1. I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM
Giai ñoaïn ñaàu:
Vôùi nhu caàu:
Baûo veä an toaøn tieàn baïc.
CHƯƠNG 1 Chuyeån tieàn bò hao moøn thaønh ñoàng tieàn coù ñuû troïng löôïng.
Xuaát hieän nghieäp vuï:
Nhaän baûo quaûn tieàn vaø ñöôïc traû thuø lao baûo quaûn
Ñoåi chaùc tieàn ñuùc vaø aên hoa hoàng ñoåi tieàn
TỔNG QUAN VỀ NHTM Cho vay baèng tieàn maët hoaëc baèng chöùng thö vôùi laõi suaát cao
Theá kyû thöù III TCN => Ngaân haøng ( Bank )
1 2
I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM
Giai ñoaïn 3:
Giai ñoaïn 2:
Töø TK thöù V ñeán X SCN: Töø TK XVIII ñeán ñaàu TK XX ñaõ hình thaønh:
Söû duïng soá hieäu taøi khoaûn ñeå ghi cheùp theo doõi.
Heä thoáng NH phaùt haønh => NHTW
Nghieäp vuï buø tröø ñöôïc söû duïng.
Heä thoáng NHTM.
Töø TK thöù XII ñeán XVI SCN:
Nhö vaäy: Quaù trình hình thaønh heä thoáng NHTM khoâng
Nghieäp vuï chuyeån ngaân. nhöõng laø yeâu caàu khaùch quan cuûa neàn kinh teá haøng hoùa maø
Ngaân haøng ñaõ phaùt haønh caùc chöùng thö cho KH. coøn laø quaù trình töï hoaøn thieän cuûa heä thoáng NH.
Nghieäp vuï chieát khaáu thöông phieáu chöa ñaùo haïn.
Nghieäp vuï baûo laõnh. ⇒ NHTM xuaát hieän baèng 2 con ñöôøng.
3 4
I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM
I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM
Quaù trình ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa HT Ngaân haøng VN
Giai đoạn thaäp nieân 80 TK 20: Thôøi kyø phong kieán chöa coù TCTD, chæ coù toàn taïi toå chöùc cho vay
naëng laõi.
NHTM (Commercial banks)
Ñeán naêm 1875 thaønh laäp NH lieân bang Ñoâng Döông, coù 2 chöùc naêng
NH ñaàu tö (Invesment banks)
laø vöøa phaùt haønh tieàn vöøa thöïc hieän nghieäp vuï NHTM.
NH buoân baùn (Merchant banks) Naêm 1927 – Vieät nam NH.
NH toaøn caàu (Universal banks) Naêm 1949 – Vieät nam coâng thöông NH.
Giai ñoaïn töø sau thaäp nieân 80 TK 20: Töø 2/9/45 – 1951 Chính phuû VN daân chuû coäng hoøa khoâng thaønh laäp
NH.
⇒ NH ña naêng.
1951-1975: taïi mieàn Baéc, naêm 1951 thaønh laäp NH quoác gia VN, naêm
⇒ Taïi VN: Taäp ñoaøn taøi chính (Sacombank, ACB…); Ngaân 1960 ñoåi teân thaønh NHNN VN, nhaø nöôùc ñoäc quyeàn quaûn lyù => HT NH
haøng Baûo Vieät (thuoäc taäp ñoaøn kinh teá phi NH – Taäp ñoaøn 1 caáp ñeán 1988. Taïi mieàn Nam, 1954 NH Quoác gia, töø 1954-1975, HT
kinh doanh baûo hieåm Baûo Vieät); Ngaân haøng Daàu khí ( Taäp NH theo moâ hình TBCN => moâ hình NH 2 caáp: NH quoác gia vaø NH
ñoaøn daàu khí) 5
chuyeân nghieäp. 6
TS Nguyễn Chí Đức 1
2. I. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ PHAÙT TRIEÅN CUÛA NHTM II. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC TRÖNG CUÛA NHTM.
Quaù trình ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa HT Ngaân haøng VN 2.1 Khaùi nieäm:
Căn cứ vào Luật TCTD 2010:
1975-1988: Quoác höõu hoùa HT NH cheá ñoä cuõ vaø thanh lyù caùc NH tö
nhaân => vaãn theo moâ hình 1 caáp.
Điều 4.1 “TCTD là DN thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt
1988-1990: Hoäi nhaäp, caûi caùch neàn KT, cô cheá thò tröôøng, nhieàu
động NH. TCTD gồm NH, TCTD phi NH, tổ chức tài chính vi mô
thaønh phaàn KT. NÑ 53/1988/HÑBT => HT NH VN thaønh 2 caáp, NHNN
VN vaø NH chuyeân doanh tröïc thuoäc NHNN. và quỹ tín dụng nhân dân.”
1990-nay:
Taùch chöùc naêng kho baïc ra khoûi NHNN.
Naêm 1990: Phaùp leänh NHNN VN vaø phaùp leänh NH, HTX TD vaø Điều 4.2 “NH là loại hình TCTD có thể được thực hiện tất cả các
Coâng ty TC => 2 caáp. hoạt động NH theo quy định của Luật này. Theo tính chất và
Naêm 1997: Luaät NHNN VN vaø Luaät TCTD => cô baûn phuø hôïp vôùi 1 mục tiêu hoạt động, các loại hình NH bao gồm NHTM, NH chính
neàn KTTT, phuø hôïp vôùi HT NH treân theá giôùi => ñoåi môùi, vaø hôïp taùc sách, NH hợp tác xã.”
quoác teá….
7 8
II. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC TRÖNG CUÛA NHTM.
II. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC TRÖNG CUÛA NHTM.
2.1 Khaùi nieäm: 2.2 Ñaëc tröng kinh doanh:
Căn cứ vào Luật TCTD 2010: Laø moät loaïi hình DN, moät ñôn vò kinh teá.
Hoaït ñoäng cuûa NHTM laø hoaït ñoäng kinh doanh.
Điều 4.3 “NHTM là loại hình NH được thực hiện tất cả các hoạt
động NH và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Hoaït ñoäng KD cuûa NHTM laø hoaït ñoäng KD tieàn teä vaø dòch
Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận.” vuï NH, moät DN ñaëc bieät.
Hoaït ñoäng KD cuûa NHTM laø hoaït ñoäng KD coù ñieàu kieän;
Điều 4.4 “TCTD phi NH là loại hình TCTD được thực hiện một o Quy ñònh veà möùc voán phaùp ñònh khi thaønh laäp;
hoặc một số hoạt động NH theo quy định của Luật này, trừ các o Quy ñònh veà cô caáu toå chöùc, boä maùy quaûn trò ñieàu haønh,
hoạt động nhận tiền gửi của cá nhân và cung ứng các dịch vụ kieåm soaùt noäi boä…
thanh toán qua tài khoản của KH. TCTD phi NH bao gồm công o Quy ñònh veà caùc möùc ñaûm baûo an toaøn trong kinh doanh
ty tài chính, công ty cho thuê tài chính và các TCTD phi NH NH;
khác.” o Quy ñònh veà phaïm vi hoaït ñoäng ñöôïc pheùp;
9 10
II. KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC TRÖNG CUÛA NHTM. III. Chöùc naêng cuûa NHTM.
2.2 Ñaëc tröng kinh doanh:
3.1 Chöùc naêng thuû quyõ :
Ñoái töôïng kinh doanh laø caùc taøi saûn taøi chính; Noäi dung: NHTM nhaän tieàn gôûi, giöõ tieàn, baûo quaûn tieàn,
Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH mang tính chaát trung gian: thöïc hieän yeâu caàu ruùt tieàn, chi tieàn cuûa KH.
trung gian veà meänh giaù; kyø haïn; laõi suaát; thanh khoaûn. Vai troø:
Hoaït ñoäng cuûa NH chòu söï chi phoái maïnh meõ cuûa moâi Ñoái vôùi KH:
tröôøng. Ñaûm baûo an toaøn TS.
