สถานภาพปะการังในเขตอุทยานแห่งชาติทางทะเลหลังปรากฎการณ์ปะการังฟอกขาว ของ สถาบันนวัตกรรมอุทยานแห่งชาติและพื้นที่คุ้มครอง

1. สถาบันนวัตกรรมอุทยานแห่งชาติและพื้นที่คุ้มครอง

2. ดร. ทรงธรรม สุขสว่าง
ผู้อานวยการสถาบันอุทยานแห่งชาติและพื้นที่คุ้มครอง
ปรารพ แปลงงาน
หัวหน้าศูนย์นวัตกรรมอุทยานแห่งชาติและพื้นที่คุ้มครองทางทะเล จังหวัดภูเก็ต
ศุภพร เปรมปรีดิ์
หัวหน้าศูนย์นวัตกรรมอุทยานแห่งชาติและพื้นที่คุ้มครองทางทะเล จังหวัดตรัง
ชัยณรงค์ เรืองทอง
หัวหน้าศูนย์นวัตกรรมอุทยานแห่งชาติและพื้นที่คุ้มครองทางทะเล จังหวัดชุมพร

3. บทนา
ปะการังฟอกขาวในปี 2553 เกิดจากอุณหภูมิน้าทะเล
สูงผิดปกติ โดยอุณหภูมิน้าทะเลตั้งแต่ปลายเดือน มี.ค.-
มิ.ย. 2553 สูงขึ้นจากปกติ คือ 29 องศาเซลเซียส เป็น
30-34 องศาเซลเซียส ทาให้แนวปะการังในน่านน้าไทย
เริ่มเกิดการฟอกขาวตั้งแต่เดือนเมษายน 2553
แนวปะการังในทุกจังหวัดทางฝั่งทะเลอันดามัน เกิดการ
ฟอกขาวมากกว่า 70% ของปะการังมีชีวิตที่มีอยู่

4. สาเหตุการฟอกขาว
ปะการังอยู่ร่วมกับสาหร่ายซูซานแทลลีแบบพึ่งพา
อาศัยกัน
- ปะการังได้อาหารจากการสังเคราะห์แสงของ
สาหร่าย
- สาหร่ายได้ธาตุอาหารจากการขับของเสีย และ
CO2 จากการหายใจของปะการัง

5. สาเหตุการฟอกขาว (ต่อ)
หากอุณหภูมิหรือแสงมากไป สาหร่ายจะผลิต
อนุมูลอิสระ ซึ่งเป็นพิษต่อเนื้อเยื่อปะการัง ปะการัง
จึงขับสาหร่ายออกจากเซล จึงเห็นปะการังเป็นสีขาว
เนื่องจากมองผ่านตัวใสๆของปะการังไปเห็น
โครงสร้างหินปูนที่รองรับปะการัง

6. วัตถุประสงค์
1.เพื่อศึกษาสถานภาพแนวปะการังภายหลังการเกิดปรากฏการณ์
ฟอกขาว และความสามารถในการฟื้นตัวตามธรรมชาติของแนว
ปะการังในอุทยานแห่งชาติทางทะเล
2. เพื่อมีฐานข้อมูลสาหรับใช้ในการจัดทาแผนจัดการแนวปะการัง
ในอนาคต และใช้ในการบริหารจัดการอุทยานแห่งชาติทางทะเล ใน
การแบ่งเขตกิจกรรมการท่องเที่ยว การกาหนดกิจกรรมการ
ท่องเที่ยว การควบคุมปริมาณและการจัดการพฤติกรรม
นักท่องเที่ยวที่เหมาะสมในแต่ละบริเวณ ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม

7. พื้นที่ศึกษา
ดาเนินการในพื้นที่อุทยานแห่งชาติทางทะเล 7 แห่ง 36
สถานี
1. กลุ่มอันดามันตอนบน ได้แก่ อช.หมู่เกาะสุรินทร์ 10
สถานี อช.หมู่เกาะสิมิลัน 8 สถานี
2. กลุ่มอันดามันตอนล่าง ได้แก่ อช. หาดนพรัตน์ธารา-
หมู่เกาะพีพี 6 สถานี อช.หมู่เกาะลันตา 3 สถานี
อช.หาดเจ้าไหม 2 สถานี และ อช.ตะรุเตา 6
สถานี

