1. UNIVERZITETI SHTETROR I TETOVES
FAKULTETI I ADMINISTRIMIT TE BIZNESIT – SHKUP
PUNIM SEMINARIK ME TEM:
BANKA QENDRORE E REPUBLIKES SE MAQEDONIS , ROLI DHE FUNKSIONI I SAJ .
PUNOI : VALON MEMEDI .
SHKUP-2014.
2. BANKA QENDRORE E MAQEDONISE
Veprimet bankare paraqesin veprimtari e cila ka te beje me punet kreditore dhe depozitore , si
dhe ndermjetsimi ne qarkullimin pagesor .
Ne zhvillimin e bankave kan ndikuar dhe ndikojne ligjet e njejta te veprimtarise racionale ,
ekonomike dhe rentabile , ne baze te se ciles mbeshtetet i tere sistemi afarist . Keto ligje
ndikojne ne organizimin dhe veprimtarine e bankave dhe kerkojne nga bankat qe ti pershtaten
nevojave te ekonomise se nje vendi dhe te tregut te parave . Kjo paraqitje e nevojes se
pershtatjes mbi ekonomin e vendit dhe tregut te parave , kushtezon per te paraqitur nje numer
te madh te bankave dhe lloit te tyre .
Bankat i klasifikojme sipas funksionit dhe veprimtaris qe ushtrojne bankat . Sipas ketij kritei
dallojme :
• Banka qendrore .
• Banka depozitore.
• Banka komerciale .
• Kursimoret.
• Banka industrial.
• Banka investuese dhe hipotekare .
• Bamka zhvillimore dhe univerzale .
3. Ne rastin e ketij punimi , angazhohem qe te pershkruaj funksionimin, organizimin dhe rolin e
B.Q , si institucion finansiar shteror pergjegjes per politikat monetare , me nje pamvarsim nga
aspekti i ushtrimit te veprimtaris se saj duke realizuar politikat monetare afat mesme dhe
afatshkurtra , nepermjet instrumentave te ketyre politikave .
Kur flasimper B.Q duhet te dime se ne cdo shtet te pavarur dhe sovran , egziston nga nje
banke e tille , veprimtaria kryesore e se ciles eshte emetimi i parave dhe rregullimi i qarkullimit
te parave ne nje shtet .
Me kushtetutn e R.M-se te vitit 1991 , Banka populllore e R.M-se percaktohet si banke
qendrore e pavarur dhe pergjegjese per stabiilitetin e valutes , per politiken monetare dhe per
likuiditetin e pergjithshem ne vend dhe me vendet tiera .
Qellimi i veprimtarise te B.Q nuk eshte realizimi I fitimit por realizimi i qellimeve monetare dhe
politike te ekonomise se nje vendi . B.Q e Maqedonise eshte edhe bartes kryesor i politikes
monetare . Aktivitetet e B.Q kane psoja te medha per tere ekonomine e nje shteti e sidomos
per sitemin bankar. B.Q eshte specifike sipas pozites se saj ne sistemin bankar , kreditor dhe
monetar , si banke e privilegjuar nga ana e shtetit , dhe shpesh quhet edhe “ banke e bankave “
.
Qellimet dhe funkisionet e B.Q te R.M-se :
Ne perputhje me ligjin per Banken Qendrore te R.M-se , qellim kryesor i B.Q eshte realizimi i
qendrueshmeris te cmimeve – stabiliteti i cmimeve .
Qellimtjeter i B.Q eshte qe te angazhohet drejt stabilitetit dhe nje konkurence lojale mbi
sistemin e tregut financiar .
B.Q e Maqedonise e perkrah politiken ekonomike te thjeshte , pa e demtuar realizimin e
qellimeve baz te saj dhe ne perputhshmeri te plote me principet e tregut te hapur ekonomik
dhe konkurences se lire . Per realizimin e qellimeve te percaktuara B.Q kryen keto funksione ne
perputhshmeri me ligjin per B.Q , stausin dhe regulloren e B.Q :
• E verteton dhe realizon politiken monetare .
