More Related Content Similar to جهان بدون فقر-نوشته محمد یونس (12) More from Alireza Masjedian علیرضا مسجدیان (19) جهان بدون فقر-نوشته محمد یونس1. فقر بدون جهانی
یونس محمد دکتر نوشته
ترجمه:
آموخت دانشگمدرسه ان:تیماجی علی،،میرحسینی نگین ،رحمتی نرگس ،فنائیان امیلیا
اعالپور لیال ،قنبرپور شیدرخ ،سروستانی کمالی ماندانا ،عارفی گلنار ،موهبتی تاتیاناواحمدی هنگامه
ویرایش:
احمدی هنگامهوصمیمی مریم
2. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
2
کتابفق بدون جهانر
فهرست
گفتار پیش"دادن "دست یک با شروع :.....................................................................۳
فصل: اولتجارت از جدیدی نوعی........................................................................۸
: دوم فصلکساجتماعی کار و بچنیست چه و هست ه......................................1۵
: سوم فصلتحولخرد وامهای.........................................................................۰۲
اعتبارات از :چهارم فصل................ اجتماعی کار و کسب تا خرد...............................۳۳
فراتر و بنگالدش :فقر با مبارزه : پنجم فصل.............................................................۷۳
: ششم فصلاست جزئیات در خدا........................................................................۵۵
: هفتم فصلپیالهقدم هر در ماست ای...............................................................۳۷
....... بازار گسترش : هشتم فصل..........................................................................۸۵
: نهم فصلش جهانی ،اطالعات فناوری..................................... یافته تحول دنیای و دن1۲۲
: دهم فصل.................................................................. اجتماعی موفقیت مشکالت11۲
موزه در فقر گذاشتن نمایش به : یازدهم فصل.................................... ها....................11۷
پسگف............................................................... "است صلح برای تهدیدی "فقر : تار1۰۰
3. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
3
پیشگفتار
"دادن "دست یک با شروع
بهمؤسسه ،گرامین بانک موفقیت دلیلوام اعطای برای که ایخدم ارائه در خرد هایزنان به مالی ات
گروه با صحبت برای من اوقات خیلی ،کردم تأسیس بنگالدش در فقیروضعیت بهبود به عالقمند که هایی
می دعوت بودند زنان زندگیاکتبر در .شدم۰۲۲۵دویل شهر در قبیل این از کنفرانسی در بود قرار ،1
در فرانسه۵۲بود قرار همچنین و کنم شرکت پاریس شمال مایلیعالی مدرسه در سخنرانی برای
پاریس تجاری مطالعات۰
استاد لقب و بروم پاریس به است اروپا در تجارت برجسته مدارس از یکی که
.کنم دریافت را دانشگاه آن افتخاری
ریبود فرانک ،فرانسه به سفرم از قبل روز چند۳
دانون گروه عامل مدیر و رئیس4
نامهکننده هماهنگ به ای
م برنامه:که پیام این حاوی بود فرستاده پاریس در ن
شنیده بنگالدش در یونس پرفسور کار درباره ریبود "آقایاز .ببینند را ایشان که عالقمندند خیلی و اند
آقای با مالقاتی که بود خواهد ممکن برایشان آیا ،داشت خواهند دویل به کوتاهی سفر ایشان که آنجائی
ص همراه به پاریس در ریبود"باشند؟ داشته نهار رف
می خوشحال همیشه منوام درمورد ویژه به کارم به که کنم مالقات افرادی با شومدارند عالقه خرد های
بودم مطمئن .کنند کمک دنیا سراسر در فقر کردن کن ریشه نهایت در و کاهش برای مبارزه در توانند ومی
کردن صحبت ارزش ملیتی چند بزرگ شرکت یک رئیس کهاین بتوانیم که نبودم مطمئن ولی دارد را
کننده هماهنگ به ،درنتیجه .دهیم جای من شده چیده قبل از برنامه در را مالقاتبتوانیم اگر که گفتم ام
.ببینم را ریبود آقای که شوم می خوشحال ،کنیم پیدا وقتی
ناها به مرا کرد؛ خواهند تهیه را مقدمات همه دانون کارکنان که گفت اومرا خودشان سپس و برد خواهند ر
پاریس تجاری مطالعات دانشکده بهدر بنابراین .رساند خواهند1۰ُرلیا" فرودگاه از من ،اکتبر5
یک با "
،بود شده باز پاریس در فرانسوی هنرپیشه یک توسط تازگی به که رستورانی به دانون شرکت لیموزین
.کنم مالقات را ریبود آقای آنجا در تا رفتم
الرنت جین :بود آورده خود با نیز را همکارانش از نفر هفت او6
لوئیس فیلیپ ،مدیره هیئت اعضای از یکی ،
جاکوب۳
توبیانا ژروم و گروه عمومی دبیر ،۸
پروژه تسهیلگر ،رؤیایی های۵
دیکتِنِب دکتر همچنین و دانون در
1
Deauville
2
École des Hautes Études Commerciales de Paris (HEC Paris)
3
Frank Riboud
4
Groupe Danone
5
Orly
6
Jean Laurent
7
Philippe-Loic Jacob
8
Jerome Tubiana
9
Dream Projects
4. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
4
تاوینات رِیوِف1۲
مسئول و پاریس تجاری مطالعات دانشکده استاد ،)(ام.بی.ای بازرگانی مدیریت برنامه
.پایدار توسعه در دانشکده
