Προφορικές Μαρτυρίες κατοίκων Αμπελοκήπων Αθήνας: Νικολόπουλος Αλέκος
1. Συνέντευξη με τον κ. Αλέκο Νικολόπουλο. Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα
Εργαστηρίου Πληροφορικής. ~ 1 ~
Προφορικές Μαρτυρίες κατοίκων της
περιοχής των Αμπελοκήπων Αθήνας
(πόλεμος – κατοχή – απελευθέρωση)
Συνέντευξη με τον
κύριο Αλέκο Νικολόπουλο
κάτοικο της περιοχής
Αμπελοκήπων Αθήνας
56ο
Γυμνάσιο Αθήνας
Συντακτική και Φωτογραφική ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής
Σχολικό έτος: 2015-2016
2. Συνέντευξη με τον κ. Αλέκο Νικολόπουλο. Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα
Εργαστηρίου Πληροφορικής. ~ 2 ~
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Καλησπέρα σας. Τι θυμόσαστε από την απελευθέρωση της
Αθήνας;
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος*] Θυμάμαι ότι όταν μπήκανε στην Γερμανία οι
Αμερικανοί, οι Ρώσοι και οι Εγγλέζοι, εφεύγανε οι Γερμανοί από εδώ, από την
Ελλάδα και από την Αθήνα και πηγαίνανε για την Γερμανία. Και είπανε ότι
φοβόντουσαν οι Γερμανοί μην επιτεθούνε στο δρόμο που πηγαίνανε οι αντάρτες, οι
Έλληνες αντάρτες. Είπανε οι Γερμανοί ότι αν τύχη και μας επιτεθείτε εμείς θα
γυρίσουμε πίσω και δεν θα αφήσουμε τίποτα, θα κάψουμε την Αθήνα, θα κάψουμε
την Αθήνα ολόκληρη. Φοβόντουσαν και αυτοί. Κρατήσαν τα όπλα αλλά θα τα
δίνανε αυτά τα όπλα στη Γερμανία, στους Αμερικανούς στρατιώτες. Αλλά είχαμε και
χαρά, ναι, βέβαια. Κατεβήκαμε όλοι κάτω στο Σύνταγμα, στην οδό Σταδίου, στην
οδό Πανεπιστημίου. Ήταν καμιά δεκαριά Εγγλέζοι στρατιώτες πάνω στα αυτοκίνητα
και εμείς να τους ζητωκραυγάζουμε και να φωνάζουμε: «Γεια σας» ως
ελευθερωτάς. Και χαλάγαμε τον κόσμο και οι νέοι τους έπαιρναν από πίσω από τα
αυτοκίνητα και έτρεχαν. Είχαν γεμίσει οι δρόμοι από ελληνικές σημαίες. Ο κόσμος
έβγαινε έξω, χάλαγε ο κόσμος. Είχαμε πανηγύρι. Βάζανε τραγούδια, πηγαίναν στο
γήπεδο του Παναθηναϊκού να ακούσουν που θα μιλούσαν αυτοί οι μεγάλοι
πολιτικοί. Ο Γονατάς, ο Σοφοκλής Βενιζέλος και άλλοι πολλοί. Μίλησαν για την
απελευθέρωση της Ελλάδας.
Αυτά. Α, και τότε ο Παπανδρέου στο Σύνταγμα που μίλησε, στις 18 Οκτωβρίου, που
μίλησε ο Γεώργιος Παπανδρέου το 1944, μετά την απελευθέρωση. Είχαμε πάει και
εμείς με τους θειους μας. Αφού είπε πολλά πολλά πολλά, ήταν και ρήτορας αυτός,
μετά είπε ότι πρέπει η Εθνική Αντίσταση να παραδώσει τα όπλα.
