1. Th.S. Bùi Thị Thanh Nhàn
CHƯƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ
TÂM LÝ HỌC

2. NỘI DUNG CHƯƠNG
1.1. Một số khái niệm
1.2. Sơ lược về sự hình thành và phát triển
của tâm lý học.
1.3. Đối tượng, nhiệm vụ và phương pháp
nghiên cứu của tâm lý học
1.4. Các hiện tượng tâm lý cơ bản
1.5. Một số quy luật tâm lý
1.6. Tâm lý học quản trị kinh doanh

3. 1.1.1. Tâm lý (Psychologie)
Theo tiếng Hy Lạp:
Psyche: tâm hồn
Psychologie
Chologie: khoa học
Tâm lý: là khoa học về tâm hồn.
1.1. Một số khái niệm

4. 1.1.1. Tâm lý (Psychologie)
Theo nghĩa Hán – Việt:
- Tâm: lòng người
- Lý: lý giải
Tâm lý: là lý giải lòng người
1.1. Một số khái niệm

5. 1.1. Một số khái niệm
1.1.1. Tâm lý (Psychologie)
• Theo chủ nghĩa duy vật biện chứng Mácxít: Tâm
lý là thuộc tính của một thứ vật chất có tổ chức
cao, là một hình thức phản ánh đặc biệt của chủ
thể đối với hiện thực khách quan.
• Theo Mác – Lênin: Tâm lý là hiện tượng tinh thần
này sinh trong não, điều khiển mọi hoạt động của
con người, là hình ảnh chủ quan của thế giới
khách quan, là sự tiếp thu các kinh nghiệm lịch sử
của loài người biến thành cái riêng của từng
người.

6. 1.1.2. Tâm lý học:
Tâm lý học là khoa học nghiên cứu con
người nhận thức thế giới khách quan
bằng con đường nào, theo quy luật nào,
nghiên cứu thái độ của con người đối với
cái mà họ nhận thức được hay tự mình
làm được.
1.1. Một số khái niệm

7. 1.2. Sơ lược về sự phát triển của tâm lý học.
1.2.1. Tâm lý học cổ đại (trước CN)
Chủ yếu xuất hiện ở Ai Cập, Hi Lạp, Ấn Độ, Trung Quốc, như là một
phần của triết học.
• Häc thuyÕt duy t©m thêi cæ ®¹i quan niÖm:
T©m lý hoµn toµn lµ mét hiÖn t­îng phi vËt chÊt,
®ã lµ phÇn hån mµ t¹o ho¸ ®Æt vµo con ng­êi
lóc chµo ®êi vµ nã lµ bÊt tö.
• Häc thuyÕt duy vËt quan niÖm: T©m lý cã
nguån gèc tõ vËt chÊt, nã ®­îc t¹o ra tõ : n­íc,
löa, kh«ng khÝ vµ c¸c nguyªn tö kh¸c.

8. Một số nhà khoa học tâm lý thời kỳ cổ đại
Pơ la tông (428-348):
Đi theo chủ nghĩa duy tâm.
Ông cho rằng tâm hồn và thể xác là không có mối
quan hệ. Con người có 3 loại tâm hồn:
- Tâm hồn trí tuệ (ở phần đầu): chỉ có ở giai cấp
chủ nô
- Tâm hồn dũng cảm (ở phần ngực): chỉ có ở giai
cấp quý tộc.
- Tâm hồn dinh dưỡng (ở phần bụng): có ở tầng
lớp nô lệ.

9. Một số nhà khoa học tâm lý thời kỳ cổ đại
Arixtot (384-322): nhà tư tưởng lỗi lạc theo chủ
nghĩa duy vật, nổi tiếng với cuốn “Bàn về tâm hồn”.
Theo ông, tâm hồn được chia làm 3 loại:
- Tâm hồn thực vật: làm chức năng dinh dưỡng,
còn gọi là tâm hồn dinh dưỡng.
- Tâm hồn động vật: làm chức năng cảm giác, vận
động, còn gọi là tâm hồn cảm giác.
- Tâm hồn trí tuệ: chỉ có ở con người, còn gọi là
tâm hồn suy nghĩ.
Tâm hồn bậc cao được nảy sinh trên cơ sở của
tâm hồn bậc thấp

10. Hypocrate: đi theo tư tưởng duy vật. Ông
nổi tiếng với học thuyết về khí chất (tâm
lý con người phụ thuộc vào tỷ lệ pha trộn
của 4 chất tiết ra trong cơ thể):
- Máu từ tim (đỏ): hoạt bát, sôi nổi
- Chất từ gan (vàng): khô khan, u sầu
- Chất từ dạ dày (đen): đa cảm, ướt át
- Chất từ não (trắng): thông minh, lạnh
lùng, điềm tĩnh.
Một số nhà khoa học tâm lý thời kỳ cổ đại

