އ ަތްމުކުޙ ީޢުރަޝ ެގިއަދރޯ ުޟުރަފ - Maldive Dhivehi
- 2. 2
ުތްސިރުހިފ
*ްފީރުޢަތ ެގިއަދޯރ
*ަނާމ ީޢުރަޝ ެގިއަދޯރ
*ުލީލަދ ެގުމަކިވްއެރުކުޟުރަފަދޯރ
*ްނަކްތާމ ެގިއަދޯރ ެގުހަމެއ ިއާހަމްނާޟަމަރ
*ްއަތުޠުރަޝ ެގުމުވ ުބިޖާވ ަދޯރ
*ްއަތުޠުރަޝ ެގުމުވ ަޙްއަޞ ަދޯރ
*ްއަތްނުކުރ ެގިއަދޯރ
*ްއެއަބ ްނެހިނެހެއ ާވިއަފިޅުގ ިއާއެއ ިއާކަތްއަތްނަކާރުކުދިސާފ ަދޯރ
ްއަތްމުކުޙ
*ާރާފްއަކ ެގިއަދޯރ
*ަދޯރ ާލްށޮކޫދ ިއަފިހުނ ިއަގުހަމްނާޟަމަރ
*ްއަތްއަތްނަކ ާވްނެގެވަހޫރުކަމ ްށައ ާއިރެވަދޯރ
*ިތެކަތ ޭލްއެގުނ ަދޯރ ްސަޔިވުލިސާވ ްށަޓްއަހެރެތެއ
*ްއަތްއަތްނަކްއެއަބ ާވްނެގެވްތަންނުސ ްނުރުކ ާއިރެވަދޯރ
*ްއަތްއަތްނަކްއެއަބ ުބްއަޙަތްސުމ ްނުލްށޮކޫދ ާޔިރެވަދޯރ
*ުބާވަޖ ިއާލާވުސ ްސީޅާސ ިރެތްނުނޭބ ްށައާޔިރެވަދޯރ
- 3. 3
اﻟﺮﺣﻴﻢ اﻟﺮﲪﻦ اﷲ ﺑﺴﻢ
اﻋﻠﻴﻨﺎ ﻛﺘﺐ اﻟﺬي ﷲ ﻟﺤﻤﺪاﻹﺳﻼم ﻛﺎنأر ﻣﻦ ﺟﻌﻠﻪ و اﻟﺼﻴﺎمو ،
ﻣﻦ ﻋﻠﻰ اﻟﺴﻼم و اﻟﺼﻼةﺑﻠﻎﺑﻪر رﺳﺎﻟﺔﺳﻴ ،و ﺻﺤﺒﻪ و آﻟﻪ ﻋﻠﻰ و ﻣﺤﻤﺪ ﺪﻧﺎ
ﺳﻠﻢو ،ﺑ: ﻌﺪ
ްނިއަދަފުނުވްއެރުކުޟުރަފ ަދޯރ ްށަޗްއަމ ެގްނުހީމ ެގުކަތްތަމްނުއ ްނެހިނެހެއ
ްތާމﷲްނުހީމ ެގުތަމްނުއ ެގުނާފެގުދަމްއަޙުމަދޯރ ްސެވްއަޗްއަމ ެގ
.ެވެށަމުވިރެވާވުޤަތ ެވިތެވުރިބ ްށަޅުފަބިކ ެގާނލަކެއ ީއެއ .ެވެއިވްއެރުކުޟުރަފ
ުކެއާންނެމުޑަނގުޅައ ްއަތްސަވުދ ެގުހަމްނާޟަމަރ ެހަފްނެދ
ިރިއަކ ީކަމުވ ްއެކަތ ުތާމޫލުޢަމ ެނާދެވްނުނޭބ ްނުތޮގޭހޭބިއާއަދޯރ ،ުރިއާދްނުމަވުރާރުކަތ
.ެވެކެމަކ
ްނެހިމްނުމަކ،ުނޫމްޒަމ ިމ ުޑަނގުޅައ ،ެވީތާންނައ ްނުމަވްތާގ ްސަމ ަދޯރ
ްއަޗްއަމ ެގުތާކަޒ ުރުޠިފ ިދައ ،ިއާކަތުމުކުޙ ްއެއަބ ެގޭއ ިއާއަދޯރ ީނާލްށޮކާޞްއާޚ
ްތާމ .ެވެމީށުހާރުކ ްތަކްއަސަމ ޯތޭވެލާވުޅައ ިލައ ްށަކަރަވ ްސެވެމްނޮކ ްސެވﷲެގ
ަފ ިއަގުލާޙ ޭދެއ ްޤީފުއަތ ްނުތަރްޟަޙ.ެވެމަށ
- 4. 4
ްފީރުޢަތ ެގިއަދޯރ
' ާވިއަގުމަކ ްއެޒުފަލ ިބަރަޢ ީކައ " ަދޯރ "الصيام'ެގުޒްފަލިމ
ުޒްފަލިމ .ެވެމުރުހުނަހ ީކައަނާމ ެގުޒްފަލިމ ިއަގުހަބ ިބަރަޢ .ެވެއަނާމ ިހެވިދ
ިރީކ ިއަގިއަނާމ ެގުމުރުހުނަހިތެގުތަރޫސްމަޔްރަމ ެގުނާއުރުޤ26ިއަގުތަޔާއ ަނަވ
ﷲާޢަތ.ެވެއެވިއަފްސިއައުޅުފްސަބިމ ިވްއެރުކީޙަވ ްށަނާފެގްމަޔްރަމ ާލ))ﺎﱠﻣِﺈَﻓ
ِﻦَﻤْﺣﱠﺮﻠِﻟ ُتْرَﺬَﻧ ﻲﱢﻧِإ ﻲِﻮﻟُﻘَـﻓ اًﺪََﺣأ ِﺮَﺸَْﺒﻟا َﻦِﻣ ﱠﻦِﻳَﺮَـﺗﺎًﻣْﻮَﺻَمْﻮَـﻴْﻟا َﻢﱢﻠَﻛُأ ْﻦَﻠَـﻓ
ﺎﻴِﻧﺴِإ((:ީކައަނާމަކަމަހ !ެވެށާނުބ ަމަނެޖްއިނެފ ުކަހީމ ްށައ ާނަމަކ ''ްނުރަވަށ
ުރުދަނ ްށަމުފިހަދޯރ ްށައަބިކ ެގާނލަކްސަރ ަތްނަވްނާމްޙަރ ީރުހިމ ްނެރުހައ
''.ެވެމީތެންނަކޭޅުއ ިއަކްއަދަކަހާވ ިއާކަހީމ ްސެވްއެއ ،ްނެރުހައ ުދައ ާމީވ !ެވެންނެގެނަގ
.ެވެމުރުހުނަހ ިއަކްއަދުނ ަކަހާވ ީކަދާރުމ ެގުޒްފަލިމ ިއަގުތަޔާއިމ
ުރަޝ ެގިއަދޯރީޢާމަނ
،ިއަގުތަޔިނ ެގުމުފިހަދޯރ ްނެރުސްއީލުރުޖަފ ީކައަދޯރ ިއަގުތަޢީރަޝ
.ެވެމުރުހްނެގެވާނަމ ްނުމަކްނަކ ިވިނަފިއަލްއެގ ަދޯރެއ ްނެދްނާދްށަމުއަޖްއިސްއޮއުރިއ
ުލީލަދ ެގުމަކިވްއެރުކުޟުރަފަދޯރ
ިތިރީކ ، ިއާނާއުރުޤ ިތިރީކ ްށަމަކްއެއަދޯރ ުޟުރަފ ީކައަދޯރ ެގުހަމްނާޟަމަރ
.ެވެއެވިއަފްސިއައ ިއަގުޢާމުޖިއ ެގުތަމްނުއ ިއާތަންނުސ ެގާލޫސަރ:ްނާއުރުޤ ިތިރީކ
))ُﻢُﻜْﻴَﻠَﻋ َﺐِﺘُﻛْاﻮُﻨَآﻣ َﻳﻦِﺬﱠﻟا ﺎَﻬﱡـﻳَأ ﺎَﻳَﻳﻦِﺬﱠﻟا ﻰَﻠَﻋ َﺐِﺘُﻛﺎَﻤَﻛُﺎمَﻴﱢﺼاﻟ
- 5. 5
ْﻢُﻜﱠﻠَﻌَﻟ ْﻢُﻜِﻠْﺒَـﻗ ﻦِﻣَنﻮُﻘﱠـﺘَـﺗ((:البقرة183ްނުހީމ ީވްނާމީއ ޭއ " ީކައަނާމ!ެވެނ
ްނިއަދަފުނުވްއެރުކުޟުރަފ ަދޯރ ްއަޗްއަމ ެގްނުހީމ ެގީރުކ ެގްނުހީމިއަބަޔިތ،
ްނުހީމިއަބަޔިތ ީއެއ .ެވެއެޖްއިވެރުކުޟުރަފ ަދޯރ ްސެވްއަޗްއަމ ެގްނުހީމިއަބަޔިތ
