1. Òðàíñôîðìàòîðûí îðëóóëãûí ñõåì, ¿íäñýí òýãøèòãýë,
âåêòîðûí äèàãðàìì. Òóñãàé çîðèóëàëòûí òðàíñôîðìàòîð.
Ãóðâàí ôàçûí Òðàíñôîðìàòîðûí á¿ëãèéí õîëáîëò
Òðàíñôîðìàòîðûí îðóóëãûí á¿ä¿¿â÷
Òðàíñôîðìàòîð íü õîîðîíäîî ñîðîíçîí õîëáîîòîé õî¸ð öàõèëãààí
õýëõýýíýýñ òîãòäîã. Ïðàêòèê äýýð ºãºãäñºí, U2 õ¿÷äëýýð ÿíç á¿ðèéí à÷ààëàëûí
¿åä U2 õ¿÷äýëèéã îëîõ øààðäëàãà ãàðäàã. Åð íü òðàíñôîðìàòîðò òîîöîî õèéõèéí
òóëä ò¿¿íèé îðëóóëãûí á¿ä¿¿â÷èéã àøèãëàõ íü õàìãèéí òîõèðîìæòîé.
Òðàíñôîðìàòîðûí îðëóóëãûí á¿ðýí á¿ä¿¿â÷èéã çóðàã 8.3à äýýð ¿ç¿¿ëýâ.
Òºäèéëºí íàðèéâ÷ëàë øààðäàãäàõã¿é ïðàêòèê òîîöîîíä ò¿¿íèé îðëóóëãûí
õÿëáàð÷èëñàí á¿ä¿¿â÷èéã àøèãëàæ áîëíî.
Òðàíñôîðìàòîðûí õî¸ðäîã÷ õ¿÷äëèéí
ººð÷ëºëò áà ãàäààä õàìààðàìæ
Òðàíñôîðìàòîðûí õîîñîí ÿâàëò áà à÷ààëàëòàé ¿å¿äèéí õî¸ðäóãààð îðîîìãèéí
çàëãóóð äýýðõ õ¿÷äýë¿¿äèéè àðèÔìåòèê ÿëãàâðûã ò¿¿íèé õî¸ðäîã÷ Δ U ãýíý.
ΔU = U 20 − U 2 .
Ïðàêòèêò õî¸ðäîã÷ õ¿÷äýëèéí ºâð÷ëºëòèéã òîäîðõîéëîõîä äàðààõ òîìü¸îã
àøèãëàäàã.
ΔU = βI1H ( Rσ Cosϕ 2 + X σ Sinϕ 2).
Òðàíñôîðìàòîðûí U2 õ¿÷äýëèéí I2 ã¿éäëýýñ õàìààðñàí õàìààðëûã ãàäààä
õàìààðàìæ ãýíý. 4-ð çóðàã äýýð 3 òºðëèéí øèíæ ÷àíàðòàé.
à÷ààëàëòàé ¿åèéí ãàäààä õàìààðàìæóóäûã õàìààðóóëàâ. Áàãòààìæ øèíæòýé
à÷ààëëûí ¿åä 11 2 õ¿÷äýë õîîñîí ÿâàëòûí ¿åèéí 11 20 õ¿÷äëýýñ èõ áàéæ áîëîõ
ì.
1

2. Áîäëîãî 2. Òðàíñôîðìàòîðûí îðëóóëãûí á¿ä¿¿â÷èéí õºðâ¿¿ëýãäñýí
õî¸ðäóãààð
îðîîìãóóäûí R2'=1,66Îì; Õ2'=10,8Îì; I2'=1,44À: U2'=210Â áîë òýäãýýðèéí
æèíõýíý óòãóóäûã îë. Ñ¿ëæýýíèé õ¿÷äýë 11,=220Â, íýã îðîîäîñò îíîãäîõ
õ¿÷äýë
11â=2Â/îðîîäîñ, õî¸ðäóãààð îðîîìãèéí îðîîäîñ W2=34B
Áîäîëò. U2=UâW2=2õ34=68; ê=U,/U=220/68=3,24;
R2=R2'/ê=1,66/3,24=0.51 Îì; Õ2=Õ2'/ê=10,8/3,24=3,330ì;
I2=ÊI2'=3,24õ1,44=4,67À; U2=U2'/ê=210/3,24=64,8Â.
Ãóðâàí Ôàçûí òðàíñôîðìàòîð áà
òðàíñôîðìàòîðûí õîëáîëòûí á¿ëýã
Ãóðâàí Ôàçûí ã¿éäëèéã õóâèðãàõûí òóëä ãóðâàí Ôàçûí òðàíñôîðìàòîð
õýðýãëýíý. Ãóðâàí Ôàçûí òðàíñôîðìàòîð íü íýã Ôàçûí ãóðâàí òðàíñôîðìàòîðûã
íýã åðåíõèé ñèñòåìä íýãòãýñýí õèéöòýé áàéíà. Ãîë òºëºâ ãóðâàí øèëáýò ãóðâàí
Ôàçûí òðàíñôîðìàòîð õýðýãëýíý (Çóðàã 8.5).
Îðîîìãóóä îä (V) áó ó ãóðâàëæèí (À) õîëáîëòîîð õîëáîãäîíî. 8.5-ð çóðàã
äýýð õî¸ð îðîîìîã õîåóëàà îä õîëáîëòòîé áàéíà.
Çóðàã 8.4 Çóðàã 8.5
Íýã øèëáýíä áàéðëàñàí îðîîìãóóäàä Ôàçààðàà äàâõàöñàí ÖÕÕ -
óóä èíäóêöëýãäýíý. Èæèë íýðèéí ºíäºð áà íàì õ¿÷äëèéí îðîîìãóóäûí
øóãàìûí ÖÕÕ,
Æèøýý íü áà Ôàçààðàà äàâõöàõ áóþó ýñâýë 30˚, 60˚, 90˚………330˚ øèëæèëò áàéæ
áîëíî.
2