11. 1.2.2. T©mlý häc truyÒn thèng:
• ThuËt ng÷ t©m lý ®­îc nh¾c ®Õn vµ sö dông
vµo cuèi thÕ kû 16 ÷ thÕ kû 19. §Õn thÕ kû 19,
t©m lý häc chÝnh thøc trë thµnh khoa häc ®éc
lËp.
• Cuèi thÕ kû 19, t©m lý häc trë thµnh khoa häc
thùc nghiÖm vµ phßng thÝ nghiÖm lµ trung t©m
chÝnh cho viÖc nghiªn cøu t©m lý.
• Phßng thÝ nghiÖm t©m lý ®Çu tiªn ®­îc x©y
dùng ë thµnh phè Laixic n­íc §øc vµo n¨m 1879
do c«ng cña gi¸o s­ Wunt, mét nhµ duy t©m néi
quan, t¸c gi¶ cña cuèn T© m lý häc ® ¹ i c­¬ ng .
Sau ®ã, nã tiÕp tôc ®­îc x©y dùng phæ biÕn
réng r·i ë §øc, Nga, Mü, Anh, Ph¸p.
1.2. Sơ lược về sự phát triển của tâm lý học.

12. Một số đóng góp quan trọng của các nhà tâm
lý học truyền thống
• R. Decac, người Pháp (1556-1650): vật chất và
tâm hồn là 2 thực thể tồn tại song song. Ông giải
thích theo quan điểm duy vật về những hành vi
đơn giản của con người bằng cơ chế phản xạ.
• Von Phơ: nhà triết học người Đức với 2 tác phẩm
nổi tiếng về tâm lý thế kỷ 18: Tâm lý học kinh
nghiệm và Tâm lý học lý trí.
• Dac Uyn (1809-1882), người Anh với học thuyết
tiến hoá. Ông đã giải thích các mức độ tâm lý
theo sự tiến hoá của các loài từ thấp đến cao và
vai trò của tâm lý với quá trình thích nghi để tồn
tại và phát triển của các thực thể sinh vật

13. 1.2.3. T©mlý häc hiÖn ®¹i:
• Dß ng t© m lý häc kh«ng the o ph­¬ ng ph¸ p luËn
cña häc thuyÕ t M¸ c-Lªnin: Nghiªn cøu vµ lý gi¶i
t©m lý ng­êi chñ yÕu trªn quan ®iÓm sinh häc
hoÆc vËt lý, ch­a chó träng tíi gãc ®é lÞch sö x·
héi.
• Dß ng t© m lý häc the o häc thuyÕ t M¸ c-Lªnin: Lý
gi¶i mét c¸ch logÝc nguån gèc, b¶n chÊt cña t©m
lý vµ ý thøc cña con ng­êi. Nãi ®Õn t©m lý lµ nãi
®Õn mèi quan hÖ t­¬ng t¸c gi÷a con ng­êi víi con
ng­êi vµ víi thÕ giíi xung quanh.
1.2. Sơ lược về sự phát triển của tâm lý học.

14. 1.2.3. T©m lý häc hiÖn ®¹i:
Bốn chuyên ngành cơ bản của tâm lý học ngày nay:
- Tâm lý học hành vi (do Watson khởi xướng tại Mĩ năm
1913): chỉ khai thác tâmlý ở góc độ bản năng của con người,
nghĩa là khi các giác quan con người nhận được kích thích
thì sẽ có trả lời.
- Tâm lý học cấu trúc (do các nhà tâm lý học Đức sáng lập):
bản chất của các hịên tượng tâm lý đều có cấu trúc hệ thống
phức tạp vì thế phải theo xu hướng tổng thể với cả một cấu
trúc chỉnh thể.
- Tâm lý học phân tâm (do Freud, bác sĩ người Áo đề ra):
Tâm lý người bao gồm cả cái vô thức, tiềm ý thức và ý thức,
chúng hoà quện với nhau và hình thành nên bản chất con
người.
- Tâm lý học Macxit: nhìn nhận và nghiên cứu tâm lý con
người đưới góc độ biện chứng, tòan diện hơn.
1.2. Sơ lược về sự phát triển của tâm lý học.

