt vêåt gò
húi àöång àêåy. Caã hai cuâng ngûúác mùæt lïn nhòn töi möåt caách ngaåc
nhiïn vaâ àêìu hoå chaåm vaâo maái nhaâ thêëp, àêìy nhûäng maãnh gieã raách
naát vùæt trïn xaâ.


- Baác Dû coá nhaâ khöng?
- Bêím, chuá noá ài vïì quï vùæng tûâ höm noå.
Möåt veã súå haäi thoaáng qua trïn mùåt àuã toã cho töi biïët hoå khöng
noái thêåt, töi giaãng giaãi:
- Khöng, cuå cûá noái thêåt cho töi biïët. Töi àïën àïí giuáp baác ta chûá
khöng coá yá gò khaác.
Baâ cuå nhòn töi nghô ngúåi möåt laát röìi noái:
- Thïë thêìy àaä biïët viïåc chuá noá bõ bùæt xe höm noå?
Töi gêåt àêìu ra hiïåu cho baâ cuå cûá noái.
- Höm êëy cai noá bùæt phaãi àem tiïìn lïn nöåp phaåt àïí chuöåc xe vïì.
Chuá noá àaä xin khêët vúái cai àïí röìi traã dêìn söë tiïìn àoá. Nhûng noá nhêët
àõnh khöng nghe, bùæt phaãi traã möåt nûãa ngay. Khöën naån, thò lêëy àêu
ra maâ traã. Thïë laâ bõ noá löåt quêìn aáo àaánh möåt trêån thûâa söëng thiïëu
chïët thêìy aå. Khi vïì àêy lï ài khöng àûúåc nûäa. Thïë maâ noá coân bùæt
mai phaãi traã ngay.
Ngûúâi àaân baâ ngöìi trong cêët tiïëng öëm yïëu noái theo:
- Noá coân baão hïî khöng traã noá seä bùæt lêëy theã.
- Thïë giúâ baác ta àêu?
Baâ cuå traã lúâi:
- Ài ngay tûâ höm êëy, maâ khöng biïët ài àêu. Àaä ba höm nay
chuáng töi doâ maâ khöng thêëy. Chùæc laâ súå cai khöng daám vïì nûäa, duâ
coá vïì maâ khöng coá tiïìn cuäng chïët vúái noá.- Thêåt cuäng laâ caái vaå; nghe
àêu chuá noá noái höm êëy taåi ngûúâi khaách ài xe khöng biïët noái vúái
ngûúâi àöåi xïëp thïë naâo múái bõ bùæt, chúá khöng cuäng chùèng viïåc gò.
Töi yïn lùång, trong loâng nao nûác.
Baâ cuå cheáp miïång, chó ngûúâi àaân baâ ngöìi sau:
- Töåi nghiïåp cho vúå con chuá àêy, öëm àaä mêëy ngaây höm nay
khöng coá thuöëc. Àûáa chaáu khöng biïët coá qua khoãi àûúåc khöng.
Töi àûáng laåi gêìn xem. Trïn caánh tay ngûúâi meå, chó coân laâ möåt
duám thõt con àaä rùn reo; àûáa beá haá höëc caái miïång thúã ra mùåt xaám
nhúåt. Ngûúâi meå thónh thoaãng lêëy caái löng gaâ duáng vaâo cheán mêåt ong
àïí bïn caånh, phïët lïn lûúäi àûáa beá.


- Chaáu noá saâi àaä hún möåt thaáng nay. Höm noå àaä àúä. Mêëy höm
nay vò khöng coá tiïìn mua thuöëc nïn bïånh laåi tùng. Öng lang baão
chaáu khoá qua khoãi àûúåc.
Ngûúâi meå noái xong nêëc lïn möåt tiïëng röìi nûác núã khoác. Baâ cuå giaâ
lï nhñch laåi gêìn, cuái xuöëng khe kheä keáo laåi nhûäng caái taä raách nhû xú
mûúáp.
Caái caãnh àau thûúng êëy laâm töi rúm rúám nûúác mùæt. Möåt caãm
giaác ngheån ngaâo àûa lïn cheån lêëy cöí. Töi lêëy túâ giêëy baåc nùm àöìng
àûa cho ngûúâi meå, röìi vöåi vaâng bûúác ra cûãa, àïí mùåc hai ngûúâi nhòn
theo ngúâ vûåc.
Qua ngûúäng cûãa, töi va phaãi möåt ngûúâi àaân öng öëm yïëu tay cùæp
möåt caái aáo quan con bùçng göî múái. Àïën bïn àûúâng, töi nghe thêëy
trong cùn nhaâ luåp xuåp àûa ra tiïëng khoác cuãa hai ngûúâi àaân baâ.
Àûáa beá con àaä chïët.

*
* *

Anh Thanh lùång yïn möåt laát nghô ngúåi, röìi noái tiïëp:
- Caái kyã niïåm buöìn rêìu êëy cûá theo àuöíi töi maäi maäi àïën bêy giúâ,
roä rïåt nhû caác viïåc múái xaãy ra höm qua. Sûå àoá nhùæc cho töi nhúá rùçng
ngûúâi ta coá thïí taân aác möåt caách rêët dïî daâng. Vaâ möîi lêìn töi nghô àïën
anh phu xe ngoaåi ö kia, töi laåi thêëy àau àúán trong loâng nhû coá möåt
vïët thûúng chûa khoãi.


NGÛÚÂI BAÅN TREÃ

- Anh Bònh!
Töi àang maãi ngùæm möåt cûãa haâng, vöåi vaâng quay laåi, ngú ngaác
nhòn xem ai goåi. Trïn búâ heâ phña bïn kia, möåt ngûúâi nhoã beá, bêån
quêìn aáo ta, miïång cûúâi vaâ giú tay vêîy. Töi chûa nhêån roä laâ ai. Ngûúâi
àoá, àúåi cho mêëy chiïëc xe tay ài khoãi, röìi têët caã chaåy qua àûúâng àïën
gêìn töi, tay giú ra vui veã.
- AÂ anh Baâo.
Chuáng töi mûâng rúä, Baâo nùæm chùåt lêëy tay töi, lay ài lay laåi:
- Anh chûa quïn töi cú aâ?
Töi àaáp:
- Quïn thïë naâo àûúåc möåt ngûúâi baån hoåc cuä. Nhêët laâ anh thò töi
laåi caâng nhúá lùæm.
Möåt tia vui thoaáng qua trong mùæt Baâo. Anh thong thaã noái:
- Lêu lùæm röìi anh nhó. Thêëm thoaát thïë maâ àaä hún baãy, taám
nùm àêëy. Anh tröng töi coá khaác trûúác lùæm khöng?
Töi nhòn Baâo tûâ àêìu àïën cuöëi, röìi àaáp:
- Khöng khaác mêëy, chó coá húi gêìy ài möåt chuát. Nhûng caái veã
"con gaái" cuãa anh thò vêîn vêåy, khöng khaác tñ naâo!
Hai chuáng töi cuâng cûúâi. Khi coân hoåc úã trûúâng, anh Baâo vêîn coá
caái huy hiïåu laâ "con gaái" do anh em tùång. Vò höìi êëy, anh múái coá
mûúâi ba tuöíi,- Chuáng töi hoåc úã lúáp nhêët - hai maá anh höìng höìng vaâ
veã mùåt anh noän naâ tröng xinh xinh nhû möåt cö con gaái thêåt. Maâ
tñnh tònh anh cuäng ngêy thú nûäa.
Múái àêìu coân goåi àuâa, sau caái tïn êëy thaânh quen, caác baån hoåc ai
cuäng goåi anh Baâo nhû thïë. Chuáng töi thûúâng trïu anh bùçng caách goåi


