16 current liabilities management

Copyright © 2009 Pearson Prentice Hall. All rights reserved.
Chapter 16
Current
Liabilities
Management

Copyright © 2009 Pearson Prentice Hall. All rights reserved. 15-2
Судлах з йлсү
1. Зээлийн н хцлийн гол б рэлдэх н, дансныө ү үү
гл г, болон тэдгээрийг шинжлэх процедурыгө ө
авч зэх.ү
2. Дансны гл гийг уртасгах нь т ний рт гтө ө үү ө ө
хэрхэн н л л хийг болон аккруэл ашиглахыгө өө ө
ойлгох.
3. Х ний т вшин болон баталгааг й банкныүү ү ү
богино хугацаат зээлийн эх свэрийн ндсэнүү ү
т рл дийг тайлбарлах.ө үү

Аяндаа сэх р т лб рүү ө ө ө
• Аяндаа сэх р т лб рүү ө ө ө нь бизнесийн ердийн
йл ажиллагааны явцад сдэг.ү үү
• Хоёр гол эх свэр ньүү дансны гл гө ө болон
аккруэл юм.
• Компаний борлуулалт с х д худалдан авалт,ө ө ө
цалин болон татвар сс н р дансны гл г баө ө өө ө ө
аккруэл сд г.ө ө
• Эдгээр богино хугацаат р т лб рт тодорхойө ө ө
зардал байдагг й.ү

Аяндаа сэх р т лб р: Дансныүү ө ө ө
гл гийн удирдлагаө ө
• Дансны гл гө ө нь бизнесийн байгууллагуудын
хувьд барьцааг й богино хугацаатү
санх жилтийн гол эх свэр юм.үү үү
• Т лб р т л х дундаж хугацаа нь хоёр хэсэгтэй:ө ө ө ө
– Т хий эд материалыг худалдан авах еэс компаниүү ү
т лб рийг шуудангаар явуулах х ртэлх хугацааө ө ү
– Замд яваа т лб рийн хугацааө ө (компани т лб рийгө ө
шуудангаар илгээснээс хойш бэлтгэн нийл лэгчүү
зарцуулах х р нг компаний данснаас татан авахө ө өө
х ртэлх хугацаа)ү

14-р б лэгт м нг н х р нгийн эргэлтийн м чл гт з лсэнчлэнү ө ө ө ө ө ө ү үү
MAX компаний т лб р т л х дундаж хугацаа 35 д р, ба дундажө ө ө ө ө ө
дансны гл г нь $467,466. Иймээс дрийн дансны гл г ньө ө ө ө ө
$13,356. Хэрэв MAX т лб р 30 биш 35 дрийн дотор шуудангаарө ө өө ө
илгээсэн бол йл ажиллагааны х р нг оруулалтаа $66,780-аарү ө ө ө
бууруулах байв. Хэрэв энэ нь MAX-ийн зээлийн зэрэглэлд хохирол
учруулахг й гэвэл дараа т л х нь сонирхолтой байх болноү ө ө
• Компаний зорилго нь зээлийн зэрэглэлээ
бууруулахг йгээр т лб р т л лт аль болохү ө ө ө ө өө
удаашруулах явдал юм.
гл гийн удирдлагаө ө

Аяндаа сэх р т лб р: Зээлийнүү ө ө ө
н хцлийг шинжлэх ньө
• Нийл лэгчдийн санал болгодог зээлийн н хц л ньүү ө ө
худалдан авалтынхаа т лб рийг хожим т л хө ө ө ө
боломжийг компанид олгодог.
• Гэсэн хэдий ч нийл лэгч санал болгох н хцлийнүү ө
ртгийн борлуулалтын нэд тооцсон байж болно.ө ү
• Иймээс компани хамгийн сайн зээлийн стратегиа
тодорхойлохын тулд зээлийн н хцлийг шинжилжө
зэх хэрэгтэй.ү
• Хэрэв бэлэн м нг ний х нг л лтө ө ө ө ө санал болгож
байгаа бол компанид хоёр сонголт байна—
х нг л лт эдлэх эсвэл эдлэхг й байх.ө ө ө ү

