Doświadczenia innych - systemy edukacyjne w europie
W dniu 14 czerwca 2012 roku odbył się wykład dla wszystkich studentów objętych projektem Kompetentny nauczyciel ... z zakresu Systemów edukacyjnych w krajach Unii Europejskiej. Podczas wykładu nauczyciele szkolący się w ramach projektu zaprezentowali wyniki naszych dotychczasowych szkoleń w tym zakresie oraz własne spostrzeżenia na temat rozwoju edukacji w EU.
Zespół pod kierownictwem Prof. UJK dr hab. Mirosława Babiarza zebrał w całość i opracował merytorycznie wykład zawierający dotychczasowe doświadczenia zdobyte podczas szkoleń obytych w krajach Uni Europejskiej; Dr Mirosława Parlak – System edukacji w Austrii, Słowacji na Węgrzech oraz Portugalii, Dr Lidia Pawelec – System edukacji w Niemczech oraz Włoszech, Dr Irena Stańczak – System edukacji we Francji i Norwegii, Mgr Krzysztof Kupczewski - Projekt i opracowanie graficzne.
2. Priorytet:
III. Wysoka jakość systemu oświaty
Działanie:
3.3. Poprawa jakości kształcenia
Poddziałanie:
3.3.2. Efektywny system kształcenia i doskonalenia
nauczycieli
Okres realizacji:
01.09.2009 – 30.09.2013
Instytucja pośrednicząca:
Ministerstwo Edukacji Narodowej
3. Odpowiedź na zapotrzebowanie MEN:
Utworzenie modelowego kierunku kształcenia
nauczycieli wczesnej edukacji
Cel ogólny:
Podniesienie jakości kształcenia i wzrost kompetencji
nauczycieli przedszkoli i klas I - III
4. Cele szczegółowe:
Poprawa jakości kształcenia i uruchomienie jednej specjalności oraz
unowocześnienie dwóch specjalności:
Edukacja Wczesnoszkolna
Uruchomienie w
i Przedszkolna z nauczaniem
roku 2010
języka rosyjskiego
Edukacja Wczesnoszkolna
i Przedszkolna z terapią
pedagogiczną
Edukacja Wczesnoszkolna
420 osób
i Przedszkolna z nauczaniem
języka angielskiego
5. • Wdrożenie nowej specjalności:
Edukacja Wczesnoszkolna
i Przedszkolna z nauczaniem
języka rosyjskiego – 20 osób
• Wzrost poziomu kompetencji kadry dydaktycznej
poprzez udział w specjalistycznych szkoleniach
i konferencjach naukowych
(57 osób, w tym 14 samodzielnych pracowników
naukowych)
6. Realizacja projektu z ramienia
Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
przez Instytut Edukacji Szkolnej
7. INSTYTUT E DUKA C JI SZKOL NE J
Posiadamy cztery certyfikaty
European Language Label (ELL)
8. INSTYTUT E DUKA C JI SZKOL NE J
European Language Label
(Europejski znak innowacyjności w dziedzinie nauczania i uczenia
się języków obcych)
to europejski certyfikat jakości w edukacji językowej. Przyznawany
jest za projekty wykorzystujące nowatorskie rozwiązania w
dziedzinie nauczania i uczenia się języków. Certyfikat jest
wyróżnieniem za innowacyjne techniki kształcenia i wspomaga
promocję osiągnięć metodycznych i dydaktycznych w dziedzinie
edukacji językowej.
13. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA
• Nieobowiązkowa
• Trwa 3 lata
• Jest przeznaczona dla dzieci od 3 do 6 lat
• Prowadzona jest przez organizacje i
stowarzyszenia pozarządowe
• Nadzór nad przedszkolami sprawują
ministerstwa spraw socjalnych, a w niektórych
landach Ministerstwo Edukacji i Kultury
• Są kontrolowane i finansowane przez landy i
gminy
14. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA
• Przedszkola są płatne
• Koszty ponoszą rodzice, a przypadku rodzin
o niskich dochodach lokalne biuro opieki nad
młodzieżą
• Odpłatność rodziców zależy od zamożności
i dochodów rodziny
• Czas pracy przedszkoli waha się w granicach
8-10 godzin, w zależności od potrzeb środowiska
15. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA
• Przedszkola nie przygotowują do nauki w szkole
podstawowej – w ostatnich miesiącach pobytu
w przedszkolu dzieci przyprowadzane są do
szkoły, aby mogły zapoznać się z jej
funkcjonowaniem
• Liczebność dzieci w grupie jest uzależniona
najczęściej od wielkości sal.
16. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA
Odmiennie niż w Polsce, w grupach
przedszkolnych przebywają dzieci
zróżnicowane pod względem
wiekowym – od 3 do 6 lat; ma to
stanowić model rodzinny oraz
rekompensować brak rodzeństwa u
jedynaków
17. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA
• Czas pracy wychowawców wynosi 38,5 godziny
tygodniowo
• Nauczycielki posiadają przeważnie
wykształcenie średnie z rocznym lub dwuletnim
kursem pedagogicznym (tylko nauczyciele
uczący w gimnazjum oraz szkołach handlowych
kształcą się w uniwersytetach)
• Dyrektor placówki musi posiadać wyższe
wykształcenie
18. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA
• Przedszkola w Niemczech nie mają odgórnie
narzuconych programów nauczania i
wychowania – tworzą one własne plany
działania
• Głównym zadaniem jest stworzenie przestrzeni
do zabawy, w której dziecko ma poczucie
bezpieczeństwa
• Praca wychowawcza zamyka się w działach:
wychowanie religijne, językowe, umysłowe,
muzyczne, przyrodnicze, społeczne, wychowanie
do pokoju, zdrowotno-ruchowe, komunikacyjne
19. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA
• Rodzice są współtwórcami wszystkiego co się
dzieje w placówce i ponoszą za to
odpowiedzialność
• Rodzice mają swój organ przedstawicielski
w postaci kolegium rodziców
• Kolegium reprezentuje rodziców na zewnątrz
placówki, jest pośrednikiem między
nauczycielami i rodzicami
20. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA
• Dzieci które mimo ukończenia 6 lat , nie
osiągnęły poziomu dojrzałości do pójścia do
szkoły, trafiają do Schulkindergarten – jest to
tzw. szkolne przedszkole organizowane przez
placówki szkolne.
• Ułatwiają one bezstresowe przejście z
przedszkola do szkoły.
• Są uzupełnieniem wychowania w rodzinie
i wyrównania ewentualnych braków
• Dzieci uczą się współżycia w grupie,
przestrzegania porządku dnia i podstawowych
zasad higieny
21. EDUKACJA PRZEDSZKOLNA
• Vorklassen – nieobowiązkowe klasy
przygotowujące pięciolatków do nauki w szkole
podstawowej organizowane w niektórych
landach.
• Celem Vorklassen jest nauka przez zabawę, a
nie konkretne przygotowanie do przedmiotów
szkolnych.
23. SZKOŁA PODSTAWOWA
• Kształcenie podstawowe obejmuje 4 lata nauki
(w Berlinie i Brandenburgii 6 lat nauki)
• Nauka jest obowiązkowa
• Dzieci idą do pierwszej klasy w wieku 6 lat
• Klasy tworzy się zazwyczaj z dzieci tej samej
grupy wiekowej
• Przez pierwsze 2 lata uczy dzieci jeden
nauczyciel
24. SZKOŁA PODSTAWOWA
• Rok szkolny zaczyna się 1 sierpnia i kończy 31
lipca następnego roku
• Wakacje szkolne trwają 75 dni
• Liczba godzin lekcyjnych jest stopniowo
zwiększana w zależności od landu, z 17-23
godzin w pierwszym roku nauki do 23-27 godzin
w czwartym
• Lekcja trwa 45 min
• W niektórych landach zajęcia są również w
sobotę
25. SZKOŁA PODSTAWOWA
• Główną rolę w nauczaniu początkowym
odgrywa nauka czytania, pisania i matematyki
• Zajęcia dzielą się na interdyscyplinarne, lub
poświęcone jednemu przedmiotowi
• Dzieci uczą się zazwyczaj języka niemieckiego,
matematyki, oraz tzw. Sachunterricht – jest to
wstęp do nauk społecznych, historii, geografii,
biologii, fizyki i chemii
• Dzieci uczą się także muzyki, plastyki, religii
i wychowania fizycznego
26. SZKOŁA PODSTAWOWA - OCENY
• Sehr gut – bardzo dobry (1)
• Gut – dobry (2)
• Befiedigend – zadowalający (3)
• Ausreichend – dostateczny (4)
• Mengelhaft – mierny (5)
• Ungenügend – niedostateczny (6)
28. SZKOLNICTWO ŚREDNIE NIŻSZE
– TYPY SZKÓŁ
• GESAMTSCHULE (szkoła łączna) – można
uzyskać w niech wszystkie świadectwa
kształcenia ogólnego: Hauptschule, Mittlere
Reife, maturę.