8. พื้นที่ศึกษา (ต่อ)
3. กลุ่มอ่าวไทย ได้แก่ อช.หมู่เกาะชุมพร 1 สถานี

9. วิธีการศึกษา
1. วิธี Line intercept transect โดยการวางเส้น
เทปบนแนวปะการังขนานกับชายฝั่ง ระยะทาง 30 เมตร
จานวน 4 ซ้า (replicate) ในแต่ละสถานี บันทึกชนิด
ขนาด และจานวนของสิ่งมีชีวิตภายใต้เส้นเทปในระดับ
เซนติเมตร นาข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์หาเปอร์เซ็นต์
ครอบคลุมพื้นที่ของปะการังใต้เส้นสารวจ

10. วางเส้นเทป 30 เมตร ตามแนว
สัน (Reef edge) 3 เส้น ถ่ายรูป
ทุกระยะ 50 เซนติเมตร
2. สารวจปะการังโดยวิธี Photo belt transect

12. วิเคราะห์ผลโดยโปรแกรม Coral Point Count with Excel extention (CPCe)
By (Kelvin E Kohler, Shaun M Gill, 2006)

13. ก่อนฟอกขาว
ระหว่างฟอกขาว เม.ย. - พ.ค. 2553
หลังปรากฏการณ์ปะการังฟอกขาว ปี 2554-2556
สารวจติดตามกาลเปลี่ยนแปลงของสถานภาพแนวปะการังในช่วงเวลาตั้งแต่

14. ผลและวิจารณ์ผล

15. 1. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์ ศึกษา 10 สถานี

16. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
สภาพแนวปะการังบริเวณหมู่เกาะสุรินทร์ พื้นที่ปกคลุม
ของปะการังมีชีวิตลดลง 70-90 เปอร์เซ็นต์ อ่าวไม้งามเป็น
สถานีที่มีปะการังมีชีวิตครอบคลุมพื้นที่มากที่สุด เท่ากับ
12.67 เปอร์เซ็นต์ สถานีที่มีปะการังมีชีวิตครอบคลุมพื้นที่
น้อยที่สุด คือ อ่าวผักกาด เท่ากับ 6.56 เปอร์เซ็นต์

17. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
เมื่อนาเปอร์เซ็นต์ครอบคลุมพื้นที่ของปะการังมีชีวิตปี
2552 ซึ่งเป็นช่วงก่อนเกิดการฟอกขาว และปี 2553 หลัง
การเกิดการฟอกขาวในระยะแรก มาพิจารณาเปรียบเทียบ
ค่าเฉลี่ยเปอร์เซ็นต์ครอบคลุมพื้นที่ของปะการังมีชีวิต พบมี
การเปลี่ยนแปลงของเปอร์เซ็นต์ครอบคลุมพื้นที่ของ
ปะการังมีชีวิตค่อนข้างมาก หลังจากนั้นในปี 2554-2556
แนวโน้มเปอร์เซ็นต์ครอบคลุมพื้นที่มีการเปลี่ยนแปลงไม่
มากนักคล้ายคลึงกับช่วงแรกหลังการฟอกขาว

18. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
ปะการังที่ได้รับผลกระทบและตายจากการฟอกขาวมาก
ได้แก่ กลุ่มปะการังผิวเกล็ดน้าแข็ง (Montipora
aquituberculata, M. hispida) กลุ่มปะการังเขากวาง
(Acropora spp.) ปะการังเกล็ดคว่า (Stylophora
pistillata) กลุ่มปะการังดอกกะหล่า (Pocillopora
damicornis, P. verrucosa) และกลุ่มปะการังนิ้วมือ
(Porites cylindrica, P. nigrescens)

19. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
ปัจจุบันปะการังชนิดเด่นที่พบในบริเวณหมู่เกาะสุรินทร์
ได้แก่ ปะการังโขด (Porites lutea) ปะการังผิวยู่ยี่ (P. rus)
ปะการังดาวใหญ่ (Diploastrea heliopora) ปะการังสีน้า
เงิน (Heliopora coerulea) ปะการังดอกเห็ด (Fungia
spp.) และปะการังดอกไม้ทะเล (Goniopora sp.)

20. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
จากปรากฏการณ์ปะการังฟอกขาว
- นอกจากจะส่งผลให้เปอร์เซ็นต์ครอบคลุมพื้นที่ของ
ปะการังมีชีวิตลดลง
- ยังส่งผลให้โครงสร้างของแนวปะการังในแต่ละสถานี
เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม กรณีที่เกิดขึ้นกับสถานีหินกอง สถานี
เกาะตอรินลา สถานีเกาะมังกร สถานีเกาะสตอร์ค และสถานี
อ่าวแม่ยาย จากเดิมที่สถานีเหล่านี้มีปะการังเขากวางเป็น
องค์ประกอบหลัก

21. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
โครงสร้างส่วนใหญ่ของสังคมแนวปะการังบริเวณอุทยาน
แห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์เปลี่ยนไปจากเดิมที่มีโครงสร้างจาก
ปะการังเขากวาง เป็นโครงสร้างที่เกิดจากปะการังก้อนเป็น
หลัก เช่น ปะการังโขด ปะการังดาวใหญ่ เนื่องจากมีความ
ทนทานและสามารถฟื้นตัวได้ดีหลังการฟอกขาว

22. เปอร์เซ็นต์ครอบคลุมพื้นที่ของปะการังมีชีวิต ปี 2552-2556
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์

23. การลงเกาะของตัวอ่อนปะการัง
ตัวอ่อนปะการังที่ลงเกาะบนพื้นธรรมชาติ (juvenile
corals) พบตัวอ่อนปะการังทั้งหมด 34 ชนิด บริเวณอ่าวสุเทพ
และอ่าวไม้งาม มีความหนาแน่นค่อนข้างสูงกว่าบริเวณอื่นๆ
และความหนาแน่นมีค่าอยู่ในช่วง 0.66-3.98 โคโลนี/ตร.ม.

24. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
เมื่อเปรียบเทียบแนวโน้มในช่วง 3 ปี หลังปรากฏการณ์
ปะการังฟอกขาว พบว่าไม่มีการเปลี่ยนแปลงมากนักตาม
ช่วงเวลา โดยภาพรวมชนิดตัวอ่อนปะการังส่วนใหญ่ที่พบ
ได้แก่ ปะการังดอกเห็ด (Fungia spp. ปะการังเขากวาง
(Acropora spp.) ปะการังช่องเหลี่ยม (Favites spp.)
ปะการังโขด (Porites spp.) และปะการังรังผึ้ง (Goniastrea
spp.)

25. ความหนาแน่นของตัวอ่อนปะการัง ปี 2554-2556
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
2554 2555 2556
ความหนาแน่นของตัวอ่อนปะการัง(ตัว/ตร.ม.)

26. ตัวอ่อนปะการัง
ที่ลงเกาะบนพื้นธรรมชาติ

27. แนวโน้มการฟื้นตัว
หลังจากเกิดการฟอกขาว การเปลี่ยนแปลงของ
องค์ประกอบทางสังคมแนวปะการังเริ่มมีแนวโน้มคงที่ ซาก
ปะการังที่ตายจากการฟอกขาว มีสาหร่ายขนาดเล็กขึ้น
ปกคลุม โคโลนีมีการซ่อมแซมและฟื้นฟูเนื้อเยื่อส่วนที่ยังคง
อยู่กลับมาอยู่ในสภาพที่ดี ลักษณะที่เกิดขึ้นเป็นสัญญาณที่ดี
ในฟื้นตัวของแนวปะการัง

28. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์
ระยะเวลาที่จะใช้ในการฟื้นตัวให้กลับมามีสภาพ
ใกล้เคียงกับในช่วงก่อนหน้าเกิดการฟอกขาวนั้น ยังไม่
สามารถคาดการณ์ได้

29. แนวปะการังปี 2552
ก่อนเกิดปรากฏการณ์ปะการังฟอกขาว

30. แนวปะการัง ปี 2553
ระหว่างเกิดปะการังฟอกขาว

31. แนวปะการังปี 2554
หลังปะการังฟอกขาวประมาณ 1 ปี

32. แนวปะการังปี 2555
หลังปะการังฟอกขาวประมาณ 2 ปี

33. แนวปะการังปี 2556
หลังปะการังฟอกขาวประมาณ 3 ปี

34. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน

35. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน ศึกษา 8 สถานี

36. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน
สภาพแนวปะการังบริเวณหมู่เกาะสิมิลัน พื้นที่ปกคลุม
ของปะการังมีชีวิตลดลง 40-70 เปอร์เซ็นต์ สภาพแนว
ปะการังมีความเสื่อมโทรมบางสถานี อีสต์ออฟอีเดน (East
of Eden) มีปะการังมีชีวิตครอบคลุมพื้นที่มากที่สุด เท่ากับ
27.41 เปอร์เซ็นต์ สถานีที่มีปะการังมีชีวิตน้อยที่สุด คือ
อ่าวไฟแวบ เกาะสิมิลัน เท่ากับ 4.66 เปอร์เซ็นต์

37. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน
ปะการังที่ได้รับผลกระทบและตายจากการฟอกขาวมาก
ได้แก่ ปะการังเขากวาง (Acropora spp.) ปะการังลาย
ดอกไม้ (Pavona explanulata) กลุ่มปะการังดอกกะหล่า
(Pocillopora damicornis, P. meandrina, P.
verrucosa) ปะการังนิ้วมือ (Porites cylindrica) และ
ปะการังผิวยู่ยี่ (P. rus)

38. เปอร์เซ็นต์ครอบคลุมพื้นที่ของปะการังมีชีวิต ปี 2552 - 2556
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน

39. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน
ปัจจุบันปะการังชนิดเด่น ได้แก่ ปะการังโขด (Porites
lutea) ปะการังแผ่นเคลือบ (Porites monticulosa)
ปะการังผิวยู่ยี่ (Porites rus) ปะการังผิวเกล็ดน้าแข็ง
(Montipora aequituberculata) ปะการังสีน้าเงิน
(Heliopora coerulea)

40. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน
พบตัวอ่อนปะการังทั้งหมด 27 ชนิด อีสต์ออฟอีเดน
และอ่าวไฟแวบ มีความหนาแน่นค่อนข้างสูงกว่าบริเวณอื่น
มีค่าอยู่ในช่วง 0.12-0.68 โคโลนี/ตร.ม. เมื่อเปรียบเทียบ
ความหนาแน่นของตัวอ่อนปะการัง พบมีแนวโน้มสูงขึ้น
เล็กน้อย ชนิดตัวอ่อนปะการังที่พบส่วนใหญ่ ได้แก่ ตัวอ่อน
ปะการังโขด (Porites spp.) ปะการังดอกกะหล่า
(Pocillopora spp.) ปะการังดอกเห็ด (Fungia spp.)
และปะการังเขากวาง (Acropora spp.)

41. ความหนาแน่นของตัวอ่อนปะการัง ปี 2552-2556
อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน

42. ตัวอ่อนปะการัง
ที่ลงเกาะบนพื้นธรรมชาติ

43. สภาพแนวปะการัง ปี 2554
หลังเกิดฟอกขาว 1 ปี

44. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน
แนวปะการังบริเวณหมู่เกาะสิมิลันได้รับผลกระทบจาก
การฟอกขาว มีสถานภาพปานกลาง ยังมีโคโลนีปะการังที่
รอดจากการฟอกขาวอยู่ค่อนข้างมาก แต่ในขณะเดียวกัน
ปริมาณตัวอ่อนปะการังในธรรมชาติมีไม่มากนัก ดังนั้น
ระยะเวลาที่จะใช้ในการฟื้นตัวให้กลับมามีสภาพใกล้เคียง
กับในช่วงก่อนหน้าเกิดการฟอกขาวนั้น ยังไม่สามารถ
คาดการณ์ได้