Εκάναμε/ θα κάνουμε ελληνικό στρατό, ελληνική Χωροφυλακή, Αστυνομία, άρματα
καινούρια, αεροπλάνα καινούρια, πολεμικά καράβια καινούρια …. Να παραδώσει η
Εθνική Αντίσταση τα όπλα πίσω. Ο Ζέρβας τα παρέδωσε. Οι κομμουνιστές είπαν ότι
δεν θα τα παραδώσουν. Θα τα κρατήσουν για να πολεμήσουν για την ελευθερία της
πατρίδος μας. Για ποια ελευθερία της πατρίδας μας, αφού ελευθερωθήκαμε; Τα
είδαμε όλα αυτά τα πράγματα εμείς. Εβάλαμε ελληνικές σημαίες, στρατό ελληνικό…
Όχι, εμείς θα πολεμήσουμε. Και με ποιους θα πολεμήσουν; Δεν είχε τελειώσει καλά
καλά το αίμα που χύσαμε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, στην Αλβανία και αυτοί
θέλανε να ξεσηκωθούμε πάλι για να μπούμε στον Ρωσικό κλάδο. Αλλά δεν
σκεφθήκανε ότι οι τρεις μεγάλοι, η Ρωσία, η Αμερική και η Αγγλία, θα χωρίσουν τα
χωράφια τους, όπως τα χωρίσανε. Έτσι, αρχίσαμε να πολεμάμε μεταξύ μας. Αυτό
ήταν το δράμα το μεγαλύτερο που κάναμε τότε εμείς οι Έλληνες μεταξύ μας, μεταξύ
μας…. Το πιο μεγάλο ήταν το παιδομάζωμα. Δύο βαφτιστήρια της μητέρας μου, ο
Αλέξης, 8 ετών παιδάκι και ο Παναγιώτης 10, καθώς και άλλα στη γειτονιά, τα
πήραν από τη βολή τους, με τη βία βέβαια, και τα εξαφανίσανε. Μέχρι τώρα δεν
φάνηκε κανένα. Πού τα πήγαν, τι κάνανε, τι φτιάξανε, κανείς δεν ξέρει. Αυτά,
δυστυχώς, τα είδαμε. Την απελευθέρωση μας τη χάλασε η φαγωμάρα μας μετά.
3. Συνέντευξη με τον κ. Αλέκο Νικολόπουλο. Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα
Εργαστηρίου Πληροφορικής. ~ 3 ~
Στην απελευθέρωση κόσμος έβγαινε έξω, χάλαγε ο κόσμος. Είχαμε πανηγύρι.
Βέβαια, περισσότερο πανηγύρι και χαρά είχαν τα κράτη τα άλλα που
ελευθερωθήκαν, παρά εμείς που αρχίσαμε να φαγωνόμαστε μεταξύ μας.
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Είπατε ότι μετά την απελευθέρωση, αρχικά, το κλίμα ήταν
πανηγυρικό. Στην περιοχή μας τι γινότανε;
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος] Βάζανε τραγούδια, πήγαιναν στο γήπεδο του
Παναθηναϊκού να ακούσουν που θα μιλούσαν αυτοί οι μεγάλοι πολιτικοί.
Πηγαίναμε και εμείς τότε. Είχε μιλήσει ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης και δάκρυσε τότε
για την απελευθέρωση. Ήρθε τότε και ο Γονατάς, ο Σοφοκλής Βενιζέλος και άλλοι
πολλοί. Μίλησαν για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Και την άλλη μέρα
ερχόντουσαν οι κομμουνιστές. Φορούσαν κόκκινα ρούχα, όπως η σημαία τους ήταν
κατακόκκινη, και πηγαίνανε και λέγανε τα δικά τους. Μάλιστα η μάνα μας δεν μας
άφηνε να βγούμε έξω μήπως μας πάρουνε και μας χάσουν. Ο κόσμος φοβότανε
μήπως χάσει τα παιδιά του.
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Δηλαδή, στο γήπεδο του Παναθηναϊκού μιλούσαν όλοι.
Αριστεροί, δεξιοί…
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος] Ναι, εκεί ήταν που έβγαζαν λόγους. Στο
Καλλιμάρμαρο δεν τους αφήνανε οι άλλοι, ο στρατός. Πηγαίνανε όλοι στο γήπεδο
του Παναθηναϊκού. Περνούσαν τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, στρατιές, άνδρες,
γυναίκες .. είχαν και έναν αρχηγό και έλεγε, «εμπρός παιδιά, τραγούδι» και άρχιζαν
να τραγουδούν… Αυτά τα θυμόμασταν σαν όνειρα τώρα. Τότε ήμασταν μικρά
παιδάκια δέκα - έντεκα χρονών.
Πριν φύγουν οι Γερμανοί το εργοστάσιο του Πίτσου που έβγαζε τα ψυγεία, έβγαζε
γκαζιέρες. Το επέταξαν οι Γερμανοί. Καθόντουσαν μέσα, το είχαν για γραφεία.
Μάλιστα πηγαίναμε, παιδιά που ήμασταν εμείς, και ήταν οι σκοποί απέξω οι
Γερμανοί, και πιάναμε την κουβέντα και πηγαίναμε λουλούδια. Εγώ, ο Παραδείσης
και τότε η γειτονιά.
Οι Γερμανοί επέταξαν και το δικό μας μαγαζί. Αυτό που είναι Λεωφόρο Αλεξάνδρας
213. Πρώην «Η Αύρα», αν έχετε ακούσει. Γαλακτέρια; ήταν... Και αυτό, το παλιό
πριν το χτίσουμε, το πήραν οι Γερμανοί, καλό για μας, και το δώσανε στο Δήμο.