15. 1.3. §èi t­îng, nhiÖm vô vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn
cøu cña t©mlý häc
1.3.1. §èi t­îng nghiªn cøu
• Lµ c¸c khÝa c¹nh ho¹t ®éng t©m lý ng­êi.
• T©m lý lµ mét hiÖn t­îng tinh thÇn, v× thÕ nghiªn cøu nã lµ
mét viÖc rÊt khã kh¨n, c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu t©m lý chØ
cã thÓ ®Þnh tÝnh, kh«ng ®Þnh l­îng ®­îc.
1.3.2. NhiÖmvô
• Lµ ph¸t hiÖn c¸c ®Æc ®iÓm, c¬ chÕ vµ quy luËt cña c¸c
hiÖn t­îng t©m lý.
• Đưa ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu gãp phÇn n©ng cao chÊt l­
îng cuéc sèng con ng­êi.
1.3.3. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu
Quan sát, thực nghiệm, trắc nghiệm, điều tra, phỏng vấn,...

16. 1.4. Các hiện tượng tâm lý cơ bản
Tâm lý người
Các quá trình
tâm lý
Các trạng thái
tâm lý
Các thuộc tính
tâm lý

17. 1.4.1. Các quá trình tâm lý
• Diễn ra có sự khởi đầu, diễn biến và kết
thúc
• Nội dung: bao gồm
Quá trình nhận thức (cảm tính và lý tính)
Quá trình cảm xúc
Qúa trình ý chí

18. 1.4.1.1. Quá trình nhận thức
a. Nhận thức cảm tính: là những trình độ
nhận thức đầu tiên của con người, bao
gồm 2 quá trình:
- cảm giác
- tri giác
b. Nhận thức lý tính: trí nhớ, tư duy, tưởng
tượng và ngôn ngữ.
1.4.1. Các quá trình tâm lý

19. 1.4.1.1. Quá trình nhận thức
Cảm giác là
gì?
- Là một quá trình tâm lý phản ánh từng thuộc tính riêng
lẻ của sự vật, hiện tượng khi chúng tác động trực tiếp
vào các giác quan, và cơ quan cảm giác cho biết trang
thái bên trong của con người.
- Nó là công cụ để nối ý thức của con người với môi

20. Đặc tính của cảm giác:
• Cảm giác phụ thuộc vào độ nhạy cảm của
các giác quan
• Cảm giác của con người được phát triển
dưới ảnh hưởng của giao tiếp và hoạt
động
• Muốn có cảm giác phải có tác nhân kích
thích. Muốn các tác nhân gây kích thích
có kết quả, phải tính đến các quy luật của
cảm giác

21. Các quy luật của cảm giác
• QUY LUẬT NGƯỠNG CẢM GIÁC
• QUY LUẬT THÍCH ỨNG
• QUY LUẬT TÁC ĐỘNG

22. QUY LUẬT NGƯỠNG CẢM GIÁC
Là giới hạn mà tại đó các tác nhân kích
thích gây ra được cảm giác, bao gồm:
• Ngưỡng cảm giác phía dưới (ngưỡng tuyệt
đối): là cường độ kích thích tối thiểu đủ để
gây ra cảm giác
• Ngưỡng cảm giác phía trên: là cường độ
kích thích tối đa mà ở đó vẫn gây ra cảm
giác.

23. Ngưỡng cảm giác phía trên
Vùng phản ánh tốt nhất
Ngưỡng cảm giác phía dưới
QUY LUẬT NGƯỠNG CẢM GIÁC

24. • Ngưỡng sai biệt: là mức chênh lệch tối thiểu
về cường độ và tính chất của 2 kích thích
cùng một loại đủ để ta phân biệt được sự
sai lệch đó.
QUY LUẬT NGƯỠNG CẢM GIÁC

25. Độ nhạy cảm
của các giác
quan sẽ bị thay
đổi khi tác nhân
kích thích lặp đi
lặp lại nhiều lần.
QUY LUẬT THÍCH ỨNG

26. QUY LUẬT TÁC ĐỘNG
• Là quy luật về sự tác động lẫn nhau giữa
các cảm giác: tính nhạy cảm của một cảm
giác có thể thay đổi đưới ảnh hưởng của
một cảm giác khác

27. 1.4.1. Các quá trình tâm lý
1.4.1.1. Quá trình nhận thức
a. Nh nth c c mtậ ứ ả ính:
* Tri gi¸c: Lµ mét qu¸ tr×nh ph¶n ¸nh mét
c¸ch trän vÑn sù vËt, hiÖn t­îng khi chóng
t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c¸c gi¸c quan.
§©y lµ qu¸ tr×nh lùa chän, tæ chøc vµ gi¶i
thÝch c¸c kÝch thÝch.
NhiÒu c¶m gi¸c riªng sÏ ®­îc hîp thµnh sÏ
trë thµnh mét tri gi¸c.