anh laåi gêìn, xoa àêìu anh - maái toác anh rêët àeåp - hön àuâa vaâo maá röìi
baão: "Cö gaái beá töi xinh chûãa?", hoùåc möåt cêu khaác tûúng tûå. Anh
Baâo cöë sûác giang tay chuáng baån ra, mùåt anh theån àoã lïn, tröng laåi
caâng àaáng yïu vaâ caâng giöëng cö con gaái lùæm.
Sûå nhùæc laåi nhûäng kyã niïåm chung êëy laâm chuáng töi trúã nïn
thên mêåt nhû xûa. Töi khoaác tay Baâo vûâa ài vûâa noái chuyïån.
- Töi nghe hònh nhû anh àang hoåc úã ban Thaânh chung Nam
Àõnh cú maâ. Sao bêy giúâ anh laåi lïn àêy?
Baâo buöìn rêìu àaáp:
- Töi bõ àuöíi röìi anh aå. Tûâ àêìu nùm ngoaái. Tûâ àöå êëy, thêìy töi
giêån töi lùæm. Nhaâ töi ngheâo, anh cuäng biïët, maâ töi laåi laâ hy voång àöåc
nhêët cuãa caã gia àònh; caác em töi thò coân beá. Thêìy meå töi khöí súã lùæm
múái nuöi àûúåc töi ùn hoåc àïën thïë. Vêåy maâ àuâng möåt caái bõ àuöíi.
Ngûâng möåt laát, anh Baâo tiïëp:
- Töi vïì nhaâ khöng chõu àûúåc. Thêìy töi cûá uöëng rûúåu say, röìi
chûãi mùæng töi laâ àûáa con bêët hiïëu phuå cöng cha meå, khöng nghô gò
àïën nhaâ cûãa, chó àua àoâi anh em àïën nöîi bõ àuöíi. Thêìy töi bùæt ra Haâ
Nöåi tòm viïåc laâm, baão nïëu khöng àûúåc thò àûâng vïì tröng thêëy mùåt
nûäa.
Anh Baâo kheä thúã daâi:
- Nïëu khöng coá cöng viïåc thò thêåt töi cuäng khöng daám vïì. Thêìy
töi nghiïm lùæm anh aå.
- Sao anh khöng ài laâm?
- Khöng àûúåc.
Anh Baâo trúã nïn yïn lùång. Möåt laát, töi hoãi:
- Coân caác nhaâ buön? Caác súã tû?
- ÊËy, töi cuäng chó coân hy voång úã nhûäng chöî êëy. Vúái laåi töi cuäng
khöng coá caác giêëy chûáng chó, vò coá ài laâm bao giúâ.
Chuáng töi thöi noái, lùång ài raão bûúác trïn heâ phöë. Àïën chúå Cûãa
Nam, Baâo giùçng tay töi ra baão:
- Têìu àiïån àïën röìi, töi phaãi vïì nhaâ khöng hoå àúåi.
- Anh úã àêu?
Baâo núã möåt nuå cûúâi buöìn trïn miïång traã lúâi:


- Töi úã troå möåt haâng cúm nhoã úã dûúái ö Cêìu Giêëy. Khöng daám
múâi anh xuöëng chúi.
- Thò anh àïën chúi àùçng töi. Anh nhúá söë nhaâ röìi chûá?
Baâo nhêíy vöåi lïn xe àiïån, giú tay chaâo. Töi noái thïm:
- Thïë naâo anh cuäng àïën chúi nheá.
Xe chaåy khuêët vaâo chöî reä phöë Haâng Àêîy.
Töi thong thaã trúã bûúác vïì nhaâ, trong oác miïn man nghô ngúåi.
Sûå gùåp gúä naây vúái bao nhiïu kyã niïåm vïì quaäng àúâi hoåc sinh cuãa
töi úã tónh Thaái. Nhûäng neát mùåt baån cuä àaä quïn laåi hiïån ra trong trñ
nhúá, vúái nhûäng buöíi hoåc vui veã, nhûäng cuöåc nö àuâa vö tû lûå. Bao
nhiïu ngaây sung sûúáng cuãa tuöíi treã!
Nghô àïën Baâo töi àem loâng thûúng haåi. Cêåu beá con xinh xinh
giöëng con gaái êëy, vúái caái veã ngêy thú, höìi êëy laâm cho chuáng baån yïu
mïën. Töi thûúâng theo anh àïën nhaâ chúi, möåt cùn nhaâ laá úã àêìu tónh.
Hai ngûúâi ngöìi trïn chiïëc choäng tre noái chuyïån, bïn caånh, baâ meå
anh Baâo traáng baánh trûáng vaâ thöíi xöi àïí àem baán. Thónh thoaãng töi
múái gùåp thêìy anh ta: öng coá veã nghiïm nghõ lùæm, vaâ hònh nhû luác
naâo cuäng ung dung khöng laâm gò.

*
* *

Khöng nhúá laâ mêëy thaáng sau, anh Baâo àïën chúi töi. Tröng anh
khaác hùèn, ngûúâi gêìy ài möåt chuát, vaâ xanh xao nhû öëm. Anh hònh
nhû àaä ài böå nhiïìu úã ngoaâi àûúâng, nïn quêìn aáo vaâ giêìy àêìy nhûäng
buåi.
Töi múâi anh ngöìi, ên cêìn hoãi:
- Anh àaä tòm àûúåc cöng viïåc laâm chûa?
Baâo lùæc àêìu:
- Chûa, anh aå, suöët trong mêëy thaáng nay, töi ài khùæp caác núi úã
Haâ Nöåi, maâ chùèng tòm àûúåc viïåc gò. Àïën àêu ngûúâi ta cuäng tûâ chöëi.
Anh nghô möåt laát, röìi noái thïm:
- Ngûúâi ta thêåt laâ vö lyá quaá.