45. สภาพแนวปะการัง ปี 2555
หลังเกิดฟอกขาว 2 ปี

46. สภาพแนวปะการัง ปี 2556
หลังฟอกขาว 3 ปี

47. Surin Island May 2010
ปะการังเขากวางแบบโต๊ะ ระหว่างฟอกขาว
ปะการังโขด ระหว่างฟอกขาว

48. Surin Island May 2010
ปะการังโขด ระหว่างฟอกขาว
ปะการังเขากวางแบบกิ่งที่ตายจากการฟอกขาว แล้วมีสาหร่ายขึ้นปกคลุม
ปะการังเขากวางแบบกิ่ง ระหว่างฟอกขาว

49. Surin Island May 2010
ปะการังโขด ระหว่างฟอกขาว

50. Surin Island November 2011
ปะการังเขากวางแบบกิ่ง ที่ตายจากการฟอกขาว มีสาหร่ายขึ้นปกคลุม

51. Surin Island November 2011
ปะการังเขากวางแบบกิ่ง ที่ตายจากการฟอกขาว มีสาหร่ายขึ้นปกคลุม
ปะการังโขด สามารถทนทานต่อการฟอกขาว
และมีการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ กลับสู่สภาวะปกติ

52. Surin Island April 2012
ปะการังเขากวางแบบโต๊ะ ที่ตายจากการฟอกขาว

53. Surin Island April 2012
โคโลนีปะการังโขด ที่ตายเป็นบางส่วน
โคโลนีปะการังโขด ที่รอดชีวิต

54. Surin Island Mar 2013
ตัวอ่อนปะการังเขากวางที่ลงเกาะใหม่

55. อุทยานแห่งชาติหาดนพรัตน์ธารา –
หมู่เกาะพีพี

56. 1). เกาะยูง
2). เกาะไม้ไผ่
3). หินกลาง
4). อ่าวนุ้ย เกาะพีพีดอน
5). หน้าถ้าไวกิ้ง เกาะพีพีเล
6). ผาแดง เกาะพีพีเล

57. 59.17
19.37
17.33
32.69
47.52
73.5
0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
70.00
80.00
ก่อนปี พ.ศ. 2553 พ.ศ. 2554 พ.ศ. 2555
ก่อนและหลังปะการังฟอกขาว
ปะการังเป็น
ปะการังตาย

58. ปรากฏการณ์ฟอกขาวส่งผลถึงการเปลี่ยนแปลงของ
องค์ประกอบสังคมปะการังแข็งของแนวปะการังในบริเวณนี้ โดย
พบว่าในปีหลังการฟอกขาว ปะการังชนิดเด่นและพบได้ทั่วไปคือ
ปะการังโขด (Porites spp.) ปะการังผิวยู่ยี่ (Porites rus)
ปะการังถ้วยสมอง (Lobophyllia sp.) ปะการังดาวใหญ่
(Diploastrea sp.) และปะการังดอกเห็ด (Fungia spp.)
ในขณะที่ก่อนการฟอกขาวองค์ประกอบเด่น คือ ปะการังกลุ่ม
เขากวางรูปทรงกิ่งและรูปทรงโต๊ะ ส่งผลให้ในภาพรวมแนว
ปะการังมีความหลากหลายต่อพื้นที่ลดลง

59. หลังฟอกขาว ภาพปี 2555ช่วงฟอกขาว ปี 2553

60. 19.37
17.33
16.00
16.50
17.00
17.50
18.00
18.50
19.00
19.50
20.00
พ.ศ. 2554 พ.ศ. 2555

61. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะลันตา
จังหวัดกระบี่

62. สถานีที่ 1 หลักสยาม เกาะรอกใน
สถานีที่ 2 หน้าหน่วยพิทักษ์ ฯ
เกาะรอกนอก
สถานีที่ 3 ทิศเหนือเกาะรอกใน

63. 43.73
18.17
27.43
38.49
32.57
58.87
63.33
53.67
0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
70.00
ก่อนปี พ.ศ. 2553 พ.ศ.2554 พ.ศ.2555 พ.ศ.2556
ก่อนและหลังปะการังฟอกขาว
ปะการังเป็น
ปะการังตาย

64. แนวปะการังบริเวณเกาะรอก ก่อตัวทางด้านทิศ
ตะวันออกของเกาะตั้งแต่เหนือจรดใต้ ที่ระดับความลึกประมาณ
2-8 เมตร ปะการังที่พบส่วนใหญ่เป็น ปะการังโขด (Porites
spp.) ปะการังเขากวางแบบกิ่ง แบบพุ่ม หรือแบบโต๊ะ
(Acropora spp.) ปะการังดอกไม้ทะเล (Goniopora
spp.) ปะการังดอกกะหล่า (Pocillopora damicornis)
และปะการังถ้วยสมอง (Lobophyllia spp.) ซึ่งผลการ
สารวจปะการังในปีก่อนการฟอกขาว พบว่าปะการังชนิดเด่น
คือ ปะการังเขากวาง (Acropora spp)

66. 18.17
27.43
38.49
y = 10.162x + 7.7067
R² = 0.9974
0.00
5.00
10.00
15.00
20.00
25.00
30.00
35.00
40.00
45.00
พ.ศ.2554 พ.ศ.2555 พ.ศ.2556
มีแนวโน้มฟื้นตัวได้ดีตามธรรมชาติ

67. อุทยานแห่งชาติหาดเจ้าไหม
จังหวัดตรัง

68. เกาะเชือก
เกาะกระดาน

69. 73.44
16.00 17.64
28.05
19.5
74.5
72.02
60.8
0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
70.00
80.00
ก่อนปี พ.ศ. 2553 พ.ศ.2554 พ.ศ.2555 พ.ศ.2556
กราฟแสดงเปอร์เซ็นต์การปกคลุมของปะการังมีชีวิตและปะการังตายบริเวณอุทยานแห่งชาติหาดเจ้าไหม จ.ตรัง
ก่อนและหลังปะการังฟอกขาว
ปะการังเป็น
ปะการังตาย

70. แนวปะการังบริเวณเกาะเชือกและเกาะกระดานก่อตัว
ทางด้านทิศตะวันออกของเกาะไปจนถึงตะวันออกเฉียงใต้ ที่
ระดับความลึกประมาณ 2-6 เมตร ปะการังที่พบส่วนใหญ่เป็น
ปะการังโขด (Porites spp) ปะการังเขากวางแบบกิ่ง แบบพุ่ม
หรือแบบโต๊ะ (Acropora spp.) ปะการังดอกไม้ทะเล
(Goniopora spp.) ปะการังดอกกะหล่า (Pocillopora
damicornis) และปะการังถ้วยสมอง (Lobophyllia spp.)
ซึ่งผลการสารวจปะการังในปีก่อนการฟอกขาว พบว่าปะการัง
ชนิดเด่น คือ ปะการังเขากวาง (Acropora spp)

71. ช่วงฟอกขาว 2553 (เกาะเชือก) หลังฟอกขาว 2556 (เกาะเชือก)

72. 16.00
17.64
28.05
y = 6.025x + 8.5133
R² = 0.8499
0.00
5.00
10.00
15.00
20.00
25.00
30.00
พ.ศ.2554 พ.ศ.2555 พ.ศ.2556

73. อุทยานแห่งชาติตะรุเตา
จังหวัดสตูล

74. 1. หาดทรายขาว
2. หินงาม
3. หน้าหน่วยราวี
4. อ่าวสอง
5. ทิศเหนือเกาะดง
6. ทิศใต้เกาะดง