خوب غذای یک صرف و دوستانه بسیار برخورد یک از پس و شدم راهنمائی خصوصی اتاق یک به من
فرانک که شدم متوجه سرعت به .دهم توضیح کارم درباره گروه برای که شد خواسته من از ،فرانسوی
خ به همکارانش همه و ریبودفعالیت وبیآن .دانستند می را گرامین بانک هایمی هابه ما که دانستند
وام جهانی جریان شروعکرده کمک خرد هایوام دادن با که جریانی ایم؛تضمین بدون کوچک های–که
معادل آن مقدار ًالمعمو۳۲تا۷۲است آمریکا دالر–می فقیرکمک مردم بهکار و کسب بتوانند تا کند
بسیمی نیز آن کوچک بسیار مقیاس در حتی سرمایه به دستیابی .کنند شروع خود برای کوچکی ارتواند
انسان زندگی روی بزرگی تأثیرمی فقرا از بسیاری ،زمان گذشت با .باشد داشته هاسرمایه با توانند
می فراهم آنها برای خرد وام که کمیکا یک ،کوچک مزرعه یک مانند موفقی تجارت کنددستی صنایع رگاه
طول در ،حقیقت در .دهند نجات فقر از را شان خانواده و خود و بیاندازند راه کوچک مغازه یک یا و۳1
فقیر مردم به من که سالی-زنان ًامخصوص–داده واممیلیون بنگالدش در تنها ،اموضعیت خانواده ها
وام کمک با را اقتصادیشانبخشیده بهبود خرد های.اند
سدر ًامخصوص ،کشورها از بسیاری در خرد وام چگونه که دادم توضیح همکارانش و ریبود آقای برای پس
وام کننده اعطا مؤسسه هزاران طریق از روند این :است کرده پیدا گسترش ،توسعه درحال کشورهای
سازمان ،خیریه مؤسسات توسط که خردشرکت و دولتی هایشده تأسیس تجاری هایوسعی انددر
که امیدواریم ما ،واقع "در :گفتم او به من .است کرده پیدا گسترش ،داشتند گرامین موفقیت از الگوبرداری
که کنیم اعالم خرد وام جهانی کنفرانس در آینده سال پایان تا بتوانیم1۲۲از دنیا سراسر در فقیر میلیون
شده مند بهره خرد وام مزایایاند-دهه چند تنها که حرکتینوامبر در (وقتی ".شد آغاز پیش۰۲۲2
هالیف در کنفرانسکس11
هدف اکنون هم ما .بودیم رسیده هدف آن به ما ،شد برگزار کاناداهای
بلندپروازانهگرفته نظر در آینده سال ده برای تریآن از یکی که ایمبه کمک ها۵۲۲سراسر در نفر میلیون
خر وام کمک به فقر از نجات برای دنیا).است د
زمینه در فعالیت گرامین بانک چگونه که دادم توضیح ،نهایت درتازه هایکرده شروع را ایهدف که است
آن همگیبرنامه ما .فقراست به کمک هاتا بودیم کرده شروع فقیر مردم به دادن وام برای را خاصی های
هم .بپردازند را خود عالی آموزش و مسکن خرج بتوانندبرنا ،چنینمهدرست گدایان به دادن قرض برای ای
حتی که کردیم ثابت طریق این از و است داده نجات گدایی به نیاز از را نفر هزاران کنون تا که کردیم
می هم فقیران فقیرترینکرده ایجاد شرکت سری یک ما .باشند "اعتباری "ارزش دارای توانندایم-بعضی
آن ازمی کار سوددهی براساس هاکننغیرانتفاعی صورت به دیگرشان برخی و د-فرصت کهاقتصادی های
ایجاد فقیر افراد برای مختلفیکردهراه شامل کارها این .انداینترنتی ارتباط خدمات وارائه تلفن خط اندازی
بافنده به تا بود دوردست روستای هزاران برایاز .شود کمک بازار به محصوالتشان ارائه در سنتی های
طریراه این قخانواده به هرسال گرامین ایده ،هامی بیشتری جوامع و ها.رسد
را من چرا بگوید که خواستم ریبود فرانک از ،دادم توضیح را گرامین پیشرفت مختصر تاریخچه من که وقتی
می ولی ،ام شنیده شما شرکت درباره من .شماست نوبت "حاال :گفتم .است کرده دعوت ناهار برای
10
Dr. Benedicte Faivre Tavignot
11
Halifax
5. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
5
ک دانمنمی فعالیت بنگالدش در ه:داد جواب وی ".دهید توضیح برایم دانون گروه درباره کمی ًالطف پس .کند
".بدهم توضیح برایتان که شوم می "خوشحال
لبنی محصوالت پیشگامان از یکی دانون گروه .داد توضیح برایم شرکتشان گیری شکل نحوه درباره ،سپس
،اروپا در دانون ماست است؛ جهان در.دارد بسیاری محبوبیت مردم بین کشورها سایر و ،شمالی آمریکای
را ""اویان آب بطری یک فرانک .داراست را دوم رتبه جهان در بیسکوییت و معدنی آب در چنین هم دانون
رستوران در را اویان آب من .است دانون محصول این گفت و کرد بلندهتل و هادیده جهان سراسر های
من حاال .بودممی را معدنی آب این کننده تولید شرکت.شناختم
نمی هنوز اما "،است جالب "خیلی :گفتمبنگالدش در که قیمت گران ماست یا معدنی آب این که دانستم
می حساب به لوکس کاالی یکبرای فرانک .باشد داشته گرامین بانک یا من با ارتباطی چه تواند می ،آید
" .بود آماده سؤال این جوابکشورهای از برخی که است جهان مختلف نواحی در غذا مهم منبع یک دانون
می شامل هم را است جدی مشکلی آنها در گرسنگی که توسعه حال درتجارت ما .شوددر بزرگی های
داده گسترش را تجارت این هم هند در تازگی به و داریم چین و اندونزی ،برزیلاز بیش ،حقیقت در .ایم۷۲
تجا درصد".است توسعه حال در کشورهای بازارهای در ما رت
ما .بفروشیم کشورها آن ثروتمند مردم به فقط را محصوالتمان که خواهیم نمی "ما :کرد اضافه فرانک
راه داریم دوستبی افراد تغذیه به کمک برای هاییمسئولیت از قسمتی این .کنیم پیدا نیز بضاعت