Lúâi noái ngheån ngaâo trong cöí hoång anh. Anh ngöìi thûâ ngûúâi ra,
khöng buöìn uöëng cheán nûúác cheâ cuãa töi múâi. Töi cuäng yïn lùång,
khöng biïët noái gò. Nhûäng lúâi an uãi luác bêëy giúâ, töi thêëy hònh nhû vö
ñch.
- Anh cûá chõu khoá àúåi ñt lêu nûäa xem.
- Cuäng àaânh phaãi chúâ, chûá biïët laâm thïë naâo. Nhûng cuäng phaãi
coá tiïìn àïí traã tiïìn troå chûá.
Anh Baâo cöë móm cûúâi. Caái cûúâi thêåt àaáng thûúng vaâ aái ngaåi. Töi
nhòn kyä anh: chiïëc aáo lûúng anh mùåc àaä cuä baåc, vaá kñn àaáo möåt vaâi
chöî. Trïn mùåt anh coá bao nhiïu nöët lêëm chêëm àoã daây àùåc caã hai maá.
Vö tònh, töi hoãi:
- Anh bõ muöîi àöët daây caã mùåt kia kòa.
Anh Baâo coá veã theån:
- Chöî töi úã khöng coá maân vaâ khöng àûúåc thoaáng. Coá khi muöîi
àöët caã àïm khöng sao nguã àûúåc.
Thêëy ngûúâi nhaâ töi sûãa soaån doån cúm, anh àûáng caáo tûâ. Töi tiïîn
anh ra ngoaâi cûãa. Con àûúâng vïì ö Cêìu Giêëy thùèng tùm tùæp vaâ buåi
muâ. Anh bùæt tay töi, toan quay ài thò töi hoãi:
- Anh khöng àúåi xe àiïån maâ vïì aâ?
Baâo lùæc àêìu, vöî vaâo tuái:
- Khöng, hïët caã tiïìn röìi.
Töi aái ngaåi, giûä anh laåi: "Anh haäy àúåi töi möåt chuát". Röìi töi vaâo
nhaâ lêëy mêëy haâo chó coân laåi trong tuái aáo, ngûúång nghõu àûa cho
anh: "Anh cêìm taåm maâ ài xe".
Baâo khöng nhòn àïën tiïìn, boã vaâo tuái röìi kheä nùæm chùåt lêëy tay
töi kheä noái:
- Caám ún anh.
Anh quay ra. Töi nhòn theo cho àïën khi anh lêîn vaâo àaám ngûúâi
ài laâm vïì.
Möåt tuêìn sau, töi àang qua chúå Cûãa Nam, böîng nghe thêëy
tiïëng goåi. Möåt chiïëc xe tay dûâng laåi saát heâ. Töi nhêån thêëy anh Baâo,
nùçm ngay trïn xe, bïn caånh coá möåt ngûúâi àaân baâ àaä àûáng tuöíi. Anh
cöë ngoác àêìu dêåy baão töi:


- Töi vïì Thaái àêy, anh Bònh.
Tiïëng noái phïìu phaâo nhû ngûúâi hïët húi. Mùåt anh àoã gay, hai
mùæt saáng lïn möåt caách khaác thûúâng. Töi súå haäi hoãi:
- Chïët chûãa, anh laâm sao thïë?
- Töi öëm, anh aå. Baâ chuã troå súå töi chïët úã nhaâ baâ nïn nhúâ baâ naây
àûa töi vïì. Xin chaâo anh nheá.
Töi sûãng söët yïn lùång. Ngûúâi àaân baâ nhòn töi noái nhû àõnh phên
trêìn:
- Cêåu êëy söët àaä baãy taám höm nay röìi. Baâ Hai cuäng àaä sùæc cho
cêåu êëy mêëy cheán thuöëc bïånh nhûng khöng àúä, nïn múái nhúâ töi àûa
cêåu êëy vïì vêåy. Öng cuäng biïët, nhaâ ngûúâi ta laâm ùn buön baán, cêìn
phaãi kiïng giûä.
- Nhûng anh àûúng öëm thïë naây thò vïì laâm sao?
Anh Baâo nhòn töi khöng traã lúâi, coá veã mïåt nhoåc lùæm. Tiïëng coâi
xe hoãa böîng vang àöång úã phña ga. Ngûúâi àaân baâ giuåc anh xe:
- Thöi ài nhanh lïn keão nhúä.
Töi nùæm tay anh Baâo. Baân tay anh noáng rûåc nhû lûãa. Töi thêëy
loâng töi thùæt laåi khi xe anh quay ài.

*
* *

Hún möåt nùm àaä qua. Tûâ höm êëy töi khöng àûúåc tin tûác gò vïì
anh Baâo nûäa. Hònh aãnh anh múâ dêìn trong trñ nhúá töi.
Röìi möåt buöíi chiïìu, töi àang ngöìi xem baáo dûúái boáng àeân thò
cûãa böîng múã. Hai cêåu beá mùåc aáo thêm thêåp thoâ úã ngoaâi röìi ruåt reâ
bûúác vaâo. Töi ngaåc nhiïn. Cêåu nhúán uáp caái muä trùæng lïn ngûåc lïî
pheáp hoãi:
- Thûa öng, coá phaãi àêy laâ nhaâ öng Bònh khöng aå?
- Phaãi, töi àêy. Hai cêåu hoãi gò?
Cêåu beá yïn lùång thoâ tay vaâo trong ngûúâi lêëy ra möåt caái goái con
boåc giêëy àïí trïn baân trûúác mùåt töi röìi noái:


- Thûa öng, chuáng töi laâ em anh Baâo.
- AÂ... Thïë anh Baâo àêu?
Cêåu beá seä traã lúâi:
- Anh chuáng töi tûå tûã röìi aå.
Töi baâng hoaâng caã ngûúâi, nhòn hai cêåu beá. Töi nhêån thêëy hai
caái muä trùæng àïìu coá quêën bùng tang. Thïë ra thûåc û, anh Baâo tûå tûã?
Caái chaán naãn, àau khöí gò àaä xui anh chïët trong luác coân treã trung
chûa àêìy hai mûúi tuöíi?
Hoãi chuyïån, töi múái biïët anh Baâo úã trïn naây vïì cûá öëm liïn miïn
maäi. Röìi anh úã nhaâ khöng ài àêu nûäa. Möåt buöíi chiïìu àêìu thaáng
vûâa röìi, baâ meå ài chúå vïì àïën buöìng thò àaä thêëy anh treo cöí trïn xaâ.
Ngûúâi nhaâ vöåi khiïng àïën nhaâ thûúng cûáu chûäa. Anh tónh laåi möåt
chöëc röìi àïën mûúâi möåt giúâ àïm thò mêët.
Cêåu beá kïí xong tiïëp thïm:
- Trûúác khi chïët, anh töi coá goåi hai chuáng töi laåi baão: "Anh chó
coá möåt ngûúâi baån töët laâ öng Bònh. Caác em nhúá àem caái goái naây àûa
lïn cho öng êëy".
Töi giúã ra thêëy coá hai caái aãnh àaä cuä. Möåt bûác chuåp chung caã lúáp
hoåc, höìi töi coân hoåc úã Thaái. Töi nhêån thêëy töi àûáng bïn caånh Baâo.
Coân bûác kia laâ têëm aãnh nûãa ngûúâi cuãa anh. Nhòn thêëy caái veã xinh
trai vaâ ngêy thú cuãa ngûúâi baån cuä, loâng töi thêëy nao nao thûúng
tiïëc. Nûúác mùæt traân lïn mi, töi thêëy ngheån ngaâo nhû muöën khoác.
Hai cêåu beá cuäng lùång leä, buöìn rêìu, àûa mùæt nhòn töi. Hai àûáa
tröng giöëng anh Baâo quaá, cuäng àöi mùæt thöng minh vaâ caái veã khaáu
khónh ngêy thú nhû thïë. Töi chúåt nghô àïën sûå ngheâo naân cuãa nhaâ
anh, àïën hai àûáa treã kia khöng chöî nûúng tûåa àïí ùn hoåc, thêåt àaáng
thûúng.
Töi xïëp hai caái aãnh laåi röìi ngoåt ngaâo baão hai àûáa ngöìi xuöëng
ghïë. Töi kheä hoãi:
- Hai em coá thûúng anh êëy khöng?
Hai cêåu cuâng yïn lùång. Cêåu beá nhêët böîng öm mùåt khoác, hai vai
nêëc lïn dûúái têëm aáo vaãi thêm àaä cuä.


CAÁI CHÊN QUEÂ

Cuöåc àúâi coá nhiïìu caái chïë giïîu àùæng cay vaâ àau àúán laâm cho
chuáng ta àöåt nhiïn hiïíu caái yá nghôa chua chaát vaâ sêu xa. Töi seä kïí
cêu chuyïån dûúái àêy laâm chûáng cho sûå êëy.
Töi coá möåt ngûúâi baån tïn laâ Minh. Anh ta laâ möåt thiïëu niïn
linh lúåi, àaãm àang vaâ rêët coá nghõ lûåc. Nhaâ anh vöën ngheâo. Cuäng vò
caái ngheâo êëy, maâ tûâ thuúã nhoã, anh Minh àaä phaãi chõu bao nhiïu nöîi
khöí súã, thiïëu thöën khöng kïí nhûäng nöîi bõ ûác hiïëp maâ nhûäng ngûúâi
ngheâo úã thúâi naâo cuäng phaãi chõu. Vò vêåy, khi nhúán lïn, Minh chó coá
möåt chuã àñch: laâm giêìu. Anh ta vêîn thûúâng noái vúái töi: "Àúâi bêy giúâ
chó coá möåt sûác maånh, laâ àöìng tiïìn. Nïëu anh coá tiïìn, anh laâm gò cuäng
àûúåc". Töi móm cûúâi hoaâi nghi traã lúâi rùçng sûå àoá khöng chùæc lùæm,
rùçng tuy àöìng tiïìn laâ möåt sûác maånh àaáng quyá thêåt - vò ai daám chï
bai noá? - nhûng khöng phaãi laâ muåc àñch cöët yïëu úã àúâi vaâ àöìng tiïìn
khöng àem laåi cho ta sûå sung sûúáng bao giúâ caã. Minh nhuán vai, cho
töi laâ möåt thi sô viïín vöng, chó biïët mú maâng haäo maâ khöng biïët àïën
nhûäng sûå thiïët thûåc khaác cêìn hún nûäa.
Nhûng anh Minh hònh nhû bõ caái khöng may noá aám aãnh.
Nhûäng cöng viïåc anh hùng haái laâm àïìu bõ thêët baåi caã. Nhûäng luác
anh tûúãng àûúåc thaânh cöng, tûúãng seä nùæm trong tay àûúåc moán tiïìn,
thò laåi laâ nhûäng luác anh sùæp àûúåc tin cöng viïåc hoãng. Caái khöng may
êëy laâm cho anh trúã nïn möåt ngûúâi têëm tûác, vaâ caâng ngaây àöìng tiïìn
laåi caâng laâ caái aám aãnh àöåc nhêët cuãa trñ naäo anh, cho àïën ngaây möåt
caái khöng may lúán nûäa àïën laâm anh khöí súã.
Höm êëy anh ta àûúng ài trong phöë, thò bõ möåt caái ö tö tûå nhiïn
boã àûúâng nhaãy lïn heâ caán phaãi. Minh chó kõp thoaáng nghô àïën caái sûå
khöng may êëy nûäa, röìi anh àau quaá ngêët ài.
Khi tónh dêåy, Minh thêëy mònh nùçm trïn möåt chiïëc giûúâng trong
nhaâ thûúng. Anh chó mang maáng nhúá laåi hònh nhû sau tai naån, hoå


coá mang anh lïn baân möí, vò luác bêëy giúâ anh thoaáng ngûãi thêëy muâi
thuöëc mï. Nhûng röìi sau Minh mï ài khöng biïët gò nûäa.
Anh khe kheä cûã àöång chên tay, thò thêëy chên bïn phaãi nhû bõ
tï liïåt. Chúåt nghô àïën sûå cûa chên, Minh toaát möì höi traán, quaã tim
àêåp maånh.
Vûâa luác êëy, möåt ngûúâi khaán höå bûúác vaâo phoâng, tay cêìm möåt
chai thuöëc. Caái cêu Minh muöën hoãi ngûúâi naây, khöng ra khoãi àûúåc
miïång anh ta. Minh súå sûå thûåc, súå caái àaä röìi, khöng bao giúâ chûäa
àûúåc. Nhûng anh muöën biïët.
Ngûúâi khaán höå àùåt chai thuöëc trïn baân noái vúái Minh:
- Cûá hai giúâ öng laåi uöëng möåt thòa. Àêy laâ thuöëc cêìm maáu.
Minh hoãi laãng:
- Töi ngêët ài coá lêu khöng öng?
- Luác mang vaâo àêy thò öng mï man khöng biïët gò caã. Coân luác
lïn baân möí thò öng húi tónh laåi möåt chuát. Nhûng maâ laåi bõ àaánh
thuöëc mï ngay.
Minh höìi höåp àûa lûúäi liïëm àöi möi khö raáo êëp uáng hoãi:
- Thïë... thïë... möí coá lêu khöng?
Thêìy khaán höå khöng phaãi laâ ngûúâi biïët têm lyá. Thêìy ta àaáng leä
phaãi tröng thêëy àöi mùæt cuãa Minh saáng lïn, vaâ caái veã lo súå cuãa Minh
hiïån trïn neát mùåt. Thêìy ta traã lúâi:
- Chó àöå mûúi phuát. Cûa xoeåt möåt caái laâ xong.
Vaâ thêìy ta àûa ngoán troã vuåt qua baân tay traái, vúái möåt daáng
àiïåu rêët roä rïåt. Minh ngêët ài.