28. Các quy luật của tri giác
QuyluËt vÒtÝnhlùachän:
• ThÓ hiÖn møc ®é vµ c¸ch thøc tËp trung
chó ý cña con ng­êi khi quan s¸t sù vËt -
hiÖn t­îng.
• Quy luËt nµy phô thuéc vµo: ®èi t­îng, bèi
c¶nh tri gi¸c, vÞ trÝ quan s¸t, môc tiªu, nhu
cÇu, th¸i ®é cña ng­êi tri gi¸c.
• Quy luËt nµy ®­îc ®Æc biÖt øng dông
trong qu¶ng c¸o mét s¶n phÈm míi.

29. Các quy luật của tri giác
Quy luËt vÒ tÝnh cã ý
nghÜacñatrigi¸c:
• Quy luËt nµy g¾n liÒn
víi viÖc t¸ch ®èi t­îng
cña tri gi¸c ra khái bèi
c¶nh hiÖn t¹i ®Ó so
s¸nh, ph©n lo¹i, liªn
hÖ víi nh÷ng c¸i mµ tr­
íc ®©y ng­êi ta ®·
biÕt.

30. Các quy luật của tri giác
QuyluËt vÒtÝnhæn®Þnhcñatrigi¸c:
• Lµ kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh sù vËt - hiÖn t­îng
mét c¸ch kh«ng thay ®æi khi ®iÒu kiÖn tri
gi¸c bÞ thay ®æi.
• Nã cã ®­îc lµ do qu¸ tr×nh tiÕp thu kinh
nghiÖm trong ®êi sèng cña c¸ nh©n.
• Khai th¸c quy luËt nµy ®Ó duy tr× chÊt l­
îng vµ gi÷ ch÷ tÝn ®èi víi kh¸ch hàng.

31. Các quy luật của tri giác
QuyluËt tænggi¸c:
• Tri gi¸c kh«ng chØ phô thuéc vµo t¸c nh©n
kÝch thÝch mµ cßn phô thuéc vµo ®Æc
®iÓm t©m lý x· héi cña ng­êi tri gi¸c.
• V× thÕ ph¶i kÞp thêi n¾m b¾t c¸c ®Æc
®iÓm t©m lý - x· héi cña kh¸ch hàng (kinh
nghiÖm, nhËn thøc, së thÝch, t©m tr¹ng ...
cña kh¸ch).

32. 1.4.1. Các quá trình tâm lý
1.4.1.1. Quá trình nhận thức
b. Nhận thức lý tính:
- Trí nhớ
- Tư duy
- Tưởng tượng
- Ngôn ngữ

33. b. Nhận thức lý tính:
TrÝ nhí:
• Lµ giai ®o¹n qu¸ ®é gi÷a nhËn thøc c¶m tÝnh vµ
nhËn thøc lý tÝnh. §ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh t©m lý
ph¶n ¸nh vèn kinh nghiÖm ®­îc ghi l¹i, gi÷ l¹i vµ
t¸i hiÖn hoÆc l·ng quªn trong cuéc sèng cña mçi
ng­êi.
• TrÝ nhí ®­îc coi lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña cuéc
sèng t©m lý, lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn t©m lý.

34. 4 qu¸ tr×nh của trí nhớ:
• Qu¸ tr× nh g hi nhí (t¹ o vÕ t) gåm 2 h×nh thøc :
+ Ghi nhí kh«ng chñ ®Þnh :
+ Ghi nhí cã chñ ®Þnh :
• Qu¸ tr× nh g i÷ g × n:
• Qu¸ tr× nh t¸ i hiÖ n : Bao gåm :
+ NhËn l¹i: Khi ®èi t­îng tri gi¸c lÆp l¹i.
+ Nhí l¹i: Sù vËt hiÖn t­îng kh«ng tån t¹i
+ Håi t­ëng: §ßi hái cã sù cè g¾ng.
• Qu¸ tr× nh q uªn:
b. Nhận thức lý tính:

35. b. Nhận thức lý tính:
T­ duy: Lµ cÊp ®é
nhËn thøc cao nhÊt,
ph¶n ¸nh c¸c thuéc
tÝnh vÒ b¶n chÊt,
nh÷ng mèi quan hÖ
bªn trong cã tÝnh chÊt
quy luËt cña sù vËt -
hiÖn t­îng mµ tr­íc ®ã
ta ch­a biÕt.

