More Related Content Similar to สถานการณ์ของการจัดการศึกษากับการผลิตแรงงานในประเทศ โดย ยงยุทธ แฉล้มวงษ์ 25 nov2010 Similar to สถานการณ์ของการจัดการศึกษากับการผลิตแรงงานในประเทศ โดย ยงยุทธ แฉล้มวงษ์ 25 nov2010 (20) More from แผนงาน นสธ. (13) สถานการณ์ของการจัดการศึกษากับการผลิตแรงงานในประเทศ โดย ยงยุทธ แฉล้มวงษ์ 25 nov20103. มูลศึกษา - Kindergarten
ประถม 4 ปี
มัธยมต้น 4 ปี
ประถมวิสามัญ 2 ปี ประถมวิสามัญ 2 ปี
การศึกษาในอดีตสร้างคนเข้าสู่การ
ประกอบอาชีพได้ทุกระดับการศึกษา
ปัจจุบันไม่ได้เตรียมคนเข้าสู่อาชีพ
เหมือนเมื่อก่อน
มัธยมวิสามัญอุตสาหกรรม
มัธยมวิสามัญกสิกรรม
มัธยมวิสามัญอื่นๆ
มัธยมวิสามัญพณิชยการ
มัธยมปลายอักษรศาสตร์
มัธยมปลายวิทยาศาสตร์
มัธยมปลายการช่างฝีมือ
อุดมเศรษฐศาสตร์
อุดมธรรมศาสตร์
อุดมอักษรศาสตร์
อุดมแพทยศาสตร์
อุดมวิศวกรรมศาสตร์
อุดมเกษตรศาสตร์
อุดมวิทยาศาสตร์
ค้นหาความรู้ต่อไป
5. แรงงานที่ไม่มีวุฒิ 1.17ล้าน แรงงานที่มีวุฒิประถมฯ 20.49 ล้าน
ม.ต้น 5.94ล้าน ม.ปลาย 3.78 ล้าน ปวช. 1.34 ล้าน ปวส. 1.69
ล้าน ป .ตรีขึ้นไป 4.36 ล้าน
เราจัดการศึกษาเพื่ออะไร?
เพื่อการทางานและหรือเพื่อชีวิต
Flow และ Stock ของคน
มนุษย์เงินเดือนในภาคราชการ ธุรกิจ อุตสาหกรรม ที่มีวุฒิ
ประมาณ 3-5 ล้านคน
พนักงานในภาคการผลิตและบริการที่ไม่มีวุฒิวิชาการวิชาชีพ
แต่ต้องการพัฒนาความรู้และทักษะ 7-10 ล้าน??
เกษตรกร 11-12 ล้านคน
ผู้ประกอบอาชีพอิสระ 10ล้าน??
คนในวัยทางาน 38. 8 ล้านคน (2552)
แรงงานต่างด้าว 2 ล้านม.3 ม.6
อุดมศึกษาผู้เรียนส่วนมากมุ่ง
สู่อุดมศึกษา
จบ ม.3 ออกทางาน
0.1 ล้านคนต่อปี
0.85 ล้านคนต่อปี
0.6 ล้าน 0.3 ล้าน
จบ ม.6 ออกทางาน
0,2 ล้านคน
จบ ปวส. ออกทางาน
การศึกษาในระบบปกติ
อาชีพปฐมวัยและ
อนุบาล
การศึกษา
พื้นฐาน 12 ปี
Productivity และ ความสามารถในการแข่งขัน ช่วง 10-15 ปีข้างหน้า มาจากกาลังแรงงาน
ที่มา: ดัดแปลงจาก กฤณพงศ์ กีรติกร, วิกฤติ กระบวนทัศน์ มโนทัศน์ เพื่อการปฏิรูปการศึกษา (2552), หน้า 29
7. ประเภทอาชีพ
ระดับการศึกษาที่จบ (คน)
ม.ต้นหรือ
ต่ากว่า
ม.ปลาย ปวช ปวส ป.ตรี ป.โท ขึ้นไป รวม
ผู้บัญญัติกฎหมาย ข้าราชการระดับ
อาวุโสและผู้จัดการ
413,124 125,950 44,357 71,688 267,534 124,914 1,047,567
ผู้ประกอบวิชาชีพด้านต่างๆ 36,223 16,748 12,094 30,101 1,180,737 211,199 1,487,102
ช่างเทคนิคสาขาต่างๆ และผู้ประกอบ
วิชาชีพอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
275,037 146,436 127,455 266,500 661,961 42,127 1,519,516
เสมียน 259,839 198,467 133,582 226,762 575,463 32,114 1,426,227