*
* *

Minh söëng nhûäng ngaây chaán naãn ghï gúám trïn giûúâng bïånh.
Cuåt chên! Bêy giúâ anh àaä cuåt chên thò coân laâm gò àûúåc nûäa. Nghô
àïën luác phaãi lï caái chên göî nhû nhûäng ngûúâi queâ anh thûúâng vêîn
gùåp, Minh thêëy ruâng mònh laånh giaá. Möåt ngûúâi taân têåt nhû anh thò
coân bao giúâ mong àaåt àûúåc caái chuã àñch anh vêîn theo àuöíi xûa nay


nûäa. Coân mong gò coá tiïìn! Àïën mong caái chên laåi laânh nhû cuä cuäng
khöng thïí naâo àûúåc röìi. Minh chó muöën tûå tûã.
Nhûng böën thaáng sau, khi ra khoãi nhaâ thûúng, Minh cuäng
quen dêìn vúái caái söë phêån cuãa mònh. Anh àaânh chõu vêåy vúái möåt
chên queâ. Àêëy laâ möåt sûå an phêån buöìn rêìu vaâ khöí naäo, traân lêëp hïët
caã nhûäng súã ûúác cuãa àúâi anh.
Nhûng, - àoá laâ möåt caái may hay khöng may?
Minh laåi hy voång khi ngûúâi thêìy kiïån cuãa anh àïën baão cho anh
biïët coá thïí kiïån haäng ö tö àïí xin àoâi möåt söë tiïìn böìi thûúâng rêët lúán.
Anh ta, tûâ àêëy, höìi höåp mong àúåi tûâng ngaây caái kïët quaã cuãa vuå kiïån
trïn toâa aán. Anh nghô àïën söë tiïìn maâ anh seä coá, nghô àïën caái sûác
maånh maâ tiïìn seä mang àïën cho anh. Töi thêëy anh ta laåi vui veã, huyát
saáo miïång, vaâ toan tñnh thûåc haânh nhûäng caái möång tûúãng maâ anh
ta theo àuöíi bêëy lêu nay.
Quaã nhiïn anh àûúåc kiïån. Ngaây lônh tiïìn Minh ruã töi cuâng ài.
Anh mên mï nhûäng túâ giêëy baåc - möåt vaån baåc - möåt caách thiïët tha
vaâ khoan khoaái. Mùæt anh saáng lïn, nhûng lêìn naây vò vui mûâng; anh
giûä chùåt vaâo ngûåc têåp giêëy baåc yïu quyá, nhû öm möåt ngûúâi tònh
nhên.
Tuy vêåy, luác cuâng ài xe trúã vïì nhaâ, möåt möëi buöìn laåi àïën aám
aãnh anh. Minh buöìn rêìu, chó vaâo caái chên göî cuãa anh, noái:
- Giaá khöng queâ chên maâ àûúåc söë baåc naây coá phaãi sûúáng biïët
bao khöng!
Röìi anh têëm tûác thúã daâi, mùæt àùm àùm nhòn thùèng ra xa nhû
àang suy nghô lung lùæm.

*
* *

Àûúåc ñt lêu, töi gùåp Minh luön luön úã nhûäng chöën ùn chúi trong
thaânh phöë. Àöìng tiïìn cuãa anh laâm cho anh àaåt àûúåc moåi yá muöën.
Anh lêëy tiïìn buâ àùæp vaâo caái chöî chên queâ cuãa anh; caái sûác maånh
àöìng tiïìn laâm cho anh say sûa. Muöën têån hûúãng nhûäng caái khoaái
laåc cuäng nhû ngûúâi khaác,Minh vung tiïìn ra khöng tiïëc.


Töi àaä coá lêìn khuyïn anh nïn deâ dùåt, thò Minh coá veã têëm tûác
traã lúâi:
- Anh baão töåi gò maâ khöng tiïu cho sûúáng? Maâ töi coân giûä tiïìn
laâm gò cú chûá?
Anh trêìm ngêm möåt laát röìi noái tiïëp:
- Anh khöng biïët, töi chúi búâi àïí khuêy khoãa nöîi buöìn vaâ àïí
quïn ài.
Töi àûa mùæt nhòn caái chên göî cuãa anh khöng traã lúâi.
Maâ thûåc, trong nhûäng caách haânh àöång cuãa Minh ngûúâi ta nhêån
thêëy nhû möåt caái chua chaát, möåt nöîi cùm húân... Coá leä anh Minh
khöng tha thûá cho söë mïånh àaä oaái oùm vúái anh nhû thïë, chó cho anh
coá tiïìn sau khi anh àaä bõ cuåt möåt chên. Nhûäng cuöåc chúi búâi cuãa
anh kõch liïåt nhû möåt sûå phaãn àöång maâ chaán naãn nhû möåt vuå tûå tûã.
Hai nùm qua. Àiïìu maâ ngûúâi ta coá thïí àoaán trûúác àûúåc àaä àïën.
Phung phñ trong hai nùm, söë tiïìn möåt vaån cuãa anh Minh khöng coân
möåt xu nhoã. Anh laåi trúã laåi vúái caái ngheâo naân nhû cuä, vúái nhûäng caái
thiïëu thöën cuãa keã khöng tiïìn. Nhûng têm anh àaä rúám maáu bõ
thûúng; loâng anh bêy giúâ khöng nhû trûúác nûäa. Bêy giúâ trong loâng
anh àêìy nhûäng sûå chua chaát vaâ chaán naãn. Caái chaán naãn sau nhûäng
cuöåc chúi búâi, caái chua chaát khi nhêån thêëy sûå thay àöíi cuãa loâng
ngûúâi àöëi vúái keã coá tiïìn vaâ khöng coá tiïìn.
Töi àïën tòm anh Minh trong möåt cùn nhaâ úã ngoaåi ö. Ön laåi
chuyïån cuä, töi hoãi anh möåt caách thên mêåt:
- Thïë naâo, bêy giúâ anh àaä quïn chûa?
Minh buöìn rêìu, giú caái chên cuåt ra aánh saáng, thong thaã traã lúâi.
- Khöng, noá úã àêy, khöng quïn àûúåc.
Anh noái caã vïët thûúng úã ngoaâi hònh thïí vaâ trong têm höìn.


