Het Heineken Pensioengevoel

ALV VvGH -- Presentatie Jos Berkemeijer 12014-04-08
Het Heineken Pensioengevoel
Algemene Ledenvergadering VvGH
Jos Berkemeijer, 8 april 2014

Agenda
Vertrouwen
Pensioenontwikkelingen
Wet Verbetering FTK
Pensioenfundamenten
Conclusies
Vragen/Discussie
Een zeker Pensioen in een onzekere Toekomst
Herstel van Vertrouwen

Vertrouwen
Uw vertrouwen?
De Economie, Uw Pensioen? Pensioenzekerheid?

Vertrouwen
CBS Consumentenvertrouwen 1973-2013
Bron: CBS 2013

Vertrouwen
CBS Consumentenvertrouwen 2013
Bron: CBS 2013

Vertrouwen
CBP 2014: Economische groei!???
Bron: CPB

Vertrouwen
Het vertrouwen van Europeanen in Europa

Vertrouwen
In de financiële Sector
Bron: MarketResponse 2013
Genoemde Opvallende oorzaken
• Verzekeraars: Producten
• Pensioenfondsen: Risicovol Gedrag
• Banken: Schuld aan Crisis
Onderzoek MarketResponse (2013)

Pensioenontwikkelingen
2003-2013
• 2003: BPF’en: Van het eindloon naar middelloon
• 2005: Introductie ‘eigen bijdrage’ werknemers
• 2006: Afschaffing VUT en vroegpensioen
Pensioengerechtigde leeftijd van 62 naar 65
• 2008: Bevriezing indexatie voor drie jaar
• 2013: Kortingen, meer korting dreigt
• 2013: AOW- leeftijd van 65 jaar naar 65 jaar en 1 maand

2014 en verder
Maximale Opbouw p/j
Jaar Middelloon Eindloon
2013 2,250% 2,000%
2014 2,150% 1,900%
2015 1,875% 1,657%
• AOW
- 2014-2021: AOW getrapt naar 67 in 2021 (wetsvoorstel)
- 2022 en verder: AOW gekoppeld aan levensverwachting
• Witteveenkader Aanvullende Pensioenen 2014-2015
- Beperking pensioenopbouw algemeen
- Beperking opbouw als Inkomen > € 100.000, Netto Lijfrente
- Pensioenrichtleeftijd 67 jaar

Witteveenkader Maatregelen 2014 en verder
A. Aanpassing opbouw- en premiepercentages
B. Versterking positie zzp’ers: vrijwillige collectieve pensioenregeling
C. Discussie toekomst pensioenstelsel: SER advies eind 2014
D. Onderzoek inzet werknemersdeel pensioenpremie inzake aflossing eigen woning
E. Premiewaarborgen en toezicht door De Nederlandsche Bank (DNB):
1. Transparantie premieopbouw
2. Verplicht advies premieopbouw door verantwoordingsorgaan.
3. Eventuele generatie-evenwichtstoets door DNB
4. DNB Ingrijpmogelijkheden en sancties bij niet naleving
5. Alleen 'toekomstbestendig' indexeren.
6. DNB onderzoek: premievaststelling 2015 o.b.v. evenwicht tussen generaties
7. Beheerskosten transparant, inzichtelijk en uniform
8. Pensioencommunicatie niet alleen 'niet-misleidend' maar ook 'evenwichtig'
9. Versobering pensioenregeling overheid (ABP)

Voortgang implementatie WVBP
Uitkomsten DNB enquête Wet versterking bestuur pensioenfondsen
1. Pensioenfondsen goed op weg
2. 94% kiest voor paritaire model
3. DNB toetst 367 (mede)beleidsbepalers
4. Sterke verbetering van het besluitvormingsproces pensioenfondsen
 91% heeft sterkte-zwakte analyse
 96% heeft deelnemersraad bij de besluit bestuursmodel betrokken
 93% heeft de belangenafweging bij dit besluit vastgelegd

