1. เปลี่ยนกระบวนทัศนอุดมศึกษาไทย
วิจารณ พานิช
ประธานคณะกรรมการการอุดมศึกษา
ปาฐกถาพิเศษในเวทีนโยบายสาธารณะ เรื่อง ปฏิรูปประเทศไทย ปฏิรูปการศึกษาไทย จัดโดยโดย แผนงานสรางเสริมการเรียนรูกบสถาบันอุดมศึกษาไทยเพื่อการพัฒนานโยบาย
ั
สาธารณะที่ดี (นสธ.) ๒๕ พ.ย. ๕๓

2. อยู ยางปจจุบนไมได
อยอยางปจจบันไมได
• อุดมศึกษาตองทํา Transformative
Roles
R l
• Social Transformation
Social Transformation
• Community Trnasformation
Community Trnasformation
• Organizational Transformation
• Academic Transformation

3. ๕ เปลี่ยน
เปลยน
• ดํารงอยูดวยการรับใชสังคมไทย
ไ
• จากวิทยาทานสูธุรกิจ
• ทําวิจัยมากขึ้น
• สูวิชาการในศตวรรษที่ ๒๑
• กํากับดูแลระบบแนว เคออรดิค

4. ดารงอยู วยการรบใชสงคมไทย
ดํารงอยดวยการรับใชสังคมไทย
• ไ ใชเพียงรับใชรัฐบาล
ไม
• มีีรายไดจากการรับใชสังคมไทย
ไ  ั ใ  ไ
• มีี USR/CSR
• ทํางานสรางสรรควิชาการสายรับใชสังคมไทย
ทางานสรางสรรควชาการสายรบใชสงคมไทย
(http://gotoknow.org/blog/council/tag/
วิชาการสายรับใชสังคมไทย)

5. วชาการสายรบใชสงคมไทย
วิชาการสายรับใชสังคมไทย
• เปนทัั้งงานบริการ วิจัย ทํานุบํารุงศิิลป
ป ิ ิ ํ ปะ
และวฒนธรรม และการเรียนการสอน
และวัฒนธรรม และการเรยนการสอน
• โจทยมาจากภาคชีวิตจริง (real sectors)
โจทยมาจากภาคชวตจรง (real sectors)
• ภาคชีวิตจริงเห็นคณคา ประโยชน ลงทน
ภาคชวตจรงเหนคุณคา ประโยชน ลงทุน
เอง
• ความสัมพันธเทาเทียมกัน ไมใชอุปถัมภ

6. วิชาการสายนานาชาติ วิชาการสายรับใชสังคม
• มีธรรมชาติ Basic, • มีธรรมชาติ Applied,
Theoretical, Researcher‐ Translational, Need‐directed
initiated
• ตีพิมพในวารสารวิชาการ
ตพมพในวารสารวชาการ • ตีพิมพใน PLoT เปน
ตพมพใน เปน
นานาชาติ eJournal, Open access
• วัดความเปนเลิศดวย • วัดความเปนเลิศดวย ระบบ
Impact Factor, Citation
Impact Factor Citation ทเราสรางขนเอง ผาน PLoT
ที่เราสรางขึ้นเอง ผาน PL T
และอืนๆ่
6

7. ยทธศาสตร
ุ
• สราง “โ
โครงสรางพื้ืนฐาน” ทางวิิชาการสายรับใ 
 ั ใช
สังคมไทย คูขนานกับวิชาการสายนานาชาติที่มีอยูแลว

• ใหผลงานวิชาการสายรับใชสังคม ไดรบการยอมรับ มี
ั
วิธีการเผยแพรทางวิชาการ มีวธีการประเมินคุณภาพ/
ิ ุ
คุณคา เพือใชเปนผลงานเขาสูตําแหนงวิชาการ และ
่ 
ผลประโยชนอนๆ
ผลประโยชนอนๆ ื่
• เปดโอกาสใหมหาวิทยาลัย และภาคสวนอื่นๆ ของ
สงคม รวมกนสรางสรรค วชาการสายรบใชสงคม
สังคม รวมกันสรางสรรค วิชาการสายรับใชสังคม
7

8. ยทธศาสตร
ุ
• มหาฯ ใชความสรางสรรคของตนเองในการ
ทางานรบใชสงคม โดยรวมมอกบภาคสวน
ทํางานรับใชสังคม โดยรวมมือกับภาคสวน
ตางๆ
ตางๆ
• มหาฯ เกิดรายได ไดภาคีเครือขาย ไดผลงาน
• มี incentive ที่ระบบวิชาการรับใชสังคม
(ระบบผลงานสายใหม – สายรับใชสังคม)
และเงินงบประมาณเปนเชื้อ 8