36. • S¬®åc¸c giai®o¹ncña qu¸ tr×nht­ duy
NhËn thøc vÊn ®Ò
XuÊt hiÖn c¸c liªn t­ëng
Sµng läc liªn t­ëng vµ h×nh
thµnh c¸c gi¶ thuyÕt
KiÓmtra gi¶ thuyÕt
ChÝnh x¸c ho¸ Kh¼ng
®Þnh
Phñ ®Þnh
Gi¶i quyÕt
vÊn ®Ò
Ho¹t ®éng
t­ duy míi

37. T­ë ng t­îng : Lµ qu¸
tr×nh t©m lý ph¶n
¸nh nh÷ng c¸i ch­a
tõng cã trong kinh
nghiÖm c¸ nh©n
b»ng c¸ch x©y dùng
nh÷ng h×nh ¶nh trªn
c¬ së nh÷ng c¸i ®· tri
gi¸c tõ tr­íc.
b. Nhận thức lý tính:

38.  Gièngnhau
- §Òu ph¶n ¸nh thÕ giíi
kh¸ch quan mét c¸ch gi¸n
tiÕp
- §Òu h­íng vµo gi¶i quyÕt
hoµn c¶nh cã VĐ
- Cã liªn quan mËt thiÕt
®Õn nhËn thøc c¶m
tÝnh vµ ng«n ng÷
- LÊy thùc tiÔn lµm tiªu
chuÈn t©mlý
Sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a t- duy vµ t-ëng t-îng
 Kh¸c nhau
- T­ duy chØ ra nh÷ng
thuéc tÝnh b¶n chÊt,
nh÷ng mèi quan hÖ cã
tÝnh quy luËt vµ ®i
®Õn kh¸i niÖm
hoÆc
ph¸n ®o¸n nh»m
gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò
- T­ëng t­îng ®i x©y dùng
nh÷ng h×nh ¶nh míi
trªn co sá nh÷ng c¸i ®·
tri gi¸c ®­îc tõ tr­íc ®Ó
gi¶i quyÕt hoµn c¶nh

39. b. Nhận thức lý tính:
Ng«n ng÷ : Lµ c«ng cô
diÔn ®¹t vµ biÓu hiÖn
t­ t­ëng cña con ng­êi.
Ng«n ng÷ gåm: ng«n
ng÷ nãi ®éc tho¹i, ®èi
tho¹i vµ ch÷ viÕt.
Ng«n ng÷ nãi ®ãng vai
trß quan träng trong
giao tiÕp kinh doanh.

40. • 1.4.1.2. Qu¸ tr×nhc¶mxóc: lµ qu¸ tr×nh con ng­êi
biÓu thÞ th¸i ®é cña m×nh ®èi víi nh÷ng c¸i hä
nhËn thøc ®­îc hoÆc tù m×nh lµm ®­îc. Nã ®­îc
biÓu hiÖn d­íi d¹ng c¶m xóc vµ t×nh c¶m (vui,
buån, yªu, ghÐt,...).
• 1.4.1.3. Qu¸ tr×nhýchÝ: lµ qu¸ tr×nh con ng­êi tù
®iÒu khiÓn vµ ®iÒu chØnh ý nghÜ, hµnh vi cña
m×nh nh»m ®¹t ®­îc môc ®Ých. Nã sÏ cã t¸c
®éng kÝch thÝch hoÆc k×m h·m ho¹t ®éng cña
con ng­êi.
1.4.1. Các quá trình tâm lý

41. 1.4.2. C¸c tr¹ng th¸i t©mlý
DiÔn ra kh«ng râ lóc b¾t ®Çu vµ kÕt thóc
nªn phøc t¹p h¬n vµ chØ cã tÝnh chÊt t¹m
thêi.
1.4.2.1. Xóc c¶m
1.4.2.2. T×nhc¶m
1.4.2.3. Sùchó ý
1.4.2.4. ýchÝ

