Sheets Gastcollege Windesheim 15 oktober 2012.

1. Manoeuvreren
in een dynamische
omgeving
Verandermanagement
in de Rijksoverheid
Gerwin Woelders
Programmamanager
0

2. Inhoud
Gastcollege verandermanagement Rijk
▪ Rijk en Agentschap NL
▪ Cultuur en verandering
▪ Praktijk, digitaal uitvoeren
1

3. Rijk
Gastcollege verandermanagement Rijk
• 138,5 duizend fte waarvan 77 % in de
uitvoeringsorganisaties
• € 7,3 miljard personele kosten
• 428 overheidsinstellingen
• € 44.000 gemiddeld salaris
• Gemiddelde leeftijd 46,1 jaar
2

4. Leeftijd
Gastcollege verandermanagement Rijk
Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk 2011
3

5. Agentschap NL
• Onderdeel Ministerie Economische Zaken, Landbouw en
Innovatie, eigen directeur generaal uitvoering.
Gastcollege verandermanagement Rijk
• Ontstaan uit verschillende fusies: Senter, Novem, NSO,
EVD, Octrooicentrum, CBI, TWA, NFIA, NBSO, …
• 5 vestigingen: Den Haag, Zwolle, Utrecht, Rijswijk en
Sittard.
• 461 opdrachten: subsidies, advies, fiscaal, kredieten en
garanties, octrooien, vergunningen, contracten, …
• ca. 5,6 miljard ‘omzet’
• 23 opdrachtgevers
• Van ca. 2.500 medewerkers naar 1.993 in 2012 en
dalende, gem. leeftijd omhoog naar 47.
• € 255,2 miljoen uitvoeringskosten = 14,9%
• Klanten: burgers, ondernemers en overheden

6. Maatschappelijke impact
• Ondernemingen investeren in één jaar € 2.600.000.000 in
energiezuinige en milieu vriendelijke technieken
• € 5.570.000.000 aan buitenlandse investeringen aangetrokken
Gastcollege verandermanagement Rijk
naar Nederland sinds 2009
• Meer dan 21.000 bedrijven investeren jaarlijks € 3.500.000.000 in
R&D
• 74.000 bedrijven krijgen jaarlijks advies en informatie over
internationaal ondernemen
• € 675.000.000 aan marktinvesteringen in energie-innovatie
uitgelokt.
• In 2011 een productie van 9.900.000.000 Kilowatt uur aan groene
stroom, genoeg voor het jaarverbruik van 2.900.000 huishoudens
• € 143.000.000 aan private R&D investeringen door
innovatiekrediet
• In één jaar 400.000 meldingen en vergunningaanvragen verwerkt
voor straling, transport en bodem.
• Nederland in de top 5 van Europese octrooiaanvragers, wereldwijd
in de top 10

9. Organisatiesituatie
• Aanmerkelijke afname regelingen (minder
Gastcollege verandermanagement Rijk
subsidies meer generiek) > nieuw kabinet?
• Personeelsreductie van 40%
• Reorganisatie en kanteling
• Fusie Agentschap NL en Dienst Regelingen
(2012 – 2015)
• Overheveling van interne IT naar DICTU
• Herinrichting IV-huishouding (IM)
• Autonome opdrachten

10. Uitdagingen Rijksoverheid
Gastcollege verandermanagement Rijk
Geen helder zicht op Rigide IT en lastige
Compacter en efficiënter
organisatieprocessen en -prestaties projecten – afnemend
vertrouwen
Vergrijzing en Verkokerde organisaties Traditioneel management
Kwaliteit personeel
9

11. Inhoud
Gastcollege verandermanagement Rijk
▪ Rijk en Agentschap NL
▪ Cultuur en verandering
▪ Praktijk, digitaal uitvoeren
10

12. Gastcollege verandermanagement Rijk
Gedrag
11
G.R. Stephenson (1967)

13. Gastcollege verandermanagement Rijk
Verandering en innovatie
12

14. Visie?
Gastcollege verandermanagement Rijk
“Every generation faces different
problems and every generation must
come up with new solutions.”
John F. Kennedy (1962)
13

15. 7 circle model of organisational performance
Gastcollege verandermanagement Rijk
© Van der Loo INSEAD
14

16. Wat maakt een leider voor verandering?
Gastcollege verandermanagement Rijk
Having a deep understanding of one’s
ambitions, strengths, weaknesses, ne
eds and drives as well as their effect
on others
Daniel Goleman - Harvard Business Review
15

17. Jezelf en anderen kennen?
“Whatever the circumstances of your
Gastcollege verandermanagement Rijk
life, the understanding of type can
make your perceptions clearer, your
judgments sounder, and your life
closer to your heart’s desire.”
Isabel Briggs Myers
16

18. 4 MBTI-dichotomieën
Waar richt u uw
Gastcollege verandermanagement Rijk
aandacht op? Wat
geeft u energie?
Aan welk soort
informatie besteed u
aandacht?
Hoe verwerkt u
informatie en hoe
neemt u beslissingen?
Aan welke levensstijl
geeft u de voorkeur?
17

