Presentatie van Jos Berkemeijer op Dialoogsessie van Novisource op 26 juni 2014

1. 'NIEUWE WETGEVING, BEDREIGING OF KANS?‘
Jos Berkemeijer, 26 juni 2014
26-06-2014 1
Veranderingen en Innovatie in de Pensioen- en Verzekeringssector
change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

2. Agenda
26-06-2014
1. Herstel van Vertrouwen
2. Innovatie:
Waarom, Struikelblokken, Onderzoek, Visie
3. Toezicht
4. Recente Innovaties
5. Wettelijke Ontwikkelingen en Innovatie
6. Tussenconclusies
7. Echte Innovatie…..
Paradigma’s doorbreken
2change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

3. Kerndoelstelling Financiële Sector: Herstel van Vertrouwen
26-06-2014
1. Kan Innovatie bijdragen aan Herstel van Vertrouwen?
2. Draagt nieuwe wetgeving bij aan Innovatie?
3change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

4. Herstel Vertrouwen: Verzekeraars, Moeizaam…
26-06-2014
https://www.verzekeraars.nl/verzekeringsbranche/dossiers/verzekeraarsvernieuwen/Documents/Z-card%20VerzekeraarsVernieuwen.pdf
4change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

5. Herstel Vertrouwen Pensioenfondsen = Herstel Dekkingsgraad
26-06-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 5
Reservetekort
Dekkingstekort
V
E
R
T
R
O
U
W
E
N

6. Herstel van Vertrouwen: Resultaat na 6 jaar…
26-06-2014
Bron: MarketResponse 2013
Genoemde Opvallende oorzaken
• Verzekeraars: Producten
• Pensioenfondsen: Risicovol Gedrag
• Banken: Schuld aan Crisis
Onderzoek MarketResponse (2013)
6change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

7. Herstel van Vertrouwen. Hoofddoel of Gevolg?
26-06-2014 7change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

8. Waarom Innovatie?
26-06-2014
1. Beter inspelen op klantbehoefte
2. Druk aandeelhouders
3. Efficiency
4. Concurrentiedruk
5. Duurzaamheid
6. …..
8change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

9. Innovatie Motivatie
26-06-2014
Bron: Oog op Innovatie
(SixFingers/DBMI) -2010
9change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

10. Bronnen van Ideeën voor Innovatie
26-06-2014
Bron: Oog op Innovatie
(SixFingers/DBMI) -2010
10change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

11. Belangrijkste Struikelblok bij Innovatie
26-06-2014
Bron: Oog op Innovatie
(SixFingers/DBMI) -2010
11change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

12. Waarom komt innovatie zo moeilijk van de grond?
26-06-2014 12change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

13. Meer flexibiliteit: De grootste struikelblokken
26-06-2014
Leidinggevenden in de financiële sector onderkennen de behoefte
om sneller te veranderen, maar slechts één op de tien vindt dat
hij snel kan profiteren van nieuwe mogelijkheden of zich snel kan
aanpassen aan onvoorziene veranderingen
0% 10% 20% 30% 40% 50%
Bureaucratische beslissingsprocessen
Effectief koppelen van
technologieplatformen
Onvoldoende toegang tot informatie
Bron: Onderzoek 'The Challenge of Speed',(2014)
13change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
The Economist Intelligence Unit

14. Onderzoek Innovatie IG&H (2012)
26-06-2014
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Bank Verzekeraar Intermediair
In mijn organisatie staat innovatie hoog op de board agenda
Helemaal oneens
Oneens
Neutraal
Eens
Helemaal eens
14change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

15. Verzekeraars, Weurding: ‘Innovatie: geen vraag, maar must!’
26-06-2014
Richard Weurding
Algemeen directeur Verbond van Verzekeraars
Innosurance congres op 17 september 2013.
1. Regelgevingparadox
- Woekerpolissen
- Legacy
- Toezicht
- Solvency
- Governance
- Compliance
- Etc.
Bron: VVV
15change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