75. 59.00
38.25
44.07
55.81
16.32
38.81
36.62
29.62
0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
70.00
ก่อนปี พ.ศ. 2553 พ.ศ.2554 พ.ศ.2555 พ.ศ.2556
ปะการังตาย
ปะการังเป็น

76. ก่อนฟอกขาว (2552) แนวปะการังมีสถานภาพดีจนถึงดี
มาก ปะการังมีชีวิตเฉลี่ย 59 % ปะการังตาย 16% ในปี 2553 มี
การฟอกขาวเฉลี่ยร้อยละ 79.17 ของทุกพื้นที่ และหลังจาก
สถานการณ์ฟอกขาว ในปี 2554 - 2556 แนวปะการังมีพื้นที่
ครอบคลุมเฉลี่ยของปะการังมีชีวิตประมาณร้อยละ 38.25, 44.07
และ 55.81 มีพื้นที่ปะการังตายเฉลี่ยประมาณ 38.81, 36.62
และ 29.62 ของพื้นที่แนวปะการังทั้งหมด

77. ช่วงฟอกขาว 2553 หาดทรายขาว
เกาะราวี
หลังฟอกขาว 2556 หาดทรายขาว
เกาะราวี

78. อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร
จังหวัดชุมพร

79. พื้นที่สารวจบริเวณเกาะมะพร้าว อาเภอเมือง จังหวัดชุมพร

80. ปะการังที่เกิดตามธรรมชาติตายครอบคลุมเฉลี่ย 5 – 20 เปอร์เซ็นต์
ฟื้นตัวเกือบทั้งหมด
ปะการังในแปลงปลูก ตายครอบคลุมเฉลี่ย 70 – 80 เปอร์เซ็นต์
ไม่สามารถฟื้นกลับมาได้

81. ได้ทาการสารวจจุดที่ประกาศมาตรการปิดจุดดาน้า
เมื่อปี 2553
ที่ หินกลาง อช. พีพี
เกาะเชือก อช.หาดเจ้าไหม
หาดทรายขาว เกาะหินงาม อช.ตะรุเตา

82. 30.5
18
31.77
51.04
39
20.97
52.99
40
30.5
60 60.84
0
10
20
30
40
50
60
70
หินกลาง * เกาะเชือก * หาดทรายขาว * หินงาม (ทิศใต้) *
กราฟแสดงเปอร์เซ็นต์การฟื้นตัวของปะการังหลังจากปิดกิจกรรมการดาน้า ในปี พ.ศ. 2554-2556
255
4
255
5
255
6

83. สรุป

84. 1. การเปรียบเทียบสถานภาพปะการังในเขต
อุทยานแห่งชาติทางทะเล
- ปี 2552 ช่วงก่อนการเกิดปรากฏการณ์ฟอกขาว
แนวปะการัง สมบูรณ์ปานกลางถึงสมบูรณ์ดีมาก

85. - ช่วงตั้งแต่ปลายเดือนเมษายน 2553 ซึ่งเป็นช่วง
ปรากฏการณ์ฟอกขาว
แนวปะการังมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรง
พื้นที่ครอบคลุมเฉลี่ยของปะการังมีชีวิตลดลงมาก

86. -ช่วงหลังปรากฏการณ์ฟอกขาว ตั้งแต่มิถุนายน 2554 –
2556 (ต่อ)
-แนวปะการังใน อช. หมู่เกาะสุรินทร์ อช.หมู่เกาะสิมิลัน
- มีแนวโน้มในการฟื้นตัวเพียงเล็กน้อย
-แนวปะการังใน อช. หาดนพรัตน์ธารา - หมู่เกาะพีพี
มีแนวโน้มในการฟื้นตัวลดลง

87. -ช่วงหลังปรากฏการณ์ฟอกขาว ตั้งแต่มิถุนายน 2554 –
2556 (ต่อ)
-แนวปะการังใน อช. ตะรุเตา อช.หมู่เกาะลันตา และ อช.
หาดเจ้าไหม
มีแนวโน้มในการฟื้นตัวได้ดีตามธรรมชาติ
- แนวปะการังใน อช. หมู่เกาะชุมพร
ปะการังตามธรรมชาติฟื้นตัวทั้งหมด
ปะการังในแปลงปลูกตายเกือบหมด

