1. Κυκλαδικος Πολιτισμος Ο όρος κυκλαδικός πολιτισμός, τον οποίο ο Χρήστος Τσούντας χρησιμοποίησε με γεωγραφική και χρονολογική σημασία, είναι συνώνυμος των όρων Πρωτοκυκλαδικός πολιτισμός ή Πρώιμη εποχή του Χαλκού ή Πρωτοχαλκή εποχή. Με τους όρους αυτούς προσδιορίζεται η πρώτη από τις τρεις περιόδους στις οποίες διακρίνεται συμβατικά η εποχή του χαλκού στα νησιά των Κυκλάδων.
2. Ανθιση Κυκλαδικου Πολιτισμου Την ονομασία Κυκλάδες χρησιμοποίησαν οι αρχαίοι έλληνες συγγραφείς για να χαρακτηρίσουν το πυκνό σύμπλεγμα των μικρών νησιών στο κέντρο του Αιγαίου πελάγους, τα οποία φαίνονται να σχηματίζουν έναν νοητό κύκλο γύρω από το ιερό νησί τους και τόπο λατρείας του Απόλλωνα, τη Δήλο. Τα νησιά αυτά υπήρξαν το λίκνο ενός σημαντικού πολιτισμού, του λεγόμενου Κυκλαδικού πολιτισμού, που άνθησε κατά την 3η χιλιετία π.X.Η εποχή αυτή καλύπτει περίπου δύο χιλιετίες, δηλαδή το διάστημα από το 3200 έως το 1100 π.χ., και διακρίνεται σε Πρωτοκυκλαδική, Μέση και Υστεροκυκλαδική. Ο Κυκλαδικός πολιτισμός όμως άκμασε περισσότερο την περίοδο της πρώιμης Εποχής του Χαλκού (3000-2000).
3. Ορισμος Προϊστοριας προϊστορία η [proistoria] : 1. η χρονική περίοδος πριν από τους ιστορικούς χρόνους, πριν από την ανακάλυψη των πρώτων γραπτών μαρτυριών (σε αντιδιαστολή προς την ιστορία). 2. κλάδος της ιστορίας που μελετάει την εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών πριν από τους ιστορικούς χρόνους.
5. Αιτια Αναπτυξης Κυκλαδικου Πολιτισμου Τρεις είναι οι λόγοι που συνέτειναν στη γένεση και στην ανάπτυξη πολιτισμού στις Κυκλάδες κατά τους αρχαιότατους αυτούς χρόνους. Πρώτον, η στρατηγική γεωγραφική τους θέση, δεύτερον, οι περιορισμοί του φυσικού τους περιβάλλοντος οι οποίοι ανάγκασαν τους νησιώτες να στραφούν εξαρχής στην θάλασσα προκειμένου να προσποριστούν τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους και τρίτον, ο ορυκτός τους πλούτος, συγκεκριμένα ο οψιανός της Μήλου, η σμύριδα της Νάξου, ο μόλυβδος της Σίφνου, ο χαλκός της Κύθνου και της Σέριφου και, τέλος, η κατεξοχήν πρώτη ύλη των νησιών, το μάρμαρο.
6. Ακρωτηρι Θυρας Ο αρχαιολογικός χώρος στο Ακρωτήρι είναι ένας από τους καλύτερα σωζόμενους προϊστορικούς οικισμούς που συναντάμε στον Ελλαδικό χώρο. Βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νησιού σε απόσταση 14 χλμ. από τα Φηρά. Ανακαλύφθηκε το 1967 από τον αρχαιολόγο Σπύρο Μαρινάτο, οποίος έκανε ανασκαφές στην περιοχή. Πρόκειται για έναν οικισμό που για αιώνες έμεινε - σχεδόν ανέγγιχτος - θαμμένος κάτω από τις στάχτες του ηφαιστείου. Κατοικήθηκε την Ύστερη Νεολιθική Εποχή και άκμασε την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού. Η έκτασή του ξεπερνούσε τα 200 στρέμματα. Είχε άριστη πολεοδομική οργάνωση, εξαίρετο αποχετευτικό σύστημα και τα περίτεχνα διώροφα και τριώροφα κτήρια. Πολλά από αυτά είχαν αξιόλογες τοιχογραφίες, ενώ η επίπλωση και η οικοσκευές που βρέθηκαν σε συνδυασμό με όλα τα προηγούμενα μαρτυρούν το ανώτερο για την εποχή πολιτισμικό επίπεδο .