'' .ެވެއަކަޓްއަމުވިރެވާވްޤަތ
ްތަންނުސ ެގާލޫސަރ ިތިރީކ
ަގުކަތުޅުފްޘީދަޙ ަނިގ ްށަރަވ ެގާލޫސަރ ިތިރީކްނުތޮގޭހެބ ާއަދޯރ ިއ
ްއެޘީދަޙ ްނިއެރެތ ެގުކަތްޘީދަޙ ުރޫހްޝަމ ެމްނެއ ިއަގޭރެތެގޭއ .ެވެއެވިއަފެވުދިރާވ
.ެވެމަނާލްށޮކްނާޔަބ ިއަގުނަތިމﻗﺎلرﺳﻮلاﷲﺻﻠﻰاﷲﻋﻠﻴﻪوﺳﻠﻢ:
))رﺳﻮل ﻣﺤﻤﺪا أن و اﷲ إﻻ إﻟﻪ أﻻ ﺷﻬﺎدة ،ﺧﻤﺲ ﻋﻠﻰ اﻹﺳﻼم ﺑﻨﻲ
إﻳ و ،اﻟﺼﻼة إﻗﺎم و ،اﷲﺘﺎءاﻟﺒﻴﺖ وﺣﺞ ،رﻣﻀﺎن ﺻﻴﺎم و ،ﻛﺎةاﻟﺰ.((
.ެވެށަޗްއަމ ެގްއެމަކްސަފ ީނަވިއަފެވާނިބ ްނީދްމާލްސިއ '' : ީކައަނާމ ެގުޅުފްސަބިމ
ީއެއ،ﷲީނާފެގުދަމްނަޙުމ ުކެއާމުވިކެހ ްށަމަކަތްނަވުއަކްއެއ ެގﷲ
ްނާޟްމަރ .ިއާމުނިދްތާކަޒ ،ިއާމުރުކުމިއާޤުދާމަނ ،ިއާމުވިކެހްށަމަކާލޫސަރެގުހަމ
''.ެވެމުވުޖްއަޙ ްއަޅުފެގ ،ިއާމުފިހަދޯރ
ުޢާމުޖިއ ެގުތަމްނުއ
ްށައަމަހާދައ ްނެގިށެފްނުތާޔަޙ ީވަބަނ ެގާޔްއިބަނ ުދަމްނަހުމ،ެގުހަމަދޯރ
ިއާމަކްއެއަދޯރ ުޟުރަފ ީކައަދޯރ،ިއާޔްއަގުމަކްނުކުރްއެއ ެގުނީދްމާލްސިއ ީއެއ،ްށައެއ
ްއަތުރުމ ެވުރިފާކ ީކައާހީމާރުކުރާކްނިއްށަމަކްއެހީމާވިއަފެވުރޭބްނުތަލްއިމ ެގްނުމާލްސިއ ެވުދ
.ެވެއެވިއަފެވުޢާމުޖިއ ްތަމްނުއިމ
- 6. 6
ީވްށައަނަވެދ ެގުހަމްނާބްޢަޝ ުރަހައަނަވެދ ްނިއަރުޖިހ ީނުވްއެރުކުޟުރަފ ަދޯރ
.ެވެއ ުހަވުދަމޯހ
ްނަކްތާމ ެގިއަދޯރ ެގުހަމެއ ިއާހަމްނާޟަމަރ
ެގުހަމެއ ްނުމުވްތާގ ްސަމްނާޟަމަރްނުމަވްއަރުކްނާޔަބ ްއަތަމްނުއ ްނަކްތާމ
ެވެއެވިއަގްއެޅުފްސަބ ިވުޅާދިވ ެގާލޫސަރ ިތިރީކ:}ﻣﺒﺎرك ﺷﻬﺮ ﺟﺎءﻛﻢ ﻗﺪ،
ﺻﻴﺎ ﻋﻠﻴﻜﻢ اﷲ اﻓﺘﺮضﻣﻪأﺑﻮاب ﻓﻴﻪ ﺗﻐﻠﻖ و ، اﻟﺠﻨﺔ أﺑﻮاب ﻓﻴﻪ ﺗﻔﺘﺢ ،
اﻟﺸ ﻓﻴﻪ ﺗﻐﻞ و ، اﻟﺠﺤﻴﻢﺣﺮم ﻣﻦ ،ﺷﻬﺮ أﻟﻒ ﻣﻦ ﺧﻴﺮ ﻟﻴﻠﺔ ﻓﻴﻪ ، ﻴﺎﻃﻴﻦ
ﺧﻴﺮﻫﺎﺣﺮم ﻓﻘﺪ ،{ިމްނުރަވަށަކަމަހ '' ީކައަނާމ ެގުޅުފްސަބ
.ެވެއެޖްއެވުތައ ްއަތާގ ެގްނުހީމިއަބަޔިތ ްއެރަސްއަމ ާވްނެގެވިރެތްތާކަރަބﷲ
ިދައ .ެވެއިފިއަވްއަރުކުޟުރަފ ްނުފިހ ަދޯރ ިއަގުހަމެއ ްއަޗްއަމ ެގްނުހީމިއަބަޔިތ
ޮދ ެގިއަކަރަނ ިދައ ،ެވެއެވުޅުހ ްއަތުޅޮކުރޮދ ެގޭގުރަވުސ ިއަގުހަމެއްއަތުރ
ިއަގުހަމެއ .ެވެއެވުޅެއުޅަތްސަކ ްނުނާޠިއަޝ ިދައ ،ެވެއެވެރުކުދްނަބ،ްސާހްނެއ
ާހީމެޖްއެވުމޫރްޙަމ ްނުމަކޮޔެހ ެގޭރެއ .ެވެއެވްއެއެރ ުޑޮބްނަކޮޔެހ ްނެރުވްށަރަސްއަމ،
'' .ެވެއެޖްއެވ ްމޫރްޙަމ ްނުރަވަށަކަމަހ ެހަފ
ިއާދަމްޙައ ްމާމިއްލައ ީވްއެރުކާވިރ ްޡީދަޙިމ،ައ،ިއާއީއާސަންއުމާމިއްލ
.ެވެއީޤަހިއަބ ްލުމާމިއްލައ
ާލޫސަރ ިތިރީކ ްނުތޮގޭހެބިއާއަދޯރ ެގުހަމްނާޟަމަރ ިދައ
.ެވެއެވިއަފާވްއަރުކްޡީދަޙ}ﺗﻘﺪم ﻣﺎ ﻟﻪ ﻏﻔﺮ واﺣﺘﺴﺎﺑﺎ إﻳﻤﺎﻧﺎ رﻣﻀﺎن ﺻﺎم ﻣﻦ
ذﻧﺒﻪ ﻣﻦ{'' :ީއަނާމﷲެގްނާލަކެއ ުކެއާމުވްނާމިއ ްށަމަކަތްނަވުއަކްއެއ ެގ
- 7. 7
ަރްޟަހ.ެވެށާންނަދ ާހީމިފިއަފިހަދޯރ ުހަމްނާޟަމަރ ުލާޙ ޭދެއ ަމުރަދ ިއާބާވަސ ްނުތ
''.ެވެއެޖްއިވެހުފ ްއަތަފާފ ާވިއަފްސޮގ ެވްސިއ ެގާހީމެއ
.ެވެމިލްސުމ ުމާމިއްލައ ،ިއާއީރާޚުބ ްލުމާމިއްލައ ީވްއެރުކާވިރ ްޡީދަޙިމ
ްއަތުޠުރަޝ ެގުމުވ ުބިޖާވ ަދޯރ
ުޠުރަޝ ެގުމުވ ުބިޖާވ ަދޯރ:ީކަކަތ
1-ްނުވ ުއަގުމަކ ުކަމާލްސިއ
2-ްނުވިއަފެވުޣިލާބ
3-ްނުރުހިދްއުބ
4-ްނުވަނާދަޅުކ ްށަމުފިހަދޯރ
5-.ެވެއިމ ( ްނުވުނ ުއަގުމަކ ުކައިރެވުރުތަދ ) ްނުވިއަގުމަކުކަހީމ ިރުހެވުމިއާޤ
ާވިއަފެވުތްސަމ ،ިއާއާހީމަޔޮމ ،ިއާއާޖްއުކަޑުކ ،ިއާއާހީމުރިފާކ ،ްނުމަކްނެހިމ
ްސުމ ،ިއާއާހީމަދޯރ ިއަކަޓްށަމަކިރުހްއެޔްއަބ ަދަފާވުނަހޭސަފ ،ިއާޔްއަކަޓްއަމަކުޑޮބްނަކިޅުކ
ްށަމުފިހްއަޗްއަމ ެގްނެމްނެއ ުނުވެނުބިމ ިއާއާޔިރެވުރުތަދ ،ިއާއާހީމ ާވިއަފިދެޅުކުނ
ެވެޓްއުހާވުނ ުބިޖާވ ަދޯރ.