Hoaït ñoäng kinh doanh ñaëc bieät coù ruûi ro heä thoáng cao. Sinh lôïi cho ñoàng voán taïm thôøi thöøa.
Ñoái vôùi NH:
Toùm laïi: NHTM laø loaïi hình ñònh cheá taøi chính trung gian
Laø cô sôû ñeå thöïc hieän chöùc naêng thanh toaùn.
hoaït ñoäng kinh doanh trong lónh vöïc tieàn teä vaø dòch vuï NH.
Taïo nguoàn voán ñeå NH thöïc hieän chöùc naêng tín duïng.
Ñaây laø loaïi ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi
baäc nhaát trong neàn kinh teá thò tröôøng, goùp phaàn taïo laäp vaø Ñoái vôùi neàn KT:
cung öùng voán cho neàn kinh teá, taïo ñieàu kieän vaø thuùc ñaåy neàn Taäp trung nguoàn voán taïm thôøi thöøa trong neàn KT ñeå
KT-XH phaùt trieån. phuïc vuï phaùt trieån KT.
11 12
TS Nguyễn Chí Đức 2
3. III. Chöùc naêng cuûa NHTM. III. Chöùc naêng cuûa NHTM.
3.2 Chöùc naêng trung gian tín duïng : 3.3 Chöùc naêng trung gian thanh toaùn:
Noäi dung: NHTM huy ñoäng vaø taäp trung caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi
nhaøn roãi ñeå hình thaønh neân quyõ cho vay taäp trung vaø söû duïng nguoàn voán Noäi dung: Treân cô sôû KH môû taøi khoaûn tieàn gôûi thanh toaùn taïi NH, thay
naøy ñeå cho vay ñaùp öùng nhu caàu voán trong quaù trình SX, KD, tieâu maët cho KH, NHTM trích tieàn treân taøi khoaûn traû cho ngöôøi ñöôïc höôûng
duøng…cuûa caùc chuû theå KT. hoaëc nhaän tieàn vaøo taøi khoaûn theo uyû nhieäm cuûa KH.
Vai troø: Vai troø:
o Thoaû maõn ñöôïc Nc voán taïm thôøi thieáu trong quaù trình SXKD vaø tieâu
Taïo ñieàu kieän thanh toaùn nhanh choùng vaø hieäu quaû. duøng.
Taïo ñieàu kieän thanh toaùn an toaøn. o Tieát kieäm CP, thôøi gian tìm kieám nguoàn voán tieän lôïi, chaéc chaén vaø hôïp
Naâng cao uy tín cuûa NHTM goùp phaàn môû roäng quy moâ chöùc naêng phaùp.
trung gian tín duïng vaø taêng cöôøng nguoàn voán cho vay. o Taêng cöôøng lôïi nhuaän cho NH – laø cô sôû cuûa söï toàn taïi vaø P/tr cuûa
Goùp phaàn taêng theâm thu nhaäp cho NH (phí, hoa hoàng) NHTM.
o Taïo khaû naêng taïo tieàn cuûa NHTM.
Thuùc ñaåy nhanh quaù trình löu thoâng haøng hoùa, thuùc ñaåy taêng tröôûng
o Thuùc ñaåy taêng tröôûng KT, bieán tieàn nhaõn roãi töø choå laø phöông tieän
KT tích luyõ trôû thaønh nguoàn voán lôùn cuûa neàn KT.
Tieát giaûm tieàn maët löu thoâng daãn ñeán tieát kieäm chi phí löu thoâng o Naâng cao hieäu quaû söû duïng voán nhôø taän duïng nguoàn voán taïm thôøi thöøa
TM. vaøo quaù trình cho vay sinh lôøi.
13 14
III. Chöùc naêng cuûa NHTM.
IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam
3.3 Chöùc naêng trung gian thanh toaùn:
Ví dụ về chức năng tạo tiền
- NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI NHÀ NƯỚC
- NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH
Tên NH Tiền gửi mới Dự trữ bắt buộc Tiền cho vay - NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
(10%)
- CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NƯỚC NGOÀI
NH 1 100 10 90
- NGÂN HÀNG LIÊN DOANH
NH 2 90 9 81
- NGÂN HÀNG 100% VỐN NƯỚC NGOÀI
NH 3 81 8,1 72,9
- VP ĐẠI DIỆN NGÂN HÀNG NƯỚC NGOÀI
NH4 72,9 7,2 65,6
- CÔNG TY TÀI CHÍNH
… … … …
- CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH
Tổng cộng 1.000 = 100/10% 100 900
- CÁC TCTD HỢP TÁC
15 16
IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam
NHTM Nhà nước bao gồm NHTM do Nhà nước sở hữu 100% vốn NHTM liên doanh là NHTM được thành lập tại Việt Nam, bằng vốn
điều lệ và NHTM cổ phần do Nhà nước sở hữu trên 50% vốn điều lệ. góp của Bên Việt Nam (gồm một hoặc nhiều NH Việt Nam) và Bên nước
ngoài (gồm một hoặc nhiều NH nước ngoài) trên cơ sở hợp đồng liên
NHTM cổ phần là NHTM được tổ chức dưới hình thức Cty CP. doanh. NHTM liên doanh được thành lập dưới hình thức công ty TNHH
từ hai thành viên trở lên, là pháp nhân Việt Nam, có trụ sở chính tại Việt
NHTM 100% vốn nước ngoài là NHTM được thành lập tại Việt Nam Nam.
với 100% vốn điều lệ thuộc sở hữu nước ngoài; trong đó phải có một
NH nước ngoài sở hữu trên 50% vốn điều lệ (NH mẹ). NHTM 100% Chi nhánh NH nước ngoài là đơn vị phụ thuộc của NH nước ngoài,
vốn nước ngoài được thành lập dưới hình thức công ty TNHH một không có tư cách pháp nhân, được NH nước ngoài bảo đảm chịu trách
thành viên hoặc từ hai thành viên trở lên, là pháp nhân Việt Nam, có trụ nhiệm về mọi nghĩa vụ, cam kết của chi nhánh tại Việt Nam.
sở chính tại Việt Nam.
17 18
TS Nguyễn Chí Đức 3
4. IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam
Công ty tài chính là loại hình TCTD phi NH, với chức năng sử dụng
VP Đại diện làm chức năng văn phòng liên lạc; Nghiên cứu thị
vốn tự có, vốn huy động và các nguồn vốn khác để cho vay, đầu tư; cung
trường; Xúc tiến xây dựng các dự án đầu tư của TCTD nước ngoài tại ứng các dịch vụ tư vấn về tài chính, tiền tệ và thực hiện một số dịch vụ
Việt Nam; Thúc đẩy và theo dõi việc thực hiện các hợp đồng, thoả thuận khác theo quy định của PL.
đã ký giữa TCTD nước ngoài với các TCTD VN và DN VN, các dự án do
TCTD nước ngoài tài trợ tại VN;
Cty cho thueâ TC laø TCTD phi NH, söû duïng voán cuûa mình hoaëc voán ñi
vay ñeå mua caùc TS thieát bò theo yeâu caàu cuûa beân ñi thueâ roài cho beân ñi
NH hợp tác xã là NH của tất cả các quỹ TD nhân dân do các quỹ TD thueâ thueâ ñeå söû duïng trong moät thôøi gian nhaát ñònh ( treân ½ thôøi gian
nhân dân và một số pháp nhân góp vốn thành lập theo quy định của Luật söû duïng taøi saûn ) vôùi ñieàu kieän laø beân ñi thueâ phaûi baûo quaûn, söû duïng TS
này nhằm mục tiêu chủ yếu là liên kết hệ thống, hỗ trợ TC, điều hòa vốn thieát bò theo ñuùng hôïp ñoàng, an toaøn hieäu quaû vaø phaûi thanh toaùn tieàu
trong hệ thống các quỹ TD nhân dân. thueâ ñònh kyø ( thaùng, quyù ) kòp thôøi ñaày ñuû cho Cty cho thueâ TC.