ÀOÁI

Möåt cún gioá loåt vaâo laâm Sinh tónh giêëc. Anh ta thêëy caái húi laånh
cuãa muâa àöng thêëm qua lêìn chùn moãng, vaâ thêëy ngûúâi mïåt moãi vò
suöët àïm àaä co quùæp trïn chiïëc phaãn göî cûáng.
Sinh cuöën chùn ngöìi dêåy. Thïë laâ, cuäng nhû nhûäng buöíi saáng
khaác möåt caái buöìn rêìu chaán naãn, nùång nïì úã àêu àïën àeâ neán lêëy têm
höìn.
Nhûäng àöì vêåt quanh mònh êín hiïån trong boáng töëi lúâ múâ khiïën
Sinh laåi nghô àïën caái caãnh ngheâo naân khöën khoá cuãa chaâng. Möåt caái
baân con xiïu veåo bïn goác tûúâng, möåt caái choäng tre àaä gêîy dùm ba
nan, möåt caái êëm tñch mêët boáng vaâ mêëy caái cheán meã, nûúác caáu
vaâng... Trong cuâng, möåt caái hoâm da, dêëu vïët coân laåi cuãa caái àúâi
phong lûu àöå trûúác...
Têët caã àöì àaåc trong cùn phoâng chó coá thïë. Maâ àaä lêu lùæm, quanh
mònh Sinh vêîn chó coá nhûäng thûá àöì töìi taân êëy, àaä lêu lùæm, chaâng
àïën úã caái cùn phoâng töëi tùm, êím thêëp naây... Nhûäng ngaây àoái reát
khöng thïí àïëm àûúåc nûäa. Tiïëng gioá vi vuát qua khe cûãa ban àïm
chaâng nghe àaä quen, caã àïën caái mïåt moãi laã ài vò àoái, chaâng cuäng àaä
chõu qua nhiïìu lêìn röìi.
Sinh thúã daâi, chaâng nhúá laåi caái ngaây bõ sa thaãi úã súã chaâng laâm,
caái gioång noái quaã quyïët vaâ laånh luâng cuãa öng chuã, caái neát mùåt chaán
naãn thêët voång cuãa mêëy ngûúâi anh em cuâng möåt caãnh ngöå vúái
chaâng... Tûâ luác àoá, bùæt àêìu nhûäng sûå thiïëu thöën khöí súã, cho àïën
giúâ...
Möåt tiïëng guöëc ngoaâi heâ laâm cho Sinh ngûãng lïn tröng ra phña
cûãa: vúå chaâng vïì. Naâng veán caái maân àoã treo úã cûãa bûúác vaâo. Sinh
thoaáng tröng thêëy caái thên hònh cuãa vúå in roä lïn nïìn saáng, möåt caái
thên thïí maãnh deã, gêìy goâ trong chiïëc aáo the moãng phong phanh.
Caãnh tûúång êëy laâm cho chaâng xoát thûúng...


Vúå chaâng ài laåi caånh giûúâng, yïn lùång nhòn Sinh khöng noái gò.
Sinh vúái lêëy tay naâng keáo xuöëng bïn mònh êu yïëm hoãi:
- Em ài àêu maâ súám thïë?
- Em laåi àùçng baâ Ba úã cuöëi phöë vay tiïìn.
- Thïë coá àûúåc khöng?
Vúå Sinh nhòn chöìng, thúã daâi lùæc àêìu:
- Ai cho chuáng mònh vay bêy giúâ? Baâ êëy coân nhúá àêu àïën khi
trûúác vêîn nhúâ vaã mònh.
Sinh buöìn rêìu, noái möåt caách chaán naãn:
- Thoái àúâi vêîn thïë, traách laâm gò. Nhûng bêy giúâ laâm thïë naâo?
Chaâng nghô àïën caái thaåp gaåo àaä hïët, maâ trong tuái khöng coân
àûúåc möåt àöìng xu nhoã... Àaä hai höm nay, chaâng vaâ vúå chaâng thöíi ùn
bûäa gaåo cuöëi cuâng àaä hai höm, caái àoái laâm chaâng khöën khöí...
- Laâm thïë naâo?
Vúå chaâng nhùæc laåi cêu hoãi êëy, röìi cuái mùåt khoác. Möåt möëi tònh
thûúng traân ngêåp vaâo traái tim chaâng nhû möåt laân soáng maånh. Sinh
nùæm chùåt lêëy tay vúå öm vaâo loâng, àùæm àuöëi, thiïët tha. Chaâng chó
muöën chïët ngay luác bêëy giúâ àïí traánh khoãi caái ngheâo khöën khoá, nùång
nïì quaá, àeâ úã trïn vai...

*
* *

Buöíi chiïìu àïën àem theo nhûäng cún gioá laånh luâng. Sinh bùæc ghïë
ra caái hiïn nhoã trûúác cûãa phoâng tûåa vaâo bao lún nhòn xuöëng dûúái
nhaâ. Chöî chaâng thuï úã laâ möåt cùn phoâng heåp vaâ daâi, chia laâm nhiïìu
phoâng. Möîi gian phoâng laâ möåt gia àònh chen chuác úã, toaân laâ nhûäng
ngûúâi ngheâo buön baán nhoã úã caác núi.
Giúâ naây laâ giúâ hoå laâm cúm. Tröng thêëy hoå têëp nêåp laâm luång,
Sinh laåi nghô àïën caái bïëp nhaâ mònh bêy giúâ vêîn coân tro laånh; chaâng
laåi lo khöng biïët vúå ài tûâ saáng àïën giúâ sao maäi khöng thêëy vïì, maâ vïì
khöng biïët coá àem caái gò khöng, hay laåi chó möåt möëi thêët voång nhû
nhiïìu lêìn...