ްއަތުޠުރަޝ ެގުމުވ ަޙްއަޞ ަދޯރ
: ީކަކަތ ުޠުރަޝ ެގުމުވަޙްއަޞ ަދޯރ
1-ްސިއ.ްނުވިއަގުމަކ ުކަމާލ
2-.ްނުރުހިއަލިފުނިދްއުބ
3-.ްނުނިއ ެވުރިހާޠ ްނުމަކްނަކ ަދަފްސާފިނ ުޟިއަޙ
4-.ެވެއިމ (.ްނުލެބުދަނހ ްށަހަމްނާޟަމަރ ަމަނ ަދޯރ ުޟުރަފ ) ްނުނަވުތުގަވ
- 8. 8
،ްޟިއަޙ ،ިއާއާހީމ ާވިއަފެވަޔޮމ ،ިއާއ ާހީމާވިއަފެވުރިފާކ ެހަފްނެދ
ްނިރުކެގުތުގަވ ،ިއާއ ާޔިރެވްސާފިނ.ެވެއެނާވުންއެއަޙްއަޞ ަދޯރ ެގާހީމ ާފިހ ަދޯރ
ްއަތްނުކުރ ެގިއަދޯރ
.ެވެކެނިތ ްއަތްނުކުރ ެގިއަދޯރ
1-.ްނުތަގްތަޔިނ ުޑަނގޭރ ްށައަދޯރ ުޟުރަފ
2-ްނަކްއެއަދޯރުޟުރަފ ީކައަދޯރެއ ީކަމުއަޅުކްނަޔްއަޢ ) ްނުއަޅުކްނަޔްއަޢ ަދޯރާފިހ
ަޔިނ ްސެވްނަކެއ ަމަންއެއަދޯރ ްތަންނުސ ަތަވުނ.ެވެމުއަޅުކްނަޔްއަޢ ްނުތ
ީކަމުއިކ ްނުލުދ .ެވެނޫންއެލުދ .ެވެތިހ ީކަލްއަޙަމ ެގުތަޔިނ
ުދިހަތުޖުމ ުޑޮބ ެމްނެއ ެގުބަހުޒަމ ީޢިފާޝ ްށަމަކްނޫންއެޠުރަޝ
ިއަގާޟްވަރ ިވުއިލ ުނާފެގޭލަކެއ ީވަވަންނުމާމިއްލައ ާވިއަގުމަކްއެއިރެވުލިޢ
.ެވެއެވިއަފާވްއަރުކްނާޔަބ
3-ޭލްއެގަދޯރ.ެވެއިމ .ްނުތަގެވުރުދ ްނުމަކްނަކ
ިއާކަތްއަތްނަކާރުކުދިސާފ ަދޯރްނެހިނެހެއ ާވިއަފިޅުގ ިއާއެއްއަތްމުކުޙ ްއެއަބ
ްއެޗްއެއ ްއަޑަނގިށަހ ިއަގޭރެތ ެގުމަކްނަކ ޭލްއެގ ަދޯރ ެހަފްނެދ
ްއަޓްއަހެރެތެއ ެގާހީމްއެޗްއެއ ްނުކަރޮދ ްނިއެރެތެގުކަތުރޮދ ިރުހްނާވުލިސާވ
ެވުލިސާވ.ެވެޓްއުހާދިލްއެގަދޯރ ަމަނެޖްއ
ްނުތޮގ ެގުމުރުކްސޭބ ްނުކަރޮދ ެރުކްނުރޮދެދ ެމްނެހެއ ަމަހ ިދައ
ިއާމުރުކުލިސާވ ްއެޗްއެއ ްއަޓްއަހެރެތެއ،ަތަވުނ ްއަޔަގަނއ ިއަރުފްނުކެއ ަތަވުނ
.ެވެޓްއުހާދިލްއެގަދޯރ ަމަނެޖްއެވުލިޞާވ ްއަޓްއަހެރެތެއ ،ުދިނހ ާލްނެފ ްއަތަފޭނ
- 9. 9
ަހިއަރުފެރުކްނުކަމަކެދިމ ިއަލުނިއާކަމުލްނެފ ްއަތަފޭނ ަތަވުނ ްށަޔަގަނއ ްށޮކަމ
.ެވެއެނޭލްއެގުނ ަދޯރ ްސަޔިވުލިޞާވ ްއެދޮފްނެފ ްނުކަމަކ
ުރަސައ ެގްއެހަވ ،ިއާންނުވުލެބްސަވ ްނުކަޗްއެއ ެމްނެހެއ ަމަހ ިދައ
ަޗްއެއ ެމްނެހެއަމަހ ިދައ .ެވެއެނޭލްއެގުނ ަދޯރ ްސަނަވ ްށައެރެތެގުލޮބްނަލަބަހަރ ްނުކ
ުރިއަންނޮދ ޯކ ްނުނޮލ ިދައ ،ްސަޔިވުލިސާވ ްށައެރެތުރަކ ަހަރ ެގިއެއ ިއަގޭރެތެގުމުޅުއ
ްނުކަނަތ ްނޫންއެރޮދ ާވްނެގިވުޅުހ ަތަވުނ ،ްސަޔަޔިދ ްށައެރެތުރަކ ަހަރ ެގޭއ
ުރަސައ ެގުނުދައާޅައ ަގުލޮލ ްށަކަލާސިމ .ެވެއެނޭލްއެގެމުނ ަދޯރްނުކަޗްއެއިވުލިޞާވ
ެތުރަކްނުޑުބިށަތްސިއ ުރަސައ ެގުލެތ ާލިއަގީށަތްސިއ ަތަވުނ ްސަޔިބޭފ ްށައެރ
.ެވެއެނޭލްއެގުނ ަދޯރ ްސަޔިވުލިސާވ ްށަޑަނގިށަހ
.ެވެޓްއުހާދިލްއެގަދޯރ ަމަނިފިއަބިއަފ ިނަމ ްނުމުހީބ ުކެއާމަކިރެވްނުދެއ
ަގީދިނ ަތަވުނ ،ްނެގިއަލަބ ްއެނަތިތެވުދަލ ަތަވުނ ،ްނުމުރުކުރުކިފ ްސެވަމަނިއ
ެގާހީމެއ ެމްނެހެއ ަމަހ ިދައ .ެވެއެނޭލްއެގުނަދޯރ ެގްއެހީމެއ ްސަޔިވުރޭބިނަމ
ްސެވަމަނިފިއަވްއަކ ިއަޅައ ްއެޗްއެއ ްއަޔަގަނއ ްށަމަކަދަގ ިއަލުނިއާކަމުހުރ
ިދައ ،ިއާމުއެކ ްނެގެވިތެންނާދަނހ ެމްނެހެއ ަމަހ ިދައ .ެވެޓްއުހޭލްއެގުނަދޯރ
ުކެއާހީމިބަނއ ްނެގެވިތެންނާދަނހ.ެވެއެނޭލްއެގުނ ަދޯރ ްސެވ ްސައިރުކްނާދުދެނއ
ީވަވަންއުމާމިއްލައ ިދައ .ެވެއެނާވޮޔެހ ްނުއެކ ާޏްނަވީހ ްނެހާލުނ ުރުޖަފ
.ެވެޓްއުހާވޮޔެހ ްނުއެކ ްސަޔިވުކްއަޝ ުދެމާމުލުރުޖަފ ،ްއަޗްއަމ ެގުހަބަދަގ ާވިއަފެވުޅާދިވ