พนักงานบริการ และพนักงานขายใน
ร้านค้าและตลาด
4,270,056 996,305 358,078 392,658 596,855 40,237 6,654,189
ผู้ปฏิบัติงานที่มีฝีมือในด้านการเกษตร
และการประมง
11,663,550 939,917 177,175 189,096 150,271 2,457 13,122,466
ผู้ปฏิบัติงานในธุรกิจด้านความสามารถ
ทางฝีมือและธุรกิจอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
3,778,938 467,641 187,647 245,384 118,506 2,113 4,800,229
ผู้ปฏิบัติการเครื่องจักรโรงงานและ
เครื่องจักร และผู้ปฏิบัติงานด้านการ
ประกอบ
2,146,494 458,455 151,745 140,262 54,576 169 2,951,701
อาชีพขั้นพื้นฐานต่างๆ 4,076,923 392,819 85,188 82,238 47,847 5,331 4,690,346
รวม 26,920,184 3,742,738 1,277,321 1,644,689 3,653,750 460,661 37,699,343
7
โครงสร้างการจ้างงาน
การจ้างงานใช้คนการศึกษาน้อยมากเกินไปแต่กลับใช้คนจบสายวิชาชีพน้อยเกินไป
ที่มา: ข้อมูลการสารวจภาวะการทางานของประชากร เฉลี่ย 4 ไตรมาส,สานักงานสถิติแห่งชาติ
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
8. ม.ต้น หรือต่ากว่า
0
100
200
300
400
500
600
2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
ปี พ.ศ.
จานวน(พันคน)
Demand
Supply(Con1)
Supply(Con2)
8ที่มา: สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย,2552
หมายเหตุ: Supply(Con1) = อุปทานแรงงานใหม่ + ผู้ว่างงานที่หางานทา + ผู้ว่างงานที่ไม่หางานทา
Supply(Con2) = อุปทานแรงงานใหม่ + ผู้ว่างงานที่หางานทา
เปรียบเทียบอุปสงค์แรงงานและอุปทานแรงงานในตลาดแรงงาน
จาแนกตามระดับการศึกษา ปี 2553-2562
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
ม.ปลาย
0
50
100
150
200
250
300
350
400
2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
ปี พ.ศ.
จานวน(พันคน)
Demand
Supply(Con1)
Supply(Con2)
-8-
ยังต้องการใช้คนจบ
มัธยมมากเกินไป
9. 9
ที่มา: สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย,2552
หมายเหตุ: Supply(Con1) = อุปทานแรงงานใหม่ + ผู้ว่างงานที่หางานทา + ผู้ว่างงานที่ไม่หางานทา
Supply(Con2) = อุปทานแรงงานใหม่ + ผู้ว่างงานที่หางานทา
ปวช.
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
ปี พ.ศ.
จานวน(พันคน)
Demand
Supply(Con1)
Supply(Con2)
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
เปรียบเทียบอุปสงค์แรงงานและอุปทานแรงงานในตลาดแรงงาน
จาแนกตามระดับการศึกษา ปี 2553-2562(ต่อ)
ปวส.
0
20
40
60
80
100
120
140
160
2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
ปี พ.ศ.