• HAUPTSCHULE (szkoła główna) – trwa 5 lat i
kończy się świdectwem ukończenia Hauptschule
• REALSCHULE (szkoła realna) – trwa 6 lat i kończy
się uzyskaniem Mittlere Reife
• GYMNASIUM – trwa 8 lub 9 lat i kończy się
maturą (wyższy poziom kształcenia
ponadpodstawowego)
29. SZKOLNICTWO ŚREDNIE NIŻSZE
• Głównym celem jest zaoferowanie uniom
podstawowego ogólnego wykształcenia
połączonego z elementami indywidualnie
wybieranej specjalizacji oraz wspieranie
rozwoju uczniów odpowiednio do ich zdolności i
zainteresowań
• W V lub VI klasie następuje okres specjalnego
wsparcia i nadzoru w związku z przyszłym
wyborem kierunku kształcenia i specjalizacji
30. SZKOLNICTWO ŚREDNIE NIŻSZE
• W Gesamtschule istnieją wewnętrzne
zróżnicowania programowe oraz różne rodzaje
świadectw. Ten profil szkoły spotyka się z dużą
krytyką – wybiera go niewiele ponad 6 %
młodzieży
• Hauptschule przygotowują do pracy zawodowej
poprzez czeladnictwo; jest to szkoła najczęściej
wybierana przez dzieci imigrantów lub najmniej
zdolnych młodych Niemców
31. SZKOLNICTWO ŚREDNIE NIŻSZE
• W Realschule zwana również Mittelschule ,
program kształcenie jest bardziej ambitny. W
siódmym roku nauki uczeń wybiera
specjalizację, na którą przeznacza się 4 lub 5
godzin tygodniowo.
• Celem Gymansium jest przygotowanie uczniów
do studiów wyższych. Program nauki jest
zróżnicowany. Jedne szkoły specjalizują się w
studiach klasycznych, inne natomiast w
kierunkach artystycznych.
33. SZKOLNICTWO ŚREDNIE WYŻSZE
• Uczniowie w wieku 16-19 lat w szkołach
wyższego szczebla mają do wyboru kształcenie
ogólne, kształcenie i przygotowanie zawodowe
oraz kształcenie ogólne i zawodowe połączone
• Większość młodzieży równocześnie uczy się i
pracuje przyuczając się do przyszłego zawodu
34. SZKOLNICTWO ŚREDNIE WYŻSZE
– GIMNASIALE OBERSTUFE
• Jest to drugi cykl gimnazjum
• Przedmioty szkolne podzielone są na trzy główne
grupy:
1. język, literatura i sztuka,
2. nauki społeczne i matematyka,
3. nauki przyrodnicze i technologia.
• Obowiązkowa jest także religia i wychowanie
fizyczne.
• Nauka przebiega na dwóch poziomach:
podstawowym i zaawansowanym
35. SZKOLNICTWO ŚREDNIE WYŻSZE
– FACHOBERSCHULE
• Nauka możliwa po ukończeniu Realschule
• Nauka nastawiona jest głównie na kształcenie
ogólne z elementami wiedzy technicznej
• Nauczanie teoretyczne połączone jest z praktyką
w danej specjalizacji
• Świadectwo ukończenia uprawnia do wstępu
Fachhochschule
36. SZKOLNICTWO ŚREDNIE WYŻSZE
– BERUFSFACHSCHULE
• Nauka możliwa po ukończeniu Hauptschule lub
Realschule
• Przygotowuje bezpośrednio do zawodu lub
umożliwia naukę zawodu w połączeniu z zawodem
ogólnym
• Czas nauki trwa od roku do 3 lat i zależy od
specjalizacji danej szkoły
• Absolwent otrzymuje tytuł dyplomowanego
państwowego asystenta
37. SZKOLNICTWO ŚREDNIE WYŻSZE
– BERUFSAUFBAUSCHULE
• Szkoła dokształcająca tych, którzy posiadają już
praktykę zawodową
• Celem jest rozszerzenie i pogłębianie wykształcenia
• Nauka trwa ponad rok i kończy się egzaminem
równorzędnym ze świadectwem ukończenia
Realschule
• Uprawnia do kontynuowania
w wyspecjalizowanych szkołach zawodowych
39. SZKOLNICTWO WYŻSZE
– RODZAJE PLACÓWEK
• Uniwersytety i placówki kształcenia wyższego
na poziomie uniwersyteckim
• Szkoły kształcące nauczycieli (Wyższe Szkoły
Pedagogiczne)
• Akademie sztuk pięknych i konserwatoria muzyczne
• Fachhochschulen (Wyższe Uczelnie Techniczne)
41. ADMINISTRACJA
• Odpowiedzialność za oświatę leży w gestii
landów
• Szkoły podlegają administracji regionalnej
• Administracja lokalna odpowiedzialna jest
za infrastrukturę szkolną i sprawy
zatrudnienia nauczycieli
42. NADZÓR
• Nadzór nad szkołami sprawuje stanowe
ministerstwo oświaty
• Nadzór dotyczy procesu nauczania, aspektów
prawnych wiążących się z funkcjonowaniem
szkoły oraz pracy i postaw nauczycieli
60. SYSTEM EDUKACYJNY W PORTUGALII
Rząd portugalski finansuje szkoły państwowe oraz wspomaga placówki prywatne
związane umową z Ministerstwem Edukacji, która jest zawierana w przypadku
rejonów, w których występuje niewystarczająca liczba miejsc w szkołach
państwowych. Wysokość wsparcia finansowego zależy od liczby uczniów
uwzględnionych w umowie, która zawiera również koszty wynagrodzenia
kadry nauczycielskiej, pozostałego personelu i koszty bieżące. Placówki
prywatne podlegają administracyjnym i finansowym inspekcjom
przeprowadzanym przez kompetentne władze Ministerstwa.
W Portugalii funkcjonują ponadto niezależne placówki prywatne, które nie
otrzymują dofinansowania ze strony państwa i które posiadają (lub nie)
autonomię pedagogiczną i działają równolegle z placówkami państwowymi.
Autonomia polega na samodzielnym przeprowadzaniu przez szkołę oceny
ucznia, natomiast do egzaminów końcowych uczniowie szkół prywatnych
przystępują w placówkach państwowych. Edukacja w nich jest odpłatna.
Ministerstwo Edukacji wytycza ogólną politykę edukacyjną. Wdrażaniem polityki
ministerstwa, opracowywaniem wytycznych oraz koordynacją i wspieraniem
działalności wszystkich placówek oświatowych zajmuje się pięć organów
regionalnych.
61. Edukacja przedszkolna, kształcenie obowiązkowe
Edukacja przedszkolna w Portugalii stanowi pierwszy etap kształcenia. Jest
nieobowiązkowa dla dzieci w wieku od 3 do 5 lat, a placówki przedszkolne
prowadzone są zarówno przez państwo, jak i podmioty prywatne i
spółdzielcze, instytucje wsparcia społecznego oraz organizacje non-profit.
Publiczna sieć przedszkoli, w całości finansowana jest ze środków publicznych,
które pokrywają również koszty kształcenia w placówkach prowadzonych w
ramach sieci prywatnych i socjalnych. W niezależnych przedszkolach
prywatnych za opiekę nad dziećmi pobiera się opłaty.
Kształcenie jest obowiązkowe w wieku od 6 do 15 lat. Uczniowie, którzy osiągnęli
limit wieku kształcenia obowiązkowego (15 lat), a nie ukończyli z pozytywnymi
ocenami IX klasy, mogą kontynuować kształcenie obowiązkowe w ramach
kształcenia dorosłych.
Przyjęcie do ensino básico (edukacja podstawowa) opiera się w głównej mierze na
zasadzie rejonizacji, jednak rodzice mają możliwość umieszczenia swoich
dzieci w innych szkołach, jeśli tylko dysponują one wolnymi miejscami. Nauka
w szkołach państwowych jest bezpłatna. Państwo wspomaga finansowo
również szkoły prywatne zawierając z nimi umowy, jeśli zlokalizowane są w
rejonach, w których szkoły państwowe nie funkcjonują lub nie dysponują
wystarczającą liczbą miejsc.
62. Organizacja kształcenia
Tygodniowy wymiar zajęć jest różny dla poszczególnych przedmiotów i poziomów:
ensino básico (edukacja podstawowa):
I cykl (klasy I-IV) 25 godzin dla każdego roku
II cykl (klasy V-VI) 24 godziny dla każdego roku (16 lekcji trwających 90 minut)
III cykl (klasy VII-IX) ok. 25, 5 godziny (odpowiednio, 17, 17 i 17,5 lekcji trwających
90 minut dla poszczególnych lat)
W I cyklu na dzienny wymiar zajęć składa się 5 godzin obowiązkowych oraz 3 godziny
nie obowiązkowych zajęć dodatkowych.
