ปรัชญาเบื้องต้น บทที่ ๕ คุณวิทยา
•
13 likes•85,498 views
ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่ www.philosophychicchic.com คุณวิทยา ขอบข่ายเนื้อหา ความหมาย และความสำคัญของคุณวิทยา ขอบเขตและลักษณะของคุณวิทยา ลักษณะการตัดสินคุณค่าของคุณวิทยา ความหมายและขอบเขตของจริยศาสตร์ ความหมายและขอบเขตของสุนทรียศาสตร์ ความหมายและขอบเขตของตรรกศาสตร์
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to ปรัชญาเบื้องต้น บทที่ ๕ คุณวิทยา
Similar to ปรัชญาเบื้องต้น บทที่ ๕ คุณวิทยา (20)
More from Padvee Academy
More from Padvee Academy (20)
ปรัชญาเบื้องต้น บทที่ ๕ คุณวิทยา
- 2. คุณวิทยา
- 3. บทที่ ๕ คุณวิทยา ขอบข่ายเนื้อหา ๑. ความหมาย และความสาคัญของคุณวิทยา ๒. ขอบเขตและลักษณะของคุณวิทยา ๓. ลักษณะการตัดสินคุณค่าของคุณวิทยา ๔. ความหมายและขอบเขตของจริยศาสตร์ ๕. ความหมายและขอบเขตของสุนทรียศาสตร์ ๖. ความหมายและขอบเขตของตรรกศาสตร์
- 4. ในบทนี้จะศึกษาปัญหาว่า จะรู้ความจริงเพื่ออะไร (How to act according to reality) สาขาวิชาที่ศึกษาปัญหานี้ คือ กลุ่มวิชาที่ เรียกว่า คุณวิทยา อันประกอบด้วย ความนา จริยศาสตร์ (Ethics) สุนทรียศาสตร์ (Aesthetics) ตรรกศาสตร์ (Logic) เทววิทยา (Theology)
- 5. อะไรคืออุคมคติของชีวิต หรืออะไรคือสิ่งที่ดีที่สุด สาหรับมนุษย์ อะไรเป็นสิ่งประเสริฐสุดที่มนุษย์ควร แสวงหาสาขาที่จะตอบปัญหานี้ได้ คือ ความหมาย และความสาคัญของคุณวิทยา ๕.๒ความหมายและความสาคัญของคุณวิทยา
- 6. (๑) จริยศาสตร์ (Ethics) วิชาว่าด้วยความประพฤติ (๒) สุนทรียศาสตร์ (Aesthetics) วิชาที่ว่าด้วยความงาม (๓) ตรรกศาสตร์ (Logic) วิชาที่ว่าด้วยกฎเกณฑ์การใช้เหตุผล ๕.๓ ขอบเขตของคุณวิทยา
- 8. แบ่งออกเป็น ๔ แบบ ๑. การตัดสินคุณค่าเชิงจิตวิสัย เป็นการตัดสินโดยอาศัยทัศนะของผู้ ตัดสินเป็นหลัก ๒. การตัดสินคุณค่าเชิงวัตถุวิสัย เป็นการตัดสินโดยอาศัยวัตถุเป็นหลัก ดอกกุหลาบจะสวยหรือไม่สวย ขึ้นอยู่กับดอกกุหลาบ ๓. การตัดสินคุณค่าเชิงจิตวิสัยและเชิงวัตถุวิสัยร่วมกันเป็นการตัดสินโดย อาศัยทั้งจิตวิสัยและวัตถุวิสัยประกอบกัน ดอกกุหลาบจะสวยหรือไม่ สวย ขึ้นอยู่กับดอกกุหลาบและผู้ดูดอกกุหลาบ ๔. การตัดสินคุณค่าโดยถืออรรถประโยชน์ เป็นการตัดสินโดยึดผล ประโยชน์ที่ได้เป็นหลัก ๕.๔ ลักษณะการตัดสินคุณค่าของคุณวิทยา