Nghô àïën, Sinh laåi àem loâng thûúng, thûúng ngûúâi àaân baâ xûa
nay vêîn quen thoái àaâi àiïëm phong lûu, maâ bêy giúâ chõu khöí vò
chaâng... Hai bïn gùåp gúä nhau trong möåt tiïåc rûúåu dûúái xoám cö àêìu.
Höìi êëy, chaâng coân laâ möåt ngûúâi coá viïåc laâm, coân laâ möåt ngûúâi coá lùæm
tiïìn. Quen biïët nhau, röìi yïu mïën nhau, chaâng àaä chùèng quaãn sûå
ngùn trúã cûãa nhaâ lêëy naâng vïì. Àöi vúå chöìng àaä cuâng nhau söëng
nhûäng ngaây sung sûúáng, aái ên, nhûäng ngaây coân àïí laåi trong trñ
chaâng möåt caái kyã niïåm ïm àïìm, maâ möîi khi nghô túái, chaâng khöng
khoãi böìi höìi. Röìi sûå ngheâo naân àïën, àem theo nhûäng caái nhuåc nhùçn,
khöí súã, àem theo nhûäng ngaây àoái reát.
Tuy vêåy, sûå khöí súã chaâng nhêån thêëy khöng laâm cho vúå chaâng
búát tònh yïu àöëi vúái chaâng. Cuäng vêîn nöìng naân, àùçm thùæm nhû xûa,
caái aái tònh cuãa àöi bïn chó coá thïm maâu cay àùæng vò xoát thûúng
nhau.
Caái hònh aãnh möåt thên thïí yïëu àuöëi, maãnh deã in lïn nïìn trúâi
saáng buöíi súám mai laåi thoaáng hiïån ra trûúác mùæt Sinh. Chaâng nhúá
laåi caái thêët voång khöng vay àûúåc tiïìn, àöi con mùæt buöìn rêìu, àùæm
àuöëi nhòn chaâng nhû nguå biïët bao nhiïu êu yïëm, bao nhiïu hy sinh.
Möåt cún gioá àïën laâm cho Sinh thêëy laånh buöët túái xûúng. Chaâng
thêëy àoái, möåt sûå àoái vö cuâng nhû trong àúâi chaâng chûa thêëy bao giúâ.
Àoái nhû caâo ruöåt, laâm ngûúâi chaâng mïåt laã ài, mùæt hoa lïn, tröng vêåt
gò cuäng lúâ múâ nhû lay àöång.
Khi coá àuã ùn, àuã mùåc, chaâng khöng hïì àïí yá àïën caái àoái, khöng
bao giúâ nghô àïën. Bêy giúâ chaâng múái àûúåc hiïíu biïët caái àoái nhû thïë
naâo. Chaâng ruâng mònh khi nghô àïën trûúác caái maänh liïåt cuãa sûå àoái,
chaâng caãm thêëy sûå cêìn duâng cuãa thên thïí trêën aáp àûúåc hïët caã
nhûäng lïå luêåt cuãa tinh thêìn. Muâi xaâo nêëu àöì ùn úã dûúái saân nhaâ àûa
lïn laâm cho chaâng khoá chõu vö cuâng. Sinh cuái àêìu trïn bao lún nhòn
xuöëng xem hoå laâm bûäa cúm chiïìu. Caác thûác ùn tuy têìm thûúâng,
nhûng Sinh lêëy laâm laå rùçng chaâng chûa bao giúâ theâm muöën nhûäng
caái àoá nhû chaâng theâm muöën bêy giúâ. Mêëy miïëng àêåu vaâng trong
chaão múä phöìng dêìn trïn ngoån lûãa, mêëy con caá raán bùæt àêìu cong laåi
laâm cho chaâng ao ûúác àïën rung àöång caã ngûúâi...
Khöng bao giúâ chaâng theâm muöën nhû bêy giúâ caái miïëng ùn kia.
Trûúác kia, khi nghe chuyïån ngûúâi ta tranh giaânh nhau vò
miïëng ùn, chaâng vêîn móm cûúâi khinh bó. Chaâng cho rùçng miïëng ùn


laâ möåt sûå khöng àaáng kïí, chó coá caái thanh cao trong saåch cuãa linh
höìn múái laâ cêìn. Nhûng bêy giúâ, trong caái phuát àoái naây, chaâng múái
thêëy roä caái cêìn maånh meä cuãa miïëng ùn laâ thïë naâo.
Vaâ chaâng, trûúác kia phong lûu trûúãng giaã, trûúác kia khi ài qua
àaám bònh dên bêín thóu vaâ ngheâo naân naây, chaâng vêîn khinh bó vaâ tûå
hoãi khöng biïët hoå söëng àïí laâm gò, söëng àïí maâ khöí súã, àïí maâ àoái reát,
khöng biïët söëng àöëi vúái hoå coá yá nghôa gò maâ coân ham mï quyïën
luyïën. Bêy giúâ chaâng laåi ao ûúác àûúåc möåt miïëng ùn nhû hoå àïí söëng
qua caái ngaây reát mûúát bêy giúâ...

*
* *

Möåt caái baân tay nheå nhaâng àïí lïn trïn vai. Sinh quay laåi; vúå
chaâng tûúi cûúâi giú ra trûúác mùåt mêëy caái goái giêëy boáng goån gaâng
saåch seä, maâ thoaáng tröng, Sinh cuäng nhêån biïët ngay laâ nhûäng thûác
ùn àûúåc, maâ rêët ngon, úã caác hiïåu têy múái coá. Muâi thõt ûúáp vaâ muâi
gioâ thoang thoaãng àûa qua, Sinh rung àöång caã tay khi lêìn cúãi
nhûäng dêy buöåc chung quanh. Chaâng sung sûúáng hoãi:
- ÖÌ! ÚÃ àêu thïë naây? Em Mai lêëy tiïìn àêu maâ mua thïë?
Mai nghe Sinh hoãi, cuái àêìu àaáp:
- Anh cûá ùn ài àaä! Ùn cho àúä àoái röìi em kïí chuyïån cho anh
nghe. Thêåt laâ may quaá, maâ caái baâ êëy thûåc phuác àûác quaá, anh aå.
- Ai thïë? Kïí ài cho anh nghe.
Mai êu yïëm nhòn chöìng:
- Khöng, anh cûá ùn ài àaä kia. Vûâa ùn, em seä vûâa noái chuyïån.
Röìi naâng nhanh nheån àùåt mêëy goái giêëy lïn baân múã nhûäng túâ
giêëy boáng boåc ngoaâi, Sinh nhòn thêëy mêëy miïëng thõt ûúáp höìng haâo,
múä trùæng vaâ trong nhû thuãy tinh, mêëy khoanh gioâ naåc mõn maâng,
mêëy caái baánh têy vaâng àoã.
Mai cêët tiïëng vui veã:
- Thïë naây nheá, em úã nhaâ ài cuäng laâ ài liïìu chûá thêåt khöng biïët
àïën nhúâ vaã ai àûúåc. Anh coân laå gò caác baån hûäu bêy giúâ; hoå thêëy
mònh ngheâo khöí, thò ai ngûúâi ta giuáp, vò coá mong gò mònh traã laåi