16. Verzekeraars, Weurding: ‘Innovatie: geen vraag, maar must!’
26-06-2014
2. Kannibalisatieparadox
Nieuwe methoden, afscheid nemen van oude structuren,
innoveren voelt vaak alsof je je eigen markt, je eigen
business kannibaliseert.
Dat is moeilijk,
dat doe je niet zomaar.
Vandaar vaak Greenfields.
Bron: VVV
16change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

17. Verzekeraars, Weurding: Het TNO Innovatie Advies
26-06-2014
1. Ons anticiperend vermogen versterken:
zet een signaleringssysteem op
2. We moeten de aanpak van risico-inschattingen vernieuwen:
Modellen moeten vooruit kijken i.p.v. achteruit.
3. Producten moeten kunnen meebewegen met veranderingen in omgeving en in
risico’s.
4. Analyseer de klant van de toekomst:
zet allerhande data, sociale media in
5. Aan de slag met het innovatievermogen van de sector
6. We moeten onze maatschappelijke rol nader invullen.
Hierbij is interessant dat we een nieuwe visie op solidariteit zouden moeten
ontwikkelen.
7. Interne werkorganisatie innoveren en aanpassen.
Onze ICT moet meer dienstbaar worden gemaakt aan de veiligheid en aan de
klantvriendelijkheid.
Bron: VVV
17change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

18. Verzekeraars, Weurding: Eigen Innovatie Visie
26-06-2014
1. We worden steeds ouder
- Langlevenrisico bestaande producten.
- Nieuwe producten:
Langer doorwerken & flexibele arbeidsrelaties
2. Crisis op de woningmarkt…
- Innovatieve financieringsproducten
- Investeringen in huursector ?.
3. Zorgkosten blijven stijgen
Innoveren op kruispunt zorgsparen, thuiszorg & mantelzorg.
4. Broodfondsen
5. Big Data
6. Kleinschaligheid, Communities, Solidariteit
Bron: VVV
18change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

19. Wettelijke Eisen Productinnovatie: Artikel 32 BGfo
26-06-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 19
Artikel 32 lid 1 Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft
Een financiële onderneming als bedoeld in artikel 4:14 of 4:15 van de wet
die financiële producten aanbiedt of samenstelt en in de markt
verkrijgbaar stelt:
1. beschikt over adequate procedures en maatregelen die waarborgen dat
bij de ontwikkeling van het financieel product op een evenwichtige
wijze rekening wordt gehouden met de belangen van de consument,
cliënt en, indien van toepassing, de begunstigde van het financieel
product en
2. dat het financieel product aantoonbaar het resultaat is van deze
belangenafweging.
Bron: Wet Bgfo art. 32

20. AFM Toetskaders voor Processen
26-06-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 20
1. Duidelijk belegde verantwoordelijkheden
Ontwikkeling , goedkeuring & evaluatie van producten adequaat belegd
2. Stimuleren van zelfkritisch vermogen
Multidisciplinaire discussiesessies, open vragen en
een duidelijk eigen normenkader
3. Goed afgebakende doelgroepbepaling
4. Uitgebreide scenarioanalyses en productvergelijking
5. Goede aansluiting op relevante andere processen in de productketen
Informatieverstrekking aan adviseurs en klanten, aanvraagprocedures
en klachtenprocedures. Expliciete distributiestrategie
6. Zorgen voor een tijdige evaluatie van producten
Bron: AFM

21. AFM Toetskaders voor Producten
26-06-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 21
1. Biedt het product waar voor haar geld?
Kostenefficiency , positieve risk-return
2. Geeft het product invulling aan een gefundeerde behoefte van de
doelgroep?
Nut vanuit het perspectief van de klant
3. Doet het product wat het beoogt in allerlei omstandigheden en is de
uitkomst dan acceptabel voor de doelgroep?
Veiligheid , klant verwachtingsmanagement: onverwachte werkingen
van het product in veranderende omstandigheden
4. Is het product niet onnodig ingewikkeld en kan de klant de kwaliteit en
passendheid ervan goed beoordelen?
Begrijpelijkheid vanuit het perspectief van de klant
Bron: AFM

22. Recente Innovaties
26-06-2014
Succesvolle Innovaties de afgelopen 5 jaar:
1. Innovatie Pensioen?
2. Innovatie Verzekeringen?
22change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

23. Wettelijke Ontwikkelingen: Banksparen (2008)
26-06-2014 23change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
• Sparen onder een streng regime van regels
• Uitkeringsproduct
• Beperkt qua duur; niet levenslang
• Geen indexatie of winstdelingsmogelijkheid
(wel beleggingseenheden)
• Maatwerkproduct?
• Langlevenrisico?
• Woekerpolis van de toekomst?