42. 1.4.2.1. Xóc c¶m1.4.2.1. Xóc c¶m
 BiÓu thÞ sù rung ®éng x¶y ra nhanh, m¹nh vµ râ nÐt cña con ng­BiÓu thÞ sù rung ®éng x¶y ra nhanh, m¹nh vµ râ nÐt cña con ng­
êi tr­íc nh÷ng c¸i mµ hêi tr­íc nh÷ng c¸i mµ họọ ®ang nhËn thøc®ang nhËn thøc
 C¨n cø vµo thêi gian tån t¹i vµ c­êng ®é, c¶m xócC¨n cø vµo thêi gian tån t¹i vµ c­êng ®é, c¶m xóc đượcđược chia thµnhchia thµnh
2 lo¹i2 lo¹i
+ Xóc ®éng : Cã c­êng ®é m¹nh nh­ng trong thêi gian ng¾n.+ Xóc ®éng : Cã c­êng ®é m¹nh nh­ng trong thêi gian ng¾n.
HiÖn t­îng : Kh«ng lµm chñ ®­îc b¶n th©n.HiÖn t­îng : Kh«ng lµm chñ ®­îc b¶n th©n.
+ T©m tr¹ng: C­êng ®é yÕu h¬n nh­ng kÐo dµi h¬n. Do vËy nã+ T©m tr¹ng: C­êng ®é yÕu h¬n nh­ng kÐo dµi h¬n. Do vËy nã
¶nh h­ëng râ rÖt ®Õn hµnh vi cña con ng­êi trong mét thêi gian¶nh h­ëng râ rÖt ®Õn hµnh vi cña con ng­êi trong mét thêi gian
dµi. Nguån gèc ph¸t sinh t©m tr¹ng lµ do thµnh c«ng, thÊt b¹i, maydµi. Nguån gèc ph¸t sinh t©m tr¹ng lµ do thµnh c«ng, thÊt b¹i, may
rñi, c¨ng th¼ng, t×nh tr¹ng søc khoÎ,...rñi, c¨ng th¼ng, t×nh tr¹ng søc khoÎ,...
→→ §Òu ¶nh h­ëng ®Õn hµnh vi cña con ng­êi (tiªu cùc, tÝch cùc).§Òu ¶nh h­ëng ®Õn hµnh vi cña con ng­êi (tiªu cùc, tÝch cùc).
Ngoµi ra cßn mét tr¹ng th¸i xóc c¶m ®Æc biÖt lµ stress.Ngoµi ra cßn mét tr¹ng th¸i xóc c¶m ®Æc biÖt lµ stress.

43. 1.4.2.2. T×nhc¶m
• Lµ th¸i ®é t©m lý æn ®Þnh cña c¸ nh©n ®èi víi
c¸c hiÖn thùc xung quanh vµ víi b¶n th©n.
• Ph© n biÖ t :
C¶m xó c T× nh c¶m
-Cã ë mäi sinh vËt sèng,
g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh t©m
lý.
- Cã tÝnh chÊt nhÊt thêi,
g¾n liÒn víi t×nh huèng.
- ë tr¹ng th¸i hiÖn thùc,
xuÊt hiÖn tr­íc
- Thùc hiÖn chøc n¨ng
sinh vËt
-ChØ cã ë ng­êi, lµ tr¹ng
th¸i t©m lý.
- æn ®Þnh
- ë tr¹ng th¸i tiÒm tµng,
xuÊt hiÖn sau
- Thùc hiÖn chøc n¨ng XH

44. 1.4.2.3. Sùchóý:
• Lµ xu h­íng cña con ng­êi tËp trung ho¹t
®éng t©m lý vµo mét c¸i g× ®ã.
• Gåm : + Chó ý chñ ®éng:
+ Chó ý kh«ng chñ ®éng.
• Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña chó ý:
+ TÝnh tËp trung (chó ý khö nhiÔu) :
+ TÝnh ph©n phèi :
+ TÝnh bÒn v÷ng :
• MÆt ng­îc l¹i cña chó ý lµ ®·ng trÝ: tøc lµ
lµm mÊt hoÆc gi¶m sót sù chó ýa vµi ®èi
t­îng.

45. 1.4.2.4. ýchÝ:
 Lµ phÈm chÊt t©m lý quan träng cña nh©n c¸ch con ng­êi. Lµ
mÆt n¨ng ®éng cña ý thøc, biÓu hiÖn ë n¨ng lùc thùc hiÖn
nh÷ng hµnh ®éng nh»m ®¹t ®­îc môc ®Ých nhÊt ®Þnh.
 ý chÝ cã 2 chøc n¨ng: hoÆc kÝch thÝch, hoÆc k×m h·m hµnh
®éng cña con ng­êi.
 ý chÝ thÓ hiÖn ë :
* TÝnh môc ®Ých : Lµ phÈm chÊt rÊt quan träng cña ý chÝ, lµ
n¨ng lùc cña c¸ nh©n biÕt ®Æt c¸c hµnh vi cña m×nh theo môc
®Ých
* TÝnh ®éc lËp : §Æt cho m×nh mét môc ®Ých hµnh ®éng
kh«ng chÞu ¶nh h­ëng bëi bÊt cø ng­êi nµo kh¸c.
* TÝnh quyÕt ®o¸n: Lµ n¨ng lùc ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh kÞp
thêi, cøng r¾n kh«ng bÞ dao ®éng.
* TÝnh kiªn tr×: Lµ n¨ng lùc tËp trung søc lùc vµ thêi gian ®Ó
®¹t môc ®Ých nhÊt ®Þnh (cÇn ph¶i ph©n biÖt víi l× lîm).
* TÝnh kiÒm chÕ: Lµm chñ ®­îc m×nh trong mäi t×nh huèng.
* TÝnh dòng c¶m:

46. 1.4.3. C¸c thuéc tÝnh t©m lý:
Lµ nh÷ng hµnh vi vµ ho¹t ®éng cña con ng­êi
g¾n víi c¸c kiÓu thÇn kinh t­¬ng ®èi bÒn
v÷ng, æn ®Þnh mang s¾c th¸i c¸ nh©n.
1.4.3.1. Xuh­íngnh©nc¸ch(®énglùc TL)
1.4.3.2. N¨ nglùc t©mlý:
1.4.3.3. Hµnhvi t©mlý

47. 1.4.3.1. Xuh­íngnh©nc¸ch(®énglùc t©mlý)
 Lµ thuéc tÝnh t©m lý ®iÓn h×nh cña c¸ nh©n
bao gåm mét hÖ thèng ®éng lùc quy ®Þnh
tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña con ng­êi vµ
quy ®Þnh sù lùa chän c¸c th¸i ®é cña con ng­
êi.
 Nã th­êng tån t¹i l©u dµi ë mét ng­êi, thËm
chÝ suèt ®êi song nã cã thÓ thay ®æi hay
®iÒu chØnh tuú thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña tõng c¸c nh©n.
 Thµnh phÇn cña ®éng lùc t©m lý bao gåm:
nhu cÇu, ý muèn, môc ®Ých, thÞ hiÕu, kinh

48. 1.4.3.2. N¨ nglùc t©mlý:
Lµ mét tæ hîp nh÷ng ®Æc ®iÓm TL vµ sinh lý
c¸ nh©n ®ang lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ chèt
®Ó c¸ nh©n ®ã thùc hiÖn cã kÕt qu¶ mét
hµnh ®éng.
N¨ng lùc t©m lý thÓ hiÖn ë :
 KiÕn thøc (Knowleges)
 Kinh nghiÖm (Experiences)
 Kü n¨ng (Skills)

49. 1.4.3.3. Hµnhvit©mlý(Psychologicalbehavior):
Lµ ®Æc tr­ng thÓ hiÖn th¸i ®é cña c¸ nh©n tr­íc c¸c
t¸c nh©n kÝch thÝch.
* TÝnh khÝ : Lµ toµn bé nh÷ng thuéc tÝnh t©m lý c¸
thÓ ®ang quy ®Þnh ®éng th¸i ho¹t ®éng t©m lý cña
mçi ng­êi. §©y lµ ®Æc ®iÓm bÈm sinh cña hÖ
thÇn kinh vµ c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c trong c¬ thÓ ng­
êi, nã cã quan hÖ mËt thiÕt víi tÝnh c¸ch.
* TÝnh c¸ch : Lµ sù kÕt hîp c¸c ®Æc ®iÓm t©m lý
bÒn v÷ng cña c¸ nh©n vµ sù quy ®Þnh c¸c mèi
quan hÖ, c¸ch øng xö cña c¸ nh©n trong mét m«i tr­
êng nhÊt ®Þnh.

50. 1.4.3.3. Hµnhvi t©mlý
 TÝnh c¸ch cña mçi c¸ nh©n bao giê còng bao
gåm :
+ C¸i chung cña loµi ng­êi
+ C¸i ®Æc thï cña nhãm ( d©n téc, gia ®×nh)
+ C¸i c¸ biÖt cña chÝnh b¶n th©n
 CÊu tróc tÝnh c¸ch gåm 2 nhãm:
- HÖ thèng th¸i ®é cña con ng­êi víi hiÖn thùc
kh¸ch quan (kh«ng ®­îc kiÓm so¸t).
- C¸c phÈm chÊt ý chÝ (ho¹t ®éng cã sù kiÓm
so¸t cña ý chÝ)

51. 1.5.1. QuyluËt ®éngc¬tronghµnhvi c¸ nh©n
(quyluËt t©mlýlîiÝch)
1.5.2. QuyluËt trong®êisèngt×nhc¶m
1.5.3. QuyluËt t©mlý®¸m®«ng:
1.5. C¸c quy luËt t©mlý