ެމިއާމުލުރުޖަފ ެހަފްނެދ .ެވެމުވ ުޑަނގޭރ ީކަލްސައ ީނެހެއުދެމާމުސްއޮއުރިއ ަތަވުނ ުދ
ުރިއ ަތަވުނ ،ިއަތިހޭއަލުނުރުޖަފ ްނުރުކިފ ެގާމިތ ީވެންނެދ ިމ ަމަނިއެކ ްށޮކުދާހިތުޖިއ
ްށައ ާހީމެއ ްނަކްނޫނ ުޅަގަނރ ުދާހިތުޖިއ ެގާހީމެއ ުހަފްށަމުފިއަކ ިއަތިހ ޭޖްއިސްއޮއ
.ެވެޓްއުހާދެވ ުލިޠާބ ަދޯރ ެގާހީމެއ ަމަނެޖްއެވްނާޔަބ ްނުހަފ
ަފެއ ިއަގުލާޙެއ ،ަމަނިފިއަލުރުޖަފ ްށޮކިނަވ ިއަގިއަގަނއ ިހެޗްއެއާކ ާހިމެއ ެހ
ްސަޔިވްއެޅޮކިތެއ ްނުމުއެކެއ .ެވެއެނާވަޙްއަޞ ަދޯރ ެގާހީމެއ ަމަނިފަލިއަލްއެއ
- 10. 10
ިއަލުނިއާކަމުގެއ ްށައ ާހީމެއ ިދައ .ެވެޓްއުހާވުނަޙްއަޞ ަދޯރ ެގާހީމެއ ަމަނިފިއަލިއަވުރިދ
ަކ ްއެޅޮކިތެއ ްނިއެއެގުބަހުޒަމީފާޝ ްށަމަކ ެނޭލްއެގުނ ަދޯރ ްސަޔިދ ްށައެރެތުރ
.ެވެއެވިއަފާވްއަރުކްނާޔަބ ިއަގާޟުއަރ ުމާމިއ ީވަވަނ ާވިއަގުމަކްއެލަކޭބަންނަދ ުދިހަތުޖުމ
ިއަގުލާޙެއ ިދައ ަމަނިފިއަލުރުޖަފ ާވްއޮއ ްނާވުޢާމިޖ ުކެއ ާއާހީމިބަނއ ެހަފ
ަޙްއަޞ ަދޯރ ްސަޔިބޭފިނަމ ަމަނިފިއަލެހުލެރުހެނެދުނ ްނަކިފިއަލުރުޖަފ .ެވެޓްއުހާވ
.ެވެޓްއުހާދެވުލިޠާބ ަދޯރ ްސަޔިފިއަލިއަޅުގިނ ުދިނހުނުގެނއ ްސަތޮއެވްސަލ
ާރާފްއަކ ެގިއަދޯރ
ެގާހީމިރުކުދިސާފ ަދޯރ ްށޮކުޢާމިޖ ިތެންއެއަހުބުޝ ުލާވުދ ުހަމ ްނާޟަމަރ
ާވުބިޖާވ ްނުނިދ ާރާފްއަކ ުކެއާމުރުކާޟަޤ ަދޯރެއ ްއަޗްއަމްނުވުޢާމިޖ ެހަފ .ެވެޓްއުހ
.ެވެޓްއުހާވުނ ުބިޖާވ ްނުނިދާރާފްއަކ ްށަޗްއަމ ެގާހީމިފިއަލާވުލްއެގަދޯރ ްނުކަމަކްނޫނ
ަތަވުނ ްސަޔިވުރޭބިނަމ ްނުބަބަސ ެގުމުދްއުފްނުދެއ ްށައަލްއިމައ ްނުތޮގިމ،
ަތަވުނ ްނެގިއަލަބްއެނަތ،ޭދ ްއެއާރާފްއަކ ްސަޔިވުރޭބ ްނުބަބަސ ެގުމުރުކުރުކިފްނަކްނ
ާރާފްއަކ ީނެހެއ .ެވެމުރުކާޟަޤ ަދޯރެއ ީނަވްނެގެވުބިޖާވ ްއަޗްއަމ ެގާހީމެއ .ެވެއެނޭހެޖުނ
ްށަޗްއަމ ެގާހީމ ާވުޢާމިޖ ިއަގުތްސަޤ ިއަޑަނކ ްތަމުރުޙ ެގުހަމަދޯރ ިނަކެއ ަމަހ ީކައ
ްއެމަކ ެނޭނެޖްނޭދ ާރާފްއަކ ްނުކަމަކ ްނޫނެއ .ެވެއީތާވ ިއަގުޞްއަނ ިއަގުމަކްއެމަކ ްތޮއ
.ެވެއެވުނ ްއެއަފިގެނއ ްށަމަކާވިއަފްސިއައ
ިއާއަދޯރ ުރުދަނ،ްނޫނ ްސަމްނާޟަމަރ ،ަދަފަދޯރާޟަޤ ެގުހަމްނާޟަމަރ
،ްނުކަމުވުޢާމިޖ ްއެއަދޯރ ްތަންނުސ ަތަވުނ ްއެއަދޯރުޟުރަފ ާފިހ ިއަގްއެހަމ
.ެވެނޫނެމުންއެބިޖާވ ްއެއާރާފްއަކ ްސަޔަޅުކުދިސާފ
ްށައަދޯރ ާޔިރެވ ުރުތަދ ިދައެމްއެއ ްސަޔިވުޢާމިޖ ިއަގުތްސަޤ ިއަފެރުހ
.ެވެޓްއުހާވުނ ުބިޖާވ ްނުނިދާރާފްއަކ ިއަގުހަބ ުޑޮބ ްނަކަޙްއަޞ
- 11. 11
ްނުމަކެއ ިއަގުހަފްށަމުއަކ ްނެގެވިތެންނާދަނހ ިއަފެރުހ ްށައަދޯރ
ުހަފްށަމުތަގ ްތަޔިނ ްށައަދޯރ ަތަވުނ ،ިއާންނުމުވުޢާމިޖ ،ެވީހ ްނަމަކެނާދިލްއެގަދޯރ
ާލުނުރުޖަފާރާފްއަކ ްސަޔިވަމަނެޖްއިކެއްނަކެޖްއަލުރުޖަފ ްނުހަފ ީވުޢާމިޖ ްށޮކީހ ްށަމަކ
.ެވެޓްއުހާވުނ ުބިޖާވ ްނުނިދ
ާވިއަގުމަކްއެއަހުބުޝ ާރުކ ެރުހ ްށައަދޯރ ިއަގުހަމ ްނާޟަމަރ !ެވެށާންނަދ
ުކ ިއަގުލާޙާވުކްއަޝ ުދެމިއާމަކެޖްއަލުރުޖަފ ،ިއާމަކިރުހ ްއެއަބ ްނުޑަނގޭރ ީކައުޢާމިޖާރ
ާރާފްއަކ ިއަގުމުވުޢާމިޖ ިއަގުހަބ ަޙްއަޞ ެމްނެއ ެހަފްނެދ .ެވެއުޢާމިޖ ަދަފ ުޢާމިޖ
.ެވެށަޗްއަމ ެގާނެހިރިފ ީރުހްނުނިދ
ީކާބ ްނެދ ަމަނިފިއަލްއިވ ަދޯރ ިއަގުތްސަގ ްނުދްމަޢ ިއަގުހަމަދޯރ ެހަފ
ެވެޓްއުހާވުބިޖާވ ްނުރުކާޟަޤ ަދޯރެއ ުކެއާމުރުހ ްށަކާސްމިއ ިއަގިއަބްތޮއ.