ngûúâi ta àûúåc. Vò thïë em cûá lang thang ngoaâi phöë, nghô luác bêëy giúâ
cûåc thên quaá anh aå, chó muöën àêm àêìu xuöëng söng cho raãnh...
Nhûng nghô àïën anh, em laåi khöng àaânh loâng... May quaá, vûâa luác
êëy laåi gùåp ngay baâ Hiïëu, möåt ngûúâi quen biïët tûâ trûúác. Baâ tröng
thêëy em vöìn vaä hoãi han nhû ngûúâi bùæt àûúåc cuãa.
Mai noái nhanh liïën thoùæng:
- Baâ ta tûã tïë quaá. Cho em vay tiïìn, laåi coân hûáa giuáp vöën àïí em
buön baán nûäa. Röìi nay mai, em ài buön cau, anh nhúá. Thêåt khöng
ngúâ coá baâ biïët thûúng ngûúâi àïën nhû thïë.
Sinh sung sûúáng noái;
- Nïëu khöng thò chuáng ta àaânh nhõn àoái ngaây höm nay. Nhûng
sao em mua hoang àïën thïë naây?
Mai cuái àêìu cûúâi, hai maá àoã höìng, mêëy súåi toác röëi tung trïn
traán caâng tùng thïm veã kiïìu myå cuãa naâng.
- Anh khöng lo. Em coân nhiïìu tiïìn. Àêy anh xem.
Naâng thoâ tay vaâo trong tuái aáo, ruát ra möåt têåp giêëy baåc, vûát ra
trûúác mùåt Sinh, röìi nhanh nheån vui veã bûúác vaâo trong nhaâ.
- Anh àúåi möåt laát, em ài lêëy dao cùæt baánh.
Naâng quay lûng ài, Sinh chúåt tröng thêëy trïn mùåt àêët möåt
maãnh giêëy gêëp rúi xuöëng àêët. Chaâng vö tònh cuái xuöëng nhùåt lïn múã
ra àoåc:
"Em Mai.
Àêy, anh àûa söë tiïìn anh àaä heån. Em muöën lêëy nûäa, anh seä cho
em nöët; nhûng thïë naâo töëi nay em cuäng phaãi àuáng heån àïën àêy, anh
àúåi".
Túâ giêëy trïn tay Sinh rúi luác naâo chaâng cuäng khöng biïët. Möåt
caái sûác nùång nïì nhû àeâ neán lêëy quaã tim, laâm cho chaâng ngûâng thúã.
Hònh nhû trong möåt giêy phuát, bao nhiïu caái hy voång sung sûúáng
cuãa àúâi chaâng tan ài mêët.
Sinh tûúãng coá thïí chïët ngay trong luác êëy. Caái àau àúán chaâng
caãm thêëy thêëm thña, vaâ sêu xa quaá.
Coân mong gò àoá laâ möåt sûå khöng thêåt, möåt giêëc möång nûäa.
Khöng coân phaãi ngúâ vûåc gò caái söë tiïìn kia chñnh laâ caái söë tiïìn biïn
trong thû naây. Ai cho vay múái àûúåc chûá! Sinh nhúá laåi nhûäng ngaây ài


hoãi tiïìn, nhûäng buöíi trúã vïì thêët voång vaâ buöìn rêìu, nhûäng lúâi tha
thiïët vaâ oaán húân cuãa vúå chaâng kïí laåi vïì caái laänh àaåm, hûäng húâ cuãa
nhûäng ngûúâi naâng quen biïët. Baâ Hiïëu laâ baâ naâo? Chùèng qua laâ möåt
sûå bõa àùåt ra àïí che mùæt chaâng.
Sinh thêëy cún giêån dûä nöíi lïn maänh liïåt trong loâng; àöi möi
chaâng tûå nhiïn nhaách lïn möåt caách khinh bó, chaâng run ngûúâi lïn,
kheä dùçn tûâng tiïëng:
- Àöì khöën naån!
Quaã tim buöët nhû coá kim àêm. Sinh nùæm chùåt lêëy thaânh ghïë,
nhòn cuöën baåc giêëy àïí trïn baân, nhòn goái àöì ùn àang múã giúã röìi cuái
mònh xuöëng nhùåt túâ giêëy gêëp lïn.
Möåt laát, yïn lùång. Röìi Sinh nghe roä tiïëng têëm maân vaãi úã cûãa
vùæt lïn trûúác gioá, tiïëng deáp ài nheå nhaâng, gêìn àïën, gêìn àïën bïn
chaâng. Sinh cöë hïët sûác cùæn möi àïí neán cún giêån dûä àang söi nöíi
trong loâng, nùæm chùåt tay hún nûäa cho khoãi rung àöång caã ngûúâi.
Tay vuöët nheå nhaâng trïn toác Sinh, vúå chaâng àûáng saát hùèn ngay
bïn ngûúâi. Naâng giúã giêëy ra, lêëy dao cùæt baánh vui veã.
- Anh xem baánh naây coá ngon khöng? Em mua úã Haâng Tröëng kia
àêëy. Miïëng thõt ûúáp naây laâ haång ngon nhêët, em phaãi traã àïën nùm
haâo àêëy anh aå. Àïí em cùæt cho anh ùn nheá. Hònh nhû anh àoái lùæm
thò phaãi. Em cuäng thïë. Thöi chuáng ta haäy ùn cho no àaä, röìi seä liïåu
sau.
Naâng cùæt xong miïëng thõt ûúáp, xïëp lïn àôa, tûúi cûúâi noái tiïëp:
- Kòa, anh ùn ài chûá! Thêåt laâ may cho chuáng mònh quaá. Nïëu
höm nay em khöng gùåp baâ Hiïëu thò khöng biïët chuáng ta laâm thïë
naâo nhó?
Naâng vöî vaâo vai Sinh, lay chöìng:
- Laâm thïë naâo? Laåi nhõn nhû moåi höm, chûá coân laâm thïë naâo
nûäa, anh Sinh nhó! Anh nïn caám ún baâ ta ài. Baâ thêåt laâ möåt ngûúâi
töët, hiïìn hêåu biïët thûúng ngûúâi. Em vûâa múã miïång hoãi, thò baâ àaä
lêìn ruöåt tûúång àûa ngay cho mûúâi lùm àöìng têët caã àêëy, anh aå...
Cuöën giêëy baåc anh chûa àïëm aâ? Em khöng noái döëi anh àêu...
Caái giêån cuãa Sinh lïn àïën cûåc àiïím: chaâng khöng neán nöíi àûúåc
nûäa. Caái tïn baâ Hiïëu laâm chaâng uêët ûác, vò chaâng roä nhûäng nhúâi giaã
döëi cuãa vúå chaâng, giaã döëi möåt caách khön kheáo, tûå nhiïn nhû thêåt

Tuyen tap truyen ngan khai hung

Tuyen tap truyen ngan khai hung

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (18)

Viewers also liked

Viewers also liked (6)

Similar to Tuyen tap truyen ngan khai hung

Similar to Tuyen tap truyen ngan khai hung (20)

More from nhatthai1969

More from nhatthai1969 (20)

Tuyen tap truyen ngan khai hung