19 20
IV. Heä thoáng TCTD Vieät Nam V. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ NHTM
DANH MỤC Mức vốn pháp định của tổ chức tín dụng
(Ban haønh keøm theo Nghò ñònh soá 10/2011/NÑ-CP ngaøy 26 thaùng 01 naêm 2011 cuûa CP) Caên cöù vaøo chöông 3 luaät TCTD 2010
STT Loaïi hình toå chöùc tín duïng
Möùc voán phaùp ñònh aùp 5.1 Cơ cấu tổ chức mạng lưới:
duïng cho ñeán naêm 2011
I Ngaân haøng
• Trụ sở chính
1 Ngaân haøng thöông maïi • Sở giao dịch, chi nhánh, Văn phòng đại diện, đơn vị sự nghiệp,
công ty trực thuộc
a Ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc 3.000 tyû ñoàng
b Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn 3.000 tyû ñoàng
5.2 Cơ cấu tổ chức quản lý :
c Ngaân haøng lieân doanh 3.000 tyû ñoàng
d Ngaân haøng 100% voán nöôùc ngoaøi 3.000 tyû ñoàng • NHTM cổ phần, NHTM cổ phần do NN sở hữu trên 50% vốn
ñ Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc ngoaøi 15 trieäu USD điều lệ: Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban Kiểm soát,
2 Ngaân haøng chính saùch 5.000 tyû ñoàng Tổng giám đốc và bộ máy giúp việc.
3 Ngaân haøng ñaàu tö 3.000 tyû ñoàng
• NHTM NN do NN sở hữu 100% vốn điều lệ, NHTM liên doanh,
4 Ngaân haøng phaùt trieån 5.000 tyû ñoàng
NHTM 100% vốn nước ngoài: Hội đồng quản trị, Ban Kiểm soát,
5 Ngaân haøng hôïp taùc 3.000 tyû ñoàng Tổng giám đốc và bộ máy giúp việc.
21 22
V. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC QUAÛN LYÙ NHTM
Ngöôøi quaûn trò
(Hoäi ñoàng quaûn trò)
Ban kieåm soaùt
CHƯƠNG 2
Cô quan tö vaán
cho HÑQT Ngöôøi ñieàu haønh
(Toång GÑ)
Caùc cô quan tham möu, tö vaán cho
Toång GÑ TỔNG QUAN VỀ NGHIỆP
VỤ NHTM
Caùc chi nhaùnh Vaên phoøng ñaïi Sôû giao dòch Caùc coâng ty
dieän Tröïc thuoäc
23 24
TS Nguyễn Chí Đức 4
5. BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN
Ngaøy thaùng naêm I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM
TAØI SAÛN COÙ TAØI SAÛN NÔÏ
I. DÖÏ TRÖÕ VAØ THANH TOAÙN
1. Tieàn maët, chöùng töø coù giaù trò ngoaïi teä, kim loaïi quyù, ñaù quyù
I. VOÁN HUY ÑOÄNG
1. Tieàn gôûi:
1.1. Hình thức bảng tổng kết TS
2. Tieàn gôûi taïi ngaân haøng nhaø nöôùc 1.1 Tieàn gôûi cuûa doanh nghieäp
3. Tieàn gôûi taïi caùc TCTD khaùc 1.2 Tieàn gôûi cuûa daân cö
4. Ñaàu tö tín phieáu chính phuû vaø caùc giaáy tôø coù giaù ngaén haïn khaùc 1.3 Tieàn gôûi cuûa TCTD khaùc TÀI SẢN = NỢ + VỐN CSH
ñuû ñieàu kieän ñeå taùi chieát khaáu vôùi NHNN 1.4 Tieàn gôûi cuûa caùc ngaân haøng ôû nöôùc ngoaøi baèng ngoaïi teä
2.
3.
Phaùt haønh caùc giaáy tôø coù giaù:
Caùc khoaûn vay:
TÀI SẢN:
4. Voán taøi trôï uyû thaùc ñaàu tö:
DÖÏ TRÖÕ VAØ THANH TOAÙN
II. ÑAÀU TÖ VAØ CHO VAY II. VOÁN VAØ CAÙC QUYÕ
1. Caùc khoaûn ñaàu tö: 1. Voán cuûa ngaân haøng: •- Tieàn maët, chöùng töø coù giaù trò ngoaïi teä, kim loaïi quyù, ñaù quyù
2. Caùc khoaûn cho vay:
2.1Cho vay caùc TCTD khaùc
2. Quyõ:
•- Tieàn gôûi taïi NHNN
2.2 Cho vay neàn kinh teá ( phaân loaïi theo thôøi gian ) •- Tieàn gôûi taïi caùc TCTD khaùc
III. TAØI SAÛN
1. Taøi saûn coá ñònh
III. TAØI SAÛN NÔÏ KHAÙC
1. Phaûi traû noäi boä
•- Ñaàu tö tín phieáu CP vaø caùc giaáy tôø coù giaù ngaén haïn khaùc ñuû
2. Coâng cuï lao ñoäng vaø vaät lieäu khaùc 2. Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn, phaûi thu khoù ñoøi ñieàu kieän ñeå taùi chieát khaáu vôùi NHNN
3. Taøi saûn nôï khaùc: ñaïi lyù chuyeån tieàn, thanh toaùn, coâng nôï ( chöa ñeán
haïn traû)
4. Thu nhaäp > Chi phí ( laõi ) ÑAÀU TÖ VAØ CHO VAY
IV. TAØI SAÛN COÙ KHAÙC - Caùc khoaûn ñaàu tö:
1. Phaûi thu noäi boä
2. Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn, phaûi thu khoù ñoøi - Caùc khoaûn cho vay:
3. Taøi saûn coù khaùc:
4. Chi phí > Thu nhaäp ( loã )
+ Cho vay caùc TCTD khaùc
+ Cho vay neàn kinh teá ( phaân loaïi theo thôøi gian )
Toång coäng TS coù Toång coäng TS nôï
25 26
I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM
1.1. Hình thức bảng tổng kết TS 1.1. Hình thức bảng tổng kết TS
TÀI SẢN: NGUỒN VỐN:
TAØI SAÛN
- Taøi saûn coá ñònh VOÁN HUY ÑOÄNG
- Coâng cuï lao ñoäng vaø vaät lieäu khaùc • - Tieàn gôûi:
•+ Tieàn gôûi cuûa doanh nghieäp
TAØI SAÛN COÙ KHAÙC +Tieàn gôûi cuûa daân cö
- Phaûi thu noäi boä
+ Tieàn gôûi cuûa TCTD khaùc
- Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn, phaûi thu khoù ñoøi
+ Tieàn gôûi cuûa caùc ngaân haøng ôû nöôùc ngoaøi baèng ngoaïi teä
- Taøi saûn coù khaùc:
- Chi phí > Thu nhaäp ( loã ) • - Phaùt haønh caùc giaáy tôø coù giaù:
• - Caùc khoaûn vay:
Toång coäng TS • - Voán taøi trôï uyû thaùc ñaàu tö:
27 28
I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM
1.1. Hình thức bảng tổng kết TS 1.1. Hình thức bảng tổng kết TS
NGUỒN VỐN: Các chỉ tiêu ngoài bảng tổng kết TS
VOÁN VAØ CAÙC QUYÕ
- Voán cuûa ngaân haøng: - Cam kết đưa ra, cam kết nhận được
- Quyõ:
- Giao dịch hối đoái chưa thực hiện
TAØI SAÛN NÔÏ KHAÙC
- Phaûi traû noäi boä - Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông
- Döï phoøng giaûm giaù chöùng khoaùn, phaûi thu khoù ñoøi