88. หลังการฟอกขาว
- สถานภาพส่วนใหญ่อยู่ในสภาพเสื่อมโทรมถึงสมบูรณ์ดี
- การฟื้นตัวขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น สภาพพื้นที่ อัตรา
การผลิตตัวอ่อนของปะการัง อัตราการผลิตชิ้นส่วนจาก
โคโลนีเดิม การแก่งแย่งพื้นที่กับสิ่งมีชีวิตอื่นๆ การ
รบกวนที่เกิดจากธรรมชาติและจากมนุษย์ทั้งทางตรงและ
ทางอ้อม

89. 2. การเปลี่ยนแปลงองค์ประกอบทางสังคมแนวปะการังและความ
หลากหลายทางชีวภาพของปะการังแข็ง
ปรากฏการณ์ฟอกขาวส่งผลกระทบอย่างมากต่อแนวปะการังที่อยู่
บริเวณไหล่แนวปะการัง (reef edge) และบริเวณลาดชัน (reef
slope) มากกว่าบริเวณพื้นราบ (reef flat) ทั้งนี้เนื่องจาก
บริเวณไหล่แนวปะการังและบริเวณลาดชันแนวปะการังมักมี
ปะการังเขากวางเป็นชนิดเด่น ในขณะที่บริเวณพื้นราบ มักมี
ปะการังโขดเป็นปะการังชนิดเด่น ปะการังเขากวางมีความ
ต้านทานและความทนทานที่ต่ามากต่ออุณหภูมิที่สูงผิดปกติ จึง
เกิดการฟอกขาวอย่างรุนแรงและตายเป็นจานวนมาก

90. การเปลี่ยนแปลงองค์ประกอบทางสังคมแนวปะการังและ
ความหลากหลายทางชีวภาพของปะการังแข็ง (ต่อ)
ส่วนกลุ่มปะการังที่มีรูปทรงเป็นก้อน ได้แก่ ปะการังโขด
ปะการังดาวใหญ่ เป็นต้น มีความทนทานและสามารถฟื้น
ตัวได้ดีหลังการฟอกขาว ดังนั้น จากเดิมที่บางจุดมี
ปะการังเขากวางเป็นองค์ประกอบหลัก หลังเกิด
ปรากฏการณ์ฟอกขาว โครงสร้างเหล่านี้ได้เปลี่ยนแปลง
ไปจากโครงสร้างปะการังเขากวางเป็นโครงสร้างปะการัง
ก้อน

91. ข้อเสนอแนะ
1.สร้างความรู้ ความเข้าใจแก่ประชาชน ผู้ประกอบการ
ผู้ใช้ประโยชน์จากแนวปะการัง
2. กาหนดมาตรการการใช้ประโยชน์สาหรับกิจกรรม
ต่างๆ ในแนวปะการัง
3. ให้ความรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติตนให้เหมาะสม เช่น
สอนให้นักท่องเที่ยวรู้จักการใช้อุปกรณ์หน้ากาก

92. ข้อเสนอแนะ (ต่อ)
4. กระจายของนักดาน้าไปทั่วบริเวณ ควรกาหนดโซนสาหรับ
นักดาน้าที่มีประสบการณ์ต่างกันเพื่อลดความเสียหาย
5. มีมาตรการควบคุมเรือท่องเที่ยว โดยเฉพาะน้าเสีย
6. ติดตั้งทุ่นผูกเรือ

93. Contact us :
www.nprcenter.com
ดร.ทรงธรรม สุขสว่าง ss.songtam@hotmail.com
ปรารพ แปลงงาน praroforestry@hotmail.com
ศุภพร เปรมปรีดิ์ Prempree.sp@hotmail.com
ชัยณรงค์ เรืองทอง Chai_forestey@hotmail.com
หทัยรัตน์ นุกูล hnukool@hotmail.com

94. สวัสดี