W przypadku II i III cyklu, organ zarządzający szkołą, przestrzegając ogólnych zasad
w korzystaniu ze swojej pedagogicznej autonomii, ustala rozkład zajęć uczniów na
każdy dzień.
Rok szkolny trwa od 1 września do 31 sierpnia;
Na rok szkolny, którego plan jest zatwierdzany corocznie przez Ministra Edukacji, składa
się 180 dni zajęć dydaktycznych w placówkach szkolnych prowadzących kształcenie
obowiązkowe; Po każdym semestrze, trwającym średnio 3 miesiące, następują
dwutygodniowe ferie; okres karnawału jest wolny od zajęć szkolnych.
Zajęcia szkolne rozpoczynają się pomiędzy 12 a 16 września i kończą się w drugiej połowie
czerwca, z wyjątkiem klasy IX, która ma swoje zakończenie w późniejszym terminie z
uwagi na państwowe egzaminy końcowe.
63. Kształcenie nauczycieli
Zgodnie z Ustawą o systemie edukacji, kształcenie nauczycieli na potrzeby
wszystkich poziomów edukacji (oprócz szkolnictwa wyższego) obejmuje także
kształcenie specjalistyczne oraz zawodowe.
Kształcenie nauczycieli odbywa się na uniwersytetach i politechnikach. Zdobycie
tytułu magistra jest równoznaczne z osiągnięciem minimalnych kwalifikacji
niezbędnych do wykonywania zawodu nauczyciela.
Nauczyciele prowadzący zajęcia w przedszkolach oraz w I i II cyklu edukacji
obowiązkowej kształcą się w Kolegiach Nauczycielskich (Escolas Superiores
de Educação), które działają przy uniwersytetach i politechnikach.
Nauczyciele zatrudnieni w III cyklu i w szkołach średnich II stopnia kształcą się
na uniwersytetach.
Kształcenie specjalistyczne prowadzone przez uczelnie ma na celu przygotowanie
studentów do zajmowania stanowisk zarówno nauczycielskich, jak i
administracyjnych w ramach sektora edukacji.
Doskonalenie zawodowe jest jednakowe dla wszystkich nauczycieli na wszystkich
poziomach edukacyjnych (oprócz szkolnictwa wyższego) i ma na celu
poprawę jakości kształcenia.
64. Programy i treści nauczania, oceny
Ministerstwo Edukacji określa podstawy programowe dla całego kraju. Wydaje
także ogólne wytyczne w zakresie metodyki nauczania, które w trakcie
realizacji nauczyciele szkół dostosowują do warunków lokalnych.
Przedmiotami obowiązkowymi są: język portugalski, matematyka, języki obce,
historia i geografia Portugalii, przedmioty ścisłe i przyrodnicze, wychowanie
fizyczne oraz sztuka.
W trakcie I cyklu lekcje prowadzone są przez nauczycieli przedmiotów
zintegrowanych, wspieranych zazwyczaj przez nauczycieli przedmiotów takich
jak język angielski, muzyka i wychowanie fizyczne. Kształcenie w II i III cyklu
jest prowadzone przez nauczycieli, którzy specjalizują się w poszczególnych
przedmiotach lub dziedzinach przedmiotowych. Na początku roku szkolnego,
rada pedagogiczna, stosując się do zaleceń zawartych w podstawie
programowej, określa zasady oceniania dla każdego cyklu dydaktycznego i
poszczególnych lat nauki. Odbywa się to na podstawie propozycji rady
nauczycieli w przypadku I cyklu oraz propozycji działu ds. programów
nauczania i koordynatorów poszczególnych cykli w przypadku cykli II i III.
Proces oceniania prowadzi się stosując metody oceny diagnostycznej,
formatywnej i sumatywnej.
71. SYSTEM EDUKACYJNY NA WĘGRZECH
Obowiązek szkolny w Republice Węgierskiej trwa od 6 roku życia do
ukończenia przez ucznia 18 lat. Ostatni rok edukacji przedszkolnej jest
obowiązkowy. Do przedszkola uczęszcza 83,5% dzieci między 3 a 6 rokiem
życia. Przeważająca większość dzieci (około 89%) uczęszcza do szkół
publicznych (przedszkola i szkoły), które są zarządzane przez władze
publiczne, głównie samorządy lokalne.
Urzędowym językiem nauczania jest język węgierski. Oficjalnie uznane
mniejszości etniczne i narodowe (np. Niemcy, Rumuni, Słoweńcy, Serbowie,
Chorwaci i Grecy) uczęszczają do publicznych szkół dla mniejszości, w
których ich język jest pierwszym lub drugim językiem nauczania.
72. Etapy edukacji
Przedszkolny - Óvoda/przedszkole Kształcenie przedszkolne klasa zerowa obowiązkowa
ISCED 0 - Wiek 5-6/7 (w wyjątkowych przypadkach może być 8)
Podstawowy - Altalanos iskola Jednolita struktura - kształcenie podstawowe i średnie I
stopnia ISCED 1 + 2 - Wiek 6/7-14 wiek 6-8, cykl wprowadzający; wiek 8-10, cykl
podstawowy/ elementarny
Średni I stopnia - Gimnazium (ogólnokształcąca szkoła średnia I i II stopnia) (ISCED 3 albo 2
+ 3) - wiek 10-12, cykl fundamentalny podstawowy, wiek 12-14, cykl rozwojowy
Średni II stopnia – Szakkozepiskola (Kształcenie ogólnokształcące na poziomie szkoły
średniej II stopnia i kształcenie zawodowe na poziomie policealnym (ISCED 3, 4)- wiek 14
– 18/19/20 lat
Edukacja jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia
73. Edukacja przedszkolna
Edukacja przedszkolna jest uważana za integralną część formalnego systemu szkolnego. Do
przedszkola uczęszczają dzieci w wieku od 3 do 8 lat. Średni przedział wiekowy dzieci
uczęszczających do przedszkola wynosi od 3 do 6 lat. Udział w zajęciach dzieci do 5 roku
życia jest nieobowiązkowy. Ostatni rok edukacji przedszkolnej jest obowiązkowy.
Przedszkola publiczne są bezpłatne: placówki mogą pobierać jedynie opłaty za usługi
dodatkowe, wykraczające poza zadania podstawowe np. posiłki, wycieczki. Przedszkola
niepubliczne mogą pobierać opłaty.
Edukacja szkolna
Aby zostać przyjętym do szkoły podstawowej, należy przedstawić dokument
potwierdzający gotowość szkolną. Szkoły podstawowe mają obowiązek przyjąć
wszystkich uczniów z danego rejonu, jednakże rodzice mogą się ubiegać o przyjęcie
swoich dzieci do każdej ze szkół. W przypadku, gdy szkoła podstawowa nie jest w stanie
zagwarantować przyjęcia wszystkim kandydatom, dokonuje się wyboru przy pomocy
losów. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a także dzieci, których
przyjęcie jest uzasadnione ze względu na ich szczególną sytuację, mogą być przyjęci do
wybranej szkoły, po uzyskaniu zaświadczenia o niekorzystnej sytuacji.
74. Organizacja nauczania-uczenia się
Minister właściwy ds. edukacji jest upoważniony - w granicach określonych w Ustawie o
Edukacji Publicznej - do corocznego ustalania organizacji roku szkolnego. Rok szkolny
rozpoczyna się pierwszego roboczego dnia września i kończy w połowie czerwca
następnego roku. W trakcie roku szkolnego, wiosną, zimą i latem, mają miejsce trzy
trwające około tygodnia przerwy szkolne. Lekcje, które odbywają się w dni robocze od
poniedziałku do piątku, trwają zazwyczaj 45 minut. Szkoły mogą jednak zorganizować
lekcje krótsze i dłuższe (maksymalnie 60-cio minutowe). Prawo określa maksymalną
dzienną liczbę godzin lekcyjnych dla każdej klasy: 4 dla klas 1-3, przepisy określają
maksymalną liczbę uczniów w klasie: 26 w klasach 1 -4.
Programy i treści nauczania
Edukacja przedszkolna jest realizowana na podstawie lokalnego programu przedszkolnego,
opracowanego na podstawie przedszkolnej podstawy programowej, wydanej przez rząd.
W obrębie kształcenia podstawowego i średniego, ogólne ramy treści programowych są
określone na kilkustopniowych poziomach:
75. I poziom - Krajowa Podstawa Programowa jest rządowym aktem prawnym. Określa
obowiązkowe i ogólne cele edukacyjne oraz cele pracy pedagogicznej w
ogólnokształcącym (nie zawodowym) etapie kształcenia. Podstawa programowa zwraca
szczególną uwagę na przyswojenie kluczowych umiejętności przydatnych w uczeniu się
przez całe życie. Ramy programowe, centralnie uznane lub opublikowane przez Ministra,
opracowane na podstawie krajowej podstawy programowej i służące, jako baza, do
układania lokalnego programu nauczania.