- Taøi saûn nôï khaùc: ñaïi lyù chuyeån tieàn, thanh toaùn, coâng nôï ( - Các khoản nợ đã xử lý đang theo dõi
chöa ñeán haïn traû)
- Thu nhaäp > Chi phí ( laõi )
- Tài sản gán xiết nợ, TS dùng cho thuê tài TC…
Toång coäng NV
29 30
TS Nguyễn Chí Đức 5
6. I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM
1.2. Phân loại nghiệp vụ NH 1.2. Phân loại nghiệp vụ NH
1.2.1 Dựa vào bảng tổng kết TS 1.2.1 Dựa vào bảng tổng kết TS
Nghiệp vụ nội bảng Nghiệp vụ nội bảng
- Nghiệp vụ TS nợ (nghiệp vụ nguồn vốn): hình thành
nguồn vốn NH - Nghiệp vụ TS có: sử dụng nguồn vốn NH
+ Nguồn vốn huy động + Ngân quỹ
+ Nguồn vốn chủ sở hữu + Tín dụng
+ Nguồn vốn vay và nguồn vốn khác + Đầu tư và TS có khác
31 32
I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM
1.2. Phân loại nghiệp vụ NH 1.2. Phân loại nghiệp vụ NH
1.2.1 Dựa vào bảng tổng kết TS 1.2.2 Dựa vào đối tượng KH
Khách hàng là DN
Nghiệp vụ ngoại bảng: dịch vụ và bảo lãnh
+ Tiền gởi thanh toán
+ Dịch vụ chứng khoán
+ Thanh toán không dùng tiền mặt
+ Dịch vụ ngoại hối
+ Thanh toán quốc tế
+ Dịch vụ bảo lãnh
+ Mua bán ngoại tệ với DN
+ Dịch vụ thanh toán chuyển khoản
+ Cho vay đối với DN
+ Dịch vụ ủy thác
+ Bảo lãnh đối với DN
+ Dịch vụ tư vấn tài chính…
+ Môi giới CK, tư vấn TC…
33 34
I. BẢNG TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA NHTM II. BẢNG KQHĐ KINH DOANH CỦA NHTM
1.2. Phân loại nghiệp vụ NH 2.1. Thu nhập
1.2.2 Dựa vào đối tượng KH Thu từ HĐ nghiệp vụ tín dụng: thu lãi cho vay; thu
Khách hàng là cá nhân lãi chiết khấu; thu lãi và phí từ Hđ cho thuê TC; thu
+ Tiền gởi tiết kiệm cá nhân phí bảo lãnh, thu khác
+ Thẻ thanh toán
Thu từ HĐ đầu tư: cổ tức; trái tức, lãi góp vốn liên
+ Thanh toán qua NH doanh…
+ Cho vay tiêu dùng
+ Cho vay xây dựng, sửa chữa, mua bán nhà. Thu từ HĐ dịch vụ: thu lãi tiền gởi thanh toán, thu
phí dịch vụ thanh toán, thu từ dịch vụ môi giới, thu
+ Cho vay trả góp từ dịch vụ tư vấn, ủy thác, đại lý, cho thuê két sắt…
+ Cho vay kinh tế hộ gia đình…
35 36
TS Nguyễn Chí Đức 6
7. II. BẢNG KQHĐ KINH DOANH CỦA NHTM II. BẢNG KQHĐ KINH DOANH CỦA NHTM
2.2. Chi phí 2.3. Lợi nhuận
Chi về hoạt động huy động vốn LN trước thuế = Tổng TN – Tổng CP
Chi về dịch vụ thanh toán và ngân quỹ LN sau thuế = LN trước thuế - Thuế TN
Chi cho nhân viên
TN
Chi nộp thuế, các khoản phí, lệ phí LN
Chi các hoạt động khác (mua bán CK, kinh doanh CP
ngoại tệ…)
37 38
III. Ruûi ro trong kinh doanh NH
III. Ruûi ro trong kinh doanh NH
Rủi ro nghiệp vụ
1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD)
Rủi ro tổ chức
1.1. Khaùi nieäm
Rủi ro đạo đức
Nhân viên NH Ruûi ro tín duïng laø loaïi ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình
Khách hàng caáp tín duïng cuûa ngaân haøng, bieåu hieän treân thöïc teá qua
Rủi ro thị trường vieäc khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï hoaëc traû nôï khoâng
Lãi suất. ñuùng haïn cho ngaân haøng.
Tỉ giá.
Thị trường. 2 cấp độ:
Thanh khoản.
Rủi ro khách quan - traû nôï khoâng ñuùng haïn
Thiên tai
Hoả hoạn
- khoâng traû ñöôïc nôï
Dịch bệnh
39 40
III. Ruûi ro trong kinh doanh NH III. Ruûi ro trong kinh doanh NH
1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD) 1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD)
1.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng: 1.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng:
Bao gồm ruûi ro giao dòch (Transaction risk) vaø ruûi ro danh muïc
(Portfolio risk):
- Ruûi ro giao dòch: nguyeân nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong
quaù trình giao dòch vaø xeùt duyeät cho vay, ñaùnh giaù khaùch haøng. Ruûi
ro giao dòch coù ba boä phaän chính laø ruûi ro löïa choïn, ruûi ro baûo ñaûm
vaø ruûi ro nghieäp vuï.
+ Ruûi ro löïa choïn laø ruûi ro coù lieân quan ñeán quaù trình ñaùnh giaù vaø
phaân tích tín duïng, khi ngaân haøng löïa choïn nhöõng phöông aùn vay
voán coù hieäu quaû deå ra quyeát ñònh cho vay.
+ Ruûi ro baûo ñaûm phaùt sinh töø caùc tieâu chuaån ñaûm baûo nhö caùc ñieàu
khoaûn trong hôïp ñoàng cho vay, caùc loaïi taøi saûn ñaûm baûo, chuû theå
ñaûm baûo, caùch thöùc ñaûm baûo vaø möùc cho vay treân trò giaù cuûa taøi saûn
ñaûm baûo.
+ Ruûi ro nghieäp vuï laø ruûi ro lieân quan ñeán coâng taùc quaûn lyù khoaûn
vay vaø hoaït ñoäng cho vay, bao goàm caû vieäc söû duïng heä thoáng xeáp
41
haïng ruûi ro vaø kyõ thuaät xöû lyù caùc khoaûn cho vay coù vaán ñeà. 42
TS Nguyễn Chí Đức 7
8. III. Ruûi ro trong kinh doanh NH III. Ruûi ro trong kinh doanh NH
1. Ruûi ro tín duïng-Credit risk (Chaát löôïng TD) 2. Ruûi ro thanh khoản- (Liquidity)
1.2. Phaân loaïi ruûi ro tín duïng:
- Ruûi ro danh muïc: Laø moät hình thöùc cuûa ruûi ro tín duïng maø nguyeân
nhaân phaùt sinh laø do nhöõng haïn cheá trong quaûn lyù danh muïc cho vay Khaùi nieäm:
cuûa ngaân haøng, ñöôïc phaân chia thaønh hai loaïi: Ruûi ro noäi taïi (Intrinsic
risk) vaø ruûi ro taäp trung (Concentration risk).
