Zub lekts3

1. Ëåêö¹ 3
Зардал хуримтлуулан
бүртгэх ерөнхий схем
1

2.  Зардал бүртгэх нягтлан бодох бүртгэлийн
дансад, тэдгээрийн онцлог
 Үйлдвэрлэл, худалдаа, үйлчилгээ эрхлэдэг
байгууллагын зардлыг хуримтлуулан
бүртгэж, өртөг тооцох дансны харилцааны
ерөнхий схем
 Үйлдвэрлэсэн болон борлуулсан
бүтээхдэхүүний өртөг тооцолж,тайлагнах
ерөнхий арга зүй
2

3.  Çàðäàëûí á¿ðòãýëèéí ãîë
çîðèëãî íü á¿òýýãäýõ¿¿í àæèë
¿éë÷èëãýýíèé ºðòãèéí çºâ
òîäîðõîéëîõ ÿâäàë þì.
 Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéã åðºíõèé
øèíæ áàéäëààð íü:
1. Òºëºâëºëòèéí ºðòºã
2. Æèíõýíý ºðòºã
3

4. Òºëºâëºëòèéí ºðòºã íü
óðüä÷èëàí òîîöîîëäîã áºãººä
¿¿íä íîðì,¿íýëãýýã àøèãëàíà.
Æèíõýíý ºðòºã íü íÿãòëàí
áîäîõ á¿ðòãýëèéí
òóñëàìæòàéãààð òîäîðõîéëíî.
4

5. Áîëîâñðóóëàëòûí ºðòºã áóþó
øèëæ¿¿ëýõ ºðòºã =ØÕÇ+¯ÍÇ
¯éëäâýðëýëèéí çàðäëûí ºðòºã =
Áª+ØÌÇ
¯éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé
ººðèéí ºðòºã = ¯ªª+ ¯ÀÇ
5

6. Õóäàëäààíû áàéãóóëëàãà
1. Äàìæóóëàí áîðëóóëæ áàéãàà ç¿éëñèéã
áàéíãèéí ñèñòåìèéí ¿åä ÁÌ äàíñàíä
á¿ðòãýíý.
2. Öàã ¿åèéí ñèñòåìèéí ¿åä õóäàëäàí àâàëò
äàíñàíä á¿ðòãýíý.
ÁÁª-ã òîîöîõäîî ÁÁª-ãèéí òàéëàí áýëòãýíý.
ÁÌÑ1 õõ
ÖÕÀ õõ
ÁÁÁ õõ
ÁÌÑ2 (õõ)
ÁÁª õõ
6

7. 1. ÒÝÌ, äóóñààã¿é ¿éëäâýðëýë, ¯ÍÇ,
á¿òýýãäýõ¿¿í äàíñàíä á¿ðòãýíý.
2. ¯éëäâýðëýñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéí
òàéëàí áýëòãýíý.
ÒÝÌÑ1 õõ
ÕÀÒÝÌ õõ
Òýýâð çàðäàë õõ
ÀÁ ÒÝÌ õõ
ÒÝÌÑ2 (õõ)
Àøèãëàñàí ÒÝÌ õõ
7

8. ØÕÇ õõ
¯ÍÇ õõ
 ¿éëä çàðäàë õõ
įÑ1 õõ
įÑ2 (õõ)
¯Áª õõ
Á¿òÑ1 õõ
ÁÁÁÁª õõ
ÁÁÑ2 (xx)
ÁÁª õõ
8

9. 1. Àæëûí çàõèàëãûí àðãà
2. Ò¯Ø àðãà áóþó
¿éëäâýðëýëèéí ¿å øàòíû
àðãà
3. Õîëèìîã àðãà
4. Ýñðýã óðñãàëûí àðãà
9

10. 10

11. Ýíý àðãààð ºðòºã òîîöîæ áàéãàà
íºõöºëä çàðäëûã õóðèìòëóóëàí
á¿ðòãýõ õàðèóöëàãûí òºâ áóþó
ºðòãèéí îáúåêò íü òîäîðõîé àæèë
áóþó á¿òýýãäýõ¿¿í ãýðýý ýñâýë
çàõèàëãà áàéíà.
į-ãèéí çàðäëûã ýäãýýð îáúåêò áóþó
òîäîðõîé àæèë á¿òýýãäýõ¿¿í ýñâýë
õóäàëäàí àâàã÷èéí çàõèàëãààð
õóðèìòëóóëíà.
11