Na II poziomie - placówki szkolnej programy nauczania, wliczając lokalny program nauczania,
są układane przez szkoły w oparciu o warunki określone w krajowej podstawie
programowej, które są następnie zatwierdzane przez kadrę nauczycielską i organ
prowadzący placówkę.
Nauczyciele mają prawo (po konsultacji z zespołem nauczycieli uczących w szkole tego
samego przedmiotu) do wyboru treści, metod, podręczników, a także pomocy i narzędzi
dydaktycznych zgodnie z programami edukacyjnymi.
76. Typy kształcenia nauczycieli:
Nauczyciel wczesnej opieki i edukacji - stopień licencjata, 3 lata
Nauczyciel przedszkolny - stopień licencjata, 3 lata.
Nauczyciel w klasach 1-4 w szkole podstawowej o jednolitej strukturze - stopień
licencjata, 4 lata.
Podczas studiów licencjackich nabywa się wiedzę z danego przedmiotu;
studia magisterskie są ukierunkowane na umiejętności pedagogiczne.
Obowiązkowa praktyka szkolna na zakończenie studiów magisterskich.
Nauczyciele przedmiotów - stopień licencjata + stopień magistra oraz obowiązkowe
2 specjalizacje przedmiotowe.
Nauczyciele sztuki oraz nauczyciele kształcenia zawodowego - stopień licencjata +
stopień magistra - 1 specjalizacja przedmiotowa
Nauczyciele specjalni i terapeuci - stopień licencjata, 4 lata + stopień magistra 1,5
roku
89. SYSTEM EDUKACYJNY W AUSTRII
Językiem nauczania w Austrii jest głównie język niemiecki, ale w regionach zamieszkałych
przez mniejszości językowe, Karyntii i Burgenlandzie, kształcenie na poziomie
podstawowym w placówkach dwujęzycznych prowadzi się częściowo w języku
niemieckim i częściowo w języku słoweńskim (w przypadku Karyntii) lub węgierskim,
chorwackim i rumuńskim (w przypadku Burgenlandu).
Do państwowych placówek edukacyjnych uczęszcza ok. 91% uczniów i studentów, a do
placówek prywatnych - pozostałe 9%. Nie pobiera się opłat za naukę, nie dotyczy to
jednak szkół prywatnych, z których większość to szkoły wyznaniowe prowadzone przez
Kościół Katolicki.
Za szkolnictwo podstawowe, średnie oraz kolegia nauczycielskie odpowiada Ministerstwo
Edukacji, Kultury i Sztuki, za szkolnictwo wyższe - Ministerstwo Nauki i Badań,
natomiast za przyuczenie do zawodu w zakładach pracy - Ministerstwo Gospodarki i
Pracy.
Landy odpowiadają głównie za zapewnienie kadry nauczycielskiej w obowiązkowym
szkolnictwie publicznym. Wspierają ponadto gminy w tworzeniu i prowadzeniu szkół na
tym poziomie, przekazując fundusze na budowę szkół, którymi zarządzają. Landy
ponoszą wyłączną odpowiedzialność za żłobki i przedszkola.
90. Programy nauczania, organizacja nauczania-uczenia się
Szkoły mają pełną autonomię w zakresie zarządzania budżetem i mogą w pewnej
mierze dostosowywać program nauczania do potrzeb lokalnych.
Inspekcje przeprowadzają inspektorzy szkolni działający na szczeblu landów
(wspomagani przez okręgowych inspektorów szkolnych - w przypadku szkół
prowadzących kształcenie obowiązkowe i inspektorów specjalizujących się w
poszczególnych przedmiotach - w przypadku szkół kształcących na poziomie
średnim II stopnia).
Uniwersytety zostały przekształcone z instytucji federalnych w podmioty prawa
publicznego, które nie podlegają już administracji federalnej, mają prawo
korzystać z innych źródeł finansowania.
Edukacja przedszkolna
Dzieci w wieku do 3 lat mogą uczęszczać do żłobka, jeśli taka placówka jest
dostępna, a dzieci w wieku od 3 do 6 lat - do przedszkola. Do placówek
przedszkolnych uczęszcza średnio 87% ogółu dzieci w wieku od 3-5 lat, które
osiągnęły ten wiek przed 1 września. Kształcenie opiekunów przedszkolnych
jest dostosowane do rosnącej liczby dzieci poniżej 3 lat korzystających z
placówek edukacji przedszkolnej. Za organizację takich placówek i decyzje
dotyczące opłat odpowiadają landy lub instytucje prywatne prowadzące te
placówki.
91. Kształcenie obowiązkowe
Szkoła podstawowa (Volksschule lub Grundschule) wiek 6-10 lat
Szkoła średnia I stopnia wiek 10-14 lat
Volksschule (szkoła podstawowa – poziom wyższy)
Hauptschule (ogólnokształcąca szkoła średnia I stopnia)
Allgemin bildende höhere Schule
(ogólnokształcąca szkoła średnia o profilu
akademickim – I stopień)
Klasa I szkoły średniej II stopnia wiek 14-15 lat
Kształcenie jest obowiązkowe przez dziewięć lat i rozpoczyna się w wieku 6 lat.
Dzieci, które do 1 września danego roku ukończyły 6 lat muszą w tym samym
roku rozpocząć naukę w szkole podstawowej. Dzieci urodzone pomiędzy 1
września a 1 marca następnego roku mogą rozpocząć naukę wcześniej, jeżeli
są na to gotowe społecznie i intelektualnie.
Przejście do szkoły średniej I stopnia wymaga ukończenia z pozytywnymi
ocenami IV klasy szkoły podstawowej. Do allgemein bildende höhere Schule
przyjmuje się na podstawie wyników w nauce lub wyników sprawdzianu
wstępnego.
92. Organizacja kształcenia
Rok szkolny obejmuje 180 dni trwa - zależnie od landu -od pierwszego lub
drugiego poniedziałku września, odpowiednio do soboty pomiędzy 28 czerwca
a 4 lipca lub pomiędzy 5 a 11 lipca. Szkoły są czynne przez pięć lub sześć dni
w tygodniu. Tygodniowy wymiar zajęć wynosi od 20 godzin lekcyjnych (w
szkole podstawowej) do 35 (w kolegiach techniczno-zawodowych). Lekcja trwa
50 minut. Minimalny roczny wymiar zajęć dydaktycznych wynosi około 630
godzin dla dzieci w wieku 7 lat, 750 godzin - dla dzieci w wieku 10 lat.
Od roku szkolnego 2007/08 maksymalna liczba uczniów w klasie wynosi 25.
Minimalnie klasy mogą liczyć 10 uczniów w szkole podstawowej oraz 20 w
ogólnokształcącej szkole średniej. Uczniów dzieli się na klasy według wieku,
ale w przypadku języka niemieckiego, matematyki i nowożytnych języków
obcych na poziomie średnim (w ogólnokształcącej szkole średniej i szkole
politechnicznej (przedzawodowej)) kryterium podziału może stanowić również
poziom umiejętności. W szkołach podstawowych wszystkich przedmiotów, z
wyjątkiem religii i prac ręcznych, uczy na ogół jeden nauczyciel, a lekcje w
szkołach średnich prowadzą nauczyciele przedmiotu.
93. Programy nauczania i podręczniki
Programy nauczania przygotowuje Ministerstwo Edukacji, Kultury i Sztuki na
podstawie projektów opracowanych przez grupy robocze ds. programów.
Ministerstwo zatwierdza również podręczniki. Szkoły same wybierają
podręczniki i mogą w pewnym zakresie dostosowywać program nauczania do
lokalnego kontekstu.
Przedmiotami obowiązkowymi w szkole podstawowej są: religia, geografia regionu
/ historia / biologia, język niemiecki, czytanie, pisanie, matematyka,
wychowanie muzyczne, wychowanie plastyczne, prace ręczne i techniczne,
wychowanie fizyczne, nowożytny język obcy i bezpieczeństwo drogowe (bez
ocen).
Począwszy od roku szkolnego 2003/04, we wszystkich szkołach podstawowych
obowiązkowo uczy się nowożytnego języka obcego już od I klasy. W szkołach
podstawowych (a od 2008/09 również w ogólnokształcących szkołach średnich
i szkołach politechnicznych (przedzawodowych) prowadzone są zajęcia
wyrównawcze dla przybyłych do Austrii dzieci niemówiących jeszcze po
niemiecku.
W ramach kształcenia obowiązkowego nie przeprowadza się żadnych formalnych
egzaminów zewnętrznych. Ocena dokonywana przez nauczycieli opiera się na
udziale uczniów w zajęciach klasowych oraz prezentacjach ustnych, pracach
pisemnych, praktycznych i graficznych.
94. Nauczyciele
Nauczyciele przedszkolni kończą 5-letni cykl kształcenia, rozpoczynający się w
wieku 14 lat, lub 2-letni cykl kształcenia na poziomie policealnym.
