1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐH SƯ PHẠM TP.HCM
Giáo án giảng dạy
VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI
(Trích “Vũ Như Tô”)
Nguyễn Huy Tưởng
I.MỤC ĐÍCH- YÊU CẦU
1. Kiến thức
- Nắm được xung đột kịch, diễn biến tâm trạng, tính cách bi kịch của Vũ Như
Tô, Đan Thiềm.
- Hiểu được thái độ trân trọng, ngưỡng mộ tác giả cùng người nghệ sĩ có tâm
huyết tài năng mang số phận bi thảm.
2. Kĩ năng
- Đọc – hiểu một trích đoạn văn bản văn học về đặc trưng thể loại.
- Rèn luyện các kĩ năng về phân tích và đánh giá.
3. Thái độ
- Nhận ra được mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống để yêu văn học nói
riêng và nghệ thuật nói chung.
II. NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Tìm hiểu về tác giả Nguyễn Huy
Tưởng và trích đoạn Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài
I. Tìm hiểu chung

2. GV: đặt câu hỏi và HS suy nghĩ, dựa vào sách
trả lời.
Câu 1: Anh/ chị hãy trình bày đôi nét về tác
giả Nguyễn Huy Tưởng?
Câu 2: Trình bày đôi nét về trích đoạn Vĩnh
biệt Cửu Trùng Đài?
GV: vở kịch Vũ Như Tô viết về một sự kiện
lịch sử xảy ra ở Thăng Long khoảng năm
1516-1517, dưới thời Lê Tương Dực. Vở kịch
có 5 hồi, vở kịch xoay quanh tham vọng của
vua Lê Tương Dực và Vũ Như Tô, nội dung
SGK/184,185.
1. Tác giả Nguyễn Huy Tưởng (1912-1960).
- Tên Nguyễn Huy Tưởng, quê Đông Anh- Hà
Nội.
- Xuất thân trong gia đình Nho gia, sớm tham
gia cách mạng.
- Thành công vượt trội ở hai thể loại Kịch và
Tiểu thuyết.
- Các tác phẩm tiêu biểu: Vũ Như Tô (1941),
Sống mãi với Thủ đô (1961), Tìm mẹ…
->Năm 1996, ông được Nhà nước tặng giải
thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
2. Đoạn trích Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài
- Xuất xứ: trích đoạn thuộc hồi V của vở kịch
lịch sử Vũ Như Tô.
- Nội dung:Trịnh Duy Sản nổi loạn giết Vũ Như
Tô, Đan Thiềm và tiêu hủy Cửu Trùng Đài.
-> Đây là vở kịch có nhiều đặc sắc và gắn liền
tên tuổi của Nguyễn Huy Tưởng.
Hoạt động 2: Phân tích mâu thuẫn của vở kịch
Câu 1: Trong vở kịch có mấy mâu thuẫn? Là
những mâu thuẫn nào?
Câu 2: Những sự kiện diễn ra trong hồi 5 diễn
ra bởi nguyên nhân nào?
Câu 3: “Loạn” và “biến” trong hồi 5 còn có
cách giải quyết nào khác không?
GV:CTĐ được tiến hành xây dựng từ nguyện
vọng của vua Lê Tương Dực để ăn chơi và
hưởng lạc, nó được nhà nghệ sĩ Vũ Như Tô
thực hiện với mục đích điểm tô cho đất nước
bằng một công trình nghệ thuật sánh với đất
II.Đọc - hiểu văn bản
1.Những mâu thuẫn của vở kịch
Mâu thuẫn 1: mâu thuẫn giữa nhân dân lao động
nghèo khổ và lầm than và bọn hôn quân bạo
chúa cùng các phe cánh của chúng.
-Quá trình phát triển mâu thuẫn trong hồi 5 là tất
yếu:
+ Mục đích xây Cửu Trùng Đài là để Vua ăn
chơi và hưởng lạc.
+ Nguyên liệu và công sức xây dựng CTĐ là
của nhân dân lao động nghèo khổ. Vua ra sức

