1. GRANĠT ATIĞININ TEMEL TABAKASI
STABĠLĠZASYONUNDA KULLANILABĠLĠRLĠĞĠ
Yrd.Doç.Dr. Ġsmail ZORLUER,
Yrd.Doç.Dr.Cahit GÜRER, Yrd.Doç.Dr.Sedat ÇETĠN,
Uzman Süleyman GÜCEK
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi
ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü
2. GRANİT ATIĞININ TEMEL TABAKASI
STABİLİZASYONUNDA KULLANILABİLİRLİĞİ
Atık olarak elde edilen çeĢitli ürünlerin depolanması veya doğaya terk
edilmesi hızla nüfusu artan ve teknoloji olarak geliĢen dünyamız için
çevre kirliliği dahil topluma büyük sorunlar getirmektedir. Ülkemiz
granit madenleri açısından önemli bir potansiyele sahiptir ve bu
madenlerin iĢlenmesi sırasında büyük ölçüde atık malzeme
oluĢmaktadır.
Yol üstyapılarının en önemli hammaddesi agregalardır. Dolayısıyla bu
tip atık malzemeler yol üstyapılarının çeĢitli aĢamalarında
değerlendirilerek ekonomiye kazandırılabileceği gibi çevre kirliliğinin
azalmasına da katkı sağlanmıĢ olur.
Bu çalıĢmada Ġzmir Çimstone Fabrikası granit atığı olan çamur esaslı
malzemenin
temel
tabakası
stabilizasyonunda
kullanılıp
kullanılamayacağı araĢtırılmıĢtır.
3. Yapılan Çalışmalar;
Atıkların depolanması veya bertaraf edilmesi günümüzün en
önemli araĢtırma konuları arasındadır.
Özellikle önemli miktarlarda hammadde gereksinimi olan inĢaat sektörü
bu tip atıkların değerlendirilmesi ve bu yolla bertaraf edilmesi açısından
bazı bilim insanları ve çeĢitli kurumlar tarafından önemli bir seçenek
olarak görülmektedir (Okagbue ve Onyeaobi, 1999; Terzi, 2000; Zorluer ve
Usta, 2003; Gürer vd., 2005; Yılmaz ve SütaĢ, 2008; Yıldız, 2008).
4. Yöntem;
ÇalıĢma agrega ve zemin deneyleri olmak üzere iki kısımdan
oluĢmaktadır. Agrega deneyleri olarak birim hacim ağırlık, Los Angeles
aĢınma ve Darbelenme deneyleri yapılmıĢ ve temel malzemesi olarak TCK
2006 Ģartnamesi için uygun bir malzeme olduğu anlaĢılmıĢtır.
Zemin deneyleri olarak standart proktor ve serbest basınç deneyleri
gerçekleĢtirilmiĢtir. Serbest basınç deneyleri her iki temel numunesi için
%3, 5, 8, 10, 15 katkılı numunelerde 1 ve 7 günlük kürler sonucunda
gerçekleĢtirilmiĢtir.
6. Los Angeles Aşınma Deneyi Sonuçları;
Yapılan deney sonucuna göre Los Angeles aĢınma kaybı Numune 1
için % 22,58 ve Numune 2 için % 25,97 bulunmuĢtur. Sonuç ġartnamenin
belirttiği % 35 kritik değerin altındadır.
Agrega Darbelenme Deney Sonuçları;
Yapılan deney sonucuna göre agrega darbelenme kaybı Numune 1
için %9,70 ve Numune 2 için %9,83 olarak bulunmuĢtur ve sonuç literatürün
belirttiği %18 sınır değerin altındadır.
7. Standart Proktor Deneyi Sonuçları;
Deneysel çalıĢmamızda Numune 1 ve Numune 2 olmak üzere iki farklı
agrega kullanılmıĢtır. Her iki numune için katkısız ve katkılı (% 3, 5, 8, 10, 15
Granit Tozu) olarak standart proktor deneyi yapılmıĢtır.
Proktor deneyi sonuçlarına göre katkısız Numune 1 %7,8 , katkısız
Numune 2 ise %5 optimum su muhtevasında hazırlanmıĢtır. Her iki farklı
numune için de granit tozu katkılı numunelerde düzgün bir artıĢ görülmediği
için birbirlerine en yakın olan eğriler dikkate alınarak %6 optimum su
muhtevasında hazırlanmıĢtır.
10. SONUÇ VE ÖNERİLER
Farklı numunelerde katkısız numunelerin dayanımını referans
aldığımızda, granit tozunun belirli oranlarda kullanılması kür süresine de bağlı
olarak dayanıma olumlu yönde katkı sağlamıĢtır.
Kür süresine bağlı olarak %5 ve %8 granit tozu katkılı numuneler için
7 günlük kür sonunda, 1 günlük küre göre karĢılaĢtırdığımızda dayanımda
azalma görülmüĢtür.
1 günlük numuneler için maksimum dayanım %8 granit tozu katkılı
numunelerde görülmektedir. 7 günlük numunelere baktığımızda, kür süresine
de bağlı olarak en yüksek dayanımı %10 granit tozu katkılı numunelerde
görülmüĢtür.
11. Her iki kür süresi içerisinde de %15 granit tozu katkısının dayanım
üzerinde etkili olmadığı belirlenmiĢtir.
Farklı zemin numunelerin dayanım üzerindeki etkisine baktığımızda
elde edilen maksimum dayanımlarda Numune 2’nin, Numune 1’e göre
olumlu yönde dayanıma katkısının biraz daha fazla olduğu görülmektedir.
Bir ön çalıĢma olarak gerçekleĢtirilen araĢtırma neticesinde granit
atığı malzemenin katkı maddesi olarak üstyapı temel stabilizasyonunda
kullanılabileceği ve bunun da çevre korunması, yeni agrega kaynaklarına
olan talebin azalması ve sürdürülebilirlik gibi açılardan faydalı olacağı
düĢünülmektedir.
12. TEŞEKKÜR EDERİZ
TEŞEKKÜR EDERİZ
Yrd.Doç.Dr. Ġsmail ZORLUER,
Yrd.Doç.Dr.Cahit GÜRER, Yrd.Doç.Dr.Sedat ÇETĠN,
Uzman Süleyman GÜCEK
Afyon Kocatepe Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi
ĠnĢaat Mühendisliği Bölümü