Nauczyciele wszystkich typów szkół w ramach kształcenia obowiązkowego muszą
ukończyć Uniwersyteckie Kolegia Nauczycielskie (publiczne lub prywatne)
prowadzące do przyznania tytułu licencjata w zakresie pedagogiki.
Nauczyciele religii zatrudnieni w obowiązkowych szkołach ogólnokształcących
są kształceni w prywatnych uniwersyteckich kolegiach nauczycielskich.
Nauczyciele uczący w allgemein bildende höhere Schule muszą ukończyć studia
uniwersyteckie prowadzące do tytułu zawodowego, które trwają co najmniej
4,5 roku. Zależnie od nauczanego przedmiotu, nauczyciele szkół techniczno-
zawodowych są absolwentami uniwersytetu.
Nauczanie teoretycznych i praktycznych przedmiotów technicznych w szkołach
techniczno-zawodowych wymaga odpowiedniego doświadczenia
zawodowego.
Nauczyciele szkół podstawowych nie specjalizują się w nauczaniu określonych
przedmiotów, natomiast nauczyciele szkół średnich I i II stopnia specjalizują
się w dwóch przedmiotach, a nauczyciele szkół techniczno-zawodowych mogą
specjalizować się w grupie przedmiotów lub poszczególnych dziedzinach
przedmiotowych.
108. SYSTEM EDUKACJI NA SŁOWACJI
Urzędowym językiem nauczania jest język słowacki i - w niektórych regionach -
język mniejszości (węgierski, ukraiński, niemiecki, rosyjski lub bułgarski).
Nauczanie w językach mniejszości jest prowadzone w oddzielnych szkołach.
Są także szkoły z dwujęzyczną strukturą administracyjną i oddzielnymi
klasami: z krajowym językiem nauczania i takie, gdzie naucza się w języku
mniejszości.
Większość uczniów i studentów uczęszcza do placówek publicznych, które są
organizowane i prowadzone bezpośrednio przez władze publiczne.
Ministerstwo Edukacji jako organ centralny administracji państwowej, kieruje
pracami administracji państwowej w dziedzinie edukacji i sprawdza ich
wykonanie. Podejmuje przede wszystkim decyzje w sprawie sieci placówek
edukacyjnych, ustala zasady kierowania działalnością dydaktyczno-
wychowawczą szkół oraz opracowuje projekty aktów prawnych i koncepcje
rozwoju systemu edukacji.
Sprawy związane z ogólną administracją na szczeblu lokalnym leżą w
kompetencjach gmin. Jeśli chodzi o odpowiedzialność za organizację szkół i
gospodarowanie środkami finansowymi, uprawnienia decyzyjne posiadają
jedynie poszczególne placówki mające osobowość prawną. Za
przeprowadzanie inspekcji w placówkach edukacyjnych, nadzór nad
nauczycielami i zewnętrzną ocenę szkół odpowiadają wyłącznie inspektorzy
państwowi.
109. Edukacja przedszkolna, kształcenie obowiązkowe
Edukacja przedszkolna, którą uznaje się za pierwszy szczebel systemu edukacji,
obejmuje dzieci w wieku od 3 lat (a czasem nawet młodsze) do 6 lat.
Uczęszczanie do placówki przedszkolnej nie jest obowiązkowe. W roku
szkolnym 2009/10 wskaźnik skolaryzacji brutto (stosunek liczbowy wszystkich
dzieci zapisanych do przedszkoli niezależnie od wieku, włącznie z dziećmi w
wieku poniżej 3 lat i powyżej 5 lat, do całej populacji w wieku 3-5 lat) wynosił
85,9%. Edukacja przedszkolna w placówkach publicznych jest bezpłatna,
natomiast placówki prywatne pobierają opłaty.
Obowiązek szkolny trwa dziesięć lat - rozpoczyna się w wieku 6 lat i trwa do końca
roku szkolnego, w którym uczeń kończył 16 lat. Uczniowie uczęszczają
najpierw do 9-letniej szkoły podstawowej, która prowadzi kształcenie na
poziomie szkoły podstawowej (klasy I-IV) i średniej I stopnia (klasy V-IX).
Większość uczniów kończy obowiązkową naukę w pełnym wymiarze po
ukończeniu pierwszego roku kształcenia na poziomie szkoły średniej II stopnia
w szkole średniej.
110. Organizacja kształcenia
Kształcenie obowiązkowe jest bezpłatne. Wymogiem przyjęcia do szkoły
podstawowej jest wiek ucznia i dojrzałość szkolna. Jednak by zostać
przyjętym do 8-letniego gimnazjum (w wieku 11 lat), uczniowie muszą
ukończyć V klasę szkoły podstawowej i zdać egzamin wstępny. Aby zostać
przyjętym do gimnazjum dwujęzycznego (w wieku 14 lat, nauka trwa 5 lat)
uczniowie muszą ukończyć VIII klasę szkoły podstawowej i zdać egzamin
wstępny. Aby zostać przyjętym do 8-letniego konserwatorium o profilu
tanecznym (w wieku lat 11) uczniowie muszą ukończyć V klasę szkoły
podstawowej i zdać egzamin wstępny.
Rok szkolny trwa od 1 września do 30 czerwca. Zajęcia (od minimum 22 do
maksimum 25 lekcji trwających 45 minut dla dzieci w wieku ok. 7 lat i od 27 do
29 lekcji dla dzieci w wieku ok. 10 lat) są rozłożone na pięć dni w tygodniu.
Klasy składają się z uczniów w tym samym wieku (wyjątek stanowią klasy
mieszane z uczniami w zróżnicowanym wieku). Klasy liczą średnio 19,0
uczniów. Maksymalna liczba uczniów w klasie 0 wynosi 16, w klasie I 22, w
klasach II-IV 25, a w klasach V-IX 28 uczniów. Na lekcjach, w których
uczestniczą uczniowie kilku różnych klas, maksymalna liczba uczniów wynosi
24. Na pierwszym etapie szkoły podstawowej wszystkich przedmiotów uczy
nauczyciel przedmiotów zintegrowanych, natomiast na drugim etapie lekcje
prowadzą nauczyciele przedmiotu.
111. Treść i kontrola programów nauczania, oceny szkolne
Program nauczania obowiązkowego jest określony przez Państwowy Program
Kształcenia. Szkolny program kształcenia musi być zgodny z Państwowym
Programem Kształcenia, w skład którego wchodzą standardy kształcenia.
Nowa Ustawa o Edukacji, która weszła w życie 1 września 2008 roku, wprowadza
zmiany w obszarze programów nauczania, które zaczęto stopniowo wdrażać w
niektórych klasach. Zaczynając od roku szkolnego 2008/09 programy
nauczania dla pierwszej klasy są ustalane w oparciu o Państwowy Program
Kształcenia na podstawie którego szkoły tworzą swoje programy nauczania, w
których szczegółowo określają plan i programy nauczania.
Szkolny program nauczania w nowej formie reprezentuje ważną zmianę w
edukacji. Nauczyciele mogą używać metod nauczania i podręczników wedle
własnego wyboru (z listy zaakceptowanej przez Ministerstwo Edukacji
Republiki Słowackiej).
Formy oceniania uczniów są określone przez Ustawę o Edukacji. Ocena może być
kształtująca i sumatywna, co może być wyrażone w słowach, gradacji
(pięciopunktowa skala oceniania) lub za pomocą kombinacji obu metod.
Ocenianie należy do nauczycieli i ma miejsce w trakcie roku szkolnego
(sprawdziany pisemne i ustne, zadania domowe).
122. System edukacji w Norwegii
Spis treści:
1. Informacje ogólne
2. Edukacja przedszkolna
3. Kształcenie obowiązkowe
e.Etapy
f.Kryteria przyjęć
g.Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć
h.Wielkość klas/podział uczniów na klasy
i.Programy i treści nauczania
j.Ocena, promocja i kwalifikacje
123. System edukacji w Norwegii – informacje ogólne
• W Norwegii istnieją dwie urzędowe wersje pisanego
języka norweskiego, Bokmal i Nynorsk. Decyzję o tym,
którego języka używa się w szkołach, podejmują gminy.
Ponadto na obszarach, na których mówi się językiem
lapońskim, języka tego używa się również w szkołach.
• Do placówek publicznych uczęszcza w Norwegii około
97% ogółu uczniów w szkolnictwie podstawowym i
średnim I stopnia i około 95% uczniów w szkolnictwie II
stopnia. Pozostali uczniowie uczęszczają do placówek
prywatnych, przy czym koszty kształcenia w większości z
nich są w 85% pokrywane przez państwo. W publicznym
szkolnictwie wyższym kształci się około 90% studentów.