3. trời. Tuy nhiên công trình được xây dựng
không đúng thời điểm nên hậu quả đáng tiếc
đã xẩy ra. Nhân dân còn đói khổ lại phải chịu
áp bức nên tất yếu phải nội dậy.
Câu 4: Ngoài mâu thuẫn trên, trong hồi 5 cồn
thể hiện mâu thuẫn gì?
Câu 5: Mục đích Vũ Như Tô xây CTĐ?
Câu 6: Ông đã làm gì để đạt được mục đích
của mình?
Câu 7: Suy nghĩ của người dân về công trình
CTĐ và người nghệ sĩ Vũ Như Tô?
Câu 8: Kết quả của Vũ Như Tô và CTĐ?
bắt thuế, vơ vét của cải làm cho nhân dân đói
khát, tai nạn, chết chóc.
+ Vua Lê Tương Dực không phải là vị vua anh
minh sáng suốt mà là tên hôn quân, bạo chúa
-> xảy ra biến và loạn.
Kết quả: vua bị giết, hoàng hậu nhảy vào lửa,
CTĐ là hiện thân cho sự xa hoa, ăn chơi thì bị
thiêu đốt, phá hủy.
Mâu thuẫn 2: Mâu thuẫn giữa quan niệm nghệ
thuật cao siêu, thuần túy và lợi ích trực tiếp, thiết
thực của nhân dân.
-Mục đích Vũ Như Tô xây CTĐ:
+ Xây dựng CTĐ để thể hiện tài năng, là phần
xác và phần hồn của VNT.
+ Muốn xây dựng cho đất nước một công trình
đáng để tự hào, đó là công trình sánh ngang
cùng trời đất, đem lại vinh dự và tự hào cho hậu
thế.
-Để thực hiện được mục đích ông đã làm:
+ Chấp nhận làm việc và lợi dụng quyền thế
của vua để phô tài năng.
+ Trị tội những người bỏ trốn khỏi công trường.
+ Ông tận tụy vói công việc, bị thương nhưng
vẫn chỉ đạo công việc.
-Trong mắt nhân dân CTĐ là hiện thân của sự ăn
chơi xa xỉ, hiện thân của tội ác mà Vũ Như Tô
là cha đẻ của nó.
-Người dân coi Vũ Như Tô là nguồn gốc và là kẻ
thù của mình nên cần phải trừng trị -> Họ vui
mừng khi Vũ Như Tô bị đưa ra pháp trường và

4. Câu 9: vì sao khi bị đưa ra pháp trường Vũ
Như Tô vẫn không thể trả lời câu hỏi “vì sao”
và “ các ngươi không hiểu được ta”?
CTĐ bị thiêu hủy.
-> Vũ Như Tô chỉ đứng trên lập trường của người
nghệ sĩ thuần túy, hết mình phụng sự cái
đẹp.Ông không đứng về phía Lê Tương Dực
nhưng lại muốn mượn uy quyền, tiền bạc của
hắn để thi triển tài năng, thực hiện hoài bão của
mình. Tuy nhiên lợi ích nghệ thuật mà Vũ Như
Tô theo đuổi đã mâu thuẫn với thực tế đời sống
của nhân dân.
Kết thúc thể hiện bi kịch không thể giải quyết
mâu thuẫn.
Hoạt động 3: phân tích nhân vật Đan Thiềm
và nhân vật Vũ Như Tô
Câu 1: Đan Thiềm là nhân vật như thế nào?
Câu 2: Trong hồi 5 những hành động nào của
Đan Thiềm thể hiện tấm lòng yêu quý, hết
mình bảo vệ cái đẹp?
2. Nhân vật Đan Thiềm và Vũ Như Tô
a. Nhân vật Đan Thiềm
- Là cung nữ, biết trân trọng, đam mê cái đẹp,
cái tài của Vũ Như Tô biết sáng tạo cái đẹp.
- Bảo về Vũ Như Tô, không ngại nguy hiểm, thị
phi.
-> Đan Thiềm biết “biệt nhỡn liên tài”.
-Hành động của Đan Thiềm:
+ Đan Thiềm (20 lần) khuyên Vũ Như Tô trốn
đi trước sự truy đuổi của phiến quân nổi loạn.
+ Nhận ra sự thất bại của giấc mộng CTĐ.
-Tâm trạng:
+ Đau đớn khi nghĩ đến sự sống chết của Vũ
Như Tô.
+ Sẵn sang lấy tính mạng của mình để đổi cho
Vũ Như Tô.
+ Van xin tha tội cho Vũ Như Tô.
+ Giọng điệu van xin, tha thiết và khẩn khoản.