• Mer pjes ne percaktimin e kursit devizor .
• E verteton dhe e realizon politiken e kursit devizor .
4. • Menaxhon dhe kujdeset per rezervat devizore .
• Emeton dhe i menaxhon parate e R.M-se .
• I evidenton dhe i ndjek operacionet kreditore me vendet e huaja dhe e pregadit bilansin
e pagesave te R.M-se .
• Mbledh dhe pregadit te dhena statistikore per realizimin e funksoneve ne perputhje me
ligjin .
• Vendos , zhvillon , regjistron dhe kryen mbikqyrje mbi sigurine , stabilitetin dhe
efikasitetin e sistemit te pagesave , balansimit dhe kliringut .
• Rregullon , jep leje dhe kryen supervision tek bankat , kursimoret, shoqerit per dhenien
e parave elektronike dhe institucione tiera financiare te percaktuar ne baz te ligjit .
• Kryen mbikqyrje mbi dispozitat e pranuara me te cilat rregullohet puna devozire , puna
kembyese , realizimi i sherbimit te transferit te shpejt te parave , sistemit per parandalim te
larjes se parave , dhe mbrojtjen e harxhuesve , ne perputhsmeri me ligjin .
• Realizon punen e agjentit fiskal te qeveris e shtetit .
• Mer pjes ne organizata dhe intitucione nderkombetare , per pyetje te cilat jan ne
kompetenca te saj .
• Organizon ankande per tregtim te letrave me vler , dhe
• Kryen aktivitete tjera ne lidhje me realizimin e funksioneve te saj ne perputhje me ligjin
per B.Q te R.M-se ose ndonje ligj tjeter .
Organet udheheqese dhe oraganizimi i Bankes qendrore :
Organet udheheqese te B.Q jane :
1. Keshilli i Bankes qendrore dhe
2. Guvernatori i Bankes qendrore .
Keshilli i B.Q eshte organi me i larte vendimares i B.Q . Ai perbehet nga nente antare :
guvernatori dhe tre proguvernator si antar egzekutues dhe pese antar jo egzekutues .
5. Guvernatorin dhe proguvernatoret i zgjedh Kuvendi i R.M-se me mandate shtate vjecar , se
bashku me antaret e tjere te Keshillit te B.Q .
Banka qendrore aktivitetin e saj dhe ushtrimin e vepritmarise punuese te saj e ka te ndare dhe
te mbeshtetur mbi organizimin institucional te saj . Ajo esht e ndare ne nje organizim me
pushtet te decentralizuar mbrenda institucionit , ku vendimet per politika afatgjata dhe
afatmesme meren ne nivel te guvernatorit ne radh te pare dhe proguverntatoreve ne radh te
dyte . B.Q ka sektore te posacme dhe organe perberese te saj ne krye me guvernatorin i cili e
perfaqson B.Q ne nivele te caktuara me persona te tret duke mar pergjegjsin e plot per
realizimin e aktivitetit te B.Q se bashku me proguvernatoret .
Ne kuader te B.Q funksionojne pese sektore dhe katermbedhjete drejtori si organe perberse si
dhe kabineti i guvernatorit , drejtoria per revision te brendshem dhe muzeu i B.Q , arhiva e B.Q
dhe departamenti per burimet njerzore .
Ne sistemin organizimmit te institucionit te B.Q Dalojme:
• Guvernatori , kabineti i guvernatorit , drejtoria per revision te brendshem dhe
departamenti per menaxhimin e burimeve njerzore .
• Sektori per supervision dhe regullim bankar dhe stabilitet financiar .
• Sektori per politik monetare , hulumtime dhe statistika .
• Sektori per operacione ne tregun financiar dhe sistemit te pagesave .
• Sektori per punet e trezorit dhe teknologjis informative .
• Sektori i sherbimeve qendrore .
Ne fund te pershkrimit te ketij institucioni, duhet te cekim se B.Q ne fund te vitit pergadit llogari
permbyllese me te cilen e njofton kuvendin e R.M-se per punen e saj .