124. System edukacji w Norwegii
informacje ogólne
• Nadzór nad edukacją sprawuje się na trzech szczeblach. Ministerstwo
Edukacji i Badań, we współpracy z organami doradczymi, m.in.
gubernatorami we wszystkich okręgach, odpowiada całościowo za
wszystkie poziomy edukacji, włącznie z edukacją przedszkolną, która do
roku 2005 pozostawała w gestii Ministerstwa ds. Dzieci i Rodziny.
• Władze gminne zarządzają wszystkimi aspektami kształcenia
obowiązkowego, władze okręgowe odpowiadają za szkolnictwo średnie II
stopnia, a uczelniami zarządza bezpośrednio Ministerstwo Edukacji i
Badań.
• Ministerstwo edukacji stanowi najwyższy szczebel nadzoru nad edukacją i
omawia te sprawy z gubernatorami wszystkich okręgów, którzy zajmują się
również koordynacją poradnictwa i działań prorozwojowych na szczeblu
lokalnym. Od czerwca 2004 r. Dyrekcja ds. Szkolnictwa Podstawowego i
Średniego odpowiada za opracowywanie ogólnokrajowych programów
nauczania, nadzór nad szkolnictwem podstawowym i średnim oraz rozwój
kształcenia na tych dwóch poziomach.
125. Norwegia - Edukacja przedszkolna
• Za edukację przedszkolną odpowiada Ministerstwo Edukacji i Badań.
• Placówki dla małych dzieci zapewniają opiekę dzieciom w wieku od
urodzenia do 5 lat. Rodzice uiszczają opłaty zgodnie z zarządzeniami
wydawanymi przez rząd norweski. Istnieją zarówno publiczne, jak i
prywatne placówki. Placówki prywatne otrzymują wsparcie finansowe od
państwa i czasem z gmin.
• Edukacja przedszkolna jest nieobowiązkowa, a w placówkach brakuje
miejsc. Do placówek uczęszcza około 72% wszystkich dzieci w wieku od
roku do 5 lat. W związku z tym, że płatny urlop macierzyński dla rodziców
trwa prawie rok, jedynie nieliczni ubiegają się o miejsce w takiej placówce,
zanim dziecko skończy rok.
• Dzieci objęte edukacją przedszkolną stanowią niewielki odsetek wśród
najmłodszych i największy ok. 90% wśród pięciolatków. Władze lokalne są
prawnie zobowiązane do zapewnienia odpowiedniej liczby miejsc, przepisy
nie przewidują jednak indywidualnego prawa do miejsca w placówce
przedszkolnej. Dotacje państwa zostały zwiększone, aby osiągnąć cel,
jakim jest powszechny dostęp do edukacji przedszkolnej.
130. Norwegia - Kształcenie obowiązkowe
ETAPY:
• Grunnskole (szkoła podstawowa i średnia I stopnia)
wiek: 6-16 lat
• Barnetrinnet (etap szkoły podstawowej): wiek: 6-12
(klasy 1-7)
• Ungdomstrinnet (etap szkoły średniej I stopnia): wiek:
13-16 (klasy 8-10)
• Kształcenie jest obowiązkowe w wieku od 6 do 16 lat.
133. Norwegia - Kryteria przyjęć do szkoły
• Dzieci rozpoczynają kształcenie obowiązkowe w roku
kalendarzowym, w którym kończą 6 lat.
• Zgodnie z ogólną zasadą, uczniowie uczęszczają do szkoły
publicznej, która jest położona najbliżej ich miejsca
zamieszkania, lub szkoły wyznaczonej jako rejonowa dla
ich miejsca zamieszkania. Po złożeniu odpowiedniego
podania, uczeń może zostać przyjęty do innej szkoły, jeżeli
są w niej wolne miejsca.
• Kształcenie obowiązkowe jest bezpłatne w szkołach
publicznych.
• W szkołach prywatnych od uczniów pobiera się czesne.
134. Norwegia - Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć
• Rok szkolny obejmuje 190 dni od połowy/końca sierpnia do
połowy czerwca.
• Tydzień nauki w szkole trwa pięć dni, a tygodniowy wymiar
zajęć wynosi od 20 lekcji (15 godzin zegarowych) w
pierwszym roku do 30 lekcji w ostatnich latach grunnskole.
W tych ramach administracja szkolna może sama ustalać
dzienny wymiar zajęć.
• Minimalny roczny wymiar zajęć dydaktycznych wynosi 789
(wiek 6-9 lat), 1 026 (wiek: 10-12) i 140 godzin (wiek:
13-15). W wielu gminach prowadzi się więcej godzin zajęć
niż wymagane minimum.
135. Norwegia - Wielkość klas/podział
uczniów na klasy
• Uczniów dzieli się na grupy zgodnie z odpowiednimi
kryteriami pedagogicznymi.
• Nie istnieją już przepisy dotyczące klas i ich maksymalnej
wielkości.
136. Norwegia - Programy i treści nauczania
• Propozycje nowych programów nauczania przedstawia Dyrekcja ds.
Szkolnictwa Podstawowego i Średniego.
• Wszystkie decyzje dotyczące programów nauczania podejmuje
Ministerstwo, natomiast dyrekcja odpowiada za ich opracowanie i
rozpowszechnianie.
• W latach 1997-2000 wprowadzono na wszystkich szczeblach
kształcenia obowiązkowego ogólnokrajowy program nauczania, w którym
większy nacisk położono na integrację między przedmiotami. W
programie określono pewne zasady, które mają stanowić dla nauczycieli
podstawę planowania i prowadzenia zajęć edukacyjnych.
• Przez cały okres kształcenia obowiązkowego program nauczania
obejmuje następujące przedmioty: język norweski, matematyka, wiedza o
społeczeństwie, wychowanie plastyczne i prace ręczne, przedmioty
przyrodnicze i związane z ochroną środowiska, język angielski,
wychowanie muzyczne, zajęcia z gospodarstwa domowego, wychowanie
fizyczne oraz wiedza o chrześcijaństwie, religia i etyka.
137. Norwegia - Ocena, promocja i kwalifikacje
• Na poziomie szkoły podstawowej (klasy 1-7) nie prowadzi się formalnej
oceny.
• Na poziomie szkoły średniej I stopnia (klasy 8-10) podstawę stopni
wystawianych z każdego przedmiotu dwa razy do roku stanowi ocena
dokonywana przez nauczyciela. Promocja do następnej klasy jest
automatyczna.
• Na zakończenie nauki w grunnskole wszyscy uczniowie przystępują do
ogólnokrajowych egzaminów i otrzymują świadectwo, na którym podaje się
wszystkie uzyskane stopnie. Wszyscy uczniowie, którzy otrzymali
świadectwo, mają zagwarantowany wstęp do szkoły średniej II stopnia. W
roku 2004 r., w celu lepszego dostosowania dydaktyki do potrzeb
indywidualnych uczniów, wprowadzono ogólnokrajowe sprawdziany
dotyczące podstawowych umiejętności w klasach V i VIII. Za ogólnokrajowe
egzaminy i ocenę ucznia odpowiada dyrekcja ds. Szkolnictwa
Podstawowego i Średniego, która wydaje również wytyczne w tym zakresie.
139. STRUKTURA SYSTEMU OŚWIATY
• Edukacja przedszkolna
• Kształcenie obowiązkowe
• Szkolnictwo średnie II stopnia
i policealne
• Szkolnictwo wyższe
• Kształcenie specjalne
141. SCUOLA DELL’NFANZIA
• Jest nieobowiązkowa
• Przeznaczona dla dzieci w wieku 3-5 lat
• Edukacja jest bezpłatna
• Scuola dell’Infanzia organizuje zajęcia trwające
od 25 do 50 godzin tygodniowo
• Grupy przedszkolne liczą od 18 do 26 osób
143. ETAPY KSZTAŁCENIA OBOWIĄZKOWEGO
Pierwszy cykl systemu edukacji:
• Szkoła podstawowa (6-11 lat)
• Szkoła średnia I stopnia (11-14 lat)
Drugi cykl systemu edukacji (14-16 lat)
144. KSZTAŁCENIE OBOWIĄZKOWE
• Trwa od 6 – 16 roku życia
• Kształcenie obowiązkowe obejmuje pierwszy
cykl systemu edukacji (8 lat) i pierwsze dwa lata
drugiego cyklu systemu edukacji.
• Rok szkolny trwa minimum 200dni, od początku
września do końca czerwca
• Tygodniowy czas nauki wynosi średnio 30-40
godzin (w niektórych szkołach obejmuje sobotę)
• Tygodniowy czas nauki w szkole podstawowej
wynosi 24 godziny, w szkole średniej 30 godzin
tygodniowo
145. KSZTAŁCENIE OBOWIĄZKOWE
• Niektóre szkoły w ramach swojej autonomii
mają prawo organizować klasy składające się
z uczniów w różnym wieku
• Klasy liczą od 15 do 27 uczniów
• Szkoły realizują w pierwszym cyklu nauki
„Ogólnokrajowe wytyczne dotyczące
zindywidualizowanych planów kształcenia”
z 2004 r.