Κάνανε συσσίτιο. Είπε ο πατέρας μας, ε θα το δώσω, αλλά θα βάλω και έναν
άνθρωπο δικό μου και έβαλε τον μάγειρα μέσα. Έτσι τρώγαμε και εμείς καλά. Όταν
καθαρίζανε τα χόρτα και μένανε, μας τα δίνανε. Είχαμε πάρει και κάτι κότες και
τρώγανε καλά και αυτές. Προτού γίνουν πολυκατοικίες ήταν οικόπεδα εκεί.
4. Συνέντευξη με τον κ. Αλέκο Νικολόπουλο. Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα
Εργαστηρίου Πληροφορικής. ~ 4 ~
Εικόνα 1: (2) Φωτογραφίες από το βιβλίο του κ. Νίκου Παραδείση με τίτλο "ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ" (Σελ.
209 και 397). Στη φωτογραφία δεξιά ο κ. Αλέκος Νικολόπουλος με τον δίδυμο αδελφό του.
(…)
Η φαγωμάρα μας μας τα χάλασε. Τα άλλα είναι γνωστά. Βγήκε ο Άρης
Βελουχιώτης… Αθανάσιο Κλάρα τον έλεγαν κανονικά. Επειδή όμως ήταν από το
Βελούχι το βουνό και Άρης ήταν ο θεός του πολέμου, ήθελε να τον λένε ο Άρης ο
Βελουχιώτης.
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Υπήρχαν προβλήματα με την τροφοδοσία της περιοχής και τι
είδους προβλήματα;
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος] Ε, βέβαια υπήρχαν προβλήματα. Πηγαίναμε τότε
στον μπακάλη και παίρναμε με το δελτίο τα τρόφιμα. Με κουπόνια παίρναμε λίγο
λάδι, όσπρια, τέτοια πράγματα. Ήταν εδώ ο Μπάκος; λίγο πιο κάτω στην ασφάλεια
από πίσω ήταν ο ΧΧΧΧ [δεν ακούγεται καλά] , πιο πάνω ήταν ο Ηλιού που ήταν στην
ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά). Υπήρχε όμως και μαύρη αγορά. Έφερναν
κρυφά πράγματα από την επαρχία. Με έναν τενεκέ λάδι έπαιρνες σπίτι, όπως ο
Σταύρος ο Κούνας. Μέχρι εκεί είχαν φτάσει.
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Έγιναν βομβαρδισμοί στην περιοχή; Αν ναι, τι συνέβαινε
κατά τη διάρκειά τους;
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος]Όταν γινόντουσαν βομβαρδισμοί, εβάραγαν οι
σειρήνες. Υπήρχε και μια στην περιοχή μας πάνω από το Υγειονομικό, στην
ταράτσα. Αλλά αυτοί, οι Εγγλέζοι και οι Αμερικανοί, βαράγανε στον Πειραιά και στο
αεροδρόμιο και όχι στην Αθήνα. Στο αεροδρόμιο του Ελληνικού που το έλεγαν
παλιά Χασάν. Είχα μείνει από τους Τούρκους. Εκεί ήταν τα αεροπλάνα τα Γερμανικά
5. Συνέντευξη με τον κ. Αλέκο Νικολόπουλο. Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα
Εργαστηρίου Πληροφορικής. ~ 5 ~
και εκεί χτυπούσαν, όπως και στον Πειραιά, το λιμάνι της Αθήνας. Πολλούς
βομβαρδισμούς έφαγε και η Πάτρα.
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Είχαν χαθεί άνθρωποι στους βομβαρδισμούς;
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος]Στους βομβαρδισμούς ναι. Εδώ είχαμε κάνει και
καταφύγια. Όταν ερχόντουσαν οι Εγγλέζοι για να βομβαρδίσουν τον Πειραιά ή το
αεροδρόμιο, εμείς πολλές φορές ανεβαίναμε πάνω στην ταράτσα του μαγαζιού και
βλέπαμε τους βομβαρδισμούς των αεροπλάνων. Πάντως εδώ στην Αθήνα δεν
έγιναν βομβαρδισμοί. Οι βομβαρδισμοί έγιναν εκεί που είχαν οι Γερμανοί τα πλοία
και τα αεροπλάνα.