ްނުތަގްތަޔިނ ުޑަނގޭރ ްށައަދޯރ ެގުހަމްނާޟަމަރ ެމްނެހެއ ަމަހ ިދައ
،ިއާށަޗްއަމ ެގާހީމ ިލީވަދޯރ ިއަތިހޭޖިސްއޮއުރިއ ،ިއާށަޗްއަމ ެގާހީމިފިއަޅައ
ްށައާހީމެއ ްނަކްސަވުދ ަނަވްއެއ ެގުހަމަދޯރ ީކަހަވުދ ަނަވްސީރިތ ެގުހަމްނާބްޢަޝ
ަގަނއ ، ިއާށަޗްއަމ ެގާހީމެޖްއެވްނާޔަބާޣަލާބުމ ިއަގުމުލްނެފ ްއަތަފޭނ ަތަވުނ ްސަޔ
،ިއާށަޗްއަމ ެގާހީމެޖްއަބިއަފ ްނެގެވްސިއ ްނެފ ްއަޓްއަހެރެތެއ ްނުނަބަބަސ ެގުމުރުކ
ިއަގިއަބްތޮއ ޯކާބ ްނުހަވުދ ،ުކެއާމުރުކާޟަޤ ަދޯރ ީވުތިއާފެއ ްއަޗްއަމ ެގްނެމްނެއިމ
ެމަކ ެމްނޮކ ްނިއިމ ީނެހިމ .ެވެޓްއުހ ްނުރުހ ްށަކާސްމިއެގާހީމެއ ީއަޔިދެވ ްއ
.ެވެންނުލާމުހިއوﷲأعلم
ިއަގުހަމްނާޟަމަރާލްށޮކޫދ ިއަފިހުނަދޯރ
: ީއެއ .ެވެކެއަހ ަދޯރާލްއީވ ިއަގުހަމްނާޟަމަރ
- 12. 12
1-ީއެއ .ެވެއަދޯރ ާވުބިޖާވ ްނުރުކާޟަޤ ަދޯރ ިލްއީވެއ ެވުބިޖާވްނުލްއީވަދޯރ
.ެވެއަދޯރ ެގާޔިރެވްސާފިނ ،ިއާއާޔިރެވުޟިއަޙ
2-ާޟަޤެގާޔިރެވުރުތަދ ީއެއ .ެވެއަދޯރ ާވޮޔެހ ްނަލީވ ުކެއާމުވުބިޖާވްނުރުކ
.ެވެއަދޯރ ެގްނުހީމިލަބ ،ިއާއަދޯރ
3-ެގުކަހީމްނޫނާމިތ ީއެއ .ެވެއަދޯރ ާވުބިޖާވްނުރުކާޟަޤ ުކެއާމުނިދަޔުދިފ
ީކަލާސިމ ެގީމ .ެވެއަދޯރޭވެލްށޮކޫދ ިއަކަޓްށަމަކެނާދިބިލ ްއެމުލްއެގ ްއަޗްއަމ
ޭއ ާހީމިއަމްނެގެވީހ ްނެހެނާދިބިލްއެމުލްއެގ ްށަޅުފިރަދ ާވިއަގުޑަނބ ެގާނ
.ެވެއަދޯރާލްށޮކޫދ ާހީމިއަމެއ
4-ީރުހްނަކިމ ،ަދޯރ ާވުބިޖާވ ްނުނިދަޔުދިފ ،ެވުނުބިޖާވ ްނުރުކާޟަޤ
ަދޯރ ާހީމިމ ،ެވެއާހީމ ާވިއަފެވުޑޮބްނަކިޅުކްސުމ ެޖްއިދެޅުކުނ ްށަމުފިހަދޯރ
ްނުނިދ ުދްއުމ ،ެވޮޔެހ ްނުލްއީވ.ެވެޓްއުހ ާވުބިޖާވ
5-ްއަތަދޯރިމ .ެވެއަދޯރ ާވުބިޖާވ ްނުރުކާޟަޤ ެވުނ ުބިޖާވްނުނިދ ަޔުދިފ
ްނުވުޢާމިޖ ،ިއާއާހީމ ަންނަގުނ ްތަޔިނ ިތެންނާދަނހ ްށަކަލާސިމ .ެވެއަނިގ
ެގްނުހީމްސީމ ަދަފާހީމ ާލީވ ަދޯރ ްނުދްމައ ިއަގުދްސަޤ ްނުކަމަކ ަދަފްނޫނ
ަމަނެޖެވުޢާމިޖ ެހަފ .ެވެއަދޯރުކެއ ާމުރުކާޟަޤ ަދޯރެއ ްއަޗްއަމ ެގާހީމެއ
.ެވެއެވްނެގެވުބިޖާވްނުނިދ ާރާފްއަކ
6-ެގާހީމަޔޮމ ީއެއ .ްނުވުނުބިޖާވ ްނުނިދ ްސަޔިވްއެއަޔުދިފ ،ްސަޔިވްއެއާޟަޤ
ާވުންނެގިބިލ ްފީލުކަތ ްސެވިއަގުލްސައ ީކައ ާހީމެއ ީއެއ ،ެވެއަދޯރ
.ެވެއީތާވްށަކަހީމ
- 13. 13
ުކަމ ްށައ ާއިރެވަދޯރަހޫރްއަތްއަތްނަކ ާވްނެގެވ
1-ްނުވޮގްސަބ ިއަބުނ ްށަންނުހީމ
2-ްނުރުކްސަލ ްނުލްއީވ ަދޯރ
3-ްށައ ަމްނަމ ޭޅުގްނެގ ްއެއިރަދޭޅުއިއަކ ާމީނިދިއަފިއަފަހ .ްނުފެހ ިހެޗްއެއްނުތަދ
ަމްނަމ ެއ ަމަނާވުނ ުކަހީމ ްނެހެއ ޭނޭދްށޮކ ްނަކެއ ްތެނ ްނެގިއަފިހަދޯރ
ެގެވަހޫރްކަމ ްނުރުކ ްނަކެއ ްށައ.ެވެއެވުންއެނ
4-.ްނުލެބަހަރ ެގީތެޗްއެއ
5-.ްނުހެޖާވަކ
6-ައަގާޟުއަރ ަލަސްއަމިމ ީވަވަންއުމާމިއ !ެވެށަންނަދ .ްނުސްއެގުރާނ
ެގްއެމަކްފާލިޚ ިއާތޮގާވްނެގެވުޑޮބްނަކާލުއައ ީއެއ ،ީނަވިއަފާވްއަރުކްނާޔަބ
.ެވެއަގުތޮގ
7-ާހީމ ޭލެހުނ ްނަކިރެތްތަވުހަޝ،ުބިދްސޮބ ިއަގިއަގ ާހީމިބްނައެހަފ ،ްނ
.ެވެއެވުނ ްނެގެވަދްއުހ ްނުރުކްނަކެއ ަމަނެނާދިލިހ ުތެވުހަޝ
8-ީކަމުލެބ ްއެނަތ ްމާރަޙ ްނުލެބ ެހަފ .ްނުލެބްއެނަތުލާލަހ ުކެއާތަވުހަޝ
.ެވެކެމަކ ްމާރަހ ްނުދްމަޢ
ަޓްއަހެރެތެއްށިތެކަތ ޭލްއެގުނ ަދޯރ ްސަޔިވުލިސާވ
ެޖްއަގިހ ިވެނުބ ްއަތްނަކްއެއަބ ްނިއެރެތ ެގީމްސެވަމަނ .ެވެއ
.ެވެއީއަނެގ ަކަހާވިމ ީތާވްނުނޭބ ްށަމުރުކުރުތިއ ،ިއާށަމުއަޅުކްނާދަނހ
- 14. 14
