Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου

1. Αλεξάνδρα Γερακίνη, ΠΕ02
Τελικές και αιτιολογικές προτάσεις
Τελικές είναι οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις που φανερώνουν
τον σκοπό για τον οποίο γίνεται η ενέργεια που δηλώνεται στην κύρια
πρόταση. Εισάγονται με τους τελικούς συνδέσμους να και για να.
Προσοχή! Δεν πρέπει να συγχέουμε τις τελικές με τις βουλητικές προτάσεις.
Οι βουλητικές είναι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις (λειτουργούν ως
υποκείμενο και αντικείμενο)και εξαρτώνται από ρήματα που δηλώνουν
θέληση, επιθυμία, ικανότητα….ενώ οι τελικές είναι δευτερεύουσες
επιρρηματικές προτάσεις, δηλώνουν τον σκοπό, εξαρτώνται συνήθως από
ρήματα κίνησης και ο σύνδεσμος να μπορεί να αντικατασταθεί από τον
σύνδεσμο για να.
Θέλω να σου μιλήσω.(βουλητική)
Ήρθα να σου μιλήσω. (τελική)
Αιτιολογικές είναι οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις που
φανερώνουν την αιτία για την οποία γίνεται η ενέργεια που δηλώνεται στην
κύρια πρόταση. Εισάγονται με τους συνδέσμους γιατί, επειδή, διότι, αφού,
που, καθώς, μια και, αφού.
Ασκήσεις
Στις παρακάτω περιόδους να βρείτε τις αιτιολογικές και τελικές προτάσεις:
1. Ήθελε να πάει στο εξωτερικό για να συνεχίσει τις σπουδές του.
2. Μια και ήρθες, κάτσε να συζητήσουμε.
3. Έτρεξε όσο πιο γρήγορα μπορούσε για να προλάβει την πτήση.
4. Η τιμωρία του ήταν δεδομένη, αφού μίλησε με αγένεια.
5. Επιθυμούσε να πραγματοποιήσει πολλά ταξίδια για να διευρύνει τους
ορίζοντες του.
6. Ενοχλήθηκα ιδιαίτερα από τη συμπεριφορά του, διότι μου μίλησε με
αγένεια.
7. Καθώς ήμουν πολύ κουρασμένος, αποφάσισα να μείνω στο σπίτι.
8. Συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ, για να πάρουμε σοβαρές αποφάσεις.
9. Ψάχνω ένα σπίτι να νοικιάσω. Γνωρίζεις κάτι;
10. Πολλοί άνθρωποι θυσιάζονται για να υπερασπιστούν τα ιδανικά τους.
11. Αφού εσύ είσαι υπεύθυνος για τη ζημιά, μη διαμαρτύρεσαι.
12. Δε χάρηκες και τόσο πολύ που θα φιλοξενήσουμε την Ελένη.
Στις παρακάτω περιόδους να διακρίνετε τις τελικές από τις βουλητικές
προτάσεις:
1. Πρέπει να σε δω επειγόντως.
2. Αποφάσισε να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο ταξίδι.

2. Αλεξάνδρα Γερακίνη, ΠΕ02
3. Ξεκίνησα να πάω στο σχολείο αλλά δεν μπορούσα να κουνήσω το δεξί
μου χέρι.
4. Τρέχω να προλάβω την αρχή της παράστασης.
5. Σου γράφω να σε ενημερώσω για τα τελευταία γεγονότα.
6. Ο διευθυντής μου ζήτησε να συντάξω μία επιστολή.
7. Από μικρό παιδί ονειρεύομαι να γίνω δικηγόρος.
8. Απαγορεύεται να καπνίζεις σε κλειστούς χώρους.
9. Σκέφτομαι σοβαρά να υποβάλω την παραίτηση μου.
10. Φύγε γρήγορα να σωθείς!
Στις παρακάτω περιόδους να διακρίνετε ποιες είναι δευτερεύουσες πλάγιες
ερωτηματικές και ποιες αιτιολογικές.
1. Αδυνατώ να καταλάβω γιατί το έκανε αυτό.
2. Πήγε για ύπνο νωρίς γιατί ήταν πολύ κουρασμένος.
3. Αναρωτιέμαι γιατί αργεί τόσο πολύ.
4. Οι γονείς του ήταν πολύ ικανοποιημένοι, γιατί κατάφερε να
αποκατασταθεί επαγγελματικά.
5. Μου εξήγησε γιατί είναι στεναχωρημένος.
6. Η υπηρεσία του τον βράβευσε, γιατί ήταν πολύ εργατικός.
Στις παρακάτω περιόδους να δηλώσετε την αιτία ή τον σκοπό με άλλο
τρόπο.
1. Επειδή γνώριζα τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε, θέλησα να τον
βοηθήσω.
2. Στεναχωρήθηκε που έφυγε από την πατρίδα του.
3. Ψάχνω ένα σπίτι για να νοικιάσω.
4. Αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή για την υπεράσπιση του δημοκρατικού
πολιτεύματος.
5. Ο αγώνας αναβλήθηκε λόγω κακών καιρικών συνθηκών.
Να συμπληρώσετε τις παρακάτω περιόδους με μια αιτιολογική ή τελική
πρόταση:
1. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε …………………………………………………
2. Δεν ήρθα στο προγραμματισμένο ραντεβού………………………………….
3. Γυμνάζεται κάθε μέρα…………………………………………………………………
4. Αποφάσισα να σου μιλήσω…………………………………………………………..
5. Μελετάει πολύ σκληρά………………………………………………………………..