52.  BÊt kú mét hµnh ®éng nµo cña con ng­êi ®Òu cã
nguyªn do vµ lý lÏ (trõ nh÷ng ho¹t ®éng v« thøc),
tøc lµ lu«n cã ®éng c¬ thóc ®Èy hµnh ®éng cña
hä vµ ®éng c¬ l¹i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu.
 Nhu cÇu lµ ®ßi hái tÊt yÕu cña con ng­êi ®Ó tån
t¹i vµ ph¸t triÓn. NÕu nhu cÇu ®­îc tho¶ m·n sÏ
g©y ra c¶m xóc d­¬ng tÝnh cho con ng­êi vµ ng­îc
l¹i.
 Con ng­êi cã 2 nhãm nhu cÇu chÝnh:
 Nhu cÇu b¶n n¨ng (nhu cÇu thiÕt yÕu – Primary Needs)
 Nhu cÇu giµnh ®­îc (Acquired Needs)
1.5.1. Quy luËt ®éng c¬ trong hµnh vi c¸ nh©n
(quy luËt t©m lý lîi Ých)

53.  Quy luËt t©m lý l©y lan : Lµ qu¸ tr×nh gi¶i to¶ c¶m
xóc tõ c¸ thÓ nµy sang c¸c thÓ kh¸c vµ ng­îc l¹i.
 Quy luËt t©m lý thÝch øng: Lµ mét xóc c¶m ®­îc
nh¾c ®i nh¾c l¹i nhiÒu lÇn, bÞ suy yÕu vµ nÐn
xuèng, råi ®­îc chÊp nhËn .
 Quy luËt c¶m øng (quy luËt t­¬ng ph¶n) : Lµ sù t¸c
®éng qua l¹i gi÷a xóc c¶m ©m tÝnh vµ d­¬ng tÝnh
thuéc cïng mét lo¹i.
 Quy luËt di chuyÓn: Xóc c¶m cña con ng­êi cã thÓ
chuyÓn tõ ®èi t­îng nµy sang ®èi t­îng kh¸c. (giËn c¸
chÐm thít)
 Quy luËt vÒ sù h×nh thµnh t×nh c¶m: Trong quan hÖ
1.5.2. Quy luËt trong ®êi sèng t×nh c¶m

54. Mçi ®¸m ®«ng ®Òu cã tr¹ng th¸i chung (linh hån tËp
thÓ) vµ trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt, c¸c t©m hån sÏ
®ång nhÊt víi nhau.
BiÓu hiÖn cña t©m lý ®¸m ®«ng: Hµnh ®éng cña mçi
c¸ nh©n bÞ tËp thÓ chi phèi. Khi hoµ m×nh vµo ®¸m
®«ng, con ng­êi c¶m thÊy cã chç dùa vÒ tinh thÇn vµ
hµnh ®éng theo lîi Ých tËp thÓ.
TrÝ tuÖ ®¸m ®«ng lµ cÊp sè céng cña trÝ tuÖ thµnh
viªn. Khi sè ng­êi trong nhãm cµng ®«ng th× cµng khã
®­a ra quyÕt ®Þnh. Ng­îc l¹i, nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp
th× quyÕt ®Þnh cµng ®óng ®¾n.
Thñ lÜnh ®¸m ®«ng lµ ng­êi rÊt quan träng, t×nh c¶m
cña mçi c¸ nh©n trong ®¸m ®«ng bÞ nhiÔm c¶m tõ mäi
ng­êi nh­ng l¹i chi phèi bëi thñ lÜnh, ng­êi ®¹i diÖn cho
1.5.3. Quy luËt t©mlý ®¸m®«ng:

55. 1.6. Tâm lý học quản trị kinh doanh
1.6.1. Ý nghĩa của việc nghiên cứu tâm lý học QTKD
- Giúp ứng dụng một cách hiệu quả các thành tựu
của khoa học tâm lý vào các công tác quản trị nhân
sự, quảng cáo, tiếp thị của tổ chức
- Giúp nhà QT biết mình (SP, điểm mạnh,... và các
nguồn lực của tổ chức), biết người (khách hàng, đối
tác, đối thủ cạnh tranh) để đối ứng thànhcông trong
hoạt động kinh doanh.

56. 1.6.2. Nhiệm vụ của tâm lý học QTKD
• Nghiên cứu các hiện tượng tâm lý: động cơ sản xuất
kinh doanh, động cơ mua và bán hàng, thị hiếu, mốt,
sở thích, ...
• Nghiên cứu các quy luật tâm lý: quy luật cung - cầu,
quyluật diễnbiến nhậnthức,...
• Nghiên cứu các cơ chế hình thành các hiện tượng
tâm lý diễn ra trong hoạt động KD: giao tiếp, quảng
cáo, bán hàng,...

57. 1.6.3. Các phương pháp nghiên cứu TLH QTKD
6. Phương pháp phỏng vấn
5. Phương pháp trắc nghiệm
4. Phương pháp điều tra (bản câu hỏi)
3. Phương pháp thực nghiệm tự nhiên
2. Phương pháp đàm thoại
1. Phương pháp quan sát