12.  ¯¿íèéã çàõèàëãûí àðãààð õýä õýäýí
òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýäýã
ãàçàðò àøèãëàäàã. Æèø: Çàñâàðûí ãàçàð,
áàðèëãà, íîì ñîíèí, î¸äëûí ¿éëäâýð
çýðýã áîëíî.
 ̺í òîäîðõîé íýð òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í
¿éëäâýðëýäýã ãàçðóóäàä çàõèàëãà òóñ
á¿ðýýð çàðäëûã õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýæ
ºðòºã òîîöîõäîî õýðýãëýäýã àæèëûí
çàõèàëãûí àðãà íü òîäîðõîé á¿òýýãäýõ¿¿í,
çàõèàëãà òóñ á¿ðýýð çàðäëûã
õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýæ, îðëîãî
çýðýãö¿¿ëýõ çàìààð àøãèéã òîäîðõîéëäîã.
12

13.  Ýíý àðãà íü òîäîðõîé á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
çàõèàëãààð õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýõ
áîëîëöîîã¿é ¿åä àøèãëàäàã. ¯¯Ø-àðãûã
îëîí òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýäýã
áà ¿å øàò äàìæóóëàí áýëýí
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áèé áîëãîäîã íºõöºëä
àøèãëàíà. Çàðäëûã õóðèìòëóóëàí á¿ðòãýõ
îáúåêò íü òóõàéí ¿éëäâýðëýëèéí íýãæ,
öåõ, òàñàã, øàò äàìæëàãà áàéäàã.
13

14. ªðòãèéí íýã îáúåêòîîñ îëîí
òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í
¿éëäâýðëýäýã íºõöºëä Ò¯ØÀ-
èéã õýðýãëýõ íü èë¿¿ çîõèìæòîé
áàéäàã.
Èíãýõäýý á¿òýýãäýõ¿¿í òóñ
á¿ðèéí ¿éëäâýðëýëèéí çàðäëûã
õóâààðèëàõ òóñãàé àðãà÷ëàëûã
àøèãëàäàã.
14

15. 1. ªºð õîîðîíäîî õàðèëöàí àäèëã¿é
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áàãöààð ¿éëäâýðëýäýã
2. Á¿òýýãäýõ¿¿í òóñ á¿ðò íîîãäîõ
ìàòåðèàë, õºäºëìºð, ¯ÍÇ-èéí
õàðèëöàà õàðèëöàí àäèëã¿é áàéíà.
3. ÀÇÀ-ãèéí ºðòãèéí îáúåêò íü òîäîðõîé
á¿òýýãäýõ¿¿í çàõèëàãà, ãýðýýò àæèë
áàéíà.
4. Á¿ðòãýëèéн ¿íäñýí ìàÿãò íü àæëûí
çàõèàëãûí ºðòãèéí õóóäàñ áàéíà.
15

16. Ò¯ØÀ
1. Íýã òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
Ẻí áººíººð íü ¿éëäâýðëýäýã
2. Íýãæ á¿òýýãäýõ¿¿í òóñ á¿ðò
íîîãäîõ ìàòåðèàë, õºäºëìºð,
¯ÍÇ íü áàðàã àäèë áàéíà
3. ªðòãèéí îáúåêò íü
¿éëäâýðëýëèéí öåõ, òàñàã, øàò
äàìæëàãà áàéíà.
4. ¯éëäâýðëýëèéí öåõ, òàñàã, øàò
äàìæëàãà òóñ á¿ðèéí
¿éëäâýðëëèéí
16