اجتماعی نظر از که است ما تاریخیپیش سال پنج و سی به مسئله این قدمت .باشیم مترقی و مبتکر
برمی ریبود آنتواین پدرم کار زمان یعنی".گردد
پروفسور کنید شرکت جلسه این در که خواستم شما از من چرا که کند روشن زمینه پیش این "شاید
ب کمک برای خالقانه تفکر از که سازمانی یا و فرد که کردیم فکر ما .یونساستفاده فقیر مردم همه این ه
".باشد داشته هم دانون گروه برای ایده دو یکی شاید ،کرده
می اما .نداشتم ،بود جستجویش در ریبود فرانک که چیزی آن درباره خاصی ایده مناحساس توانستم
بود شده بارها عالوه به .بود آمده خوشش بودم گفته برایش حاال تا که مطالبی همه از که کنممن که
شرکت نقش دربارهبخش .بودم کرده فکر جهان در فقر مشکل به کمک در هااقتصادی دیگر های–مانند
شرکتخیریه مؤسسات و غیردولتی های-صرف آن پیامدهای و فقر با مبارزه برای زیادی انرژی و وقت
میشرکت اما .کنندکه تجاری های–خالقهستند مالی بخش مؤثرترین و ترین-کار و ساز هیچ
توانایی بکارگیری برای مستقیمینداشته فقر بردن بین از در هایش.اند
شرکت و گرامین بانک ،حال به تازیرمجموعه هایمیلیون به اشکرده کمک نفر ها،محلی اقتصاد به تا اند
ساخته قادر را وآنها بپیوندند وجهانی ای منطقهپول ،کنند شرکت بازارها در تا اندو خود و بیاورند بدست
خانوادهفرصت ،من نظر به .نمایند تأمین را هایشانشرکت دیگر برای زیادی هایطور به تا دارد وجود هم ها
تصمیم ،آورد روی من به فرصتی چنین که هنگامی ،دلیل همین به .برسانند سود نیازمند افراد به مشابه
.کنم استفاده آن از که گرفتم
لحظ فرصت یک اینهبرنامه قبل از تجاری طرح نوعی نه ،بود ایمی ترجیح مدیران اغلب که شده ریزی-
سال طول در ولی .دهنددریافته ،هاپروژه بهترین از بعضی که بودمبرنامه و تحلیل اساس بر نه من های
لحظه تصمیم و فرصت یک اساس بر بلکه ،شده تعیین قبل از سخت و سفت ریزی.بودند شده شروع ای
6. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
6
"همان :کردم همکارانش و فرانک به پیشنهادی ،بنابراینمی که طورفقیرترین از بنگالدش مردم ،دانید
دردناکی عواقب و است وحشتناک مشکل یک ،کودکان بین ًامخصوص ،تغذیه سوء .هستند جهان مردمان
بچه این سالمتی برمی بزرگ که هنگامی هاپ کننده تولید یک شما "شرکت .دارد شونددر یشرو
به شما محصوالت از بعضی رساندن برای همکاری درباره نظرتان .است مغذی غذائی محصوالت
می ما چیست؟ بنگالدش روستاهایهم را نامش و کنیم تاسیس شرکت یک باهم توانیم"گرامین"دانون
می شرکت این .بگذاریمبنگالدش روستاییان غذایی رژیم که کند تولید سالم غذاهای تواندی-ویژه به
می ما ،شوند فروخته پایین قیمت با محصوالت اگر .نماید اصالح را کودکانمیلیون زندگی روی توانیمنفر ها
".بگذاریم تاثیر
این درشده شناخته از یکی رییس ،ریبود فرانک شدم متوجه که بود جاشرکت ترینمی نیز ،جهان های-
ا ،بنگالدش از "فقیران "بانکدار مثل توانددر صندلیش از او .بگیرد تصمیم قبلی فکر بدون و آنی انگیزه روی ز
انجام را کار این "بیا گفت و کرد دراز را دستش .آمد من سمت به و شد بلند ،من مقابل میز سوی آن
".دهیم
نمیمی خودم از .کنم باور توانستممی "آیا پرسیدماین ما بیفتد؟ اتفاق سرعت همین به تواندچه جا
توامن و نشستیم دوباره ما ".باشد نشده متوجه را من بنگالدشی لهجه او شاید کردیم؟ باهم فقی
می ًالکام فرانک که شوم مطمئن گرفتم تصمیمبا .دهند انجام کاری چه است قرار شرکتش و خود که داند
یک اندازی راه پیشنهاد من .نکردم بیان را منظورم روشن ًالکام من "شاید گفتم مالیمترا جدید شرکت
اول را گرامین نام و گذاشتم دانون گرامین را نامش من .گرامین بانک و شما بین مشترک قرارداد یک .دادم
شده شناخته بنگالدش در نام این چون ،آوردم".است شما شرکت نام از تر
اس شده منظورم متوجه که داد اطمینان من به و داد تکان توافق نشانه به را سرش فرانک:گفت وی .ت
بر تکیه ،گرامین بانک در گفتید شما چون دادم دست شما با .است واضح من برای ًالکام شما "برنامه
کننده قرض و بانک بین متقابل اعتماددادن دست مبنای بر قانونی کاغذهای جای به وام تأمین و است ها
می تبعیت شما سیستم از هم من بنابراین .استدادیم دست ما .کنم،است مربوط من به که جایی تا و
".است قطعی معامله این
تمام را پیشنهادم طرح هنوز "من :گفتم او به .بودم شده زده هیجان و خشنود فرانک جواب از من
نکردهاجتماعی کار و کسب یک ما مشارکت .ام1۰".بود خواهد
نمی را بود شنیده که عبارتی گویی ،خورد جا ناگهان اوک هضم توانستاجتماعی؟ کار و کسب "یک .ند
"چیست؟ اجتماعی کار و کسب
.است شده طراحی اجتماعی هدف یک به رسیدن برای که است تجارت نوعی اجتماعی کار و کسب "
خانواده تغذیه بهبود هدف ،خاص مورد این درتجارت نوع این در .است بنگالدش روستاهای در فقیر های
م ،شرکت .ندارد وجود سهام سودمی قیمتی با را حصوالتصاحبان .کند تأمین را خودش بتواند که فروشد
می ،شرکتسرمایه که مقداری توانندکرده گذاریهیچ اما ،کنند دریافت زمانی دوره یک طول در را اند