Maatschappelijk en Economisch Perspectief
• Aanhoudende economische crisis: Groei 2014?
• Laag renteniveau, meer beleggingsrisico’s
• Wereldwijd oplopende schuld, risico van hyperinflatie
• Onvoldoende arbeidsparticipatie, hoge werkeloosheid
• De gemiddelde levensduur blijft toenemen
• De samenleving vergrijst, ontgroent en diversifieert
• Toenemende behoefte: Arbeidsmobiliteit en arbeidsflexibiliteit
• Internationalisatie, Europa, meer toezicht, strengere wetgeving

Gaat het echt beter? De huizenmarkt….
Bron: Statline

Pensioen- en Beleggingsbubbels
Hoeveel “bubbels” zitten er in een fles Champagne?

Economie: Wereldwijde Schuldbubbels

Ons Pensioenstelsel ‘At Risk’
13-4-2014 17
• Werkgevers willen minder risico lopen;
• Risico’s verschuiven naar werknemers
• Overheidstekort terugdringen: besparen op pensioen en zorg
• Solidariteit onder druk
Discussie over doorsneepremie, verplichtstelling
• Pensioenfondsen ‘vergrijzen’ en ‘verslapen’
• Nieuwe Pensioenproducten: PPI, Multi OPF, APF, DCC
• Beschikbare premie systemen (DC, CDC) winnen terrein
• Aanhoudende aandacht: Houdbaarheid publieke stelsel (AOW, Zorg)
• Internationale wetgeving stelt hogere eisen:
Witboek, Overdraagbaarheid, ‘Holistic Balance Sheet’
IORP : 99,5% Zekerheid? QIS studies: ca. € 150 - 200 mlrd ‘tekort’
• Gebrek aan: vertrouwen, Transparantie, Communicatie

Ons Pensioenstelsel ‘Wordt Bewaakt’
13-4-2014 18

Ons Pensioenstelsel ‘Onder Vuur’
13-4-2014 19

Ons Pensioenstelsel ‘In Beweging’
13-4-2014 20
• Pensioen meer afstemmen op Pensioenbehoefte?
• Werkbelasting afstemmen op belastbaarheid werknemer?
• Gradueel met pensioen i.p.v. één pensioendatum
• Inkomensbehoefte na leeftijd 85:
‒ Is levenslange indexatie wel nodig?
‒ Gericht op Zorg naast Inkomen
• Vraag: Is er behoefte aan een simpele oudedagsrekening?
Op basis van:
• Behoud van solidariteit
• Bodem-zekerheid
• Flexibele aanwending voor
Pensioen, Ziekte, Zorg

Dekkingsgraad Pensioenfondsen NL
Reservetekort
Dekkingstekort
Bron: DNB

Dekkingsgraad Pensioenfonds Heineken

Beleggingen: Rendement Pensioenfondsen I
N.B. Rendementen 2011 en 2012 zijn niet door DNB gepubliceerd Bron: DNB

Beleggingen: Rendement Pensioenfondsen II
Nabije Toekomst?
40% vastrentend à 3% 1,2%
60% zakelijk à 6% 3,6%
Totaal 4,8%
Rendement
Jaar ABP PFZW PF Heineken
2008 -20,2% -20,5% -17,7%
2009 20,2% 17,6% 15,0%
2010 13,5% 12,6% 13,4%
2011 3,3% 8,4% 2,8%
2012 13,7% 13,4% 9,1%
Gemiddeld 5,0% 5,3% 3,8%

DNB Indexatie Evaluatie 2008-2013
Conclusies
• Volledige duurzame indexatie van pensioen blijkt niet haalbaar
• DNB Advies: Voorkom Zig-Zag Beleid, d.w.z.
Indexatie gevolgd door pensioenkorting. Bron: DNB
DNB Terugblik 2008-2013
Deelnemers
Pensioen-
gerechtigden
Prijsinflatie 8,84% 8,84%
Indexatie 3,50% 3,10%
Korting -1% -1%
Indexatie - Korting 2,50% 2,1%
Tekort 6,34% 6,7%
IndexatieKracht 28% 24%