Видеоны жижиг с лжээ дэлг рийн оператор Lawrence Industries 2-рү үү
сарын 27-ны д р бэлтгэн нийл лэгчээсээ 2/10 n 30 н хцл рө ө үү ө өө
$1,000 бараа худалдан авсан. Хэрэв компани бэлэн м нг нийө ө
х нг л лтийг эдэлвэл 3-р сарын 10-нд $980 [$1,000 - (.02 x $1,000)]ө ө ө
т л х ба $20 хэмнэнэ.ө ө
• Бэлэн м нг ний х нг л лтийг эдлэхө ө ө ө ө
– Хэрэв компани бэлэн м нг ний х нг л лтийгө ө ө ө ө
эдлэхээр бодож байгаа бол х нг л лтийн хугацааныө ө ө
с лийн д р т л х хэрэгтэй.үү ө ө ө ө
– Бэлэн м нг ний х нг л лт эдлэхтэй холбоотойө ө ө ө ө
зардал байхг й.ү

Хэрэв Lawrence бэлэн м нг ний х нг л лт эдлэхг й гэвэлө ө ө ө ө ү
т лб р 3-р сарын 30-нд т лн . М нг нэмэлт 20 д рө ө өө ө ө ө өө ө ө
хадгалснаар компани $1,000 худалдан авалтдаа $980 т л хө ө
боломжоос татгалзсан тул нэмэлт 20 дрийн зардал нь $20 байна.ө
• Бэлэн м нг ний х нг л лтийг эдлэхг й байхө ө ө ө ө ү
– Хэрэв компани бэлэн м нг ний х нг л лтийгө ө ө ө ө
эдлэхг й байхаар шийдсэн бол зээлийн хугацааныү
с лийн д р т л х хэрэгтэй.үү ө ө ө ө
– Бэлэн м нг ний х нг л лтийг эдлэхг й байхынө ө ө ө ө ү
зардал нь дансны гл гийн т лб рийг хойшлуулсанө ө ө ө
нэмэлт д рт ногдохө ө х ний т вшинүү ү байна.

• Бэлэн м нг ний х нг л лт с татгалзахө ө ө ө ө өө
Зураг 15.1
Т лб рийнө ө
сонголтууд

Cost = 2% x 365 = 37.24%
100% - 2% 30 - 10

мн х жишээнээс харахад компани бусад эх свэрээс 37.24%-иасӨ ө үү
бага х тэй зээл авах боломжтой ед бэлэн м нг нийүү ү ө ө
х нг л лтийг эдлэх хэрэгтэй юм. Бараг б х компаниуд нээс багаө ө ө ү үү
х тэй зээл авах боломжтой (зээлийн карт ашигласан ч!) тул тэдүү
байнга 2/10 n 30 н хцлийг ашигладаг.ө

зардлыг ашиглах нь
Томоохон барилгын материал нийл лэгч компани болох Masonүү
Products-ийн боломжит 4 бэлтгэн нийл лэгч р р зээлийнүү өө өө
н хцлийг санал болгож байв. Дараах слайдын Х снэгт 15.1-тө ү
бэлтгэн нийл лэгчдийн санал болгож буй зээлийн н хц л болонүү ө ө
бэлэн м нг ний х нг л лт с татгалзах зардлыг харуулав.ө ө ө ө ө өө
Хэрэв компанид богино хугацааны санх жилт шаардлагатай едүү ү
банкнаасаа 13% х тэй зээл авах боломжтой ба нийл лэгч тусүү үү
б рийг тусад нь авч звэл аль нийл лэгчийн х нг л лт сү ү үү ө ө ө өө
татгалзах вэ?

зардлыг ашиглах нь
Х снэгт 15.1ү Mason Products-ийн бэлэн м нг нийө ө
х нг л лт ба холбогдох зардлуудө ө ө

Lawrence Industries 2/10 n 30 зээлийн н хцл сунгасан. Бэлэнө өө
м нг ний х нг л лт с татгалзах зардал нь 36.5%. Хэрэвө ө ө ө ө өө
Lawrence зээлийн зэрэглэлээ бууруулахг йгээр дансны гл гү ө ө өө
70 д р х ртэл сунгах боломжтой бол бэлэн м нг нийө ө ү ө ө
х нг л лт с татгалзах зардал 36.5%-иас ерд 12.2% [2% xө ө ө өө өө
(365/60)] болж буурна.
гл гийг уртасгахын р н лө ө ү ө өө
• Дансны гл гийг уртасгахө ө гэдэг нь зээлийн
зэрэглэлийг бууруулахг йгээр р т лб р аль болохү ө ө ө өө
хойшлуулах явдал юм.
• Энэ нь х нг л лт с татгалзах зардлыг бууруулдаг.ө ө ө өө

