1. BİLDİRİ / KONU BAŞLIĞI:
LASTİK MODİFİYELİ BİTÜMLERİN SICAK
KARIŞIMLARDA KULLANIM POTANSİYELLERİ
BİLDİRİ YAZARLARI:
Hande Işık ÖZTÜRK, Yrd. Doç. Dr., ODTÜ KKK
M. Emin KUTAY, Yrd. Doç. Dr., Michigan State University

2. Bildiri / Konu Başlığı: Lastik Modifiyeli Bitümlerin Sıcak Karışımlarda
Kullanım Potensiyelleri
• Taşıt miktarının artması, hem lastik hem de atık üretimini
arttırmaktadır.
• Çevresel Sorunlar:
 Tutuşma riskleri
 Koku problemleri
 Sinekler için üreme ortamı
 Su kaynaklarının kirlenmesi
• Hurda lastikler  asfalt karışımlarında katkı maddesi olarak
kullanılmaktadır.

3. LASTIK İLE MODİFİYELİ KARIŞIMLAR
•
•
•
•
1950’ lerden beri kullanılmaktadır.
Geleneksel karışımlardan daha iyi performans gösterir.
Yüzeydeki lastik izlerinin, yüksek sıcaklarda oluşmasını önler.
Yorulma çatlağı oluşumu, ortalama sıcaklıklarda nispeten daha
azdır.
• Lastiğin yapısındaki anti-oksidanların bitümün yaşlanmasını
geciktirir.
• Asfalt yüzeyinin kayma direncini arttırır
• Gürültü yayılımının 6 desibel kadar azaltır.

4. BİTÜMÜN LASTİKLE MODİFİYE YÖNTEMLERİ
Modifikasyon
Tekniği
Kuru
Yöntem
Islak
Yöntem
Terminal
Karışım
Yöntem
Avantajları
(i) Kayma direncini artırır.
(ii) Buzlanmayı azaltır.
(iii) Maliyeti diğer yöntemlere
kıyasla daha azdır.
(iv) Diğer yöntemlere göre daha
çok araba lastiği kullanılır.
(i) Polimer modifiyeli
karışımlara göre daha iyi
performans gösterir.
(i) Polimer modifiye karışımlara
göre daha iyi performans
gösterir.
(ii) Lastik parçaları segregasyona
sebep olmaz.
(iii) Uzak mesafelere taşınabilir.
Dezavantajları
(i)
Lastiğin ihtiva ettiği antioksidanlar tamamıyla bitümle
karışamaz.
(i) Lastik parçalarının homojen
karışmaması kaynaklı
segregasyon problemi olabilir.
(i) Maliyet diğer yöntemlere
kıyasla daha yüksektir.
(ii) Diğer yöntemler göre daha az
lastik kullanılır.

5. LASTİKLERİN ÖZELLİKLERİ
• Lastiğinin temel birleşenleri:
% 70 kauçuk
% 15 demir
% 3 lif
% 12’si diğer maddeler
• Bitüm modifikasyonu :
Demir miktarı < % 0.01
Lif < % 0.5
• Fiziksel özellikleri
 Öğütülme methoduna (ortam ısısında veya kriyojenik)
 Gradasyona
 Miktarına
 Toplam yüzey alanına
 Kimyasal birleşenlerine (doğal lastik miktarı v.s.)

6. LASTİKLERİN GRADASYONU
• ASTM D5644 Lastik birleşenli malzemelerin gradasyonu için
standard test metodu
• Kullanılan lastik miktarı genelde şartnamelerle sınırlandırılmıştır.
Elek Çapı
No. 8
No. 10
No. 16
No. 20
No.30
No. 40
No. 50
No.80
No.100
No.200
(2,38 mm)
(2 mm)
(1,20 mm)
(0,85 mm)
(0,599 mm)
(0,425 mm)
(0,300 mm)
(0,180 mm)
(0,150 mm)
(0,075 mm)
Arizona Şartnamesi
Tip A
Tip B
100
95 – 1 00
100
0 - 10
65 - 100
20 – 100
0 - 45
0-5
Limit değerleri % Geçen
Florida Şartnamesi
Kaliforniya Şartnamesi*
Tip A
Tip B
Tip C
Tip 1
Tip 2-1
Tip 2-2
100
100*
100
100
98-100
100
75-100
45-75
95-100
100
85-100
25-100
2-20
35-85
100
85-100
20-60
0-45
0-6
10-30
90-100
10-50
5-20
70-90
5-30
0-10
0-2
0-4
35-60
0
0-1