Nederland wordt steeds ouder
Hoeveel % van de bevolking is 65 jaar of ouder
I. Bij de invoering van de AOW in 1957
II. Anno 2013
III. in 2040 (prognose)
: ….%
: ….%
: ….%

Nederland wordt steeds ouder
Hoeveel % van de bevolking is 65 jaar of ouder
I. Bij de invoering van de AOW in 1957
II. Anno 2013
III. in 2040 (prognose)
: 9%
: 17%
: 26%

Inschatting Toekomstige Levensverwachting
ALV VvGH -- Presentatie Jos Berkemeijer 282014-04-08 Presentatie Actuarieel Podium - Jos Berkemeijer - © 2013 Symetrics 282013-10-01
Levensverwachting
N e d e r l a n d
Verwachting

Langer Leven: AOW Consequenties

Langer Leven: AOW Prognose Lange Termijn
Regeerakkoord
Wetsvoorstel
Maart 2014

AOW Prognose Lange Termijn, Alternatieve Visie

WVFTK - Maatregelen
Wetsvoorstel verbetering financieel toetsingskader (FTK)
1. Bij financiële tegenvallers: direct maatregelen nemen.
Bij ‘korten’ niet meer wachten tot het eind van de herstelperiode.
2. Kortingsmaatregelen mogen over (maximaal) 10 jaar worden gespreid.
3. Dekkingsgraad-Kortings-Beleid
Maatregelen als ‘dekkingsgraad te veel daalt’.
4. Introductie ‘Indexatie Verdeelregels’
Generatie-evenwichtig; Geen vroegtijdige uitdeling.
5. Stabiele, kostendekkende premie.
6. Premiedemping mag: 10-jaarsrentemiddeling of ‘Verwacht Rendement’.
7. Bij ‘Verwacht Rendement’: Indexatie in de premie meefinancieren.
8. Toezicht: Ontwikkeling ‘Robuust Dekkingsgraad-Sturingsinstrumentarium’.
Geen Dekkingsgraad dagkoersen; 12-maands gemiddelde dekkingsgraad.
9. DCC: Verbetering bestaande DC-regeling: DC + collectief delen van risico’s.
10. Brede dialoog Toekomstbestendig Pensioenstelsel.
SER-advies; Oplevering: Voorjaar 2015.

WVFTK - Reactie CSO
1. Toekomstige indexatie pensioenen staat zwaar onder druk
Hogere buffers, alleen toekomstbestendig indexeren,
Risico invoering Solvency-II
2. Indexatie Verdeelregels, Toetsen op Generatieneutraliteit
a. Ouderen en jongeren: Eén gemeenschappelijk indexatie-belang
b. Solide premievaststelling: Kostendekkend en NIET-GEDEMPT!
c. Premies en Verplichtingen vaststellen o.b.v. consistente grondslagen
Premie nieuwe aanspraken mag niet leiden tot lagere dekkingsgraad
3. Pensioenenuitkeringen staan niet meer vast maar gaan eerder
meebewegen (schommelen) met de resultaten van een pensioenfonds.
4. Dragen maatregelen wel bij aan het ‘Vertrouwen in pensioen’ ?
Blijvende onduidelijkheid over pensioenregels pensioenrechten
5. Korting als ‘ultimum remedium’ wordt praktisch buiten werking gesteld.
6. Dekkingsgraad-Kortings-Beleid → Integraal Indexatie-Kortingsbeleid

WVFTK – Alternatief: Minder Zekerheid?
Dekkingsgraad Pensioen Zekerheid Korting *
Vereist 125% 10000 97,50%
Werkelijk 110% 10000 78,00%
Geen herstel (bij 97,5% vereiste zekerheid) 125% 8800 97,50% 12%
Korting*)= Korting bij geen premieverhoging

Pensioenfundamenten
Zekerheid
97,5% zekerheid betekent :
1. Dat als mijn pensioen € 10.000 p/j bedraagt,
daarvan € 9.750 ook echt zeker is
2. Dat het 97,5% zeker is dat ik mijn pensioen
van € 10.000 p/j ook echt volledig krijg
3. Dat mijn pensioenfonds met 97,5% zekerheid voorkomt dat de
dekkingsgraad binnen 1 jaar onder de 100% terecht komt
4. Dat mijn pensioenfonds gemiddeld 1 keer in de 40 jaar een
dekkingsgraad van minder dan 100% heeft
Meer Informatie: UvA Zekerheidsmaatstaf
97,5%