- 9. จริยศาสตร์ เป็นคุณวิทยาสาขาแรกที่ศึกษาเรื่องความ ประพฤติของมนุษย์ เพื่อหาแนวทางที่จะกาหนดกรอบให้ ชัดเจนว่า หลังจากได้ศึกษาความจริงแท้และวิธีการแสวงหา ความรู้มาแล้ว ความรู้เหล่านั้นจะนามาใช้ประโยชน์อะไรได้ บ้างที่เกี่ยวกับความประพฤติของมนุษย์ จริยศาสตร์
- 10. ๕.๕ความหมายของจริยศาสตร์ จริยศาสตร์ มาจากศัพท์ จริย+ศาสตร์ = วิชาว่าด้วยความ ประพฤติ จริยศาสตร์ (Ethies) คือ ปรัชญาสาขาหนึ่งว่าด้วยการแสวงหา ความดีสูงสุดของชีวิตมนุษย์ แสวงหาเกณฑ์ในการตัดสินความ ประพฤติของมนุษย์ว่า อย่างไหนถูกไม่ถูก ดีไม่ดี ควรไม่ควร และพิจารณาปัญหาเรื่องสถานภาพทางศีลธรรม
- 11. ขอบเขตและปัญหาสาคัญในจริยศาสตร์ ๑. อะไรคือสิ่งที่ดีที่สุดสาหรับมนุษย์ ๒. อะไรคือเกณฑ์ในการตัดสินการกระทา ๓. อะไรคือ คุณค่าทางจริยธรรม
- 13. อะไรคืออุดมคติของชีวิตที่มนุษย์ควรแสวงหา ๑. สุขนิยม - ความสุขกาย ๒. ศานตินิยม - ความสงบใจ ๓. มนุษยนิยม - ทุกอย่างที่มนุษย์พึงแสวงหา
- 14. ๑.คติสุขารมณ์ หรือสุขนิยม (Hedonism) คือ แนวคิดที่ถือว่า “ความสุข” เป็นสิ่งที่ดีที่สุดใน ชีวิตและเป็นสิ่งที่มนุษย์ควรแสวงหา ความสุขเท่านั้นเป็นสิ่งสูงสุดสาหรับชีวิต สิ่งอื่นๆ มีคุณค่าเป็นเพียงเครื่องมือนาไปสู่ความสุขเท่านั้น
- 16. ๓.มนุษย์นิยม - คือแนวคิดที่เสนอให้มนุษย์มองชีวิตอย่างรอบด้าน ไม่ สุดโต่งไปด้านใดด้านหนึ่ง มีลักษณะเป็นการประนีประนอม ระหว่างทัศนะต่าง ๆ หรือระหว่างความสุข ปัญญา ความสงบ และ ความรู้สึก - ชีวิตมนุษย์มีความซับซ้อนยากเกินกว่าจะใช้ระบบ ปรัชญาใด ๆ มาเป็นสูตรสาเร็จในการอธิบาย - เน้นการสร้างดุลยภาพทั้งร่างกายและจิตใจ
- 17. ๕.๕.๔ปัญหาเกี่ยวกับเกณฑ์ตัดสินทางจริยศาสตร์ ๑) สัมพัทธนิยม (Relativism) เห็นว่า ความดีมิใช่สิ่ง ตายตัว การกระทาหรือปฏิบัติ การอันใดอันหนึ่ง จะดีหรือ ชั่ว ผิดหรือถูก ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขและปัจจัย ๒) สัมบูรณนิยม (Absolutism) เห็นว่า ความดีเป็นสิ่ง ตายตัว ถ้าสิ่งหนึ่งดี ต้องดีโดยไม่มีเงื่อนไข ไม่ขึ้นอยู่กับสิ่ง ใด ความดีเหมือนคุณสมบัติประจา เช่น เกลือ
- 18. ๓) มโนธรรมสัมบูรณ์ (Absolute conscience) คือสานึกที่มนุษย์ทุก คนมีโดยธรรมชาติความสานึกรู้สึกผิดชอบชั่วดีที่เกิดขึ้นเอง โดยไม่ มีใครหรือสิ่งใดมากระตุ้น มาชักนา ความสานึกเป็นเหมือนเสียง ภาย ในจิตใจ ที่บอกมนุษย์ว่า อะไรถูกอะไรผิด อะไรควร อะไรไม่ ควร ๔) ประโยชน์นิยม (Utilitarinism) ถือประโยชน์เป็นเกณฑ์ในการ ตัดสิน การกระทาสิ่งใด สิ่งหนึ่งไม่ดี หรือชั่ว ถูกหรือผิด ขึ้นอยู่กับ ประโยชน์ ๕.๕.๔ปัญหาเกี่ยวกับเกณฑ์ตัดสินทางจริยศาสตร์