7. BİTÜMÜN ÖZELLİKLERİ
• Bitümün performansı:
- Lastiğin fiziksel özellikleri
- Bitümün aromatik yüzdesi
- Bitümün sıcaklığı
• Bitümün fiziksel özellikleri:
ASTM D6114
Arizona (ADOT)
Kaliforniya
Tip 1
Tip 2
Tip 3
Tip 1
Tip 2
Tip 3
Sıcak B.
(Ty >43
oC)
1,5-5,0
>10
Ilıman B.
(Ty <43
oC)
1,5-5,0
>15
Soğuk B.
(Ty <27
oC)
>1,5-5,0
>25
PG
64-16
PG
58-22
PG
52-28
1,5 – 4,0
>10
1,5 – 4,0
>15
1,5 – 4,0
>25
25-75
25-75
50-100
Yumuşama Noktası oC ASTM D36
57
54
52
>57
>54
>51
52-74
Elastik Dirençlilik % ASTM D5329
>25
>20
>10
>30
>25
>15
>18
Parlama Noktası (°C) ASTM D92
>232
>232
>232
Asfaltın Derecesi
Viskozite * 175 oC (Pa.s) ASTM D2196
Penetrasyon: ASTM D5 (4°C)
Penetrasyon: ASTM D5 (25°C)
1,5-4,0
25-70
>207

8. AGREGALARIN GRADASYONU VE KARIŞIMIN
ÖZELLİKLERİ
• Kullanılan agrega özellikleri bölgeye göre çeşitlilik gösterir.
• Açık gradasyon
• Statik demir bandajlı silindir
Elek Çapı
19 mm (3/4")
12,5 mm (1/2")
9,5 mm (3/8")
4,75 mm (No. 4)
2.38 mm(No.8)
2,00 mm (No. 10)
0,425 mm (No. 40)
0,180 mm (No. 80)
0,075 mm (No. 200)
Limit değerleri % Geçen
Arizona Şartnamesi
Kaliforniya
Şartnamesi
100
100
100-80
100-95
80-65
85-70
42-28
15-0
22-14
5-0
Florida
Şartnamesi
100
100-85
75-55
25-15
10-5
0-2.5
0-1
2-4

9. MICHIGAN’DA YAPILAN LABORATUVAR VE
SAHA ÇALIŞMALARININ SENTEZİ
• Michigan eyaleti için en uygun dizaynı belirlemek.
• Projenin kısımları:
i.
Laboratuarda optimum dizaynların belirlenmesi
ii. Saha uygulamaları
iii. Kalite kontrolü
• Projenin sonuçları:
 Terminal karışım ve ıslak yöntemle hazırlanan asfaltların
performansının, yorulma çatlağına karşı daha dayanaklı olduğu
görülmüştür.
 Michigan gibi soğuk iklimde yer alan bir bölge için kuru yöntemle
hazırlanan karışım uygun değildir.
 Kuru yöntemle hazırlanan karışımın, orta ve yüksek sıcaklıklarda
tekerlek izi problemine daha dayanıklı olduğu görülmüştür.
 1.5 mil uzunluğunda test yolları inşa edilmiştir.
 2011’den beri düzenli olarak kontrol edilmektedir

10. LASTİK MODİFİYELİ KARIŞIMLARIN ÜST YAPILARDA
KULLANIMININ GETİRDİGİ AVANTAJLAR (1)
• Yüzeyde oluşan çatlamalara karşı asfaltın direncini fazladır.
• Yol ve araç lastiklerinin etkileşiminden kaynaklanan
gürültünün 6 desibele kadar azaltmasına sebep olur.
• Lastikle modifiye edilen bitümün viskozitesi ve yumuşama
noktası yüksek olduğu için daha az tekerlek izi oluşur.
• Lastik ihtiva eden karışımlar daha koyu olduğu için yol çizgileri
gece karanlıkta daha belirgin olur.
• Bakım maliyetleri daha düşüktür.
• Doğadaki atık maddeler kullanıldığı için çevreye duyarlıdır.

11. LASTİK MODİFİYELİ KARIŞIMLARIN ÜST YAPILARDA
KULLANIMASINDAN KAYNAKLI MUHTEMEL
PROBLEMLER
•
•
•
•
•
Çalışılma sıcaklıkları yüksektir.
Sahada sıcaklık şartlarının sağlanması zorlaşır.
Taşıma mesafesi diğer karışımlara göre daha kısa olabilir.
Isınan lastiğin kokusu, hava niteliğini düşürür.
Homojen karışımın sağlanamaması durumunda segregasyon
oluşur.
• Hava sıcaklığının 13°C altında olduğu ve yağmur yağdığında yol
çalışması yapılamaz.