+ Ruûi ro noäi taïi xuaát phaùt töø caùc yeáu toá, caùc ñaëc ñieåm rieâng coù, mang Loaïi ruûi ro xuaát hieän trong tröôøng hôïp ngaân haøng thieáu khaû
tính rieâng bieät beân trong cuûa moãi chuû theå ñi vay hoaëc ngaønh, lónh vöïc
kinh teá. Noù xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm hoaït ñoäng hoaëc ñaëc ñieåm söû duïng naêng chi traû, khoâng chuyeån ñoåi kòp caùc loaïi taøi saûn ra tieàn
voán cuûa khaùch haøng vay voán.
hoaëc khoâng coù khaû naêng vay möôïn ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa caùc
+ Ruûi ro taäp trung laø tröôøng hôïp ngaân haøng taäp trung voán cho vay
quaù nhieàu ñoái vôùi moät soá khaùch haøng, cho vay quaù nhieàu doanh hôïp ñoàng thanh toaùn.
nghieäp hoaït ñoäng trong cuøng moät ngaønh, lónh vöïc kinh teá; hoaëc trong
cuøng moät vuøng ñòa lyù nhaát ñònh; hoaëc cuøng moät loaïi hình cho vay coù
ruûi ro cao.
43 44
III. Ruûi ro trong kinh doanh NH III. Ruûi ro trong kinh doanh NH
3. Ruûi ro tyû giaù(Foreign Exchange Rate Risk): 4. Ruûi ro laõi suaát (Interest rate risk)
4.1. Khaùi nieäm :
Khaùi nieäm: Ruûi ro laõi suaát laø loaïi ruûi ro xuaát hieän khi coù söï thay ñoåi cuûa laõi suaát thò
tröôøng hoaëc cuûa nhöõng yeáu toá coù lieân quan ñeán laõi suaát daãn ñeán toån thaát veà
Ruûi ro tyû giaù laø ruûi ro phaùt sinh trong quaù trình cho vay taøi saûn hoaëc laøm giaûm thu nhaäp cuûa ngaân haøng.
4.2. Nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro laõi suaát
ngoaïi teä hoaëc quaù trình kinh doanh ngoaïi teä cuûa ngaân haøng a) Khi xuaát hieän söï khoâng caân xöùng veà kyø haïn giöõa taøi saûn Coù vaø taøi saûn
khi tyû giaù bieán ñoäng theo chieàu höôùng baát lôïi cho ngaân Nôï:
Tröôøng hôïp 1: Kyø haïn cuûa taøi saûn Nôï nhoû hôn kyø haïn cuûa taøi saûn Coù :
haøng. Ngaân haøng huy ñoäng voán ngaén haïn ñeåø cho vay, ñaàu tö daøi haïn. Ruûi ro seõ
trôû thaønh hieän thöïc neáu laõi suaát huy ñoäng trong nhöõng naêm tieáp theo taêng
-NH cho vay baèng ngoaïi teä, ñeán ngaøy thu nôï tyû giaù ngoaïi leân trong khi laõi suaát cho vay vaø ñaàu tö daøi haïn khoâng ñoåi trong khi LS huy
ñoäng ngaén haïn taêng.
teä giaûm.
Tröôøng hôïp 2: Kyø haïn cuûa taøi saûn Nôï lôùn hôn kyø haïn cuûa taøi saûn Coù :
Ngaân haøng huy ñoäng voán coù kyø haïn daøi ñeåø cho vay, ñaàu tö vôùiù kyø haïn
-NH ñi vay baèng ngoaïi teä, ñeán ngaøy traû nôï tyû giaù ngoaïi teä ngaén. Ruûi ro seõ trôû thaønh hieän thöïc neáu laõi suaát huy ñoäng trong nhöõng naêm
taêng. 45 tieáp theo khoâng ñoåi trong khi laõi suaát cho vay vaø ñaàu tö giaûm xuoáng. 46
III. Ruûi ro trong kinh doanh NH IV. Nhöõng khuynh höôùng aûnh höôûng ñeán HÑKD NH
4. Ruûi ro laõi suaát (Interest rate risk)
b) Do caùc ngaân haøng aùp duïng caùc loaïi laõi suaát khaùc nhau trong
Hội nhập kinh tế quốc tế.
quaù trình huy ñoäng voán vaø cho vay
- Huy ñoäng voán vôùi LS coá ñònh, cho vay vôùi LS bieán ñoåi Môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
- Huy ñoäng voán vôùi LS bieán ñoåi, cho vay vôùi LS coá ñònh
Xu hướng Liên kết, sáp nhập và hợp nhất.
c) Do coù söï khoâng phuø hôïp veà khoái löôïng giöõa nguoàn voán huy
ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay. Hoạt động theo chuẩn mực quốc tế.
d) Do khoâng coù söï phuø hôïp veà thôøi haïn giöõa nguoàn voán huy Sự phát triển của công nghệ.
ñoäng vôùi vieäc söû duïng nguoàn voán ñoù ñeå cho vay.
e) Do tyû leä laïm phaùt döï kieán khoâng phuø hôïp vôùi tyû leä laïm phaùt KH hiểu biết nhiều hơn.
thöïc teá -> voán cuûa ngaân haøng khoâng ñöôïc baûo toaøn sau khi
cho vay.
47 48
TS Nguyễn Chí Đức 8
9. I. ĐẶC ĐIỂM NGUỒN VỐN CỦA NHTM
Là một nghiệp vụ tài sản nợ của
nghiệp vụ nội bảng của NHTM.
CHƯƠNG III:
Nghiệp vụ TS Nợ là nghiệp vụ tiền đề
NGUỒN VỐN CỦA NHTM tạo lập nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu
kinh doanh tiền tệ của ngân hàng và nhu
(TÀI SẢN NỢ CỦA NHTM) cầu vốn của nền kinh tế.
49 50
I. ĐẶC ĐIỂM NGUỒN VỐN CỦA NHTM II. THÀNH PHẦN NGUỒN VỐN CỦA NHTM
Là nguồn vốn để NH sử dụng vào các mục đích sử
dụng khác nhau, tùy thuộc vào nguồn hình thành nguồn 1. Vốn tự có
vốn của NHTM:
2. Vốn huy động
Đầu tư vào TSCĐ
3. Vốn đi vay
Đầu tư vào các lĩnh vực khác
Cho vay
4. Vốn ủy thác
Trích lập dự trữ 5. Vốn khác
Cấp tín dụng cho nền kinh tế
51 52
2.1. Nghiệp vụ vốn tự có (Bank’s capital): 2.1. Nghiệp vụ vốn tự có (Bank’s capital):
Vốn tự có là vốn chủ sở hữu của NHTM bao gồm:
Vốn điều lệ
Vốn điều lệ:
Các quỹ của NH Là nguồn vốn ban đầu ghi trong hoạt động điều lệ của
Các quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ ngân hàng, nguồn vốn này tối thiểu phải bằng nguồn
Quỹ dự phòng tài chính vốn pháp định do Chính phủ quy định và được bổ sung
Quỹ đầu tư phát triển nghiệp vụ dần trong quá trình hoạt động ngân hàng.
Quỹ khen thưởng phúc lợi Đặc điểm:
Quỹ dự phòng trợ cấp mất việc
Có tính ổn định cao và không ngừng gia tăng.
Lợi nhuận không chia và một số tài sản nợ khác theo quy định
của NHNN Tỉ trọng nhỏ nhưng giữ vai trò rất quan trọng.
Quỹ khác
53 54
TS Nguyễn Chí Đức 9
10. 2.1. Nghiệp vụ vốn tự có (Bank’s capital): Vai trò của Vốn chủ sở hữu
Nguồn hình thành vốn điều lệ:
Đóng vai trò là “tấm đệm” giúp chống
Vốn của chủ sở hữu khi ngân hàng mới thành lập. lại rủi ro phá sản (Trang trải những thua
Nguồn vốn bổ sung hàng năm từ lợi nhuận kinh lỗ về tài chính)
doanh, từ vốn góp thêm của chủ sỡ hữu
Mục tiêu sử dụng vốn điều lệ: Vốn là điều kiện bắt buộc để NH được
thành lập và hoạt động trước khi huy
Phục vụ cho công tác xây dựng cơ bản của NH.