จานวน(พันคน)
Demand
Supply(Con1)
Supply(Con2)
-9-
มีคนจบสายอาชีพที่ไม่มีใครต้องการมากเกินไป
10. 10
ที่มา: สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย,2552
หมายเหตุ: Supply(Con1) = อุปทานแรงงานใหม่ + ผู้ว่างงานที่หางานทา + ผู้ว่างงานที่ไม่หางานทา
Supply(Con2) = อุปทานแรงงานใหม่ + ผู้ว่างงานที่หางานทา
ป. ตรี
0
50
100
150
200
250
300
2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
ปี พ.ศ.
จานวน(พันคน)
Demand
Supply(Con1)
Supply(Con2)
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
เปรียบเทียบอุปสงค์แรงงานและอุปทานแรงงานในตลาดแรงงาน
จาแนกตามระดับการศึกษา ปี 2553-2562(ต่อ)
ป. โท ขึ้นไป
0
20
40
60
80
100
120
2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
ปี พ.ศ.
จานวน(พันคน)
Demand
Supply(Con1)
Supply(Con2)
-10-
ยังใช้ผู้จบป.ตรีน้อยเกินไป ยังมีผู้ต้องการจ้างป.โทอีกมาก
15. เปรียบเทียบเงินเดือนเฉลี่ยของ
ลูกจ้างเอกชนกับประเทศ ปี 2552
15
4,890
5,748 6,712
8,802
10,002
16,350
35,094
7,224
5,096 5,270 6,242 6,350 6,954
9,255
22,200
5,690
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
35,000
40,000
บาทต่อเดือน
ประเทศ ภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย
ที่มา: ข้อมูลสารวจภาวะการมีงานทาของประชากร,สานักงานสถิติแห่งชาติ
D&S
15
18. เปรียบเทียบเงินเดือนเฉลี่ยของ
ลูกจ้างเอกชนกับประเทศ ปี 2552
18
ที่มา: ข้อมูลสารวจภาวะการมีงานทาของประชากร,สานักงานสถิติแห่งชาติ
3,684 4,521 4,663 5,631
8,131
11,629
17,788
4,7364,890 5,748 6,712
8,802
10,002
16,350
35,094
7,224
0
5,000
10,000
15,000
20,000
25,000
30,000
35,000
40,000
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง ทั้งประเทศ
D&S
18
31. 31
2. ด้านการผลิตกาลังคน ประเทศไทยมีผู้จบม.ปลายเฉลี่ยเกือบปีละ 3 แสนคน ขณะที่มี
ผู้จบอาชีวศึกษา(ปวช.+ปวส.)เฉลี่ยเกือบปีละ 4 แสนคน แต่กลับพบว่าทั้ง 2 กลุ่มมี
สัดส่วนผู้เข้าสู่ตลาดแรงงานน้อยมาก เนื่องจากต้องการเรียนต่อเพื่อให้ได้ใบปริญญา
และคาดหวังว่าจะได้งานที่เงินเดือนสูงขึ้น
สิ่งที่เรียนรู้คือตลาดแรงงานตามระดับการศึกษาขาดสมดุล
1. โครงสร้างการจ้างงานของประเทศยังคงพึ่งพาแรงงานระดับล่างเป็นสัดส่วนที่สูงมาก
ขณะที่กลุ่มแรงงานที่จบปริญญาตรีมีสัดส่วนการว่างงานสูงกว่าแรงงานในระดับการศึกษาอื่นๆ
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
3. ตลาดแรงงานในระดับมัธยมหรือต่ากว่า มีอุปสงค์เกินกว่าอุปทานราวปีละ 3-4
แสนคนทาให้การขาดแคลนแรงงานระดับล่างอยู่ในขั้นวิกฤติ แต่ที่ผ่านมาสถาน