17. Õîëèìîã àðãà
 Ýíý àðãà íü ¿éëäâýðëýëèéí çàðèì ñàëáàðò ÀÇÀ
áîëîí Ò¯ØÀ-ã õîñëóóëàí àøèãëàíà.
Ýñðýã óðñãàëûí àðãà
 Ýíý àðãà íü ¿éëäâýðëýëèéí ïðîöåññ ìàø õóðäàí
ÿâàãääàã òîõèîëäîëä àøèãëàãäàíà.
 Òåõíèê, òåõíîëîãè ºíäºð õºãæñºí ÒÝÌ õóäàëäàí
àâàõààñ ýõëýýä áýëýí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýæ
ãàðãàõ ýíý á¿õ õóãàöààã äýýä çýðãýýð
õóðäëóóëñàí ¿éëäâýðëýëèéí ãàçðóóäàä
õýðýãëýäýã áºãººä èéì ãàçðóóä íü ýíý àðãûã
õýðýãëýæ áàéãàà íºõöºëä įÑ2-èéã òîîöîõ
áîëîìæ áàéäàãã¿é.
17

18. ÀÇÀ áîëîí Ò¯ØÀ íü ¿éëäâýðëýë
¿éë÷èëãýýíèé àëü ÷ ñàëáàðò
õýðýãëýõ áîëîìæòîé.
į-ãèéí ºðòãèéã ýäèéí çàñãèéí
¿íäýñëýëä òîîöîõîä ÷èãëýãäñýí
áàéäàã.
ªðòãèéí ñèñòåìä
ÿéöýòãýëýýð áà ñòàíäàðò
Òºëºâëºãººò нормативт ºðò㺺ð
òîîöîõ ãýñýí 2 ¿íäñýí
ñèñòåìèéã õàìðóóëæ áîëíî.
18

19. Á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ¿éëäâýðëýõ, àæèë
¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ ÿâöàä áîäèòîîð
ãàðñàí çàðäëûã õóðèìòëóóëàí
á¿ðòãýæ ºðòºã òîîöäîã ñèñòåìèéã
ã¿éöýòãýëýýð ºðòºã òîîöîæ á¿ðòãýõ
ñèñòåì ãýíý.
Óðüä÷èëàí òîîöñîí íîðì, íîðìàòèâò
¿íäýñëýí á¿òýýãäýõ¿¿í àæèë
¿éë÷èëãýýíèé ºðòãèéã óðüä÷èëàí
òîäîðõîéëîõ ñèñòåìèéã íîðìàòèâò
ºðòãèéí ñèñòåì ãýíý. Äýýðõ 2
ñèñòåìèéã àøèãëàæ áàéãàà ¿åä :
19

20.  Øóóä áà õóâüñàõ çàðäëààð
ºðòºã òîîöîõ
 Á¿ðýí øèíãýýãäýõ
çàðäëààð ºðòºã òîîöîõ
ãýñýí 2 õóâèëáàðààð
ºðòãèéã òîîöîæ áîëíî.
Ýäãýýðýýñ ¿íäýñëýýä ºðòãèéí
4 ¿íäñýí ñèñòåì áèé
áîëíî.
20

21.  ÿéöýòãýëèéí øóóä
çàðäëààð ºðòºã òîîöîõ
ñèñòåì
 ÿéöýòãýëèéí á¿ðýí
çàðäëààð ºðòºã òîîöîõ
ñèñòåì
 Íîðìàòèâò øóóä çàðäëààð
ºðòºã òîîöîõ ñèñòåì
 Íîðìàòèâò á¿ðýí
çàðäëààð ºðòºã òîîöîõ
ñèñòåì
21

22. Ñàíõ¿¿ãèéí á¿ðòãýëèéí çàð÷ìóóäûí
øààðäëàãà, çîðèëãîîð á¿ðýí шèíãýýõ
çàðäëààð ºðòºã òîîöîõûã øààðäàíà.
Óäèðäëàãûí á¿ðòãýëèéí çîðèëãîîð
¿éëäâýðëëýèéí øóóä çàðäëààð ºðòºã
òîîöîõ õóâèëáàðûã èë¿¿ àøèãëàíà.
Øóóä áà õóâüñàõ çàðäëààð ºðòºã
òîîîöíî ãýäýã íü ØÌÇ, ØÕÇ, õóâüñàõ
¯ÍÇ-èéí íèéëáýðýýð òîäîðõîéëíî.
Á¿ðýí çàðäëààð ºðòºã òîîöîõ íü
ØÌÇ, ØÕÇ, òîãòìîë ¯ÍÇ, õóâüñàõ
¯ÍÇ-èéí íèéëáýðýýð òîäîðõîéëíî.
22

23. Àíõààðàë òàâüñàíä
áàÿðëàëàà.
23