động được những khoản tiền gởi đầu tiên
Đầu tư, liên doanh
Cho vay trung dài hạn 55 56
Vai trò của Vốn chủ sở hữu 2.2 Nghiệp vụ huy động vốn:
MobilizedCapita
Vốn CSH tạo niềm tin cho công chúng và là sự đảm Voán huy ñoäng laø taøi saûn baèng tieàn cuûa caùc chuû sôû
bảo với chủ nợ về sức mạnh tài chính của NH. höõu ( bao goàm phaùp nhaân vaø theå nhaân ) maø NH
ñang taïm thôøi quaûn lyù vaø söû duïng. Ñaây laø nguoàn
Cung cấp năng lực tài chính cho sự tăng trưởng và
phát triển của các dịch vụ mới, trang thiết bị mới. voán chuû yeáu vaø quan troïng nhaát vì:
Noù chieám moät tyû troïng lôùn trong toång nguoàn
Vốn CSH là phương tiện điều tiết tăng trưởng giúp voán cuûa caùc NH.
đảm bảo sự tăng trưởng của NH được duy trì ổn định
vào lâu dài. Noù laø tieàn nhaøn roãi cuûa xaõ hoäi ñöôïc huy
ñoäng vaø taäp trung ñeå söû duïng coù hieäu quaû
cho caùc yeâu caàu cuûa neàn KT-XH.
57 58
2.2 Nghiệp vụ huy động vốn: Voán huy ñoäng theo tính chaát ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi
Nguồn hình thành: Voáán huy ñoäng hoaïït kyøø
Vo ng hoa ky
+ Nhận tiền gởi của KH.
Khaùùch haøøng ñöôïc linh hoaïït söû duïïng khoâng caààn baùùo tröôùc.
Kha ch ha ng ñöô hoa du ng ca ba trö
+ Nhận tiền gởi tiết kiệm
+ Phát hành chứng chỉ có giá trị Laøø nguoààn voáán khoâng oån ñònh.
La nguo vo ònh.
Đặc điểm: Muïïc ñích cuûûa ngöôøi gôûûi tieààn laøø giao dòch, thanh toaùùn.
Mu ñích cu ngö gô tie la dòch, toa
+ Nguồn vốn không ổn định
+ Nguồn vốn chiếm tỷ trọng lớn nhất Voán huy ñoäng ñònh kyø
Mục đích sử dụng:
Khaùùch haøøng chæ ruùùt tieààn khi ñaùo haïïn
Kha ch ha ng chæ ru tie ha
+ Trích lập dự trữ
+ Cấp tín dụng cho nền kinh tế Laøø nguoààn voáán oån ñònh.
La nguo vo ònh.
Muïïc ñích cuûûa ngöôøi gôûûi tieààn laøø höôûng laõi
Mu ñích cu ngö gô tie la ng
59 60
TS Nguyễn Chí Đức 10
11. Nguyeân taéc khi huy ñoäng voán 2.3 Nghiệp vụ vay vốn:
3 nguyeân taéc
Vốn vay là vốn tài trợ từ các ngân hàng, các tổ
chức tài chính khác cho NHTM để đáp ứng kịp
Hoaøøn traûû
Hoa tra thời nhu cầu thanh khoản.
Vốn đi vay là nguồn vốn giúp các NHTM bổ
Bí maäät
ma
sung nguồn vốn ngắn hạn của mình để đảm bảo
Traûû laõi
Tra duy trỳ hoạt động bình thường:
Mất cân đối nguồn vốn
Mất khả năng thanh toán cho khách hàng
61 62
2.3 Nghiệp vụ vay vốn: 2.4 Vốn ủy thác (tiếp nhận)
Nguồn hình thành: Voán tieáp nhaän laø nguoàn voán tieáp nhaän töø caùc nhaø taøi
- Vay trong nước trôï cuûa Chính phuû, toå chöùc taøi chính trong vaø ngoaøi
+ Vay từ các NHTM khác; nöôùc…ñeå taøi trôï theo caùc chöông trình döï aùn veà phaùt
+ Vay trên thị trường NH (Interbank Market); trieån kinh teá-xaõ hoäi…
+ Vay từ NHTW (NHNN): Đ11 Luật NHNN Nhö vaäy NHTM tieáp nhaän voán seõ thöïc hieän dòch vuï
- Vay từ nước ngoài: trung gian taøi chính theo yeâu caàu cuûa nhaø taøi trôï vaø
+ Vay từ các NHTM nước ngoài; ñöôïc höôûng thu nhaäp döôùi daïng hoa hoàng dòch vuï taøi
+ Vay từ các tổ chức tài chính tiền tệ quốc tế: chính trung gian.
WB, IMF, ADB…
63 64
2.5 Vốn khác
Câu hỏi:
Voán phaùt sinh trong khi laøm ñaïi lyù
Mối quan hệ giữa các nguồn vốn của NHTM?
chuyeån tieàn, thanh toaùn, coâng nôï ( chöa
ñeán haïn traû)… Đặc điểm và mục đích của từng nguồn vốn?
65 66
TS Nguyễn Chí Đức 11
12. NGHIỆP VỤ HUY ĐỘNG VỐN
NGHIỆ VỤ ĐỘ VỐ
CHƯƠNG IV I. Nghiệp vụ huy động vốn của NHTM
II. Các hình thức huy động vốn
67 68
I. Nghiệp vụ huy động vốn của NHTM I. Nghiệp vụ huy động vốn của NHTM
1.Khái niệm: 2. Vai trò của nghiệp vụ huy động vốn
Đối với NHTM:
Huy động vốn là NHTM tiếp nhận Tạo nguồn vốn chủ lực cho hoạt động kinh doanh
tiền nhàn rỗi từ các tổ chức kinh tế và của NHTM.
dân cư dưới nhiều hình thức khác Đối với KH:
nhau, nhằm bổ sung nguồn vốn cho - Cung cấp cho KH một kênh đầu tư vốn an toàn.
hoạt động kinh doanh của NHTM. - Là nơi an toàn cho việc tích lũy nguồn tiền tạm
thời nhàn rỗi của KH để đáp ứng nhu cầu chi tiêu
trong tương lai.
69 70
3. Các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn 3. Các nhân tố ảnh hưởng đến huy động vốn
Các nhân tố bên ngoài : Các nhân tố bên trong NH
- Địa bàn hoạt động của NH. - Uy tín, thương hiệu của NH.
- Thu nhập bình quân và khả năng tiết kiệm của nền - Lãi suất, các quy định trong huy động vốn.
KT. - Chất lượng dịch vụ của NH.
- Tình hình chính trị, xã hội - Chiến lược phát triển và phương châm hoạt
- Cạnh tranh của các kênh huy động vốn khác động của NH.
- Thói quen giao dịch qua ngân hàng của người dân - Mạng lưới chi nhánh của NH, ATM……
….
71 72
TS Nguyễn Chí Đức 12
13. 4. Nguyên tắc huy động vốn của NHTM 4. Nguyên tắc huy động vốn của NHTM
Đảm bảo tính hiệu quả trong huy động vốn:
Hoàn trả đầy đủ vốn gốc và tiền lãi cho khách
- Lãi suất huy động phải hợp lý.
hàng đúng hạn.
- Nguồn vốn đủ lớn
Tham gia bảo hiểm tiền gửi theo quy định hiện
hành. - Xác định động cơ của người gửi tiền để áp
dụng hình thức huy động phù hợp…
Giữ bí mật thông tin liên quan đến tài khoản tiền
gửi của khách hàng. Không để xảy ra sự sụt giảm đột ngột, bất thường
của nguồn vốn huy động
73 74
5. Biện pháp thu hút tiền gởi II. Các hình thức huy động vốn:
a. Biện pháp kinh tế:
1. Huy động thường xuyên:
Lãi suất hấp dẫn
Thưởng vật chất a. Tiền gửi không kỳ hạn:
b. Biện pháp kỹ thuật: TG không kỳ hạn là loại TG mà người gửi tiền
được sử dụng khoản tiền này bất cứ lúc nào.