- 19. ๕.๕.๕ปัญหาเกี่ยวกับการนิยามความดี ๑) ธรรมชาตินิยม (Naturalism) ความดี คือ สิ่งประชาชนส่วนใหญ่ เห็นชอบ ๒) อธรรมชาตินิยม (Non- Naturalism) ความดี คือ ความถูกต้อง เป็นอิสระ ไม่เกี่ยวกับเสียงส่วนใหญ่ของสังคม แต่เกี่ยวกับ เจตนา ๓) อารมณ์นิยม (Emotionism) ความดี ความชั่ว เป็นสิ่งไม่มีจริง แล้วแต่มุมมองแต่ละคน ไม่มีมาตรฐานกลาง
- 20. ๕.๕.๖คุณค่าทางจริยศาสตร์ ๑) ความดีในตัวเอง หมายถึงความสัมพันธ์สอดคล้องระหว่างความจริง ความดี และความงาม ที่ไม่มีเงื่อนไข ๒) ความดีในฐานะเป็นเครื่องมือ เพื่อสร้างความดีที่ดีกว่า เป็นความดีที่ สูงขึ้นไปเรื่อยๆ ๓) ความดีในฐานะเป็นเป้ าหมายสูงสุด ๔) การพัฒนาตนเองเป็นมาตรฐานทางจริยธรรม ถือว่า การพัฒนา ตนเอง เป็นมาตรฐานตัดสินความดี ความชั่ว ความผิดและความถูก การพัฒนาคือการทาให้ดีกว่าเดิม ดีกว่า
- 21. ๕.๕.๗มาตรฐานทางจริยธรรม ๑) หน้าที่เป็นมาตรฐานทางจริยธรรม ลัทธินี้ตั้งสมมติฐานว่า “หน้าที่” ได้ถูกกาหนดแล้วด้วยเหตุผล เหตุผลก็มาจากศีลธรรม ในขณะที่ศีลธรรม มาจากกฎศีลธรรม และกฎศีลธรรมมาจาก กฎสากล ๒) ความสุขเป็นมาตรฐานทางจริยธรรม แนวคิดนี้ถือว่า การ กระทาใดที่ก่อให้เกิดความสุขการกระทานั้นดี ไม่คานึงว่า คุณ จะมีเจตนาดีหรือไม่ดี ๓) ความอยู่รอด แนวคิดนี้ถือว่า การรักษาตัวรอด หรือปรับตัว ให้อยู่กับเขาได้ เป็นมาตรฐานการตัดสินความดีและความชั่ว ความถูกและความผิด
- 22. พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต) เสนอคาตอบต่อปัญหาว่า มนุษย์ควรเกิดมาเพื่ออะไร “มนุษย์ควรเกิดมาเพื่อพัฒนากรรม คือพัฒนากรรมดีให้ดีขึ้น จนกว่าจะบรรลุถึงความดีสูงสุด (นิพพาน) เมื่อถึงก็ถือว่า พ้น ความดี ความชั่วไปแล้ว”
- 25. หมายถึง ... สุนทรียศาสตร์ มาจากศัพท์ว่า สุนทรียะ + ศาสตร์ = วิชาที่ว่าด้วยความงาม วิชาที่ว่าด้วยความซาบซึ้งในคุณค่าของสิ่งที่งดงาม ไพเราะ หรือรื่นรมย์ ไม่ว่าจะเป็นของธรรมชาติหรืองานศิลปะ ๕.๖.๑ ความหมายและขอบเขตของสุนทรียศาสตร์