ްނަކްއެމަކްމާރަޙ ީއެއ ަތަވުނ ،ިއަލުނ ިއާކަމުހުރ ެގާހީމެއ !ެވެށާންނަދ
ްސަޔިވުލިސާވްއެޗްއެއ ްއަޓްއަހެރެތެއ ްސަޔިވ ްނުމުތެންނާދަނހ ަތަވުނ ،ެރުހިގޭނ
.ެވެޓްއުހޭލްއެގުނ ަދޯރ
ިދައްނިތަމ ެގްއެޅޮކިތެއާކ ެގްއިދެޅުކުނ ްނަލިއަވުލިފ ެމްނެހެއ ަމަހ
ުކެއާއެއ ަމަހ ިދައ .ެވެއެނޭލްއެގުނ ަދޯރ ްސެވ ްނިހެޗްއެއ ާވުލިސާވ ްނެގިއަގިނހުޅުކ
ެމެހެއ ަމަހ ިދައ .ެވެއެނޭލްއެގުނ ަދޯރ ްސަޔިވުލިސާވ ްސުފަރިހ ްއަޓްއަހެރެތެއ
ިހެމ ،ާޓްއުހ ްނެގިއަވުޅުހ ަގަނއ،ިދަމްސަޔިވުލިސާވ ްށައެރެތުރަކ ްއެޗްއެއ ަދަފ ިރ
.ެވެއެނޭލްއެގުނ ަދޯރوﷲأعلم
ްއަތްއަތްނަކްއެއަބ ާވްނެގެވްތަންނުސ ްނުރުކ ާއިރެވަދޯރ
: ީއެއ .ެވެއެވްއެމަކްނިތ ާވްނެގެވަދަގ ްނަކްތަންނުސ ްނުރުކާޔިރެވަދޯރ
1-.ްނުއެކުރާހ
2-ްނުރުކްސަފ ްނުއެކުރާހ
3-ުކްސަވައ ްނުލީވަދޯރްނުރ
:ެވެއެވ ިއަފާވްއަރުކްޡީދަޙ ާލުސަރ ިތިރީކ
}ﻋﺠﻠﻮا ﻣﺎ ﺑﺨﻴﺮ اﻟﻨﺎس الﺰﻳ وﻻ ، ﻛﺔﺑﺮ اﻟﺴﺤﻮر ﻓﻲ ﻓﺈن ﺗﺴﺤﺮوا
اﻟﺴﺤﻮر أﺧﺮوا و ، اﻟﻔﻄﺮ{ްނުހީމިއަބަޔިތ '' : ީކައަނާމ ެގުޅުފްސަބިމ
ްނުމުއައ ުތުގަވ ާލްއީވަދޯރ) ިދައ .ެވެޓްއުހްތާކަރަބ ިއަގުމުއެކުރާހ ެހަފ .ެވެށާކުރާހ(
ިއާމުލްއީވަދޯރ ްށަހަވައ،ާހާރުކ ްސަލ ްނުއެކުރާހ ( ްށޮކްތާގ ިއާތުގަވ ްސެވާހީވ )
.ެވެއެނާދުނިއަލިފްނުމަކޮޔެހ ްނުކަތްސީމ ުކަދިނހ
- 15. 15
ެހަފްނެދ .ެވެތޮގާވްނެގެވްތަންނުސ ީކަމުލްއީވަދޯރ ްނުދަކ ެމްނެހެއ ަމަހ ިދައ
ަންނުސ ްސެވްށަމުލީވަދޯރ ްނުނެފ ާހީމެޖްއިބިލުނ ުރުދަކުދާޝުރިއ ިއަގުތ
.ެވެއެވިއަފާވްއެދ
:ެވެއެވިއަގްއެޅުފްސަބ ެގާލޫސަރ ިތިރީކ}ﻋﻠﻰ ﻓﻠﻴﻔﻄﺮ ﺻﺎﺋﻤﺎ أﺣﺪﻛﻢ إذاﻛﺎن
ﻃﻬﻮر ﻓﺈﻧﻪ اﻟﻤﺎء ﻓﻌﻠﻰ ﻳﺠﺪ ﻟﻢ ﻓﺈن ، اﻟﺘﻤﺮ{'' : ީކައަނާމ ެގުޅުފްސަބިމ
ެމަކިށުހާލްއީވ ަދޯރ ްނުރުދަކ ާހިމެއ ަމަނެޖްއެރުހްށައަދޯރ ުކަހީމ ެރުކްނުހީމިއަބަޔިތ.ެވ
.ެވެމަކިށުހާލްއީވަދޯރ ްނުނެފ ެހަފ ަމަނެޖްއިބިލުނ ްނާލްއީވަދޯރ ްނުރުދަކ ެހަފްނެދ
،ަދަފްތެނ ިއަގީތެކަތްނެހެއ ީކަދާރުމ ެގީމ ) .ެވެކެޗްއެއ ާރުކ ުރިހާޠ ީއެއ ެހަފ
( .ެވެކެޗްއެއ ާވްނެގެވަމަހިރުފ ިއަގޭއ ްއަތަފިސ ެގުމަކުރޫހަޠ
ާމުލްއީވަދޯރ ެމްނެހެއ ަމަހ ިދައްސެވްނުއިކާޢުދ ްނިއަދަފިމ ުކެއ
.ެވެއެވްނެގެވްތަންނުސ}و ، آﻣﻨﺖ وﺑﻚ ، ﺻﻤﺖ ﻟﻚ إﻧﻲ اﻟﻠﻬﻢ
أﻓﻄﺮت رزﻗﻚ وﻋﻠﻰ ، ﻛﻠﺖﺗﻮ ﻋﻠﻴﻚ{ޭއ ''ީކައަނާމ ެގާޢުދިމ
ްއަޅުފަބިކ ެގްނާލަކްސަރަބިއ ާޅައިމ ! ޮކްއާލަކްސަރ ިވްއެރުކުޑޮބިއަވަދްއަހ
ެގްނާލަކްސަރަބިއ ިދައ .ެވެއުމީފިހަދޯރިދައ .ެވެއުމަވްނާމީއ ާޅައިމ ްށައ
ާދޯރ ްނުގުޒިރ ިވްއެދ ެގާނލަކްސަރަބިއ ިދައ .ެވެމަރުކުލީކަވ ްށައ ެގްނާލަކްސަރަބިއ
''.ެވެމަލީވ
ިއަށަންނިއަފަބްނިއަމ ެގާމިތ ،ިއާށައާމިތ ްސެވްސަނޫނިމ ިދައ
ަމުރުކާޢުދޮޔެހ ިއަގުތުގަވެއ ،ްށަންނުމާލްސިއ ިއަހެމްނެއ ިއާންނީރަދިބަނއެގުމަކޮޔެހ ީކ
.ެވެއެމ ްސެވްއެތުގަވ ޭވްއެރުކަބާޖިއ ާޢުދ ިކަތުގަވެއ ިދައ .ެވެކެމަކ ާވްނިއެރެތ
- 16. 16
ްއަތްއަތްނަކްއެއަބ ުބްއަޙަތްސުމ ްނުލްށޮކޫދ ާޔިރެވަދޯރ
،ިއަގޭރެތ ެގުމަކްނަކ ުބްއަޙަތްސުމ ްނުލްށޮކޫދ ާހީމަންނުހ ްށައަދޯރ
ިހުތަވުހަޝ ،ިއާމުސްއެގުރާނ ،ިއާމުހެޖާވަކުކެއ ާއ ާހީމިބްނައ ަމަނުކަހީމ ަދަފޭނާދިލ
ަދަފާވްނުރާރައ ިއާތަމުކިޙ ުލްސައ ެގިއަދޯރ ްސެވްސަޔިވުނުލިޠާބ ަދޯރ ،ިއާމުއަޅުކިބޯލ
،ިއާމުރުފުއ ިހެޗްއެއ ްނުތަދ ،ިއާމުލެބަހަރ ެގުމުއެކ ،ިއާމުރުކ ްއަތްއަތްނަކ
ުދެހުގޮދ ،ިއާމުނުބަބީޣ ،ިއާމުލެބްސަވ ެގީތެޗްއެއާވުދްސަވުރީމ،ިއާމްނުވުޑޮއަބެދ ،ިއާމ