Cải tiện các phương tiện thanh toán
Đa dạng hóa các hình thức gởi tiền Mục đích gửi tiền: nhằm đáp ứng cho nhu cầu
thanh toán chi trả bằng hình thức chuyển khoản qua
Tạo nhiều tiện ích cho người gởi tiền (gởi và rút thuận
ngân hàng.
tiện; giao tiền tận nhà, rút tiền ở địa phương khác, bố trị chi
nhánh, phòng GD hợp lý…
75 76
II. Các hình thức huy động vốn: Tiền gửi không kỳ hạn
Thủ tục mở TK, theo dõi hạch toán, chi trả lãi
Thủ tục mở tài khoản:
1. Huy động thường xuyên:
Khách hàng cá nhân:
a. Tiền gửi không kỳ hạn: - Cung cấp thông tin về cá nhân và đăng ký chữ ký mẫu
cho NH bằng cách điền đầy đủ các thông tin vào mẫu đề
Đối tượng gửi: tổ chức và cá nhân có nhu cầu nghị mở tài khoản.
thanh toán qua NH.
- Xuất trình các giấy tờ liên quan giúp cho NH kiểm tra
Hình thức huy động: NH huy động nguồn tiền các thông tin đã được KH cung cấp.
này bằng cách mở tài khoản tiền gửi không kỳ hạn - NH mở TK cho KH và cung cấp cho KH số hiệu tài
cho KH. khoản.
- KH nộp tiền vào tài khoản để đảm bảo tài khoản đang ở
trạng thái hoạt động.
77 78
TS Nguyễn Chí Đức 13
14. Tiền gửi không kỳ hạn
Thủ tục mở TK, theo dõi hạch toán, chi trả lãi
Tiền gửi không kỳ hạn
KH doanh nghiệp: Theo dõi hạch toán:
- Cung cấp thông tin về DN, đăng ký chữ ký mẫu của
người đại điện cho NH bằng cách điền đầy đủ các thông tin + Khi KH gửi tiền vào (nộp tiền vào tài khoản,
vào mẫu đề nghị mở TK. người khác chuyển trả, …) thì NH sẽ ghi có vào tài
khoản và tiến hành báo có cho KH.
- Xuất trình các giấy tờ liên quan đến tư cách pháp nhân
của DN giúp cho NH kiểm tra các thông tin đã cung cấp. + Khi KH rút tiền (Lĩnh tiền mặt, chuyển trả cho
- NH mở TK cho DN và cung cấp cho DN số hiệu tài người khác , …) thì NH sẽ ghi nợ vào tài khoản và
khoản. tiến hành báo nợ cho KH.
- Nộp tiền vào tài khoản để đảm bảo tài khoản đang ở
trạng thái hoạt động. 79 80
Tiền gửi không kỳ hạn Tiền gửi không kỳ hạn
Tính và trả lãi cho tiền gửi không kỳ hạn: Trong đó :
NH trả lãi theo định kỳ hàng tháng vào ngày cuối Di: Số dư thực tế trên tài khoản tiền gửi vào thời
tháng bằng cách nhập vào vốn gốc (tài khoản tiền điểm cuối ngày
gửi cho khách hàng, ghi có vào tài khoản).
Tiền lãi được tính theo số dư thực tế trên tài khoản Ni: Số ngày duy trì số dư Di trên tài khoản
tiền gửi vào thời điểm cuối ngày.
Tiền lãi được tính bằng phương pháp tích số: r: Lãi suất tiền gửi không kỳ hạn (tính theo ngày )
r
I = ∑ Di N i ×
30 81 82
Ví dụ: Tính lãi tiền gửi không kỳ hạn cho KH Ví dụ: Tính lãi tiền gửi không kỳ hạn cho khách hàng
Bảng phân tích tính lãi
Thông tin TK tiền gửi của KH trong tháng 02/2011 như sau:
( Đvt: đồng) Số ngày Tích số
Ngày Số dư (Di)
- Số dư đầu kỳ : 100.000 (Ni) (Di*Ni)
- Phát sinh trong kỳ : 31/01 -> 04/02 100.000 5 500.000
05/02 -> 15/02 600.000 11 6.600.000
Ngày Ghi nợ Ghi có 16/02 -> 24/02 1.100.000 9 9.900.000
05/02 500.000 25/02 -> 28/02 700.000 4 2.800.000
16/02 500.000 Tổng 19.800.000
25/02 400.000 Lãi tiền gửi tháng 02 :
Hãy tính lãi tiền gửi cho KH trong tháng 02. Biết rằng lãi suất tiền gửi 19.800.000 *(0,25%/29) = 1.707 đ
không kỳ hạn là 0,25% /tháng, ngày tính lãi của NH là ngày 30 mỗi
tháng. 83 84
TS Nguyễn Chí Đức 14
15. b. Tiền gửi có kỳ hạn: c. Tiền gửi tiết kiệm:
TG có kỳ hạn là TG của tổ chức và cá nhân mà Tiền gửi tiết kiệm là tiền gửi của các tầng lớp dân
người gửi tiền chỉ có thể rút tiền sau một kỳ hạn cư, người gửi tiền gửi vào NH nhằm mục đích để
gửi tiền nhất định theo thỏa thuận với tổ chức dành, sinh lời và an toàn tài sản.
nhận tiền gửi.
Tiết kiệm không kỳ hạn :
Khi đáo hạn khách hàng không đến rút tiền thì NH sẽ
tái tục cho khách hàng một kỳ hạn mới. - Không thoả thuận trước với NH về thời điểm rút
tiền cụ thể.
Mục đích gửi tiền : nhằm để an toàn về tài sản đáp
ứng được nhu cầu chi tiêu đã xác định sẵn trong - NH sẽ thanh toán tiền lãi cho khách hàng theo định
tương lai, được hưởng lãi. kỳ hàng tháng hoặc vào ngày rút hết số dư.
Đối tượng gửi tiền : Cá nhân và tổ chức. - Tiền lãi được tính theo số tiền gửi thực tế của KH.
85 86
c. Tiền gửi tiết kiệm: c. Tiền gửi tiết kiệm:
Thủ tục gửi tiền và rút tiền
Khi gửi tiền:
Tiết kiệm có kỳ hạn:
- Cung cấp cho ngân hàng những thông tin cần thiết về
Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn là tiền gửi tiết người gửi tiền và khoản tiền gửi bằng cách điền đầy
kiệm, trong đó người gửi tiền thỏa thuận với tổ đủ các yêu cầu của mẫu giấy đề nghị gửi tiền.
chức nhận tiền gửi tiết kiệm về kỳ hạn gửi nhất
định. - Xuất trình giấy tờ pháp lý có liên quan để giúp NH
kiểm tra các thông tin trên.
Tiền lãi được thanh toán định kỳ hàng tháng
hoặc thanh toán 1 lần vào thời điểm đáo hạn - Nộp tiền vào tài khoản tiết kiệm.
cùng với vốn gốc. - NH cấp sổ tiết kiệm cho KH.
87 88
c. Tiền gửi tiết kiệm: c. Tiền gửi tiết kiệm:
Thủ tục gửi tiền và rút tiền
Rủi ro đối với tiền gửi tiết kiệm
Khi rút tiền:
- Điền đầy đủ những thông tin vào giấy lĩnh tiền tiết
Mất sổ tiết kiệm:
kiệm. Người gửi tiền phải báo ngay cho NH nơi
- Xuất trả sổ tiết kiệm cho NH.
gửi tiền đầy đủ các thông tin cần thiết liên quan
đến khoản tiền gửi.
- Xuất trình chứng từ pháp lý liên quan đến người rút tiền.