- 26. (๑) กลุ่มที่ใช้ตนเองเป็นตัวตัดสินเรียกเกณฑ์ตัดสินนี้ว่า“อัตนัยนิยม” เป็นกลุ่มที่เชื่อว่า ความรู้ ความจริงและความดีงามทั้งหลายล้วนเป็นสิ่ง ที่ไม่มีความจริงในตัวเอง (๒) กลุ่มที่เชื่อว่า มีหลักเกณฑ์ที่ตายตัวที่จะใช้ตัดสินได้ เรียกเกณฑ์ ตัดสินนี้ว่า “ปรนัยนิยม” กลุ่มที่เชื่อว่า มีเกณฑ์มาตรฐานตายตัว แน่นอนในทางศิลปะ (๓) กลุ่มที่เชื่อว่า หลักเกณฑ์ในการตัดสินสุนทรียศาสตร์นั้นเปลี่ยน แปลงไปตามสภาวะแวดล้อม เรียกเกณฑ์ตัดสินนี้ว่า “สัมพัทธนิยม” ๕.๖.๒ ตัดสินทางสุนทรียศาสตร์
- 27. อะไรคือสิ่งสวยงาม ? เราจะตัดสินได้อย่างไรว่าอะไรงาม ? เราใช้อะไรเป็นมาตรฐานในการตัดสินว่า อะไรงามหรือไม่งาม ? ๕.๖.๓ ปัญหาที่สุนทรียศาสตร์จะต้องค้นหาคาตอบ
- 28. ๕.๖.๔ลักษณะของความงาม •ความงามที่ขึ้นอยู่กับตัวบุคคลเป็นผู้ตัดสิน อาจใช้ความรู้สึก •ความงามขึ้นอยู่กับความรู้สึกและอารมณ์ของผู้เสพ Subjectivism (อัตนิยม / อัตวิสัย) •ความงามที่ไม่ขึ้นอยู่กับบุคคล เป็นความงามแบบสัมบูรณ์ •มนุษย์จะต้องทาลายข้อจากัดของตน จึงจะสามารถเข้าถึงได้ •ความงามเป็นลักษณะโลกแห่งมโนคติ (Form) Objectivism (ปรนิยม / ปรวิสัย)
- 29. •ความงามเกิดจากความสัมพันธ์ระหว่างคนกับสุนทรียวัตถุ •โดยมีความสัมพันธ์กันอย่างเหมาะสม ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับอารมณ์ •สถานที่ (Space & Time) เวลา Relativism (สัมพัทธนิยม) Naturalism (ธรรมชาตินิยม) •ความงามเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจากการรังสรรค์จากธรรมชาติ •สิ่งที่เรียกว่าศิลปะ ที่ยอมรับกันว่ามีความงาม ย่อมมาจาก ธรรมชาติ หรือสะท้อนให้เห็นธรรมชาติมากที่สุด •ความงามตามธรรมชาติล้วนแต่เป็นสิ่งที่ดลบันดาใจให้ มนุษย์สร้างศิลปะขึ้นมา
- 31. คาว่า “ศิลปะ (Art)” พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ได้ให้ คาจากัดความกว้างๆ ว่า ศิลปะ เป็นคานาม หมายถึงฝีมือ ฝีมือ ทางช่าง การแสดงออกซึ่งอารมณ์สะเทือนใจให้ประจักษ์เห็น ความหมายของศิลปะ
- 32. ๑) จุดมุ่งหมาย ๒) มีความงามที่ผู้พบเห็นเกิดความสะเทือนใจ ๓) มีความคิดสร้างสรรค์เฉพาะแบบของศิลปิ น ลักษณะของศิลปะที่ดี ควรมีลักษณะ ๓ ประการคือ
- 33. ๑) วิจิตรศิลป์ (Fine Art) เป็นศิลปะแห่งความงามวิจิตร พิสดารที่สร้างสรรค์มาด้วยจิตใจ และความรู้สึกนึกคิดที่ติด ตาตรึงใจ ประทับใจ และสะเทือนใจแก่ผู้ที่ได้พบเห็น เป็น งานสร้างสรรค์ของศิลปิ นที่มุ่งสร้างขึ้นจากความบันดาลใจ ที่ได้รับจากสิ่งแวดล้อมเพื่อสนองความต้องการ แบ่งออกเป็น ๓ แขนงคือ ทัศนศิลป์ โสตศิลป์ โสตทัศนศิลป์ ๕.๖.๕ประเภทของศิลปะ