به شده تولید درآمد یا سود هر ،آن جای به .گیرد نمی تعلق سود شکل به گذاران سرمایه به درآمدی
12
Social Business
7. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
7
تو منظورسرمایه سعهجدید خدمات یا محصوالت ایجاد برای ،گذاریجهان برای خوب کارهای دادن انجام و
می باقی تجارت آن در".ماند
است من ایده "این-مدت که چیزیستشرکت معتقدم من .بودم فکرش در هامی مختلفی هایبه توانند
شون ایجاد فقیر مردم به خدمت برای اجتماعی کار و کسب عنوانکه بودم فرصتی جستجوی در من .د
کرده شروع بنگالدش در را این ما .کنم عملی را ایده این بتوانمبیمارستان و ایمبه چشم تخصصی های
انداخته راه اجتماعی کار و کسب یک صورتگرامین ،باشید موافق شما اگر ولی .ایم-نمونه یک دانون
".بود خواهد ایده این از قدرتمند و جدید
فرانایستادم من .کرد دراز را دستش و ایستاد دوباره او ".است جالبی خیلی ایده "این گفت و زد لبخند ک
می دست باهم وقتی .کردم دراز او بسوی را دستم و".دهیم انجام را کار این "بیا گفت ،دادیم
ب ساعت چند .باشم شنیده اشتباه شاید که کردم شک که حدی تا ،بودم شده شوکه خیلی مندر ،عد
خالصه ،آن در و فرستادم فرانک برای ایمیلی ،پاریس تجاری مطالعات عالی مدرسه راهصحبت از ایهای
اولین که بود شده متعهد جدا او اگر .کند اصالح یا و تأیید را من مطالب که خواستم او از و نوشتم را روز آن
بانک بین همکاری با را جهانی چندملیتی اجتماعی وکار کسبمطمئن باید من ،کند ایجاد دانون و گرامین
میمی ،درضمن .است شده قضیه متوجه ًالکام او که شدماگر که بدهم او به فرصتی که خواستم
را نظرش همکاران اگر حتی یا و است کرده عوض را فکرش او اگر یا و است داشته وجود ما بین ابهاماتی
بودند داده تغییر-بدون و براحتی بتواندهیچ.""نه بگوید دلخوری گونه
پاریس تجاری مطالعات عالی مدرسه در که وقتی .بودند متعهد پروژه انجام به ًالکام گروهش و فرانک اما
اسم امانوئل از نشستمان طول در فرانک .داشتم دانون آسیای بخش رئیس ،فابر امانوئل از تلفنی ،بودم
بهترین او که بود داده توضیح و بود بردهاین برای است فردیرا مشترکمان پروژه هدایت دانون طرف از که
.بود گرفته تماس من با شانگهای دفتر از امانوئل حاال .بگیرد عهده به
نمی باورم من ،یونس :"پروفسور گفت من به اوحاصل اساسی ایده چنین شما با دیدارناهار از که شود
درب باهم که هستم شما دیدار منتظر .است شدهرا خودتان اولیه افکار ًالطف ،ًاضمن .کنیم صحبت پروژه اره
.دهم انجام را کار این دادم قول امانوئل به ".بفرستید برایم پروژه این درباره
،بودند پروژه اجرای به متعهد دانون و ریبود فرانک تنها نهمی بلکهبه را ایده این سرعت با که خواستند
ر این من .کنند تبدیل واقعیتو دانون گروه که هنگامی ،بعدی ماه چندین طی که کارهایی خالل در ا
می سخت گرامینکار و کسب برای آگاهانه که را جهان ملیتی چند اجتماعی شرکت اولین تا کوشیدند
.شدم متوجه ،کنند ایجاد بود شده طراحی اجتماعی
8. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
8
اول گفتار
تجارت از جدیدی نوع
پای در شوروی فروپاشی از پسیز1۵۵1دنیا تمامی در آزاد بازار بر مبتنی اقتصاد .فراگرفت را دنیا آزاد بازار ،
بیشتر ،چین جمله ازنقاطدوانده ریشه سابق شوروی حتی و شرقی اروپای ،جنوبی آمریکایبازار .است
می عمل موفق موارد از بسیاری در آزادسرما سیستم در طوالنی سابقه که کشورهایی به وقتی .کندیه-
دارند )(کاپیتالیسم داری–شمالی آمریکای و غربی اروپای-می نگاهمی کنیمشده تولید ثروت که بینیم
فن در نوآوری شاهد ما ،عالوه به .استاین در اجتماعی و آموزشی پیشرفت و علمی کشف ،آوری
هست کشورهایمسرمایه ظهور .در داری۳۲۲برای را بسیاری مادی پیشرفت ،پیش سالممکن بشر
ساختهپیش را آن همانند بشر که پیشرفتی است؛از نسل یک ًاتقریب گذشت با ،امروز اما .بود ندیده تر
آمده وجود به سرخوردگی حس نوعی ،شوروی فروپاشی.است
سرمایه که این درجهانی تجارت ،است گسترش حال در تجارت .نیست شکی است رشد حال در داری
یافته رونق بسیاراشرکت ،ستجمهوری و توسعه حال در کشورهای بازارهای در چندملیتی هایهای
یافته گسترش سابق شورویپیشرفت و اندفنمی بیشتر روز به روز آوریبهره روند ازاین همه اما .شود
نمیمی بازگو را داستان این بهتر ،جهانی درآمد توزیع .برندبه دنیا درآمد درصد چهار و نود :کند۷۲درصد
می مردمکه حالی در ،رسد2۲باقیبا باید مانده2روزی با جهان از نیمی .کنند زندگی جهان درآمد درصد
می زندگی کمتر یا دالر دومی سر دالر یک از کمتر روزی با نفر میلیارد یک ًاتقریب و کنند.کنند
آسیب بیشترین خاصی مناطق نیست؛ پراکنده دنیا در یکسان طور به فقردیده راجنوب کشورهای در .اند
میلیون ،التین آمریکای و آسیا جنوب ،آفریقا صحرایمی تقال ماندن زنده برای فقر نفراز هاسوانح .کنند
می روی گاهی از هر که طبیعیسال سونامی مانند ،دهد۰۲۲۷نزدیکی در را بسیاری مناطق که
هم ،کرد نابود هند اقیانوسهزار صدها جان چنانمی را فقیر نفرجهان جنوب و شمال بین اختالف .گیرد
گسترده )فقیر و غنی (بین.است شده تر