3. ºíäºð áà íàì õ¿÷äëèéí îðîîìãóóäûí èæèë íýðòýé øóãàìûí ÖÕÕ - ¿¿äèéí
õîîðîíäîõ ºíöºã òðàíñôîðìàòðûí õîëáîëòûí á¿ëãèéã òîäîðõîéëíî. Ýíý ºíöºãèéí
õýìæýýã íýã íýãæèä 30 õàðãàëçàõ òîîãîîð òýìäýãëýíý. Æèøýý íü 8.6 ð çóðàã äýýð
¿ç¿¿ëñýí Y/∆ õîëáîëòòîé òðàíñôîðìàòðûí õîëáîëòûí á¿ëýã 150˚:30˚=5 áóþó Y/∆-5
8.7 ð çóðàã äýýð ¿ç¿¿ëñýí òðàíñôîðìàòðûí õîëáîëòûí á¿ëýã 180˚:30˚=6 áóþó Y/∆-6
áàéíà.
3

4. Òðàíñôîðìàòîðûí àøèãò ¿éëèéí êîýÔÔèöèåíò
Òóõàéí à÷ààëëûí ¿åä òðàíñôîðìàòîðûí õýðýãëýã÷èä ºã÷ áàéãàà Ð2 àøèãòàé
÷àäëûã ñ¿ëæýýíýýñ ò¿¿íèé àâ÷ áàéãàà Ð, àíõäàã÷ ÷àäàëä õàðüöóóëñàí η õàðüöààã
òðàíñôîðìàòîðûí àøèãò ¿éëèéí êîýÔÔèöèåíò ãýíý.
P2
η= ;
P1
Õó÷íèé òðàíñôîðìàòîðò îéðîëöîîãîîð ò!=0,95-0,99 áàéäàã ó÷èð òóóíèéã
òîäîðõîéëîõîä åíäåð íàðèéâ÷ëàë øààðäàãäàíà. Ýíý çîðèëãûã õàíãàõûí
òóëä ïðàêòèêò äàðààõ òîì ¸îã àøèãëàæ òîîöîî õèéäýã:
P2 βS H Cosϕ3
η= = ;
P β S H Cosϕ 2 + P0 + β 2 Pδ
1
Áîäëîãî .5. Õýâèéí Sí = 6,Çê ÷àäàëòàé òðàíñôîðìàòîðûí àëäàãäàë
õîîñîí ÿâàëòûí ¿åä Ðî = 26,5Âò, áîãèíî õîëáîëòûí ¿åä 128Âò áàéâ. ÷àäëûí
êîýÔÔèöèåíò ÑîçÔ2 = 0,8 áîë òðàíñôîðìàòîðûí õýâèéí à÷ààëàëòàé ¿åèéí
àøèãò ¿éëèéí êîýÔÔèöèåíòûã òîäîðõîéë.
Áîäîëò. Õýâèéí à÷ààëàëòàé óåä β=1 òóë
1 * 6300 * 0.8
η= = 0.97
1 • 6300 * 0.8 + 26.5 + 1 *128
8.10. Òðàíñôîðìàòîðûí õèéö áà òºðºë
Õ¿÷íèé ãóðâàí Ôàçûí òðàíñôîðìàòîð èõýâ÷ëýí òîñîí õºðãºëòòýé õèéãääýã.
Îðîîìîã áàéðëàñàí ãóðâàí øèëáýò ãàí çóðõýâ÷ õóóäàñ ãàíãààð íÿãò òàãëàãäàíà
Ñàâ òðàíñôîðìàòîðûí òîñîîð ä¿¿ðãýãäýíý. ºíäºð áà íàì õ¿÷äëèéí
îðîîìãóóäûí ãàðãàëãóóä òðàíñôîðìàòîðûí òàãàíä áýõëýãäñýí âààðàí
òóñãààðëàã÷ààð ãàäàãø ãàðíà. Àæèëëàãààíû ÿâöàä òðàíñôîðìàòîðûí òîñ
õàëæ , òýëýõ ó÷èð òðàíñôîðìàòîðûí äýýä òàã äýýð òðàíñôîðìàòîðòàé
õîîëîéãîîð õîëáîãäñîí òýëóóð ñàâ áàéðëàíà.
Òðàíñôîðìàòîðûí òîñ òóñãààðëàõ áà õºðãºõ õî¸ð ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý.
4