ประกอบยังดาเนินการและแข่งขันอยู่ได้ เพราะใช้พวกนักเรียน drop- out และ
แรงงานต่างด้าวจากประเทศเพื่อนบ้าน
-31-
32. 32
6. ตลาดแรงงานปริญญาตรีจัดอยู่ในขั้นวิกฤติ จะมีอุปทานมากกว่าอุปสงค์ไปอีกนาน
(ถ้ายังไม่แก้ไข) อย่างน้อยจะมีผู้ที่จบปริญญาตรีว่างงานประมาณร้อยละ 30 ของผู้ที่
จบทุกปีและจะสะสมจนว่างงานนับแสนคน(เป็นการสูญเปล่าทางสังคมมหาศาล)
สรุป (ต่อ)
5. ตลาด ปวส. เป็นตลาดที่ใหญ่กว่าตลาด ปวช. และแนวโน้มความต้องการ ปวส. มีมากกว่า
ปวช. โดยในช่วงแรกอุปทานจะมากกว่าอุปสงค์เล็กน้อย แต่ในระยะยาว อุปสงค์จะปรับตัวเพิ่ม
สูงขึ้นจนมากกว่าอุปทานซึ่งการขยายอุปทาน ปวช.จะช่วยแก้ปัญหานี้ได้ในระยะยาว
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
สรุป ประเทศไทยมีผู้ประกอบการเศรษฐกิจที่ติดกับดักอยู่กับการใช้แรงงานที่มีการศึกษาต่าๆ
(กว่าม.ต้น) และไม่สามารถหลุดพ้นวังวนนี้ไปได้ในเวลาอันใกล้นี้ รวมทั้งปัญหา mismatch ของ
D&S เชิงโครงสร้างและคุณภาพจะยังคงอยู่กับตลาดแรงงานไทยไปอีกหลายปี (ถ้าไม่ช่วยกันแก้
อย่างจริงจังก็จะต้องพึ่งพาแรงงานต่างด้าวไปอีกนาน
-32-
4. ตลาด ปวช. เป็นตลาดที่ยังเล็กมาก มีอุปทานมากกว่าอุปสงค์ เฉลี่ยประมาณปีละ 2-3
หมื่น ทั้งนี้อาจสืบเนื่องจากแรงงาน ปวช. ส่วนใหญ่ขาดวัยวุฒิและคุณลักษณะที่ไม่
เหมาะสมที่จะปฏิบัติงาน ดังนั้น การเพิ่มศักยภาพฝีมือแรงงานระดับนี้จึงเป็นสิ่งจาเป็น
34. จานวนการขาดแคลนข้าราชการครูตามเกณฑ์
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย-34-
ประเภท
โรงเรียน
จานวน(คน/อัตรา)
นักเรียน ครูควรมี
ตามเกณฑ์
ครูมีจริง -ครูขาด/+
เกิน
จ้าง
พนักงาน
ราชการ
-สรุปครูขาด/+
เกิน
ประถมศึกษาและ
มัธยมศึกษา
8,300,810 484,777 426,363 -58,414 16,887 -41,527
ศึกษาพิเศษและ
ศูนย์การศึกษา
พิเศษ
29,647 6,301 1,338 -4,963 1,285 -3,678
ที่มา: สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (2551)
36. จานวนครูระดับมัธยมศึกษาตอนต้นและตอนปลายที่สอนตรงและไม่ตรงตามวุฒิ
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
-36-
ที่มา: รศ.ดร.พฤทธิ์ ศิริบรรณพิทักษ์และคณะ (2549)
ครูระดับ
มัธยมศึกษา
สอนตรงตามคุณวุฒิ
วิชาเอก
สอนตรงตามคุณวุฒิ
วิชาโท
สอนไม่ตรงตามคุณวุฒิ
วิชาเอกและโท
รวม
กลุ่มสาระการเรียนรู้ จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ จานวน ร้อยละ
ภาษาไทย 8,644 76.03 289 2.54 2,436 21.43 11,369 100.00
คณิตศาสตร์ 8,613 73.80 304 2.60 2,753 23.60 11,670 100.00
วิทยาศาสตร์ 11,483 85.35 162 1.20 1,809 13.45 13,454 100.00