داشته زیادی اقتصادی رشد گذشته دهه سه در که هم کشورهایی از تعداد آنکرده عمل موفق و اند،اند
پرداخته هنگفتی بهایدهه اواخر در را اقتصادی اصالحات چین که زمانی از .اند1۵۳۲م،کرد شروع یالدی
چشم اقتصادی رشدداشته گیریاز بیش ،جهانی بانک گزارش به بنا و است۷۲۲از کنون تا چینی میلیون
یافته نجات فقراز چین جمعیت اگرچه دارد را جهان فقیر جمعیت بیشترین هند حاضر حال در ،نتیجه (در .اند
).است بیشتر هند
پیشرفت این همه امامشکال خود با هاداشته همراه به را دیگری اجتماعی ت،اقتصادی رشد راه در .است
کمپانی توسط هوا و آب آلودگی به توجهی چینی مسئوالننداشته خود هایخالف بر ضمن در و اند
شده افزوده ندارها و داراها بین اختالف بر ،فقرا تعداد کاهششاخص اساس بر .استمانند تکنیکی های
نابرا ،جینی ضریب.است هند بیشتراز چین در درآمد بری
بوده کننده مأیوس اجتماعی پیشرفت ،است مشهور دنیا کشور ثروتمندترین به که ،آمریکا در حتی.است
حدود .است یافته افزایش اخیر سال چند در فقیر افراد تعداد ،کند و آهسته رشد دهه دو از پس۷۳
درمانی بیمه ،جمعیت ششم یک ًاتقریب ،میلیون.دارند مشکل درمانی خدمات کمترین گرفتن برای و ندارند
9. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
9
برنامه و شود کم نظامی مخارج که بودند امیدوار بسیار ،سرد جنگ پایان از پسبرای اجتماعی های
از پس اما .یابد افزایش درمانی خدمات و آموزش11سپتامبر۰۲۲1و نظامی برنامه روی آمریکا دولت ،
طرحک تمرکز امنیتی هایمی نادیده را فقرا پیش از بیش و رده.گیرد
انگاشته نادیده هم ًالکام جهانی مشکالت ایننشدهقرار توجه مورد را آنها دنیا ،جدید هزاره آغاز در .اند
سال در .داد۰۲۲۲تا جهانی ازفقر نیمی کاهش برای تا شدند جمع ملل سازمان در جهان رهبران ،۰۲1۵
ا اما .کنند ریزی برنامهگذشته زمان آن از نیمی از بیش که مروزبیشتر و است کننده ناامید نتایج ،است
می فکر شاهدانسال در شده تعیین اهداف که کنند۰۲۲۲می من اما ( .نیست دسترسی قابلبا توانم
هدف سمت به پایداری ًانسبت سرعت با که چرا استثناست بنگالدش من کشور که بگویم خوشحالی
می پیشرودتا که۰۲1۵).دهد کاهش نصف به را فقر
آزاد بازار چرا ،ندارد سرسختی رقیب هیچ آزاد بازار ایدئولوژی که دنیایی در است؟ اشتباه کار کجای اما و
ملت برخی که حالی در چرا است؟ شده بسیاری عده شکست باعثمی پیش بیشتر ثروت سوی به ها-
ماند عقب جهان از بزرگی بخش ،روندهاست؟
اجتماعی مشکالت حل برای ،فعلیشان شکل به امروز نامحدود بازارهای .است ساده بسیار پاسخ
نشده طراحیو جرم ،فساد ،آلودگی ،بیماری ،فقر مثل مشکالتی حتی است ممکن ،برعکس و اند
مل مرزهای فرای آزاد بازارهای آن در که هستم شدن جهانی ایده حامی من .دهد افزایش را نابرابریی
می خودبین تجارت و روندمی ممکن را کشورها بین سرمایه جریان و المللدولت و سازنداز حمایت با ها
شرکتبین هایمی تنظیم را مالیاتی و مالی قوانین المللیتجاری اصل یک عنوان به شدن جهانی .کنند
میداشته فقرا برای بسیاری منافع تواندمشی خط و نظارت بدون اما .باشداین شدن جهانی ،مناسب
.باشد مخرب بسیار که دارد را توانایی
می دنیا تمام از که خط هزاران با است بزرگ راه آزاد یک جهانی تجارتو راهنمایی چراغ هیچ اگر .گذرد
نداشته وجود سرعت برای محدودیتیماشین اندازه برای محدودیتی و باشدخط نشانگر و هاموجود ها
آ تمام ،نباشدکامیون با راه زادمی پر جهانی بزرگ اقتصادهای بزرگ هایکوچک خودروهای و شود-مانند
مزرعه یک باری وانتکالسکه یا و دارکوچک های-.شد خواهند خارج راه آزاد از همگی
ردُب شدنی جهانی اینکه برای-داشته ردُبرفت قوانین باید ،باشیمپلیس نیز و کنیم وضع عادالنه وآمد
داشته عادالنه راهنمایی وعالئممی که قانونی .باشیممی را چیز همه "قویترین گویدقوانینی با باید "گیرد
داشته وجود راه آزاد این در نیز فقرا برای جایی تا شود جایگزین عادالنهآزاد بازار ،صورت این غیر در .باشد
.بود خواهد مالی امپریالیسم کنترل در جهانی
ص همین بهمنطقه و ملی ،محلی بازارهای ،ورتحمایت فقرا منافع از که دارند منطقی قوانین به نیاز ای
می راحتی به ثروتمندان ،کنترلی چنین بدون .کندمنفی تأثیر .دهند تغییر خود نفع به را شرایط توانند
سرمایهشرکت در :است مشاهده قابل روز هر طرفه یک داریکارخانه که هاییخود هایدرکشورهایی را
می قرارمی )کودکان جمله (از ارزان کارگر که دهندسود تا بگیرد قرار استفاده سوء مورد بسادگی توانند
شرکت در شود؛ تولید بیشتریمی آلوده را زیست محیط و هوا ،آب که هاییکسب بیشتری سود تا کنند
کمپین و فریبنده بازاریابی در کنند؛محصوال که تبلیغاتی هایمی تبلی را غیرضروری یا و مضر ت.کنند
10. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
01
بخش در را منفی اثر این ما ،چیز هر از بیش ومی اقتصاد از هاییمی نادیده را فقرا کلی طور به که بینیم-
بی را جهان جمعیت از نیمی و گیرندمی ارزشبخش این در تجارت .پندارندلوکس محصوالت فروش روی ها