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Μπορείτε να μας αφηγηθείτε μια χαρακτηριστική ημέρα της
Κατοχής. Κάτι που σας έκανε εντύπωση και θυμόσαστε;
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος]Αυτό που θυμόμαστε ήταν που παίζαμε μπάλα στη
Βατοπεδίου με άτομα της ηλικίας μας. Ήταν ο Παραδείσης, ο Γρούβας κ.α. Παίζαμε
μπάλα, πατίνια είχαμε, κάναμε και πετάγαμε αετό. Είχαμε και τις κωμωδίες μας με
τον Αλέκο τον Αβραμίδη. Θα τα γράψει αργότερα ο Νίκος ο Παραδείσης. Ο Νίκος
πηγαίνει και ρωτάει σε νοσοκομεία, σε σπίτια για να μάθει πράγματα. Εμείς δεν
πήγαμε. Εμείς πήγαμε μόνο στη Βίλα Μαργαρίτα. Μάλιστα πήγα μέσα και την ώρα
που την γκρεμίζανε. Τους λέω: «Ρε παιδιά, τι χαλάτε εδώ πέρα;» Είχαν γκρεμίσει
αρχικά κάποια δέντρα και μετά γκρέμισαν και την βίλα Μαργαρίτα. Στην έπαυλη
του Θων πηγαίναμε σχολείο και έμεινε μόνο το εκκλησάκι. Τώρα εκεί είναι του
Βωβού το κτήριο. Η βίλα Μαργαρίτα ήταν πιο «καλλιτεχνική». Είχαν βάλει και
νούμερα πάνω στις πέτρες. Έμαθα ότι τις πήρε κάποιος και έκανε Μοναστήρι. Η
περιοχή τώρα έχει αλλάξει. Πριν τον κινηματογράφο που είναι τώρα το μετρό, πριν
το γήπεδο, ήταν παλαιότερα ουρητήρια, ενώ είχαμε και το υδραγωγείο που έφερνε
ο στρατός τα άλογα και τα μουλάρια από το Γουδή και τα πότιζε στο υδραγωγείο
που ήταν στη γωνία Δημητρίου Σούτσου, εδώ που είναι τώρα το Πνευματικό Κέντρο
Κωνσταντινουπολιτών, απέναντι από το Μαρόκο. Τότε ήταν χωματόδρομος. Τώρα
εκεί υπάρχει και ο φούρνος «Αττικοί». Χωράφια και περιβόλια ήταν εκεί. Αυτά
θυμόμαστε τώρα.
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Αναμνήσεις από την κήρυξη του πολέμου έχετε;
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος]Ναι, θυμόμαστε το ανακοινωθέν από το ραδιόφωνο.
Μας έλεγε ότι ο Ελληνικός Στρατός προχωρεί μπροστά, το ίδιο και οι εφημερίδες.
Στο ραδιόφωνο ακούγαμε τα τραγούδια της Βέμπο «Κορόιδο Μουσολίνι» κ.α. Όταν
μας νίκησαν οι Γερμανοί και είχαν καταλάβει την Αθήνα, μας είχαν πει να δώσουμε
τα ραδιόφωνα για να μην ακούμε Αγγλία και γενικά άλλους σταθμούς εκτός από τον
ελληνικό, τον οποίο είχαν κάνει δικό τους. Όσα δεν πήραν, σφράγισαν τις
συχνότητες ώστε να ακούει κάποιος μόνο το σταθμό που είχαν υπό έλεγχο για να
μην ακούμε σταθμούς από το Λονδίνο.
(…)
6. Συνέντευξη με τον κ. Αλέκο Νικολόπουλο. Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα
Εργαστηρίου Πληροφορικής. ~ 6 ~
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Ωραία, σας ευχαριστούμε πολύ.
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος] Ναι, και εμείς. Θα τα ξαναπούμε. Πράγματα που
έχουμε ξεχάσει θα μας έρθουν πάλι στη μνήμη συζητώντας.
[56ο
Γυμνάσιο Αθήνας] Ναι, θα μας βοηθούσατε αν βρίσκατε και παλιές
φωτογραφίες από το μαγαζί σας, την κατεδάφιση της βίλας Μαργαρίτας ή αν
θυμηθείτε κάτι άλλο σχετικά με τους Αμπελόκηπους.
[κύριος Αλέκος Νικολόπουλος*] Θα το ψάξουμε. Στο επανιδείν.
*Στη συνέντευξη του κυρίου Αλέκου Νικολόπουλου παρών ήταν και ο δίδυμος
αδελφός του.
Συντακτική και Φωτογραφική Ομάδα Εργαστηρίου Πληροφορικής.
Σχολικό έτος: 2015-2016
Μέλη:
Αθηνά Πανταζή, Άντζελα Ρομπότσι, Βάσια Σέβη, Μαρισίνη Γρηγοριάδου,
Μαρίζα Πρέντι, Μελίσα Κέντρο, Ρέσι Σούλα, Σιμ Σινγκ, Σταυρούλα Καραπάνου,
Τζένη Μέτσι, Χριστίνα Σωτηροπούλου, Μπόρις Άντσεβ, Τζον Μουχαμέντοβ
Διευκολυντές/ Συντονιστές:
Σοφία Μαναγλιώτου, Τάσος Kαραμπίνης