ްއަޗްއަމ ެގާއިރެވަދޯރ ީކަމުރުކަމަހިރުފ ަދޯރ ެރުހެވްތަމާލަސ ްނުކަމަކާހިރުހ ަދަފިމ
ްތަމުކިޙ ެގިއަދޯރ ،ްނުތަގިއަރައ ްއަކަތްއަތްނަކިމ ެހަފ .ެވެކެމަކ ާވްނެގެވްތަންނުސ
ީރިހިމ ާމިތ ިއަފްށޮކޫދ ްނިއުބްނުއެކ ުކަހީމ ަދަފެއ .ެވެއީއަޔިދ ިލްއެގެނުބޭށައަދޯރ
.ެވެނޫންއެމަކ ްތޮއ ްއެއާދިއަފ ީކަމުރުހ
ާއަދޯރ ުޟުރަފ ާވިއަގުމަކ ްނުކުރ ިރެވިތަމ ެގުނީދްމާލްސިއ ީއަޔިދެވްސިއ
.ެވެކެކަތަކަހާވ ިރުކްނާޔަބ ުޑަނގުޅައ ްނުތޮގޭހެބ
- 17. 17
ުމްނިހުމ ްށަންނިރެވަދޯރ
ުބާވަޖ ެގޭއ ިއާލާވުސ ްސީޅާސ
ިތިރީކﷲެމަރުކުދްމަޙ ްށައެގުދަމްއަޙުމ ާޔްއިބަނ ިތެވުބޮލ ެގްނެމުޑަނގުޅައ ިދައ .ެވ
ްމާލަސ ާތާވަލަޞ ްށަންނުތިއަބުލާއ ިއާށަންނުބާޙްޞައ ެގުނާފެގޭލަކެއ ިއާށަނާފ
.ެވެމަވަންނަދ ާޢުދ ިދެއ ްށަމުވްއެލ
ެގުމުލާޅަހަށުހ ުބާވަޖ ެގުކަތުލާވުސ ްއެއަބ ުމްނިހުމ ްށައާޔިރެވަދޯރ ިއަގުތަޞްރުފިމ
ަކިރެވާފުއިތެމަކިނިމ ެގްނުޅުފޭބ ަޔިތ ާވިއަފިވެލާވަލުކެއ ްއަތުބާވަޖިމ .ެވެމަންނަގިބިލ ްނ
ީމާލްސިއ ުކެއާތާމޫލްޢަމ ާވިއަފާދޯހ ްނުކަތްޓިއަސްބެވ ީމާލްސިއ ިއާއާސާރިދ ެގުޚައ
.ެވެއަގީލައ ެގުހްޤިފ
ްއެއާތުކުނ ްސެވްއެއ ާވިއަގީމﷲ،ިއާތަންނުސ ެގާލޫސަރ ެގާނލަކެއ ިއާތޮފ ެގ
ަމްނުއަމަނެޖްއެވުތިބާސ ްށަމަކާވިއަފެވުފާލިޚ ިއާޢާމްޖިއ ެގްނުލަކޭބަންނަދ ެގުތ
ިދައ !ެވެށާވަސްއަޖ ިއަފުޅޮކ ިއަގްއެއާތުކުނެއﷲެގާލޫސަރ ިތިރީކ ިއާތޮފ ެގ
ަތަވުނ ްނެގިގޭނ ްށަޑަނގުޅައ ީއެއ ަމަނާވްއެމަކ ަދަފެއ !ެވެށާވަޕްއިހ ިއަގުތަންނުސ
ެމަކ ާވިއަފިވެރުކްނާޔަބ ްނެގިޅޮއެވުޅާދިވ ްސެވ ްށަޑަނގުޅައ ްތޮގ ުޅަގަނރ ިދައ.ެވެކ
.ެވެށާވްއެދ
ެގްނުޅުފޭބަޔިތ .ެވެށަމުނިދ ްށޮކްނާޔަބ ްމުކުޙ ެގުނީދ ީނަވިއަފްށޮކްތަކްއަސަމ ުޑަނގުޅައ
ަޔިތ ީނަވްއަތާޢުދ ިރެތްޞާލްޚިއ ެގުޑަނގުޅައ .ެވެމެދެއ ްސެވުދަބައ ްށައ ާޢުދޮޔެހ
- 18. 18
ެވެއަގުކެއާންނުތުޚުއ ިއާންނުޚައްތާމ .ﷲީމާލްސިއ ްއެތާކަރަބ ާހިރުހ ެގިއަދޯރ
.ްނީމާއ .ެވެއިށާވްއަރުކ ުރަވްނިމ ްއަތަމްއުއ
1-ެ؟ވެޔްއެހްއެމަކުމިޒާލ ީކަމުޔިކ ްނުލުދ ްތަޔިނ ެގިއަދޯރ ުޟުރަފ
ްތަޔިނ ްނުލުދ .ެވެންނުތިހ ީނާވްނަންނަގ ްތަޔިނ .ެވެތިހ ީކަލްއަޙަމ ެގުތަޔިނ .ޖ
ެވުނ ްނެގެވުމިޒާލ ްނުޔިކާވްނެގެވުބްއަޙަތްސުމ ީކަމުޔިކ ްތަޔިނ ްނުލުދ .ެވެއ
ްނުޤިޤްއަޙުމ ްސެވަމަނ ީވުޅާދިވ ްނިރެވުމްލިޢ ްއެއަބ ެގުބަހުޒަމ ީޢިފާޝ ްށަމަކްއެމަކ
.ެވެނޫންއެމަކ ާވްނެގެވުމިޒާލ ީއެއ .ެވެކެޔުއަރ ިށަކިލަބ ީއެއ ،ަމަނ ްނުތޮގާވުޅާދިވ
ްތަޔިނ ްނުމުޅެއަޑަނކ ްމުޒަޢ ްށައަދޯރ ްނުތިހްތަޔިނ ްށައަދޯރ ުޟުރަފ .ެވެއީނުވެނަގ
.ެވެއަގުޑަނގޭރ ީނަވްނުތަގ
2-ިފިއަކ ްނީރުކ ެގުރުޖަފ ިއަފެނަގ ްތަޔިނ ްށައަދޯރ ްނީރުކ ެގުމުލުރުޖަފ ުޑަނގޭރ
ެ؟ވެޔްއެހ ެނާރުކ ްއެރަސައ ްށައަދޯރ ަމަނ
ީކަމުއެކ ްނީރުކ ެގުމުލުރުޖަފ ،ިއަފެނަގ ްތަޔިނ ްނީރުކ ެގުމުލ ުރުޖަފ .ޖ
ީނާވ ްށަކައަލަސްއަމ .ެވެއެނާރުކުނ ްއެރަސައ ްށައަދޯރ ެގްއެހީމެއ .ެވެނޫންއެއަލަސްއަމ
.ެވެއެނޭލްއެގ ަދޯރ ަމަނ ިފިއަކ ްނުހަފ ެގުރުޖަފ .ެވެއަމަނ ިއެކ ްނުހަފ ެގުރުޖަފ
3-ާޢ ުޑަނގުޅައްއެގުނީދ ިއަގުމަކިމ .ެވެއަލުނ ާކަމުއެކ ުރާހ ީނަފިހ ަދޯރ ިއަގްއެތޮގ ުމ
ަމުކުޙެ؟ވެޔްއެހިއަބޮކ ީކ
ިތްއިއ ްނުލަކޭބަންނަދ ިއަގުމަކްއެމަކ ާވްނެގެވ ުބްއަޙަތްސުމ ީކަމުއެކ ުރާހ .ޖުޤާފ