24. Wettelijke Ontwikkelingen: Indexatielabel (2009)
26-06-2014 24change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
2007 2009 2014
Indexatielabel

25. Wettelijke Ontwikkelingen: Wet Pensioencommunicatie I
26-06-2014 25change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
1. Deelnemer moet kunnen opmaken of het te bereiken pensioen
voldoende is voor zijn manier van leven na pensioeningang (?)
2. Geen eenduidige communicatie:
UPO als het Pensioenregister geven verschillende uitkomsten
3. Geen eenduidig Wft- en Pensioenwet-Proof Begrippenkader
4. Begrippenkader sluit niet aan op de door AFM
gepubliceerde ‘Beleidsregel Informatieverstrekking’.
5. Niet gedefinieerde begrippen : ‘correct, duidelijk, evenwichtig’
6. Toezichtstrijd tussen AFM en DNB
7. Utopieën
- ‘Uniformering van informatie en rekenregels’
- De optelbaarheid van scenario’s van verschillende regelingen
- De optelbaarheid van verschillende zekerheden: 97,5%, 99,5%.....
- Communicatie van zogenaamde ‘schokken’ (FTK) en 'dakpannen’

26. Wettelijke Ontwikkelingen: PPI (2011)
26-06-2014 26change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
1. AEGON PPI B.V.
2. APG - ABN AMRO Pensioeninstelling N.V.
3. BeFrank PPI N.V.
4. Brand New Day Premiepensioeninstelling N.V.
5. Gouda Pensioen Service N.V.
6. Nationale-Nederlanden Premium Pension Institution B.V.
7. Stichting Cappital Premiepensioeninstelling
8. Stichting Premiepensioeninstelling Robeco
9. Stichting Rabo PGGM Premiepensioeninstelling
10. Stichting Towers Watson PPI
11. Zwitserleven PPI N.V.

27. Evaluatie PPI (2014)
26-06-2014 27change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
Bron: Rapport Evaluatie PPI (2014)
Circa 90% van de aanwas komt uit regelingen die eerder waren ondergebracht bij
levensverzekeraars

28. Evaluatie PPI (2014)
26-06-2014 28change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
Bron: Rapport Evaluatie PPI (2014)
Conclusies
1. meer concurrentie voor de uitvoering van premiepensioenregelingen
2. lagere kosten, meer transparantie, betere beleggingen en
communicatie
3. katalyserende rol: betere 2e pijler premiepensioenproducten
4. De geconstateerde prijsdaling heeft een meetbaar positief effect op het
pensioenresultaat van deelnemers aan premiepensioenregelingen.
5. Bij een gelijkblijvend pensioenbudget is er in de huidige producten
meer geld beschikbaar voor pensioenopbouw en in combinatie met
beter en goedkoper beleggen resulteert dit naar verwachting in zo’n
13% hoger pensioen en een lager risico voor de deelnemers.

29. Evaluatie PPI (2014)
26-06-2014 29change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
Bron: Rapport Evaluatie PPI (2014)
Conclusies
1. PPI’s nog in een opstartfase; markt/aanbod ontwikkelen zich nog volop
2. Het is de vraag in hoeverre de geconstateerde verbeteringen kunnen
worden toegeschreven aan de introductie van de PPI
3. Op dit moment is nog geen enkele buitenlandse regeling bij een PPI
ondergebracht.
4. Geen enkele PPI heeft op dit moment het break even punt tussen
opbrengst en kosten bereikt (minimum grens: 40.000 deelnemers)
5. Aanbieders/adviseurs verwachten dat niet iedere PPI in staat is om
binnen de door hen gestelde termijn winstgevend te worden.
Men verwacht een beperkte consolidatie,

30. Wettelijke Ontwikkelingen: PPI
26-06-2014 30change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
Discussie:
1. Waarom PPI?
2. Toekomst PPI?
3. PPI Versus DB, DC?
4. Onderscheiden vermogen PPI?