ن الزم را آنها که کسانی بهمی تمرکز دارندمی حاصل کار این از بیشتری سود که چرا کند.شود
الهام برای مرجعی عنوان به ،آزاد بازارهای به منعنوان به نه ،دارم باور همه برای آزادی و بخشی
و اروپا ،شمالی آمریکای در جهان ثروتمند کشورهای .کوچک الیت یک انحطاط و فساد برای معمارانی
،آسیا از بخشیانرژی ازبرده فراوان سود آزاد بازار از حاصل پویایی و باال بازده ،خالق هایتمام من .اند
داده اختصاص این به را زندگیممانده محروم آن از که مردمی به را امتیازات این که امآنهایی به ،برسانم اند
می صحبت بازار درباره تاجران و اقتصاددانان که هنگامی کهًالاص کنندنمی حساب بهنشان من تجربه .آیند
میمی دارد که قدرتی دلیل به آزاد بازار که دهدرا زیست محیط مسائل و جهانی فقر مثل مشکالتی تواند
می تضمین و تأمین را سهامدارانش ثروتمندترین مالی منافع تنها که زمانی تا نه اما ،کند حل.کند
است؟ مشکل این حل راه دولت آیا
بسیاریکه دارند را تصور ایننمی بازار اگرمی دولت ،کند حل را اجتماعی مشکالت تواندحالی در .تواند
شرکت کهدولت ،دارند اختصاص فردی سودآوری به خصوصی هاینمایندگی را جامعه منافع که است قرار
می نظر به منطقی ،بنابراین .کندکالن اجتماعی مشکالت باشیم داشته انتظار که رسدحل دولت را
دولت از بسیاری ،محلی و ملی سطح در .نمایدکرده عمل خوب هادر ویژه به خوب عملکرد این .اند
تاریخچه کاپیتالیسم که صنعتی کشورهایدولت و دارد دراز بس ایتوانسته دموکراتیک هایسیاست اند-
پیاده آزاد بازار روی مناسبی تنظیمی هایدا مصداق بیشتر ،بکنند سازیکه داشت نظر در باید اما .رد
.نیست کافی آنها حل و مشکالت با برخورد برای ،دولت سوی از نیز تجاری عالی تنظیمی رژیم یک حتی
نمیشرکت به توانبلکه ،کنند حل را )(اجتماعی مشکلی تا کرد مجبور را آنها و دارد دستور تجاری های
به ترغیب تا نمود ایجاد مشوقی آنها برای بایدعبارتی به .کنند حل را مشکل بخواهند و شوند آن انجام
نمی رانندگی راهنمایی پلیس و اقتصادی ایست تابلوهای ،دیگر.برسانند هدف این به را ما توانند
دولت که شد این منکر توان نمی البتهمی هاانجام اجتماعی مشکالت با مبازره برای زیادی کارهای توانند
بسیار که چرا ،دهندمی و دارند دسترسی جامعه نقاط تمام به و ،قدرتمند و هستند بزرگمنابع توانند
گسترده مالیروش اگر اما .کنند بسیج هدف این برای را ایمؤثر اجتماعی مشکالت حل برای دولتی های
این همه حال به تا بودمی نشان ما به اقتصادی مشکالت گسترده وجود .بود شده حل مشکالت گونهدهد
نقش اجتماعی مشکالت حل برای دولت نقش بودن ناکافی در بسیاری عوامل .نیست دولت حل راه که
دولت که است مسئله این یکی .دارندمی.باشد همیشگی و بوروکراتیک ،فاسد ،کند ،ناکارآمد تواند
این جمله از دارد عوارضی دولت بسیار مزایایبسیا قدرت و فراوان منابع ،آن بزرگی کهناخواه خواه رش
می جذب خود به هستند ثروت و قدرت کسب برای آن از استفاده سو دنبال به که را افرادی از بسیاری-
می نتیجه در .کنداما ،دهد انجام اجتماعی مشکالت کاهش برای را سهمش باید دولت که گفت توان
نمی تنهایی به دولت.کند حل را مسئله تواند
سازمان سهمغیرانتف هایاعی
دولت از که مردم از بسیاریسازمان و کرده اقدام اجتماعی مشکالت حل برای خود بودند شده ناامید ها-
غیرانتفاعی هایسازمان .کردند تأسیس راشکل غیرانتفاعی هایاسم با و دارند متفاوتی هایهای
11. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
00
می خوانده مختلفیسازمان :شوندسازمان ،غیردولتی هایجامعه ،خیریه هایهایبنیادهای ،خیرخواه
سازمان اما .غیره و بشردوستانهنتوانسته هم غیرانتفاعی هایمشکالت برای کافی حلی راه اند
بی روزافزون تعداد ،جهانی فقر گستردگی .باشند اجتماعیخانمانبیماری ،هاو قحطی ،بومی های
نمی خیریه که است حقیقت این نشانگر فزاینده آلودگیح را مشکل تواندمشکل یک خیریه .کند ل
حمایت به وابستگیش هم آن و دارد اساسیسازمان ،رّیخ و بخشنده افراد مالی هایاداره یا و هاهای
.دارد بسیاری وابستگی اقتصادی اوضاع به خیریه بنابراین .است دولتی
حمایت به وابستگینیازها که کشورهایی در .دارد پی در نیز را دیگری مشکالت مالی هایاجتماعی ی
است گسترده بسیار-آفریقا صحرای جنوب و آسیا جنوب کشورهای ،بنگالدش مانند-برای موجود منابع
از پایدار مالی حمایت برای ثروتمند کشورهای نظر جلب ًالاصو و .است محدود و کم بسیار خیریه امور
می مشکل دوردست کشورهایمثبت کارهای تمام وجود با ،طورکلی به .باشدسازمان که یهای
می انجام خیریه و غیردولتی ،غیرانتفاعینمی ،دهندکه چرا کنند حل را جهان اجتماعی مشکالت توانند
سازمان این ذاتمی ناممکن را مشکالت حل که است شده تعریف صورتی به ها.کند
چندجانبه مؤسسات-توسعه نخبگان
سازمان از دیگری نوععنوان به که دارد وجود هامی شناخته چندجانبه مؤسساتدولت توسط آنها .شوند-
می مالی تأمین و حمایت هادر اقتصادی توسعه توسط فقر بردن بین از هم مأموریتشان .شوند
نیم ثروتمند و پیشرفته کشورهای از که است کشورهاییافتاده عقب شمالی کرهاین میان در .اند