19. MBTI en verandering
Klopt het
Borging
IS IN
Gastcollege verandermanagement Rijk
Praktisch
ES EN Energie en wil
18

20. MBTI en beïnvloeden
Waarschijnlijk niet effectief onder normale omstandigheden
Goede benadering, maar waarschijnlijk niet de beste keuze
Een meer geschikte benadering voor mensen met deze voorkeuren
De beste benadering onder normale omstandigheden
Gastcollege verandermanagement Rijk
ISTJ ISTP ESTP ESTJ INTJ INTP ENTP ENTJ ISFJ ISFP ESFP ESFJ INFJ INFP ENFP ENFJ
1) Legitimeren
2) Logisch
overtuigen
3) Beroepen op
vriendschap
4) Socialiseren
5) Consulteren
6) Stellen
7) Beroepen op
waarden
8) Modelleren
9) Uitwisselen
10) Alliantie
bouwen
© McKinsey & Company
19

21. Inhoud
Gastcollege verandermanagement Rijk
▪ Rijk en Agentschap NL
▪ Cultuur en verandering
▪ Praktijk, digitaal uitvoeren
20

22. Gastcollege verandermanagement Rijk
Visie DG Uitvoering

23. Opdrachtverlening door MinEL&I
(Agentschap NL brede offerte bundel)
Gastcollege verandermanagement Rijk
Het programma heeft als belangrijke doelstelling om
3-5 regelingen in 2012 digitaal te gaan ondersteunen.
In uw nadere toelichting geeft u aan dat u niet eerder dan In kwartaal 3 2012 gaat
implementeren. Er zijn echter nog veel onzekerheden.
Ik ga akkoord met uw voorstel om bij de 4M rapportage inzicht te verschaffen in de
regelingen die eind 2012 geïmplementeerd kunnen worden.
In de 4M rapportage besteedt u aandacht aan de financieringsmogelijkheden en
verwachte besparingen voor de offerte 2013.

24. Organisatievolwassenheid
Transparantie
Prestaties Naar?
Flexibiliteit
Ketengericht
Zaakgericht
Via
Procesgericht
Van Productgericht
Taakgericht Tijd
Fase organisatie ontwikkeling
Eigenaarschap
Silo’s Procesbewust Verbetering Klantvraag centraal Klantbehoefte
Procedureel Structuur, TVB, Generieke IT: Multichannel centraal
Trefwoorden: Papierfabriek, dossie Compliance Workflow, Digitaliseri Flexibele zaaksturing Integratie en
rs. Product/dienst ng Digitaal afstemming
Ad-hoc centraal Efficiency van PDCA, Transparantie
levering
© 2011 Capgemini
23

25. Gastcollege verandermanagement Rijk
Nieuwe organisatiestructuur

26. Uitgangspositie
• Succesvolle pilot ‘digitaal uitvoeren’ met 3 regelingen
• Na 3 jaren ‘digitaal uitvoeren’, 3 projectleiders, geen
Gastcollege verandermanagement Rijk
resultaat
• IT is opdracht gestuurd. Elke opdracht eigen (IT-)budget
en besluitvorming waardoor zeer divers
digitaliseringniveau, van geheel digitaal tot geheel
papier.
• Resulterend in >1.200 applicaties, > 60 klantportalen,
>77 websites, etc.
• Versnippering en hoge beheerkosten en geen zicht op
alle lopende licenties.

27. Scope Digitaal Uitvoeren
Volledig
digitale
uitvoering
Klant Medewerker
(Functioneel) Beheerder

28. Gedifferentieerd per procestype (conform CRD RUS)
(inrichting, sturing en IT, veranderkundige aanpak)
Onvoorspelbaar Collaboratieve Coördinatie
(ondersteunt door groupware & social media
H
Zaakgericht werken
(ondersteunt door adaptive
Voorspelbaarheid/ case management technology)
Benodigde
Vrijheidsgraden
M
Procedurele afhandeling
(ondersteund door workflow technologie)
Directe
L afhandeling
Zeer voorspelbaar
Gestructureerd
L M H
Een indeling van diensten Kennis- en samenwerkingsintensiviteit
Les: diensten verschillen en vragen daarom om verschillende werkpatronen.
Elk werkpatroon heeft een andere procesinrichting en aansturing
© 2011 Capgemini

29. Komende jaren? Plateauontwikkeling
Gastcollege verandermanagement Rijk
Plateau 5
Afronding
2015 DGU
Klaar voor integratie
Plateau 4
Integraal uitvoeringsplatform
2014 Uitvoeringsplatform klaar
Processen in beheer
Plateau 3
Verdere uitrol
2013 Doorontwikkelen processen,
systemen en cultuur
Plateau 2
Uitvoeringsplatform
2012 1e 3-5 opdrachten digitaal
Vorming DGU
Plateau 1
Organisatievernieuwing
<2011 Meer Jaren Programma
eDienstverlening

30. Dilemma’s en knelpunten
Gastcollege verandermanagement Rijk
• Verscheidenheid aan veranderingen
• Organisatiecultuur en –historie
• Volwassenheid en kennis

31. Zie jij deze veranderingen zitten?
• Maak jij Nederland bestuurbaar?
•
Gastcollege verandermanagement Rijk
Inspelen op de Nederlandse economie?
• Omgaan met politiek?
• Vooral op ‘in control’ gerichte omgeving?
• …
• http://www.werkenvoornederland.nl
30

32. Dank!
Gastcollege verandermanagement Rijk
“To improve is to change;
to be perfect is to change often”
Winston Churchill
gerwin.woelders@agentschapnl.nl
nl.linkedin.com/in/gerwinwoelders
https://twitter.com/GerwinWoelders