- 37. ๒) ประยุกต์ศิลป์ (Applied Art) ประยุกต์ศิลป์ คือ ศิลปะที่ มุ่งประโยชน์ทางใช้สอยเป็นอันดับแรก แล้วจึงมุ่งนาเอา ความงามทางด้านศิลปะเข้าไปช่วยตกแต่งให้งานที่ใช้สอย นั้นน่าดู น่าชม และน่าใช้สอยมากขึ้น ๕.๖.๕ประเภทของศิลปะ
- 38. จัดเป็นส่วนหนึ่งในสาขาคุณค่าวิทยา วิชาตรรกศาสตร์เป็น วิชาที่เสนอข้อคิด กฎเกณฑ์ ระเบียบ แบบแผนต่างๆ เกี่ยวกับเรื่องเหตุผล ผู้ศึกษาวิชาปรัชญาอาศัยตรรกศาสตร์ เป็นเครื่องมือในการเข้าถึงปรัชญา ๕.๗ ตรรกศาสตร์ (Logic)
- 39. “วิชาว่าด้วยการตรึกตรองที่มีกฎเกณฑ์เป็นการให้เหตุผล ด้วยกฎเกณฑ์ เป็นความรู้ที่ประกอบด้วยเหตุผล เป็นวิชาว่า ด้วยกฎเกณฑ์การให้เหตุผล” ความหมายของตรรกศาสตร์
- 40. กาหนดหาเหตุผล ๒ แบบใหญ่ๆ คือ ขอบเขตของตรรกศาตร์ วิธีการนิรนัย วิธีการอุปนัย
- 41. วิธีการนิรนัย ดอกไม้สีขาวมีกลิ่นหอม (ความรู้เดิม หรือประโยคอ้าง) ดอกมะลิมีสีขาว (ความจริงย่อย) ดอกมะลิมีกลิ่นหอม (ข้อสรุป)
- 42. วิธีการอุปนัย แม่ชอบชื้อสินค้าที่มีของแถม (ความจริงย่อย ประโยคอ้าง) พี่สาวชอบซื้อสินค้าที่มีของแถม (ความจริงย่อย ประโยคอ้าง) เพื่อนผู้หญิงชอบซื้อสินค้าที่มีของแถม (ความจริงย่อย ประโยคอ้าง) ป้ าชอบซื้อสินค้าที่มีของแถม (ความจริงย่อย ประโยคอ้าง) ผู้หญิงชอบซื้อสินค้าที่มีของแถม (ข้อสรุป)
- 43. ๑) ตรรกศาสตร์ให้ความรู้เกี่ยวกับหลักของการคิด อย่างถูกต้อง ๒) การเรียนตรรกศาสตร์เป็นการฝึกใช้ปัญญาอย่างแท้จริง ๓) รู้กฎทั่วไปของความคิดซึ่งเป็นกฎของวิทยาศาสตร์ทุกสาขา ประโยชน์ของตรรกศาสตร์
- 44. ความรู้ประกอบด้วยเหตุผล หมายถึง ความรู้ที่จะต้องตอบ ปัญหาที่ว่า “ทาไมจึงเป็นอย่างนี้หรืออย่างนั้น” เช่น เมื่อมี คาถามว่า “ทาไมทุกคนจึงต้องตาย”ก็จาเป็นจะต้องชี้แจงเหตุผล ให้ผู้ถามยอมรับข้อมูลอย่างถูกต้อง หรือจะต้องพิสูจน์ให้เห็น จริงจนหมดความสงสัย ความรู้ใดที่สามารถพิสูจน์ให้เห็นจริงได้ ความรู้เช่นนั้นเป็นความรู้ประกอบด้วยเหตุผล ความหมายของความรู้
- 45. คือ การศึกษาถึงวิธีการและหลักการที่จะใช้ในการแยกแยะ การเจรจาออกมาให้รู้ว่า การเจรจาชนิดใดหรือแบบใดเป็น การเจรจาที่ไม่ถูกต้องหรือไม่ถกต้อง จะต้องอาศัยเหตุผล หรือหลักฐาน และเหตุผลหรือหลักฐานอยู่ในสมองที่ใช้คิด นั่นเอง การศึกษาวิชาตรรกศาสตร์
- 46. คุณค่าวิทยา (Axiology) กลุ่มวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับค่า ประกอบด้วย ๓ สาวิชา คือ จริยศาสตร์ สุนทรียศาสตร์และ ตรรกศาสตร์ สรุปท้ายบท
- 47. จบบทที่ ๕