5. Câu 1: Vũ Như Tô là nhân vật như thế nào?
Câu 2: Cái tài của Vũ Như Tô được thể hiện
như thế nào trong hồi 5?
Câu 3:Ước vọng của Vũ Như Tô bắt đầu từ
đâu?
Câu 4: Tâm trạng của Vũ Như Tô khi nhận ra
giấc mộng của mình bị tan vỡ?
Những tiếng kêu, khóc nghẹn ngào, nức nở.
Mọi thứ tan tành trong khó lửa, cái đẹp và cái
tài không thể lưu giữ được. Chính câu nói cuối
cùng của Đan Thiềm là lời vĩnh biệt mãi mãi
CTĐ.
b. Nhân vật Vũ Như Tô
- Vũ Như Tô là một con người đặc biệt “ngàn
năm chưa dễ có một”, “có thể sai khiến gạch đá
như viên tướng cầm quân”.
-> Vũ Như Tô là một kiến trúc sư tài ba, luôn
khao khát, say mê và đắm chìm trong cái đẹp.
- Vũ Như Tô còn là một con người ảo mộng vì
quá đam mê cái đẹp.
+ Ảo mộng bắt đầu khi ông muốn xây dựng một
công trình từ quyền uy và tiền của Lê Tương
Dực.
+ Công trình CTĐ là một công trình ó sự sáng tạo
cao nên nó xa rời thực tế.
- Ông say sưa với giấc mộng CTĐ ngay cả khi
đang biến loạn dữ dội
+ Ai ai cũng cho ông là thủ phạm, Vua xa xỉ là vì
ông, công khố hao hụt là vì ông, nhân dân lầm
than là vì ông. Còn bản thân ông thì cho rằng họ
hiểu nhầm.
+ Nhìn công trình CTĐ bị đốt phá và binh lính
tìm mình để phanh thây thì ông vẫn nghĩ đó là
điều “vô lí”.
+ Khi bị bắt ông vẫn muốn phân trần cho họ hiểu
“giải thích cho người đời hiểu nguyện vọng của
ta”

6. - Chỉ đến khi CTĐ bị cháy ông mới hiểu ra sự
thực về giấc mộng tan tành.
+ Vũ Như Tô rú lên kinh hoàng và tuyệt vọng “
đốt thực rồi! đốt thực rồi! ôi mộng lớn, Đan
Thiềm, Cửu Trùng Đài”.
 Nỗi đau vỡ mộng trở thành tiếng kêu bi thiết,
não nùng, khắc khoải- Vũ Như Tô đã chết trước
khi ra pháp trường.
Hoạt động 4:tìm hiểu Ý nghĩa và biện pháp
nghệ thuật của đoạn trích.
Câu 1: ý nghĩa của đoạn trích?
Câu 2: nghệ thuật của đoạn trích?
3.Ý nghĩa của đoạn trích
- mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống là
mối quan hệ chặt chẽ, Nghệ thuật phải vị nhân
sinh thì mới có thể tồn tại và được nhân dân tôn
thờ, nâng niu, bảo vệ.
- Cửu Trùng Đài ra đời không đúng thời điểm và
nó không phục vụ lợi ích của nhân dân, xâm
phạm lợi ích nhân dân vậy nên nó bị phá hủy,
không tồn tại.
4.Nghệ thuật
-Ngôn ngữ kịch điêu luyện, có tính tổng hợp
cao.
- cách dẫn dắt xung đột kịch và tâm trạng nhân
vật kịch rất thành công.
III. CỦNG CỐ, DẶN DÒ
1. Củng cố:
- Nắm được khái niệm xung đột kịch, chỉ ra được xung đột kịch trong vở
kịch.
- Phân tích diễn biến tâm trạng của từng nhân vật
2. Dặn dò
Chuẩn bị bài tiếp theo