Аяндаа сэх р т лб р: Аккруэлүү ө ө ө
• Аккруэл нь х лээн авсан йлчилгээний т лб рү ү ө ө
хийгдээг йгээс ссэн р т лб р юм.ү үү ө ө ө
• Компаний хамгийн нийтлэг хуримтлагдсан
з йлс ньү цалин болон татвар юм.
• Засгийн газарт т л х т лб рийг зохицуулжө ө ө ө
болохг й ч ажилчдад т л х т лб рийг болдог.ү ө ө ө ө
• Энэ нь цалингийн т лб рийг хойшлуулах, эсвэлө ө
цалингийн т лб рийг аль болох сунгах замаарө ө
хэрэгждэг.

Богино хугацаат зээлийн барьцааг й эхү
свэр: Банкны зээлүү
• Банкны бизнесийн байгууллагуудад олгодог гол зээлийн
т р л нь санх жилтийн хэрэгцээний улирлын оргилө ө үү
ед авдагү богино хугацаат, х рв х чадварыгө ө хангах
зээл юм.
• Эдгээр зээлийг компаниуд бараа материалын н ц бийөө
болгох болон дансны авлагын с лтийн ед авдаг.ө ө ү
• Авлага болон бараа материалыг бэлэн м нг ндө ө
х рв лсэн ед зээлийг хаадаг.ө үү ү
• Эдгээр зээл нь ндсэн гурван хэлбэртэй байдаг: нэгү
удаагийн т лб рийн бичиг, зээлийн шугам, болонө ө
зээлийн гэрээгээр бодогдох.

• Зээлийн х ний т вшинүү ү
– Ихэнх банкны зээл ндсэн х ний т вшиндү үү ү
тулгуурладаг б г д энэ нь ндэснийө өө ү
тэрг лэгч банкууд хамгийн найдвартайүү
зээлдэгчиддээ олгодог хамгийн бага х нийүү
т вшин юм.ү
– Банкууд ер нхийд ндсэн х дээрө өө ү үү
шагналыг нэмэх замаар зээлдэгчдийн
эрсдлийг тохируулж янз б рийн зээлдэгчдийнү
т л х х г тодорхойлдог.ө ө үү

• Тогтмол болон х в гч х тэй зээлө ө үү
– Тогтмол х тэй зээлийнүү хувьд ндсэн х нээсү үү
дээг р х тогтоож зээлийн хугацаа дуусгавар болохүү үү
х ртэл хэвээр лдээдэг.ү ү
– Х в гч х тэй зээлийнө ө үү хувьд анх ндсэн х нээсү үү
дээг р х тогтоох боловч зээлийн хугацаа дуусгаварүү үү
болох х ртэл ндсэн х ний хамт х в х боломжтойү ү үү ө ө
байдаг.
– ARM-ын адил ндсэн х нээс дээг рх нэмэгдэл ньү үү үү
х в гч х тэй зээлийн хувьд тогтмол х тэйө ө үү үү
зээлийнхээс бага байдаг.

• Х тооцох аргаүү
– Нэрлэсэн х ний т вшинг тогтоосны дараа хүү ү үү
тооцох аргыг тодорхойлдог.
– Зээлийн хугацаа дуусгавар болох ед эсвэлү
урьдчилан х г т лж болно.үү ө
– Хэрэв дуусгавар болох хугацааны эцэст х г т л хүү ө ө
бол р ашигт х ний т вшинг (зээл яг нэг жилийнү үү ү
хугацаанд т л гд г й гэж зэх) дараах байдлаарө ө өө ү ү
тооцож болно:

– Хэрэв х г урьдчилж т л х бол энэ нь зээлээсүү ө ө
хасагдах тул зээлдэгч х ссэнээсээ бага м нг х лээнү ө ө ү
авдаг.
– Ийм т рлийн зээлийгө х нг л лттэй зээлө ө ө гэдэг. Яг
нэг жилийн хугацаанд т л гд г й х нг л лттэйө ө өө ү ө ө ө
зээлийн р ашигт х ний т вшинг дараах байдлаарү үү ү
тооцно:

(10% X $10,000) = 10.0%
$10,000
Спорт хувцас йлдвэрлэгч Booster компани 1 жилийнү
хугацаатай 10% тогтоосон х тэй $10,000 зээл авахыг х ссэн.үү ү
Хэрэв х г хугацааны эцэст т л х бол р ашигт х г дараахүү ө ө ү үү
байдлаар тооцно:

(10% X $10,000) = 11.1%
$10,000 - $1,000
Спорт хувцас йлдвэрлэгч Booster компани 1 жилийнү
хугацаатай 10% тогтоосон х тэй $10,000 зээл авахыгүү
х ссэн. Хэрэв х г хугацааны эцэст т л х бол р ашигт х гү үү ө ө ү үү
дараах байдлаар тооцно:
Хэрэв уг зээл нь х нг л лттэй зээл бол р ашигт х нийө ө ө ү үү
т вшин нь:ү

• Нэг удаагийн т лб рийн бичигө ө
– Нэг удаагийн т лб рийн бичигө ө нь богино
хугацаатай, хугацааны эцэст нэг удаа т л х зээл юм.ө ө
– Уг бичигт зээлийн н хцлийг заасан байдаг ба ндө үү
зээлийн хугацаа болон х г багтаасан байдаг.үү
– Ихэнх нь 30 др с 9 ба т нээс дээш сарынө өө үү
хугацаатай байдаг.
– Х г нь ндсэн х тэй уясан байдаг ба тогтмол эсвэлүү ү үү
х в гч х тэй байж болно.ө ө үү

Gordon Manufacturing A болон B банк тус б рээс $100,000 зээлсэн. Aү
зээл нь тогтмол х тэй бичиг ба B зээл нь х в гч х тэй зээл байв.үү ө ө үү
Хоёр зээл хоёул 90- дрийн хугацаатай, хугацааны эцэст х г т л хө үү ө ө
ёстой. ндсэн х 6% ба А зээлийн х нь ндсэн х гээс 1.5% дээг р,Ү үү үү ү үү үү
B зээлийн х нь ндсэн х гээс 1.0% дээг р байна.үү ү үү үү
Энэ мэдээлэлд тулгуурлан A зээлийн нийт х ний зардал нь $1,849үү
[$100,000 x 7.5% x (90/365)] байна. 90 дрийн р ашигтай зардал ньө ү
1.85%. Жилийн р ашигт х г дараах байдлаар тооцож болно:ү үү
EAR = (1 + periodic rate)m
- 1 = (1+. 0185)4.06
- 1 = 7.73%

Иймд 90 дрийн р ашигт зардал нь 1.787% байна. Жилийн р ашигтө ү ү
х г дараах байдлаар тооцож болно:үү
EAR = (1 + periodic rate)m
- 1 = (1+.01787)4.06
- 1 = 7.46%
90 дрийн туршид B зээл т л гд г й ба ндсэн х эхний 30 д ртө ө ө өө ү ү үү ө ө
6%, дараагийн 30 д рт 6.5%, с лийн 30 д рт 6.25% байв. р д нд ньө ө үү ө ө Ү ү
е тутмын х нь эхний 30 д рт .575% [7% x (30/365)], дараагийн 30ү үү ө ө
д рт .616%, ба с лийн 30 д рт .596% байна. Иймээс нийт х нийө ө үү ө ө үү
зардал $1,787 [$100,000 x (.575% + .616% + .596%)] байв.