شاخص همه از جهانی بانک مؤسساتب .است تربنگاه که دارد خصوصی بخش برای مرکز جهانی انک
بین مالیدنبال را جهانی بانک جهت که هستند نیز محلی توسعه بانک چهار ،درضمن .دارد نام المللی
می.کنند
نتوانسته چندجانبه مؤسسات این ،عمل در متأسفانه اماپیش اهداف به اندشده بینی.یابند دست شان
دولت همانندآنها ،هامحافظه ،بوروکراتیک نیزخودشان منافع خدمت در اوقات از بسیاری و کند ،کار
غیرانتفاعی مانند .هستندمی مشکل ،ندارند اختیار در کافی بودجه هم مؤسسات این ،هارویشان شود
سیاست ًالمعمو و کرد حسابدر آنها که دالری میلیارد صدها ،نتیجه در .است ناسازگار و متناقض هایشان
دهه طیسرمایه گذشته هایکرده گذاریبی زیادی حد تا اند.است بوده اثر
انحصاری تمرکز طریق از است فقر بردن بین از که را خود هدف ًاعمدت جهانی بانک مثل مؤسسات این
می دنبال کالن اقتصادی رشد رویمنطقه یا کشور در ملی ناخالص تولید اگر که نحوی به ،کنندافزایش ای
یابدمی احساس جهانی بانک ،می رشد این اما .است رسیده هدفش به که کندو باشد کند بسیار تواند
این اما .دارد فقر کاهش در مهمی نقش رشد که نیست این در شکی .باشد نداشته فقرا برای سودی یا
سیاست است اقتصادی رشد افزایش فقر کاهش راه تنها که فکر طرزتمرکز سوی به را گذارانروی
زیرساخت ساختسیاست هدف .است ساخته رهنمون کردن مکانیزه و سازی صنعتی ترویج برای ها-
را فقرا ،تصور این در اما .برگیرد در هم را فقیران که کنند ایجاد اقتصاد در چرخشی که است این گذاران
گرفته نظر در اشیاپتانسیل از ،نتیجه در و اندپتا ویژه به ،آنها فراوان هایچشم فقیر کودکان و زنان نسیل-
نمی آنها .است شده پوشی،سالمتی برای آنها .بگیرند نظر در مستقل بازیگرانی صورت به را فقرا توانند
نمی آنها .نگرانند فقرا اشتغال و تحصیالتمی فقرا که بینندبرای و باشند خوداشتغال کارآفرینانی توانند
،نتیجه در .کنند ایجاد شغل دیگرانپیش که مؤسساتی روی ،رشد راستای در سیاستگذارانوجود تر
12. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
02
داشتهمی تقویتشان و کرده تمرکز اندحفظ و ایجاد برای عاملی مؤسسات آن خود شاید که حالی در کنند
.شوند ایجاد و طراحی فقرا مشکل حل برای جدید مؤسساتی باید ،عوض در .باشند فقر
دا وجود زمینه این در که مشکی دیگرکمک که است کانالی ردمی پرداخت آن طریق از مالی های.شوند
می کار دولت ماشین طریق از انحصاری طور به چندجانبه و دو مالی حامیان همه ًاتقریبکه حالی در ،کنند
می اگرظرفیت از باید بشوند واقع مؤثر خواهندمی آنها .کنند استفاده هم دولت از خارج هایاز توانند
پروژهه.کنند رشد که بگذارند ،بود مثبت نتیجه اگر و کنند شروع کوچک ای
سال این طول درما ،تئوری لحاظ از .کردم تماشا را گرامین بانک و جهانی بانک تجاری روش تفاوت من ها
می انجام کار یک دو هراین به رسیدن برای ما از یک هر که روشی اما .است فقر بردن بین از که دهیم
اتخ هدفکرده اذگیرنده وام اگر که است داشته باور همیشه گرامین بانک .است متفاوت بسیار ایمای
گیرندگان وام با مشکلی ما اگر .کنیم کمک او به که ماست مسئولیت ،دارد وام بازپرداخت برای مشکلی
می خود با ،داریمسیاست در ًاحتم ما .دارد حق او و ماست از مشکل که گوییمم خود هایداشته شکلی-
برمی بنابراین .ایممی اصالح را خود و گردیمانعطاف بسیار را قوانینمان ما .کنیممی تعریف پذیرتا کنیم
وام نیازهای با را آنها بتوانیم.کنیم تنظیم گیرندگان
وام مامی تشویق را گیرندگانمی ما .کنند کار چه وامشان با که بگیرند تصمیم خودشان تا کنیمخواهیم
و کار تجربه که این دلیل به ورزد امتناع وام گرفتن از کسی اگر .هستند مهم که کنند احساس آنها که
می تشویق را او ما ،ندارد تجارتمی وام او به و کند شروع را خود کوچک تجارت تا کنیمحمایتش تا دهیم
خوش آنقدر کسی اگر که است این جهانی بانک با ما تفاوت .کنیمبا شانسحمایت آنها توسط که شد
می را پول وی به آنها ،شود مالیمی نیز آموزش و برنامه و اصول ،ایده او به کنارش در اما .دهندکه دهند
آموزش که است این او کار .کند چه پول آن باپروژه ،نظارت همه این وجود با .کند دنبال را هاآن همیشه ها
نمی پیش بوده قرار که طورا در و رودکمک که کشوری ،میان ینمی سرزنش کرده دریافت را ها.شود
تفاوت هم سازمان دو این تشویقی سیستم درپنج سیستم یک گرامین بانک در ما .دارد وجود عمده های
شعب و کارکنان برای که داریم تشویق و ارزیابی ستارهبانکبازپرداخت نرخ ما کارمندان از یکی اگر .است
1۲۲بر را درصدیوام همه ایًال(معمو گیرندگان2۲۲می سبز ستاره کند حفظ )نفرطول در وی اگر .گیرد
می دریافت هم دیگر ستاره یک ،کند تولید سود کارشوام باالی مقادیر از بیشتر او اگر .آبی ستاره :کند-
می دریافت سومی ستاره ،بگیرد سپرده ،هایشکند حاصل اطمینان او اگر .بنفش ستاره :کندفرزندان که
وام همهمی مدرسه گیرندگانشمی را چهارم ستاره ،روندقهوه ستاره :گیردوام همه اگر ،نهایت در و ای-