9. ทางแหงความลมเหลว
• ดํําเนินการแบบ prescriptive, top‐down
ิ d
• มอง actors เฉพาะ มหาฯ ไมมองภาคสวน
t ไ  ส
ตางๆ ในสังคมเปน actors รวมกัน
ๆ
• มองวาเปนโครงการเฉพาะกิจ ของรัฐบาลนี้
• ไมดาเนินการตอเนื่องระยะยาว (อยางนอย ๑๐
ํ
ป)
• มองวาเปนของฟรี
มองวาเปนของฟร
9

10. มหา ฯ ไดอะไร
• รายไดจากการทํํางานรวมกับ “ภาคชีีวิตจริิง”
ไ  ั
• ผลงานวชาการตพมพใน PL T ทนาไปสูการ
ิช ี ิ ใ PLoT ี่ ํ ไปส

ยอมรับใน “ความเปนเลิศทางวิชาการ” สายรับ
ใชสังคมไทย
• ไดภาคีเครือขาย ไดรบใชสงคม
ั ั
• ใช “ภาคชีวิตจริง” ในการทํางานวิชาการ
10

11. ยทธศาสตรประเทศไทย
ุ
• ใ งบประมาณแผนดิน 1,000 – 10,000
ใช ป ิ
ลานบาทใน ป สถาปนาวชาการสายรบ
ลานบาทใน 10 ป สถาปนาวิชาการสายรับ
ใชสังคมไทย ใหกลายเปนวัฒนธรรมใหม
ของอุดมศึกษา และของสังคมไทย
• ในการทํางานนี้ จริงๆ แลว ขนาดของงาน
เทากับ 10,000 – 100,000 ลาน ใน 10 ป
ใ
11

12. ใชงบประมาณแผนดินใน ๓ กิจกรรม
น
• สราง PLoT
• อุดหนุนการวิจัยรับใชสังคมไทย เปน seed
money ตามโจทยทตองการ
โ  ่ี
• สรางพืื้นทีทางสัังคม เพื่อชืื่นชม และขยาย
่ี ื
ผล ผลงานวิชาการรับใชสังคมไทย
ผลงานวชาการรบใชสงคมไทย
12

13. ระบบการจัดการ/กํากับดแล PLoT
/ ู
• เปน iindependent, non‐profit organization
ป d d fi i i
อาจมอบใหอยูภายใตรมของ สกว.
ู
• รัฐหนุนงบประมาณปละ ๑๐๐ - ๒๐๐ ลานบาท
ตอเนอง ป
ตอเนื่อง ๑๐ ป
• บอรด มีผูทรงคุุณวุุฒิเปนประธาน กรรมการมา
จากผูทรงคุณวุฒิครึ่งหนึ่ง มาจากตัวแทนภาค
สวนครงหนง
สวนครึ่งหนึ่ง รวม ๑๐ – ๑๕ คน
• สรรหา ผอ. แลวให ผอ. เสนอทีมงานตอ บอรด
13

14. ผลที่ได
• มหาฯ กัับสัังคมแนบแนนเปนเนือเดียวกัน
ป ื้ ี ั
• สัังคมไทยเปนสัังคมเรีียนรู สัังคมอุดม
ไ ป
ปญญา สงคมแหงศตวรรษท
ปญญา สังคมแหงศตวรรษที่ ๒๑
• เกิดระบบอดมศึกษามิติใหม กระบวนทัศน
เกดระบบอุดมศกษามตใหม กระบวนทศน
ใหม
• มีวิชาการ ๒ สาย synergy กัน
14

15. จากวทยาทานสู รกจ
จากวิทยาทานสธุรกิจ
• เปน “ธุรกิิจเพื่อสัังคม” (SE S i l
ป ื ” (SE – Social
p )
Enterprise)
• ไมหวังผลกําไร แตตองอยูได เลี้ยงตัวได โดยไม
ตองพงผู
ตองพึ่งผอื่น
• รับงานวิจัย ทปรกษา บรการวชาการ จด
รบงานวจย ที่ปรึกษา บริการวิชาการ จัด
หลักสูตร จัดกิจกรรมเพื่อขับเคลื่อนสังคม ให
เปนสงคมเรยนรู
ป ั ี
• ธรกิจเชิงสรางสรรคปญญา เพื่อสังคม
ธุรกจเชงสรางสรรคปญญา เพอสงคม