.ެވެތެނ ްއެމަކިރެވަފާފ ްށަކައ ާހީމ ާކުނ ުރާހ ްސެވަމަނ .ެވެއަވަންނަގިއަޑަވެވ
ުނާފެގޭލަކެއ .ެވެއަގުމުފިހ ިއަގުތަންނުސ ެގާޔްއިބަނ ްތާމ ީނަވްނަކޮޔެހ !ެވެށާންނަދ
ްނުރަވަށަކ ަމަހ ެހަފ .ެވެށާކ ުރާހ ްނުހީމިއަބަޔިތ " .ެވެއެވިއަފާވްއަރުކްޘީދަޙ
- 19. 19
ަބ ިއަގުމުއެކުރާހްށައ ަދޯރ ްނުބަބަސ ެގިއެއ ީނެހެއ ".ެވެއެވ ްނެގިވްއެލ ްތާކަރ
ާމީވ .ެވެއެރުކުރުދ ްނުމަކިލަބުރަވ ،ިބިލ ްނަކ ަދަގުރަވ ްށަޑަނގިށަހ ުރިއ ަންނުހ
.ެވެށާރުކ ަދާއ ްނުއެކ ުރާހ
4-ުލާވުދ ،ެރުހ ެނަގުނ ްތަޔިނ ްށައަދޯރ ުޑަނގޭރ ިއަންސިވ ްށަމުރުކުރުތަދ ުލާވުދ
ަދ ްނުމުވޭނާވ ަޙްއަޞ ަދޯރ ެގާހީމ ެޖްއެރުހ ްށައ ަދޯރ ިއަމްއިނ ްށަމުރުކުނ ުރުތ
ެ؟ވެޔްއެހ
ެގާނޭއ ްނުމަކްނެހިމ .ެވެށަމުރުކުރުތަދ ުލާވުދ ީނަވިއަފްށޮކުދްޞަޤ ާނޭއ ުޑަނގޭރ .ޖ
ްއެއަޙްއަޞ ަދޯރ ެގާނޭއ ްނުބަބަސ ެގުމުތަގުނ ްތަޔިނ ްށައަދޯރ .ެވެތެނ ްއެތަޔިނ
ިއަގުލާވުދ .ެވެއެނާވުނަދޯރ ެއ ާނޭއ .ެވެއެނޭވެނަގުނ ްތަޔިނ ްށައަދޯރ ުޟުރަފ
ުމާމިއ ،ިއާކިލާމ ުމާމިއ ،ިއާއީޢިފާޝްއުމާމިއ ީއިމ .ެވެއެވ ްނެގެވ ުމިޒާލ ްނުރުކ ާޟަޤ
.ެވެޔުއަރ ެގުދަމްޙައ
5-ަދޯރ ްށައ ާހީމ ިލަބ ޭހެޖ ްނަހަޖ ްނަޝްކެޖްނިއ ްނިޑަގ ަހ ްނިޑަގ ަހ
ެ؟ވެޔްއެހ ެނާދިވެލްށޮކޫދ
ެއ .ޖާހީމިލަބ ިރުހްއެޔްއަބ ޭވެލެބ ްށަމަކ ޭނާދިބިލ ާވުރަފ ަތަވުނ ާފިޝ ްށަޔްއަބ
ެގުމުރުކާޟަޤ ަދޯރ ްނުމުވްތަމާލަސ ްނިލަބ ީއެއ .ެވެއެނާދިވެލ ްށޮކޫދ ަދޯރ ްށައ
ާނޭއ ްސެވަމަނ .ެވެއެނާދިވެލްށޮކޫދ ަދޯރ ްށައާހީމިލަބ ަޔިތ ްނުމަކްނެހިމ .ެވެންނިތަމ
ޯރ ްނުމުވްތަމާލަސ ްނިލަބ.ެވެއެވ ްނެގެވުބިޖާވ ްނުރުކާޟަޤ ަދ
- 20. 20
6-ެ؟ވެޔްއެހ ެނޭލްއެގ ަދޯރ ެގާހީމ ިފިއަލ ުޑޮހ ާޓްއުހ ްށައ ަދޯރ
ަލްއިމައ ".ެވެއެވ ިއަގްއެޘީދަޙ ާވްނެގެވާވިރ ްނުހިރައ ެގުނާފެގުތަރިއަރުހ ޫބައ .ޖ
ޮހ ްސެވަމަނ .ެވެތެނ ްއެއަލަސްއަމ ެގާހީމ ެޖްއެވުތައ ުޑޮހ ިއަލުނ ާކަރާޔިތްޚިއުޑ
".ެވެޓްއުހ ްނުރުކާޟަޤ ަދޯރ ާހީމ ާލުޑޮހ ްނެގެނަގްސެނެގ
7-ަދޯރ ެގުހަވުދެއ ްށައ ާނެހްނައ ެޖްއެވ ުރިހާޠ ްނުޟިއަޙ ްނެގިދިވ ާމުލުރުޖަފ
ެ؟ވެޔްއެހ ެނޭބިލ
ްށައ ާނެއ ްސަޔިރުކްސަލ ްނުތަގިއަނިހ ،ަމަނެޖްއެވާނަމ ޭލ ްނީރުކ ެގުރުޖަފ .ޖ
ޭއ .ެވެއެނޭބިލ ަދޯރ ެގުހަވުދެއެގުމުލުރުޖަފ ްސެވަމަނ .ެވެއެނާވ ަޙްއަޞ ަދޯރ ެގާނ
.ެވެއެވުނ ްނެގެވަދްއުހ ްށައ ާނޭއ ްނުފިހ ަދޯރ ެގުހަވުދެއ ަމަނެޖްއެވުތައ ޭލ ްނުހަފ
8-ަމަތަރުފ ެގުހަމ ަދޯރ ްސެވަމަނ .ެވެންނީރުކ ެގުހަމ ަދޯރ ީއެހިވ ުޑަނގުޅައ
ެވަމަނ .ެވެއެޖްއިޑެނކ ޭލ ެގުމަކ ްސާފިނ ިއަގާތްފަހާމީވ .ެވެއެވުނ ަމަހ ްސީޅާސ ްސ
ެ؟ވެޔްއެހ ެނާދިފިހ ްއަތަދޯރ ީކާބ ެގުހަމަދޯރ ްށަޑަނގުޅައ
ީކަތަދްއުމ ުގިދ ެގޭލ ެގުމަކްސާފިނ ަންނައ ްނެގިދިވ ާމުއެހިވ !ެވެށާންނަދ .ޖ
ްއެއ .ެވެއެވުނ ިއަގޭއ ްއެތަދްއުމ ުރުކ ާވްނެގިޅެއަޑަނކ .ެވެހަވުދ ްސީޅާސ
ެނާދިޓްއުހ ްސެވްނުހަވުދަދޯރ ުކެއ ާމުޓްއުހ ޭލ ެގުމަކްސާފިނ ްނުމަކްނެހިމ .ެވެއ
.ެވެތެނ ްއެމުރުކުރާޒިތްނިއ ްނެދްނަވ ްސަވުދ ްސީޅާސ .ެވެއީވްނަފިހ
9-ިއަގާރާފްއަކ ިދައ ާ؟ބޮކ ީކަމުކުޙ ެގާހީމ ާވުޢާމިޖ ިއަގުތްސަޤ ުލާވުދ ެގުހަމްނާޟަމަރ
ެ؟ވެޔްއެހ ުކާކ ީކަނީކްސިމ ާވުބިޖާވ ްނުނިދްނާކ
ަފ .ޖަދޯރ ެއ ީނަވްއަޗްއަމ ެގާހީމ ެޖްއެވުޢާމިޖ ިއަގުތްޞަޤ ުހަމ ަދޯރ ުޟުރ
ްށަމަކިމ ،ެވެމުރުކ ްނަވިނިމ ުކަޅައ ީކައ ާރާފްއަކ .ެވެމުނިދ ާރާފްއަކ ިއާމުރުކާޟަޤ