می قرمز ستاره ،یابند نجات فقر از گیرندگانشمی کارمندان .گیردستاره توانندسینه روی را هاهایشان
می افتخار آن به همه و است بزرگی موفقیت این .بگذارندکنبا کارمندان موفقیت جهانی بانک در اما .ند
وامکرده مذاکره موفقیت با که هاییاندمی سنجیدهشودوام آن اثر نه ،سیستم من نظر به ،بنابراین .ها
بین صندوق و جهانی بانک مثل مؤسساتیهمین باید .شود اساسی اصالح باید پول المللیمتذکر جا
دو این شدن بسته موافق من که شوممی و نیستم مهم نهاد.شوند اصالح آنها خواهم
مـسئولیتشرکت اجتماعیها
شرکت از درخواست است شده داده اجتماعی مشکالت به که دیگری پاسخمـسئولیت قبول برای ها
سازمان .است اجتماعیشرکت ،سیاستمداران و اجتماعی فعاالن ،غیردولتی هایقرار فشار تحت را ها
13. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
03
دادهسیا تا اندستقیمت ،تولید کیفیت ،زیست محیط ،کارگران قبال در را خود هایمنصفانه تجارت و گذاری
شرکت ،بیشتر سود عنوان تحت دور چندان نه زمانی تا .بودند موفق امر این در هم حدی تا .کنند اصالحها
می استثمار را کارگرانشانمی تقلب تولید در ،کردندآل بسیار را زیست محیط و کردندمی ودهاما .ساختند
سیاست یمن به این و است یافته کاهش بسیار امر این پیشرفته کشورهای در ویژه به ،امروزههای
دولت تنظیمیمـسئولیت جنبش نیز و هاشرکت اجتماعیشرکت علیه تبلیغات دلیل به .است هاهای
رسانه و اینترنت در جامعه مخربشرکت اکثر امروزه هامی هاا خواهند.دهند ارائه مثبتی تصویر خود ز
مـسئولیتشرکت اجتماعیمـسئولیت آن در که نخست شکل :دارد اصلی شکل دو هاطور به اجتماعی
می رعایت ضعیفشرکت .شود:دارند عقیده شکل این در ها(مگر نکنید وارد خسارت زمین کره و مردم به
از .)باشد سود کردن قربانی معنی به آن که اینشرکتمـسئولیت از که هاییشرکت اجتماعیبه ها
می پیروی ضعیف شکلمی انتظار ،کنندزباله ،نفروشند را خود ایراددار کاالهای تا رودکارخانه هایهایشان
.ندهند رشوه دولتی مقامات به و نریزند غیره و دشت و رود در را
مـسئولیت دوم شکلشرکت اجتماعیمی که است آن قوی شکل ،هاگوی:دزمین کره و مردم برای
می که زمانی (تا بدهید انجام خوب کارهای.)دهید انجام را آن سود کردن قربانی بدون توانیدشرکتهایی
می پیروی روش این از کهمی ادامه خود تجارت به که حالی در ،کنندفرصت دنبال به ًامرتب دهندهایی
مثال برای .برسانند سود نیز بقیه به تا هستندزیست محیط دوستدار محصوالت روی است ممکن آنها ،
فرصت یا ،کنند کارطرح و آموزشی هایطرح از یا و بگذارند کارکنانشان اختیار در سالمت هایکه هایی
.کنند حمایت است تجاری عملکرد شفافیت شدن بیشتر حامی
مـسئولیت متأسفانه اماشرکت اجتماعی.نیست کافی مشکل حل برای نیز هامـسئولیت مفهوم
شرکت اجتماعیخودشان سود افزایش برای آن از بسیاری ،است شده طراحی خوبی اهداف با گرچه ها
می استفاده سومی چه هر :است این آنها فلسفه .کننداستثمار با حتی کن بیشتر را سودت توانی
بد اختصاص اجتماعی اهداف به را سودت از کمی بسیار مقدار سپس .کارکنانتکه کن ایجاد بنیادی یا ه
می عموم اطالع به که کن حاصل اطمینان سپس و بکند را کار این.هستید بخشنده چه شما که رسد
می دیده کمتر جدید نسل در مسئله این البتهارتقا مدیریتی سطوح به جدید نسل که چنان هم و شود
می پیدامـسئولیت ،کنندشرکت اجتماعیپررنگ نیز هامی ترشو.د
مـسئولیت ،کلی طور به اماشرکت اجتماعیانتخاب مدیر عنوان به که کسانی :دارد عمده مشکل یک ها
میمی انتخاب هدف این با شوندسود افزایش معنی به این که دهند افزایش را شرکت ارزش که گردند
سهام به نسبت آنها قانونی مسئولیت این یعنی .استمعتق بسیاری .است شرکت دارانکه دند
مـسئولیتشرکت اجتماعینشان تجربه کرد؟ باید چه باشند تضاد در اگر اما .نیستند تضاد در سود با ها
میمی پیروز سود همیشه حالتی چنین در که دهداتومبیل تولید اینکه وجود با مثال برای .شودهای
ک این دلیل به ،است مضر بسیار زیست محیط برای و جامعه برای اس.یو.ویمحبوب و سودآور بسیار ه
کارخانه ،هستندماشین هایهم سازیمی تولید را آنها چنانصاحبان که نیست معنی بدین این .کنند
مرکز در و تجارت اصلی هدف سوددهی که است این مشکل بلکه ،هستند بد و خودخواه ،حریص تجارت
.است کاپیتالیسم
14. فقر بدون جهانی–یونس محمد دکتر نوشته
04
ازطبیعت محدود دیدی کاپیتالیسم کلی طور بهمی عدیُب تک موجودی را او و دارد بشرپی در تنها که بیند
پایه عدُب این روی نیز آزاد بازار مفهوم .است سود ساختن بیشینهتئوری .است شده گذاریرایج های
پایه انسان دیدن بعدی تک اصل همین روی نیز اقتصادیاز متفاوت بسیار واقعیت اما .است شده گذاری
مردم .است تئوری ایناولویت ،باورها ،احساسات که دارند بعد چندین بلکه نیستند بعدی تک موجوداتها
می ایجاد متفاوت رفتاری الگوهای ومی نشان این و کندبه فکر به همه که ندارد وجود اجباری که دهد
یا توسعه نیمه ساختاری کاپیتالیسم که است این بیانگر مسئله این .باشند سودشان رساندن حداکثرفته
این در و داردمی آورده میان به "اجتماعی کار و "کسب جدید مفهوم که است جا.شود