ศิลปะ 3,722 58.86 153 2.42 2,448 38.72 6,323 100.00
สังคมศึกษา
ศาสนาและ
ศิลปวัฒนธรรม
9,555 73.79 270 2.09 324 24.12 12,949 100.00
การงานอาชีพและ
เทคโนโลยี
8,414 70.71 174 1.46 3,311 27.83 11,899 100.00
สุขศึกษาและพละ
ศึกษา
6,187 71.77 195 2.26 2,238 25.97 8,620 100.00
ภาษาอังกฤษ 8,218 80.67 305 2.30 1,664 16.33 10,187 100.00
รวม 64,836 74.98 1,852 2.14 19,783 22.88 86,471 100.00
37. สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษากาลังมีปัญหา
ครูช่างเข้าขั้นวิกฤติ
• มีสัดส่วนของครูอายุ 20-29 ปี ซึ่งเป็นครูรุ่นใหม่เพียง 0.8% เท่านั้น
• มีสัดส่วนของครูอายุ 50-59 ปี ซึ่งเป็นครูใกล้เกษียณอายุถึง 37.6%
หรือประมาณ 6,300 คน ซึ่งจะทยอยเกษียณปีละประมาณ 6,000 คน
• การอาชีวศึกษาน่าจะขาดแคลนครูที่มีประสบการณ์ในวิชาชีพที่ทันสมัย
• การอาชีวศึกษาควรเปลี่ยนวิกฤติให้เป็นโอกาสโดยการ “รับครู
คุณภาพสูง” เข้าไปทดแทนครูเกษียณในช่วง 10-15 ปีข้างหน้าโดย
ทันที
-37-สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
38. รายงานจานวนบุคลากรสายวิชาการ (มีหน้าที่สอน) จาแนกตามประเภท
บุคลากร สถาบันอุดมศึกษา ปีการศึกษา 2550
กลุ่มสถาบัน
ประเภทบุคลการ
(ที่ว่าง) ข้าราชการ
พนักงาน
มหาวิทยาลัย
พนักงาน
ราชการ
จ้างประจา จ้างชั่วคราว ผลรวมทั้งหมด
สถาบันอุดมศึกษารัฐ 1 26,945 10,126 684 229 4,707 42,692
สถาบันอุดมศึกษา
เอกชน 7,838
ผลรวมทั้งหมด 50,530
ที่มา : ข้อมูลรายบุคคลด้านบุคลากรปีการศึกษา 2550
หมายเหตุ : รายงานไม่มีข้อมูล ม. สงฆ์ 2 แห่ง
-38-
1.ปัญหาอาจารย์สายวิชาการเกือบ 30,000 คน(2550) จะทะยอยเกษียณอายุประมาณปีละ 1,000
คน หรือร้อยละ 3 ถ้าอัตราบรรจุทดแทนเพียง 2% ก็จะทาให้ปริมาณอาจารย์ลดลงไปเรื่อยๆ
2.การขยายอายุเกษียณของอาจารย์ถึง 65 ปี จะช่วยรักษาอาจารย์คุณภาพไว้ได้ไม่ต่ากว่า 1,600
คน ในช่วง 5 ปี ข้างหน้า
3.จากจานวนดังกล่าวในข้อ 2 จะมี รศ. และ ศ. เกษียณอายุประมาณปีละ 100 คน หรือ 500 คนใน
5 ปีข้างหน้า คิดเป็น 31% ของผู้เกษียณ
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
40. 0
20
40
60
ร้อยละ
Thai Math Eng Science
ประถมศึกษาปีที่ 6
2550 2551
ที่มา: สถาบันทดสอบทางการศึกษาแห่งชาติ (องค์การมหาชน)
สานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษา
ปีการศึกษา 2550-2551
0
10
20
30
40
50
60
ร้อยละ
Thai Math Eng Science Social
มัธยมศึกษาปีที่ 3
2550 2551
0
20
40
60
ร้อยละ
Thai Math Eng Science Social
มัธยมศึกษาปีที่ 6
2550 2551
-40-
(1) (2)
(1)
1 2 1 2 1 2 1 2
(2)
1 2 21 1 2 1 2 21
(1) (2)
1 1 1 1 1 22222