Pensioenfundamenten
Zekerheid: Rendementszekerheid

Pensioenfundamenten

0%
100%
0% 100%
Deliverance
Promise
Pensioenfundamenten
Toekomst: UnderPromise & OverDeliverance
OverPromise
• Hoge pensioentoezegging
• Opportunistische grondslagen
Verwacht rendement & sterfte
• Volledige Indexatie
UnderPromise
• Gematigde pensioentoezegging
• Veilige grondslagen
Laag rendement, Lage sterfte
• Geen indexatiebelofte
OverDeliverance
• Zeker Pensioen
• Ruimte voor Indexatie
• Geen zig-zag pensioen
UnderDeliverance
• Onzeker Zig-Zag Pensioen
• Pensioenuitkomst
lager dan toegezegd
• Complexe Communicatie

Pensioenfundamenten
Solidariteit: Verplicht?
Bron: Pensioenfederatie 2013
Survey Pensioenfederatie 2013

Pensioenfundamenten
Solidariteit: Tussen Jong & Oud?
Bron: Pensioenfederatie 2013
Survey Pensioenfederatie 2013

Pensioenfundamenten
Solidariteit: Transparantie & Bestuurbaarheid
1. Solidariteit als basis: essentieel voor een goed pensioen
2. Solidariteit eis: Transparant en Bestuurbaar
3. Principes van solidariteit: Beschrijven.
Daarbij kan onder meer gedacht worden aan:
 Beleggingssolidariteit
 Werkgever-Werknemer-solidariteit
 Indexatiesolidariteit (actieven, gepensioneerden/slapers)
 Generatie-solidariteit
 Inkomenssolidariteit
 Sterftesolidariteit (langleven en nabestaanden)
 Garantiesolidariteit (pensioen-bodem)
 Default-solidariteit (verdeling bij faillissement werkgever)
 Life-cycle-solidariteit
 Gender-solidariteit (man/vrouw)
 Pensioenuitruil-solidariteit
 Product-solidariteit

Pensioenfundamenten
Langleven Solidariteit

Pensioenfundamenten
Communicatie: Hoe het niet moet…..
2007 2009 2013
Indexatielabel

Pensioenfundamenten
Wet Pensioencommunicatie: UPO

Conclusies
I. Het beoogd Verbeterde Financieel Toetsingskader
• Leidt (eerder) tot een volatiel Pensioen (Zig-Zag)
• Zet indexatie-ambitie onder druk
• Stelt solidariteit, stabiliteit, transparantie en stuurbaarheid centraal
• Uitwerking, Aandachtspunten:
- 10-jaars spreidingsmethodiek? Waardeoverdracht? Inhaalindexatie?
- Solvabiliteitseisen; Consistentie tussen premie en bepaling verplichtingen
- Kostendekkende niet-gedempte premie
• Pensioen blijft onzeker en is NIET kortingsrisico-vrij:
Beleggingsrisico, Langer leven, IORP / Solvency wetgeving
• Pensioen blijft onder grote druk staan:
Overheidstekort, DC-trend, Individualisering
II. Wet Pensioencommunicatie
- Probleem: Lange termijn prognose onzekerheidsinterval
- Toetsing van communicatie (UPO nieuwe stijl)
III. De AOW-Leeftijd zal naar verwachting oplopen naar 70-75 jaar in 2045
IV. Aanvullend pensioen (2e Pijler) dient goed aan te sluiten op AOW en Zorg

Vragen/Discussie
Pension Proverbs 14:16
A wise man fears, and departs from evil:
but the fool rages, and is confident.

Het Heineken Pensioengevoel

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Het Heineken Pensioengevoel

Similar to Het Heineken Pensioengevoel (20)

More from Jos Berkemeijer

More from Jos Berkemeijer (19)

Het Heineken Pensioengevoel