• I cykl nauki szkolnej kończy się egzaminem
państwowym warunkującym przyjęcie do szkoły
średniej II stopnia
146. KSZTAŁCENIE OBOWIĄZKOWE
• Szczegółowe cele kształcenia w szkole średniej
I stopnia zdefiniowano dla następujących
przedmiotów: religia katolicka, język włoski,
język angielski, drugi język obcy, historia,
geografia, matematyka, przedmioty
przyrodnicze, technika, informatyka, muzyka,
plastyka, zajęcia sportowe i motoryczne
• Nauczyciele sami wybierają podręczniki i
metody dydaktyczne, podręczniki od 2012 roku
są udostępniane w Internecie
147. SZKOLNICTWO ŚREDNIE
II STOPNIA I POLICEALNE
Secondo cicho di istruzione (drugi cykl systemu edukacji) –
kształcenie ponadobowiązkowe
Liceo classico (szkoła średnia II stopnia o profilu klasycznym) Wiek: 14-19 lat
Liceo scientifico (szkoła średnia II stopnia o profilu ścisłym)
Liceo linguistico (szkoła średnia II stopnia o profilu
językowym)
Liceo socio-psico-pedagogico (szkoła średnia II stopnia o
profilu socjologiczno-psychologiczno-pedagogicznym)
Liceo artistico (szkoła średnia II stopnia o profilu
artystycznym)
Istituto tecnico (szkoła techniczna) Wiek: 14-19 lat
Istituto professionale (szkoła zawodowa)/ Istituti d’arte Wiek: 14-17/19
(szkoły artystyczne) lat
Formazione professionale di base (kształcenie zawodowe) Wiek: 14-17 lat
Istruzione e formazione tecnica superiore (kształcenie Wiek: 19-21 lat
policealne techniczne)
148. SZKOLNICTWO ŚREDNIE
II STOPNIA I POLICEALNE
• Od 2008 roku kształcenie II stopnia obejmuje kursy
oferowane przez policealne szkoły techniczne i ścieżki w
ramach policealnego kształcenia i szkolenia
technicznego
• Do szkoły średniej II stopnia przyjmuje się osoby mające
świadectwo ukończenia szkoły I stopnia
• Pobierane jest czesne o stałej ustalonej centralnie
wysokości
• Uczniowie szkół publicznych do trzeciego roku zwolnieni
są z opłat w ramach wypełniania obowiązku i prawa do
nauki
149. SZKOLNICTWO ŚREDNIE
II STOPNIA I POLICEALNE
• Podstawę programową opracowują władze
centralne
• Oceny okresowe i roczne obejmują skale od 0
do 10
• Ocena promocyjna to minimum 6 z każdego
przedmiotu
• Uczeń ma szanse nadrobienia zaległości
i otrzymania promocji na początku następnego
roku szkolnego
151. SZKOLNICTWO WYŻSZE
– RODZAJE STUDIÓW
• Akademickie
• Zawodowe – studia w dziedzinach sztuk
pięknych i muzyki,
152. SZKOLNICTWO WYŻSZE
• Kandydaci na studia muszą posiadać
świadectwo ukończenia szkoły średniej II
stopnia lub równorzędne kwalifikacje uzyskane
za granicą
• Wstęp na elitarne kierunki regulowany jest
centralnie
• Obejmuje 3 cykle: trzyletni, dwuletni i o różnej
długości
• Studia medyczne, weterynaria i stomatologia
trwają 5-6 lat i są jednolite
154. KSZTAŁCENIE SPECJALNE
• Kształcenie osób niepełnosprawnych
i zapewnienie im wystarczających kwalifikacji
zawodowych leży w gestii władz regionalnych
• Uczniowie niepełnosprawni wypełniają obowiązek
szkolny w placówkach powszechnych z wyjątkiem osób
niewidomych, głuchych, upośledzonych psychicznie.
156. NAUCZYCIELE
• Posiadają diploma di laurea w dziedzinie
pedagogiki
• Nauczyciele szkół średnich muszą posiadać laurea
magistrale
• Mają status urzędników państwowych
157. SYSTEM OŚWIATY
• System włoskiej edukacji jest obecnie
reformowany
• Ma się zmienić organizacja liceum oraz szkół
technicznych i zawodowych
• Znacznie wyższy poziom edukacji oferują szkoły
prywatne – z danych Europejskiego Centrum
Edukacji wynika że we Włoszech jest ponad 2 mln
analfabetów
176. Organizacja i funkcjonowanie
systemu oświaty we Francji
Spis treści:
1. Informacje ogólne
2. Edukacja przedszkolna
3. Kształcenie obowiązkowe
e.Etapy
f.Kryteria przyjęć
g.Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć
h.Wielkość klas/podział uczniów na klasy
i.Programy i treści nauczania
j.Ocena, promocja i kwalifikacje
177. Francja - Informacje ogólne
• Językiem nauczania we Francji jest język francuski. Języków
regionalnych uczy się w ramach bloku języków nowożytnych. Do
obsługi całego systemu edukacji rząd zatrudnia 969 600 osób, z
czego 80% to nauczyciele. System edukacji podlega Ministerstwu
Edukacji Narodowej, Młodzieży i Stowarzyszeń
odpowiedzialnemu za edukację w całym kraju. System obejmuje
nieodpłatne kształcenie w sektorze publicznym prowadzone
równolegle z kształceniem oferowanym przez sektor prywatny.
Sektor prywatny składa się w większości z instytucji
posiadających umowę z państwem obejmującą także
odpowiedzialność za wynagrodzenia nauczycieli, a także, w
większości przypadków, na mocy tzw. umów
stowarzyszeniowych. Do placówek publicznych uczęszcza 87,7%
uczniów szkół podstawowych i 78,7% uczniów szkół średnich.
178. Francja - Informacje ogólne
• Realizacją polityki edukacyjnej i licznych zadań ministerstwa w zakresie
zarządzania oświatą zajmują się „zewnętrzne” departamenty
administracyjne – académies. Francja jest podzielona na 30 académies,
którymi bezpośrednio w imieniu ministerstwa kierują tzw. rektorzy
(recteurs) przy pomocy rozbudowanych rektoratów (rectorat). Académie
jest jednostką administracyjną umożliwiającą wdrażanie zaleceń rządu
dotyczących polityki edukacyjnej na poziomie regionalnym.
Funkcjonowanie académie pozwala na podejmowanie działań
uwzględniających kontekst lokalny we współpracy ze społecznościami
lokalnymi: gminami (communes) w zakresie szkolnictwa podstawowego,
départements dla instytucji typu collèges (oferujące kształcenie średnie I
stopnia) oraz régions dla instytucji typu lycées (szkoła na poziomie liceum
oferująca kształcenie średnie II stopnia).
179. Francja - Informacje ogólne
• Szkoły mają pewną autonomię w sprawach administracyjnych i
dydaktycznych, a na poziomie szkolnictwa średniego (collèges i lycées)
– również w sprawach finansowych – w formie tzw. projektów szkolnych.
Projekt jest nadzorowany przez kilka inspektoratów. Trzem
inspektoratom generalnym powierzono bardzo szerokie zadania
związane z ewaluacją na poziomie krajowym: Inspektorat ogólny
edukacji narodowej (Inspection générale de l’Éducation national, IGEN),
Inspektorat ogólny administracji, edukacji narodowej i nauki (Inspection
générale de l’Administration de l’Éducation nationale et de la Recherche,
IGAENR), Inspektorat ogólny ds. bibliotek (Inspection générale des
Bibliothèques, IGB).
• Ponadto, funkcjonują dwa terytorialne inspektoraty: „krajowi inspektorzy
oświatowi”, którzy wizytują szkoły podstawowe i monitorują pracę
nauczycieli; oraz „regionalni inspektorzy ds. dydaktyki”, którzy
odpowiadają za sprawy związane z wystawianiem stopni oraz oceniają
pracę nauczycieli szkolnych w szkolnictwie średnim.
181. Francja - Edukacja przedszkolna
• Francja ma długoletnią tradycję edukacji przedszkolnej.
Pomimo tego, że edukacja na tym poziomie nie jest
obowiązkowa, do école maternelle (przedszkoli) uczęszczają
wszystkie dzieci, począwszy od 3 lat, a czasem nawet 2 lat .
Przedszkole jest dostępne dla wszystkich dzieci w wieku od 2
do 6 lat, ale w przypadku 2-latków o przyjęciu do placówki
decyduje liczba wolnych miejsc. W większości przedszkoli
zajęcia kończą się o godzinie 16, stąd ogromna tu liczba
pracujących „au-pair” (opiekunki). Zważywszy na fakt, że pracę
kończy się we Francji między godziną 17 a 18, małe dzieci od
momentu wyjścia z placówki oświatowej do powrotu rodziców,
spędzają czas w towarzystwie opiekunów bądź opiekunek.
