4. Urgentie
crises
huidige crisis is systeemcrisis
financieel-economische crisis is symptoom van systeemcrisis
energie crisis en klimaat crisis komen er nog aan
systeemcrisis is geworteld in
productie & consumptie uitputting natuurlijke bronnen
5. nieuwe economie ontstaat rondom schone energie
wereldmachten investeren in nieuwe energie-economie
nieuwe economische ordening ontstaat rondom schone energie
wie nu niet investeert verliest concurrentiepositie
haakt Nederland aan of af?
Urgentie
7. Mondiale Dynamiek
snelheid van verandering
elke seconde worden er 2 baby’s geboren in India en China
elke dag komen er 5000 nieuwe (vracht)auto’s bij in China
elke week wordt er in China 1 kolencentrale gebouwd
elk kwartaal wordt in China 1 Betuwe-project gebouwd
8. Clean Tech duurzame energie
duurzame chemie
duurzame watertechnologie
duurzame afvalverwerking
snelst groeiende industrie ter wereld (10-15% per jaar)
China 35 miljard in Clean Tech in 2009
VS 18 miljard, Silicon Valley wordt CT Valley
GB 11 miljard
Nederland??
groene revolutie tekent zich af
Mondiale dynamiek
9. Mondiale dynamiek
duurzaamheid is snelst groeiende economische sector
ter wereld met een omzet van 1400 miljard dollar
omzet verdubbelt de komende 10 jaar, levert ca. 100
miljoen ‘groene’ banen op: duurzame energie, chemie
afvalverwerking, waterhuishouding, landbouw, diensten
duurzame energie: 20 miljoen nieuwe banen
duurzame biomassa: 15 miljoen nieuwe banen
duurzame bouw: 10 miljoen nieuwe banen
10. ca. 10.000 lokale en regionale duurzaamheids initiatieven
duizenden koplopers die al langere tijd bezig zijn
duurzame energie, voeding, mobiliteit, leefstijl, mode
honderden startende bedrijfjes op duurzaamheids gebied
ca. 200 plannen voor lokale energiecoöperaties!
bruisende onderstroom
(G)Lokale dynamiek
11. decentrale energie wordt dé trend
smart grids in combinatie met zon, wind, warmte
wordt ook mede bepalend voor ruimtelijke inrichting
samenleving gaat harder dan politiek aan kan
gemeenschappen organiseren zich rondom duurzame energie
politiek moet dit faciliteren
(G)Lokale dynamiek
12. Conclusie
urgentie is nooit groter geweest dan nu
mondiale dynamiek is duizelingwekkend
in Nederland merk je weinig van urgentie en dynamiek
Nederland sukkelt voort
14. Transitie
fundamentele verandering van structuur, cultuur, werkwijzen
structuur: institutionele, economische, fysieke structuur
cultuur: gedeelde beelden, waarden, paradigma’s
werkwijzen: routines, regels, gedrag
fundamentele omslag in denken & handelen op systeemniveau
middel om tot duurzamere samenleving te komen
15. Voorbeelden van Transities
internet
van fysiek naar virtueel
watertransitie
van water keren naar water accomoderen
energietransitie
van fossiele naar duurzame energievoorziening
zorgtransitie
van bureaucratische zorg naar mensenzorg
16. 20 - 30 jaar
DoorontwikkelingsfaseVoorontwikkelingsfase
20 - 30 jaar
Transitie naar duurzame energievoorziening
”
Wijdverspreide toepassing van
het nieuwe paradigma
Kantelpunt
Strijd tussen het oude en
nieuwe paradigma
Afbraak en opbouw van
instituties
Tijd
Opbouwvanduurzamesamenlevingl
We zitten hier
Consolidatie
18. Transitie naar Duurzaamheid
zoektocht naar nieuwe waarden
Van Naar
welvaart geluk
exploitatie coöperatie
centraal decentraal
verticaal horizontaal
hiërarchisch netwerken
individuen gemeenschappen
zelfredzaam samenredzaam
controleren aanpassen
sturen faciliteren
19. Transitie = Machtsovername
regime: dominante structuur, cultuur en werkwijzen
met macht en gevestigde belangen
niche: opkomende, afwijkende structuur, cultuur en
werkwijzen op klein schaalniveau
niche wil macht ontwikkelen en het bestaande regime
overnemen; regime beschermt zich daartegen door de
niche onschadelijk te maken of op te nemen
transitie = regime-wisseling = machtswisseling
20. Mondiale Machtsstrijd
Obama
“ Het land dat de duurzame energie-economie domineert
zal het land zijn dat de wereldeconomie domineert
en Amerika moet dat land zijn. ”
21. Regime strategie van laatste decennia
gericht op het vertragen van de energietransitie
• ontkenning van het klimaatprobleem
• global climate coalition
• carbon emission trading system (ETS)
• biobrandstoffen
• geo-engineering
incrementele verandering, géén radicale verandering
22. Energietransitie in Nederland
• gaat te traag
• hecht gas-olieregime wat energietransitie domineert
• teveel grote spelers die bestaande orde willen handhaven
• teveel experimenten (600!) en te weinig opschaling
• te veel gericht op technologische innovatie
• te veel top-down, te weinig vanuit regio
“Haags kwartetten met technologieën”
30. Doorbraakplan
gebouwde omgeving in 15 jaar tijd energieneutraal
alle woningen, kantoren, scholen energieneutraal
inspiratie
transitie van kolen naar gas van 1955 tot 1965
vrijwel gehele Nederlandse woningvoorraad
werd voorzien van gasaansluiting voor
ruimteverwarming en koken
31. Samen Sneller Duurzaam
Gebouwde omgeving
energieneutraal door:
1. gebouwschil zo energiezuinig mogelijk
goed isoleren en zuinige installaties
2. duurzame energie opwekken
zonne-PV, zonneboilers, wind, omgevingswarmte
multifunctioneel spoor:
3. oppervlakte ontwikkeling
energie, water, fijn stof/NOx
33. Hoe kunnen we dit organiseren?
starten in koplopergemeenten
van onderop beginnen, wijk voor wijk
in elke wijk coalitie:
corporatie, energiebedrijf, gemeente, investeerder
overheid in faciliterende rol
landelijk opschalen vanaf 2015
overheid zorgt dat het georganiseerd wordt
34. urgentie is nog nooit zo groot geweest
nieuwe energie-economie is aan het ontstaan
Nederland dreigt af te haken bij nieuwe energie-economie
energietransitie in Nederland gaat te traag, is te “Haags”
energieneutrale gebouwde omgeving ideaal doorbraakproject
Conclusies