7. Επίσης, από τα ευρήματα φαίνεται ότι διατηρούσε στενές σχέσεις τη Μινωική Κρήτη και βρισκόταν σε επικοινωνία και με την Ηπειρωτική Ελλάδα, τα Δωδεκάνησα, την Κύπρο, τη Συρία και την Αίγυπτο. Η ζωή στον οικισμό διακόπηκε απότομα. Στα τέλη του 17ου π.Χ. αιώνα οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την πόλη λόγο των ισχυρών σεισμών. Ακολούθησε η έκρηξη του ηφαιστείου που άλλαξε τη μορφή του νησιού. Τα ηφαιστειακά υλικά όμως που κάλυψαν την πόλη και ολόκληρο το νησί προστάτευσαν ως σήμερα τα κτήρια και το περιεχόμενό τους, όπως έγινε και στην Πομπηία. Έτσι, ανακαλύφθηκε ο αρχαίος οικισμός που πολλοί τον αποκαλούν Πομπηία της Ελλάδας και εντυπωσιάζει τους επισκέπτες του.
9. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΗΡΑΣ Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θήρας στεγάζεται σ΄ ένα κτίριο που κτίστηκε το 1960, αφού το προηγούμενο καταστράφηκε από το σεισμό του 1956 και βρίσκεται στο κέντρο των Φηρών. Μέσα από τα εκθέματά του αποκαλύπτεται η μακραίωνη ιστορία του νησιού. Οι συλλογές που φιλοξενεί περιλαμβάνουν γλυπτά και επιγραφές από την αρχαϊκή και τη ρωμαϊκή περίοδο καθώς και κεραμικά και πήλινα ειδώλια από τη γεωμετρική μέχρι και την ελληνιστική εποχή. Από τα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου είναι: ο μεγάλος ηφαιστειακός λίθος (τραχείτης) βάρους 480 κιλών. Αυτόν σύμφωνα με την επιγραφή που είναι χαραγμένη πάνω του σήκωσε ο αθλητής Ευμάστας. Επίσης ξεχωρίζει ο Θηραϊκός αμφορέας με γεωμετρική διακόσμηση που ανασκάφηκε στο αρχαϊκό νεκροταφείο της Αρχαίας Θήρας και χρονολογείται από τις αρχές του 7ου αιώνα π.Χ. Πολλά σημαντικά ευρήματα ήρθαν στο φως από τις ανασκαφές στο νεκροταφείο της Αρχαίας Θήρας. Εκτός, από αμφορείς και κεραμικά αντικείμενα, ανασκάφηκαν και αρχαίοι κούροι.
10. ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗΣ ΘΗΡΑΣ Το μουσείο Προϊστορικής Θήρας βρίσκεται στα Φηρά και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της Ελλάδας καθώς φιλοξενεί τα σημαντικά ευρήματα που ήρθαν στο φως από τις ανασκαφές στο Ακρωτήρι. Οι αξιόλογες συλλογές είναι χωρισμένες σε τέσσερις θεματικές ενότητες και αναφέρονται: α) στην ιστορία της έρευνας της Προϊστορικής Θήρας, β) στην περίοδο ακμής του Ακρωτηρίου, γ) στην πορεία της νήσου από τη Νεολιθική περίοδο ως την Υστεροκυκλαδική περιόδου και δ) στη γεωλογική ιστορία της Θήρας. Τις εντυπώσεις κερδίζουν τα πολυάριθμα εκθέματα της περιόδου ακμής της πόλης του Ακρωτηρίου, όπως τα γύψινα εκμαγεία επίπλων, τα χάλκινα σκεύη, τα εργαλεία και τα όπλα, οι σφραγίδες, οι πινακίδες της Γραμμικής Α γραφής και το μοναδικό χρυσό ειδώλιο αιγάγρου. Αξίζουν τη προσοχή σας τα απολιθώματα των φυτών που ευδοκιμούσαν πριν από την εμφάνιση του ανθρώπου στη Θήρα. Ξεχωριστή θέση στο μουσείο κατέχουν τα μεγαλοπρεπή τοιχογραφικά σύνολα. Πρόκειται για μια σημαντικότατη συλλογή που περιλαμβάνει όλες τις δημοσιευμένες τοιχογραφίες που προέρχονται από τον Προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου. Εκτίθενται για πρώτη φορά στο μουσείο, σ’ ένα χώρο ειδικά διαμορφωμένο για να φιλοξενήσει τα μοναδικά αυτά ευρήματα. Μέχρι πριν λίγο καιρό οι τοιχογραφίες εκτίθενται στο Αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών. Τώρα γύρισαν σπίτι τους και κάθε επισκέπτης του νησιού μπορεί τις θαυμάσει .