16. สู ตกาใหม
สกติกาใหม
• ขอกํําหนดภารกิจชุดใหมของอาจารย
ิ ใ 
• เกณฑจริยธรรมชดใหม ของมหาวทยาลย
เกณฑจรยธรรมชุดใหม ของมหาวิทยาลัย
อาจารย
• ชุดผลประโยชนชุดใหม ที่ดงดูดใหทําภารกิจ
ึ
ใหม
• ผลงานวิิชาการสายรัับใชสังคมไทย คูขนานกับ
ใ  ไ ั
สายนานาชาต
สายนานาชาติ

17. University Social Responsibility
University Social Responsibility
• “ใ ” มากกวา “เอา” จากสัังคม
ให
• คํํานึงถึึงประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน
ึ ป โ 
• เคารพ และ รวมมือกบภาคสวน ( t )
 ื ั  (sectors)
อนๆ ในสงคม
อื่นๆ ในสังคม
• เปาหมายสดทายคือความวัฒนาถาวรของ
เปาหมายสุดทายคอความวฒนาถาวรของ
ประเทศ พื้นที่ ชุมชน

18. ทาหนาทหนวยงานวชาการอยางม
ทําหนาที่หนวยงานวิชาการอยางมี USR
• คุณภาพ (Quality)
• ความสอดคลอง (Relevance)
• เปนพลวัต (Dynamism)
• ขับเคลื่อนนโยบายสาธารณะ (Public
Policy)
P li )

19. ทาวจยมากขน
ทําวิจัยมากขึ้น
• ไ ใชมหาวิิทยาลััยวิิจยก็็ทําวิิจัย เพืื่อพััฒนา
ไม ั
ภารกจของตน และพัฒนาสังคม
ภารกิจของตน และพฒนาสงคม
• วิจัยเพื่อความเปนสังคมเรียนรูู สังคมอุุดม
ปญญา
• วิจัยสรางสรรควิชาการสายรับใชสังคมไทย
• วิิจัยแบบมีีเปาหมาย มีีการจััดการ มีีการ
รวมมอ เปลยนจากวจยสวนตน
รวมมือ เปลียนจากวิจัยสวนตน
่

20. สู ชาการในศตวรรษท : 21 Century Skills
สวชาการในศตวรรษที่ ๒๑ : 21st Century Skills
ิ
• โ ป ี่ ทกษะทตองการ / ตองเรยน เปลยน
โลกเปลยน ั ี่   ี ป ี่
• ทําอยางไรบัณฑิตจะมีทักษะ : เรียนรูและสรางนวัตกรรม
ชีวิตและอาชีพ สารสนเทศ สื่อ และเทคโนโลยี
• สราง literacy เหลานี้ อยางไร : global awareness;
financial, economic, business & entrepreneurial;
health; civic; environmental ; media
• สรางทัักษะเหลานีี้อยางไร : creativity & innovation;
ไ
g p g;
critical thinking & problen‐solving; communication
& collaboration
แกคนทัั้งป
ประเทศ

21. กํากับดููแลระบบอุุดมศึกษาแนว chaordic
• Chaos + Order
h d
• CAS – Complex Adaptive Systems, Organic
p p y , g
Systems
• เปลี่ยนจากกํากับใน Command & Control
เปลยนจากกากบใน Command & Control
Mode สู Chaordic Mode
• หาทางสราง synchronicity ของระบบกํากับดูแล
ดวยความรูเชิงระบบ จากการวิจัยระบบ – สถาบัน
ิ ิ ั
คลังสมองของชาติ (www.knit.or.th)
( )

22. สรุป
สรป
• ใ โ ี่ไมเหมืือนเดิม
ในโลกที  ิ
• อุดมศึกษาตองไมเหมือนเดิม
ุ
• ตองตามโลกใหทัน และทําหนาที่เปลี่ยนโลก เปลียน
่
สงคม
สังคม
• สรางวัฒนธรรมใหมของการเรียนรู และการสอน
• กระบวนทัศนใหมของอุดมศึกษาในฐานะอนุระบบของ
ระบบสังคม ทีปรับเปลี่ยนเลือนไหลตลอดเวลา
่ ่
• http://gotoknow.org/blog/council