31. Wettelijke Ontwikkelingen: Provisieverbod (2013)
26-06-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 31
Op 1 januari 2013 is het provisieverbod in werking getreden. Het
provisieverbod is van toepassing op complexe producten, hypothecair
kredieten, (natura)uitvaartverzekeringen en betalingsbeschermers, en
dienstverlening onder het nationaal regime.
Beter advies voor klant?
Goedkoper advies voor klant?

32. Wettelijke Ontwikkelingen: Reëel Pensioencontract
26-06-2014 32change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

33. Wettelijke Ontwikkelingen: Pensioen Scuds
26-06-2014 33change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

34. Tussenconclusies
26-06-2014
1. Verplichte innovatie ≠ innovatie
Het sec omzetten van nieuwe wetgeving
in nieuwe producten voegt nauwelijks
waarde toe voor de consument of
de financiële dienstverlener
2. Nieuwe wetgeving draagt niet per definitie bij aan ‘herstel
van vertrouwen’ of de kwaliteitsbeleving van de klant
3. Overdosering aan regels en ongecoördineerde wetgeving
lijken adequate innovatie onmogelijk te maken
34change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

35. Hoe dan wel ‘Herstel van Vertrouwen’ door Innovatie?
26-06-2014
1. Back to Basics?
• Pensioen en Verzekeren = ‘Zekerheid’ i.p.v. Casino
• Eenvoudige Communicatie = Eis
2. Radicale Modernisering.
Gebruik van moderne techniek, Big Data, Nieuwe media
(Apps)
3. Meer producten en diensten o.b.v. Vrijwillige solidariteit,
Transparantie, Communities, Green
4. Economie op gang: Productontwikkeling op basis van
werkelijke klantbehoefte (Woon, Zorg, Pensioen)
5. Financiële dienstverleners moeten niet alleen veranderende
wetgeving volgen, maar ook initiëren.
35change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

36. Innovatie Voorbeeld: Autoverzekering
26-06-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 36
Met app van rijgedrag een lagere premie
22 april 2013 - Verzekeraars geven korting op de premie van een
autoverzekering bij controle van rijgedrag via een app. De bedoeling is dat het rijgedrag
van verzekerden via een app gemeten worden. En aan de hand daarvan kan
de premie aangepast worden.
Je zou het bijna niet geloven, maar in het Verenigd Koninkrijk worden de eerste stappen
al gezet door verzekeraars samen met Vodafone. En het voornemen is om dit ook in
Nederland te gaan toepassen. De eerste autoverzekering met dit principe zal volgende
jaar in Nederland geïntroduceerd worden.
Korting bij netjes rijden
In het kort komt het erop neer dat consumenten privacy inleveren in ruil voor korting op de
autoverzekering. Althans, zo vat RTL Nieuws het samen. De app meet hoe hard iemand
rijdt, en of dit wel of niet boven de toegestane snelheid is. En verder wordt de rijstijl
gemeten; hoe snel trekt iemand op, hoe hard gaat iemand door de bocht, etc.
Verzekeraars kunnen vervolgens het rijgedrag van hun klanten analyseren. En op basis
van deze analyses kan de verzekeraar de hoogte van de premie preciezer bepalen. Als je
netjes rijdt, krijg je korting. En als je veel te hard rijdt of een risicovolle rijstijl hebt, dan
merk je het omgekeerde.
Whoosz! beloont je rijstijl:

37. De Innovatie Ambitie Matrix
26-06-2014 37change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -

38. Paradigma’s doorbreken
26-06-2014 38change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer -
Beslissingscriterium
De ’goedkoopste’ premie
Of?
De hoogste pay out op
iedere ingelegde euro op
lange termijn?

39. Tenslotte: Herstel van vertrouwen door Innovatie?
26-06-2014 change is constant - Presentatie Jos Berkemeijer - 39
Stephen R. Covey
"If we keep doing what we're doing,
we're going to keep getting what we're getting."
Innovatie
=
Risico