Người gửi tiền chết, mất tích, mất năng lực
- NH kiểm tra tính hợp lệ của các chứng từ do khách hàng hành vi dân sự:
cung cấp, trả tiền cho KH và thu hồi sổ tiết kiệm.
NH sẽ thanh toán tiền lãi và gốc cho người
thừa kế theo di chúc hoặc người thừa kế theo pháp
luật.
89 90
TS Nguyễn Chí Đức 15
16. 2. Phát hành các giấy tờ có giá trị 2. Phát hành các giấy tờ có giá trị :
(Huy động không thường xuyên): Nội dung chứng từ có giá
Huy động không thường xuyên được thực hiện dưới Mệnh giá:
hình thức phát hành chứng từ có giá. Là số tiền được ghi bằng số và bằng chữ trên chứng từ.
Chứng từ có giá ngắn hạn (Kỳ phiếu hoặc các Mệnh giá cho thấy mức vốn gốc của người chủ sở hữu gửi
vào NH.
loại chứng chỉ tiền gửi-Thời hạn dưới 1 năm):
NH phát hành loại chứng từ này để bổ sung vốn Thời hạn hiệu lực:
huy động ngắn hạn. Là khoản thời gian từ ngày phát hành cho đến ngày đáo hạn.
Lãi suất phát hành:
Chứng từ có giá trung dài hạn (Trái phiếu) NH Là mức lãi suất mà NH dùng để tính lãi cho người sở hữu
phát hành trái phiếu nhằm gia tăng vốn trung dài chứng từ.
hạn.
91 92
2. Phát hành các giấy tờ có giá trị : 2. Phát hành các giấy tờ có giá trị :
Thủ tục phát hành Thanh toán chi trả :
Cân đối nguồn vốn với sử dụng vốn để xác định
Vốn gốc được thanh toán vào thời điểm đáo hạn
nhu cầu phát hành của chứng từ.
Lập kế hoạch phát hành Tiền lãi sẽ được thanh toán theo quy định cụ thể
Xin phép NHNN của chứng từ đó :
Phát hành ra công chúng - Trả lãi trước
Theo dõi thanh toán khi chứng từ đáo hạn - Trả lãi sau: Trả lãi định kỳ hoặc khi đáo hạn.
93 94
2. Phát hành các giấy tờ có giá trị : 2. Phát hành các giấy tờ có giá trị :
Trả lãi sau : + Trả lãi định kỳ :
+ Trả 1 lần khi đáo hạn: Toàn bộ tiền
Tiền lãi được thanh toán thành
lãi phát sinh trong thời hạn hiệu lực được
nhiều kỳ trong suốt thời gian hiệu
thanh toán một lần vào thời điểm đáo
hạn của chứng từ. lực (thanh toán vào cuối mỗi kỳ
hạn)
Tiền lãi = Mệnh giá * Thời hạn * Lãi suất phát hành Tiền lãi = Mệnh giá * Lãi suất 1 kỳ hạn
95 96
TS Nguyễn Chí Đức 16
17. 2. Phát hành các giấy tờ có giá trị :
Trả lãi trước : Câu hỏi:
Toàn bộ tiền lãi đươc thanh toán So sánh các loại hình tiền gởi có kỳ hạn, tiền
một lần vào thời điểm phát hành gởi không kỳ hạn, tiền gởi tiết kiệm.
chứng từ đó, bằng cách khấu trừ
vào giá mua.
97 98
Baøi taäp so saùnh gôûi tieàn USD vaø VND: CHƯƠNG 5
OÂng A coù 200tr VND muoán gôûi tieát kieäm 12
thaùng, laõi suaát tieàn gôûi kyø haïn 12 thaùng baèng
VND laø 9%/ naêm; laõi suaát TG 12 thaùng baèng USD
laø 3,45% / naêm; tyû giaù hieän taïi laø USD/VND = TS CÓ CỦA NHTM –
16.030/50, laø nhaân vieân NH baïn khuyeân vaø phaân
tích cho OÂng A nhö theá naøo? NGHIỆP VỤ SỬ DỤNG
VỐN
99 100
I. ĐẶC ĐIỂM TS CÓ CỦA NHTM
I. ĐẶC ĐIỂM TS CÓ CỦA NHTM
+ Nghiệp vụ sử dụng các nguồn vốn của
NHTM vào HĐKD, bao gồm: + Nghiệp vụ tín dụng (cho vay) là nghiệp
vụ sinh lời chủ yếu, sau đó là nghiệp vụ
- Ngân quỹ
đầu tư.
- Tín dụng
- Đầu tư + Nghiệp vụ ngân quỹ cần thiết đảm bảo
cho hoạt động bình thường của NHTM .
- TS có khác
101 102
TS Nguyễn Chí Đức 17
18. II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM
1. Ngaân quyõ 2. Tín duïng
Tieàn maët taïi quyõ Nghiệp vụ tín dụng bao gồm:
Cho vay (Loans)
Chiết khấu (Discount)
Tieàn gôûi cuûa NHTM taïi NHTW Cho thuê tài chính (Financial Leasing)
Bao thanh toán (Factoring)
Bảo lãnh ngân hàng (Bank Guarantee) …
Tieàn gôûi cuûa NHTM taïi caùc NHTM
khaùc
Nghieäp vuï tín duïng ñöôïc thöïc hieän döôùi caùc hình thöùc sau ñaây:
103 104
II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM
3. Nghieäp vuï ñaàu tö 4. Taøi saûn coù khaùc
Laø hình thöùc NH boû voán töï coù ñaàu tö tröïc tieáp quaûn lyù vaø söû duïng
phaàn voán cuûa mình, ñeå taïo ra lôïi nhuaän.
Ñaàu tö tröïc tieáp Caùc hình thöùc ñaàu tö naøy goàm:
Huøn voán lieân doanh trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi
Mua coå phaàn cuûa caùc Cty ñôn vò kinh teá.
Mua coå phaàn cuûa caùc NH coå phaàn. Bao goàm taøi saûn coá ñònh, caùc khoaûn phaûi
Caáp voán thaønh laäp caùc Cty con.
thu…
laø hình thöùc ñaàu tö linh hoaït, coù theå thay ñoåi deã daøng caùc danh muïc
ñaàu tö.
NHTM ñaàu tö vaøo chöùng khoaùn coù tính thanh khoaûn cao ñeå coù möùc
sinh lôïi töông ñoái oån ñònh maø coøn taïo ra khoaûn “ döï tröõ thöù caáp “ (
Ñaàu tö TC secondary reserves ) saün saøng hoå trôï caùc nhu caàu thanh toaùn phaùt sinh
nhanh ngoaøi döï kieán cuûa NH.
( ñaàu tö CK ) Ñaàu tö TC ñöôïc thöïc hieän baèng caùch:
Ñaàu tö vaøo traùi phieáu chính phuû vaø traùi phieáu cuûa NHTW.
Ñaàu tö vaøo traùi phieáu Cty. 105 106
II. THÀNH PHẦN TS CÓ CỦA NHTM
CAÂU HOÛI THAÛO LUAÄN
Phân loại thứ tự ưu tiên của TS có
1. Phaân bieät chieát khaáu vaø cho vay? Theo baïn
Dự trữ sơ cấp: tiền mặt và tiền gởi
hình thöùc caáp tín duïng naøo ruûi ro hôn cho
Dự trữ thứ cấp: dưới hình thức chứng khoán ngaân haøng?
với điều kiện 2. Baûo laõnh vay voán khaùc vôùi baûo ñaûm tín duïng
• Ít rủi ro về tín dụng và lãi suất
• Thời gian đáo hạn ngắn
ôû nhöõng ñieåm naøo?
• Mang tính thanh khoản cao 3. Cho thueâ taøi chính coù phaûi laø moät hình thöùc
caáp tín duïng khoâng? Giaûi thích?
Cấp tín dụng cho KH
Đầu tư dài hạn
107 108
TS Nguyễn Chí Đức 18