• Зээлийн шугам
– Зээлийн шугам нь банкны з гээс компанид тодорхойү
хугацааны туршид олгох барьцааг й богино хугацаатү
зээлийн хэмжээг тодорхойлж арилжааны банк болон
бизнесийн байгууллагын хооронд хийгдсэн гэрээ юм.
– Энэ нь ихэвчлэн 1 жилийн хугацаатай хийгддэг ба
ихэвчлэн зээлдэгчдэд янз б рийн хязгаарлалтү
тавигддаг.
– Хэдийгээр баталгааг й боловч зээлийн шугамынү
хэмжээ нь хугацааны ямар ч агшинд компаний
банкинд ртэй байх хамгийн их хэмжээ юм.ө

– Зээлийн шугамыг олж авахын тулд зээлдэгч бэлэн
м нг ний т с в, одоогийн болон т с вл с нө ө ө ө ө ө ө ө
санх гийн тайлан зэрэг олон тооны баримт бичгийгүү
гаргаж г х шаардлагатай байж болно.ө ө
– Зээлийн шугамын х ний т вшин нь ер нхийдүү ү ө өө
х в гч б г д ндсэн х тэй уягдсан байдаг.ө ө ө өө ү үү
– Нэмж хэлэхэд, банкууд компаний санх гийн н хц лүү ө ө
рчл гд х ед зээлийн шугамыг буцаах эрхийгөө ө ө ү
олгодог йл ажиллагааны хязгаарлалтыгү бий
болгож болно.

– Зээлийн шугам болон зээлийн гэрээгээр бодох нь
хоёулаа ихэвчлэн зээлдэгч дансны лдэгдлийнү
шаардлагыг хангаж байхыг шаарддаг.
– Дансны лдэгдлийн шаардлагаү нь компаний авсан
богино хугацаатай зээлийн д нгийн тодорхой хувийгү
дансандаа заавал байлгаж байх шаардлага юм
(ихэвчлэн 10-20 хувьтай байдаг).
– Энэх шаардлага нь зээлдэгчдэд олгосон зээлийнүү
ртгийг нэмэгд лдэг.ө үү

Estrada Graphics 10% х тэй зээлийн шугамаараа 20% буюуүү
$200,000 дансны лдэгдлийн шаардлага б хий $1 саяын зээлү ү
авсан. Иймээс компани з вх н $800,000-г ашиглах боломжтой баө ө
$100,000 х ний т лб р т лн . Тэгэхээр дансны лдэгдлийнүү ө ө ө ө ү
шаардлага нь зээлийн р ашигт зардлыг 12.5%ү
($100,000/$800,000) болгож сг х ба энэ нь тогтоосон х нийө ө үү
т вшинээс 2.5% дээг р байна.ү үү
Хэрэв компани ердийн ед $200,000 ба т нээс дээш лдэгдэлтэйү үү ү
байдаг бол тогтоосон х ний т вшин нь р ашигт х тэй тэнцүү ү ү үү үү
байна.

• Зээлийн гэрээ
– Зээлийн гэрээ нь з гээр л баталгаатай зээлийн шугамү
юм.
– Банк х р нг бэлэн байхыг баталгаажуулдаг тулө ө ө
зээлдэгчийн зээлийн шугамын ашиглагдааг й хэсэгтү
амлалтын шимтгэл ногдуулан тооцож авдаг.
– Ердийн шимтгэл нь ашиглагдааг й зээлийн эрхийнү
дундаж лдэгдлийн 0.5% орчим байдаг.ү
– Хэдийгээр зээлийн шугамаас ил рт гтэй ч гэсэнүү ө ө
зээлийн гэрээ нь зээлдэгчийн талаас авч звэл багаү
эрсдэлтэй байдаг.

• Зээлийн гэрээ
REH компани $2 саяын зээлийн гэрээтэй. нг рс н жилийнӨ ө ө
гэрээгээрх дундаж зээл $1.5 сая байсан. Банк 0.5% амлалтын шимтгэл
ногдуулдаг. р д нд нь тэд $500,000-ын ашиглааг й лдэгдэлдээ 0.5%Ү ү ү ү
буюу $2,500 т л х ёстой болсон. Нэмж хэлэхэд, REH бодит ашигласанө ө
$1.5 саядаа $112,500 х т лс н. р д нд нь зээлийн гэрээний жилийнүү ө ө Ү ү
р ашигт зардал 7.67% [($112,500 + $2500)/$1,500,000] болсон.ү

Х снэгт 15.2ү Богино хугацаат
санх жилтийн нийтлэг эх свэр дийнүү үү үү
гол шинж чанарын хураангуй

16 current liabilities management

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to 16 current liabilities management

Similar to 16 current liabilities management (20)

16 current liabilities management