182. Francja - Edukacja przedszkolna
• Publiczne przedszkola są prowadzone przez ministerstwo
edukacji i dzieci uczęszczają do nich bezpłatnie.
• Przedszkola mają swoje programy nauczania i prowadzą
zajęcia dydaktyczne. Przedszkole stanowi wstępny etap
kształcenia.
• Dzieci dzieli się na ogół według wieku na trzy grupy: grupę
„wstępną” (dzieci 2 i 3- letnie), grupę „średnią” (dzieci 4-
letnie) i grupę „końcową” (dzieci 5-letnie).
• Zajęcia edukacyjne, stanowiące główną część programu,
przyczyniają się do wszechstronnego rozwoju dzieci i
przygotowują je do podjęcia nauki w szkole podstawowej
(école élémentaire).
183. Francja - Edukacja przedszkolna
W pracy
przedszkola
duży nacisk
kładzie się na
kształtowanie
nawyków
higienicznych
najmłodszych
dzieci.
184. Węzeł sanitarny w
przedszkolu we
Francji
Urządzenie na środku łazienki (tzw. „grzybek”) pozwala na
równoczesne mycie rąk sporej gromadce maluchów.
185. Węzeł sanitarny dla
chłopców w
przedszkolu we Francji
Zamiast klasycznych umywalek zamontowano na środku
pomieszczenia urządzenie do mycia rąk tzw. „grzybek”.
186. Francja - Edukacja przedszkolna
Kącik do zabawy dla najmłodszych przedszkolaków.
187. Francja - Edukacja przedszkolna
Miejsce do prowadzenia zajęć programowych ze starszą
grupą dzieci w przedszkolu.
188. Francja - Edukacja przedszkolna
Uporządkowany zestaw sprzętu i pomocy do zajęć ruchowych (gier
i zabaw) w przedszkolu.
189. Francja - Edukacja przedszkolna
Pomoce do zajęć ruchowych w przedszkolu.
190. Francja - Edukacja przedszkolna
Fragmenty wyposażenia sali gimnastycznej w przedszkolu.
192. Kształcenie obowiązkowe - etapy
• Kształcenie we Francji jest obowiązkowe w wieku od 6
do 16 lat i dzieli się na trzy etapy:
• École élémentaire – szkoła podstawowa 6-11 lat
• Collèges – szkoła średnia I stopnia 11-15 lat
• Pierwszy rok nauki w szkole średniej II stopnia:
Lycée d'enseignement général et technologique –
liceum ogólnokształcące i techniczne
Lycée professionnel – liceum zawodowe 15-16 lat
193. Francja - Kryteria przyjęć do szkół
• Rekrutacja uczniów do szkół państwowych odbywa się zgodnie z
zasadą rejonizacji, uczniów zapisuje się na ogół do szkoły
podstawowej, collège i lycée w rejonie, w którym mieszkają ich
rodzice.
• Istnieje możliwość zapisania dziecka do szkoły znajdującej się poza
rejonem, a liczba dostępnych miejsc w szkołach przeważnie
umożliwia realizację życzenia rodziców.
• Jeśli szkoła wyczerpie limit dostępnych miejsc inspektor akademii
przyznaje miejsca w danej szkole uwzględniając pierwszeństwo dla
dzieci niepełnosprawnych, dzieci wymagających leczenia
specjalistycznego w pobliżu szkoły, uczniów z wysokimi wynikami w
nauce, uczniów pobierających stypendium socjalne, uczniów ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, uczniów mających rodzeństwo
w danej szkole, oraz uczniów zamieszkujących w pobliżu danego
rejonu, ale poza jego obwodem.
194. Francja - Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć
• Rok szkolny trwa 180 dni, od września do czerwca. Szkoły są
czynne sześć dni w tygodniu, ale w szkołach podstawowych nie
prowadzi się lekcji w środowe popołudnia i soboty.
• Każdy tydzień nauki składa się z 24 lekcji 60-minutowych w
szkole podstawowej i 25,5-30 lekcji 55-minutowych w szkole
średniej (przy czym na zajęcia dla uczniów, którzy mają
zaległości, oraz na przedmioty fakultatywne przewidziano 3
dodatkowe godziny).
• Roczny wymiar zajęć wynosi 864 godziny zegarowe w szkołach
podstawowych, w szkołach średnich I stopnia jest to w
przybliżeniu 936 godzin zegarowych.
195. Francja - Wielkość klas/podział uczniów na klasy
• Nie istnieją zalecenia w sprawie wielkości klas; klasy mogą
mieć różną liczbę uczniów. Średnia krajowa wynosi ok. 25
uczniów w klasie szkoły podstawowej, 24 w collèges, 28 w
lycées généraux et technologiques i 20 w lycées
professionnels.
• Uczniów dzieli się na ogół na klasy według wieku, jednak
ze względu na znaczną liczbę uczniów powtarzających rok,
w poszczególnych szkołach i klasach wśród uczniów mogą
występować różnice wieku.
• Klasy w szkole podstawowej mają jednego nauczyciela do
wszystkich przedmiotów, natomiast w szkole średniej
każdego przedmiotu uczy inny nauczyciel.
196. Francja - Programy i treści nauczania
• Ministerstwo edukacji ustala cele i programy nauczania oraz
cele w zakresie wiedzy i umiejętności, które stopniowo powinni
opanować wszyscy uczniowie w szkolnictwie obowiązkowym.
• Nauczyciele sami wybierają metody kształcenia i szkolne
podręczniki. Program nauczania szkoły podstawowej (école
élémentaire) koncentruje się na podstawowych umiejętnościach
czytania, pisania i liczenia oraz wychowaniu fizycznym
(rozwijaniu umiejętności motorycznych itp.) oraz rozwijaniu
wrażliwości ucznia.
• Program nauczania w szkole średniej I stopnia obejmuje osiem
lub dziewięć przedmiotów obowiązkowych, zależnie od klasy, i
staje się stopniowo coraz bardziej zróżnicowany w związku z
wprowadzaniem przedmiotów fakultatywnych.
197. Francja-ocena, promocja i kwalifikacje
• Uczniowie podlegają ciągłej ocenie nauczycieli w trakcie całego
okresu nauki w szkole podstawowej i średniej.
• Ocena pracy ucznia z poszczególnych przedmiotów nie jest
dokonywana w każdym semestrze, nie ma także egzaminów na
zakończenie roku.
• Indywidualny indeks ucznia zawiera potwierdzenie jego wiedzy i
uzyskanych umiejętności.
• Dodatkowo, w roku 2010 w szkołach podstawowych i średnich
wprowadzona została indywidualna „księga” umiejętności
ucznia, pozwalająca na udokumentowanie postępów w
uzyskaniu siedmiu najważniejszych umiejętności.
198. Francja-ocena, promocja i kwalifikacje
• Egzaminy państwowe odbywają się na początku CE1 (pierwszy rok
nauki w szkole podstawowej) oraz CE2 (drugi rok nauki w cyklu CE2) i
mają na celu sprawdzenie postępów uczniów w nauce w zakresie
języka francuskiego i matematyki, a także zidentyfikowania
ewentualnych trudności w nauce występujących u niektórych uczniów.
Wyniki egzaminów nie mają wpływu na promocję ucznia, są natomiast
wpisywane do indywidualnego indeksu ucznia.
• Wystawia się również ocenę z zachowania (note de vie scolaire),
obejmującą m.in. frekwencję ucznia i przestrzeganie przez niego
szkolnego regulaminu. Na zakończenie szkoły podstawowej nie odbywa
się żaden egzamin potwierdzający ukończenie tego etapu kształcenia
lub decydujący o skierowaniu ucznia do konkretnej placówki na
poziomie średnim I stopnia.
199. Francja – szkoła podstawowa
Tak prezentuje się sala lekcyjna w szkole podstawowej we Francji. Lekkie
stoliki i krzesła pozwalają dowolnie aranżować przestrzeń w pomieszczeniu.
200. Francja – szkoła podstawowa
W dużym pomieszczeniu bez trudu można organizować pracę
uczniów w warunkach klas łączonych.
201. Francja – szkoła podstawowa
Ciekawy sposób prezentowania prac plastycznych uczniów. Powstaje
klasowa wystawa – galeria sztuki.
202. Francja – szkoła podstawowa
Dobry sposób porządkowania i archiwizowania dokumentacji
uczniowskiej - prac , kart pracy itp.
203. Francja – szkoła podstawowa
Pracownia najmłodszych uczniów szkoły podstawowej – ściana z
tablicą.
205. Prof. UJK dr hab. Mirosław Babiarz - koordynator
Dr Mirosława Parlak – System edukacji w Austrii, Słowacji na
Węgrzech oraz Portugalii
Dr Lidia Pawelec – System edukacji w Niemczech oraz Włoszech
Dr Irena Stańczak – System edukacji we Francji i Norwegii
Mgr Krzysztof Kupczewski - Projekt i opracowanie graficzne