1. Comparative Money and Capital Market
PASARAN BON DALAM ISLAM TELAH BERKEMBANG
DENGAN PESAT DALAM SISTEM KEWANGAN ISLAM KINI.
BINCANGKAN PASARAN INI DENGAN LEBIH TERPERINCI
MENGIKUT PERSPEKTIF SEJARAHNYA.
2. Isi Kandungan
Pengenalan Pasaran Bon dalam islam
Sejarah bermulanya terbitan Bon islam
Hasil terbitan Bon Islam
Faktor Pertumbuhan Penting yang Menyokong Pembangunan Bon
Islam
Pencapaian Pasaran Bon dalam Islam hingga kini
Kesimpulan
3. Pengenalan
Definisi bon secara amnya ialah satu surat jaminan iaitu syarikat pengeluar bon akan
memberi jaminan kepada pemegang bon untuk membayar faedah secara berkala dan
bayaran pokok pada tarikh matangnya.
Bon islam ini juga dikenali sebagai sukuk yang berasal daripada perkataan arab
iaitu sakk dan sukuk ialah jama’ kepadanya.
Ia merupakan dokumen perakuan terhadap pemilikan sesuatu aset yang dijadikan
sebagai instrumen berdasarkan prinsip syariah.
Bon ini membawa maksud sijil perjanjian secara islam. Ia juga dikenali sebagai
sekuriti hutang secara islam, Syahadah al-Dayn, Islamic Debt Security (IDS).
4. Samb.
Pasaran bon ini ialah satu bentuk pembiayaan hutang yang mana ia berada
dibawah pasaran modal islam.
Antara instrumen pasaran modal islam yang mendapat penerimaan meluas pada
peringkat antarabangsa termasuklah bon islamik.
Komponen dan aktiviti bon islam berpandukan perundangan islam yang lahir
daripada sumber yang muktabar yang diakui oleh ulama fikah.
Oleh itu, penerbitan bon islam bukanlah berdasarkan pertukaran kertas untuk wang
yang melibatkan bon konvensional.
Penerbitan bon islam lebih merupakan pertukaran aset patuh syariah untuk
mendapatkan pembiayaan yang menggunakan pelbagai prinsip syariah.
Apabila berlakunya perkembangan pesat dalam urusniaga bon ini, maka wujudlah
yang dinamakan sebagai pasaran bon islam.
5. Mengapa Pasaran Bon dalam islam ini wujud?
Faktor utamanya ialah apabila pada awal kewujudan perbankan islam, BNM amat
memerlukankannya bagi memenuhi syarat kecairan yang ditetapkan dan
mendapatkan modal.
Bon yang sedia ada iaitu bon konvensional dilarang dalam islam kerana sudah jelas
ia mengandungi riba.
Selain itu bon konvensional juga berkemungkinan terlibat dalam aktiviti yang
melibatkan aktiviti yang haram seperti industri penghasilan arak, penjualan alkohol
dan sebagainya.
Selain itu, syarikat yang memerlukan wang pastinya akan menerbitkan bon untuk
dibeli oleh pelabur-pelabur di luar sana, namun malangnya ia tidak dapat disertai
oleh pelabur muslim.
6. Sejarah Perkembangan Pasaran bon
dalam Islam
Pada tahun 1983, Malaysia menjadi negara pertama yang mengeluarkan Bon
Kerajaan secara islam.
Pengeluaran Sijil Pelaburan Kerajaan (GIC) yang mana bon kerajaan ini adalah sijil-sijil yang
menunjukkan pinjaman oleh kerajaan daripada institusi kewangan negara dan lain lain. Ia
seperti pinjaman kerajaan daripada rakyat untuk menampung perbelanjaan negara.
Pada tahun 1990, bon korporat secara islam ataupun dikenali sebagai Pasaran
Sekuriti Hutang Swasta Secara Islam (IPDS) mula dikeluarkan.
Saiz terbitan sederhana berjumlah RM125 juta oleh Shell MDS Sdn. Bhd. dan kini saiznya kian
berkembang dan semakin sofistikated.
Tahun 1991, IPDS berasakan kontrak musyarakah diterbitkan bagi Sarawak Shell
Berhad yang berjumlah rm560 juta.
IPDS menggunakan prinsip al-Qard al-Hasan pula diterbitkan pada tahun 1993 bagi
Petronas Dagangan berhad.
7. Samb.
Malaysia telah meneruskan usaha perintisannya dengan memperkenalkan struktur bon
islam yang inovatif seperti bon musyarakah boleh tukar oleh Khazanah Nasional Berhad,
iaitu syarikat pemegangan pelaburan Kerajaan Malaysia.
Tahun 2003, antara terbitan bon yang terbesar ialah
Bon instina’ oleh SKK Power Sdn Bhd bernilai RM 5.6 billion
Bon BBA bernilai RM986 juta oleh Ambang Sentosa Bhd.
Bon BBA bernilai RM850 juta oleh Putrajaya Holding Bhd.
Pada tahun 1994 pula, Malaysia muncul sebagai negara pertama yang
memperkenalkan Sistem Pasaran Antara Bank secara islam dan Bon Cagaran secara
islam.
Pengeluaran siri pertama Bon Cagamas Mudharabah yang bernilai 30 juta yang diterbitkan
oleh Cagamas Bhd.
8. Samb.
Tahun 1995 kemudiannya, terdapat pengeluaran IPDS sebanyak RM 800 juta oleh
Petronas Gas Berhad.
Tahun 1997, kerajaan telah mewujudkan satu keluk tanda aras iaitu Bon Tanda Aras
Islam (BTAI), ia menjadi kayu ukur kepada penerbitan bon islam.
Tahun 1997, Khazanah Nasional Berhad melancarkan Bon Khazanah Murabahah yang
mana ia adalah jenis kupon kosong.
Kini, pasaran bon islam utama di Malaysia adalah antara yang paling pesat
berkembang di dunia, dengan pertumbuhan tahunan purata terbitan sebanyak 22%
bagi tempoh 2001-2007.
Bon global berdaulat yang pertama di dunia diperkenalkan pada tahun 2002 yang
bernilai AS$600juta yang berjaya menarik pesanan AS$1 bilion dengan 51 akaun
daripada 52 negara.
9. Samb.
Bon islam korporat tempatan yang pertama berasaskan prinsip pajakan(ijarah)
diterbitkan pada tahun 2004.
Ia bernilai RM160 juta oleh Ingress Corporation Bhd.
Pada tahun 2005, Cagamas MBS Berhad menerbitkan Sekuriti Bersandarkan Gadai
Janji Kediaman (RMBS) Islam yang pertama.
Malaysia merupakan negara pertama yang menerbitkan Bon Islam Global yang telah
dijadikan sebagai tanda aras bagi terbitan bon-bon lain.
Bursa Kewangan Labuan sendiri telah mempunyai beberapa penyenaraian sekuriti
Islam global.
Kelebihan Malaysia sebagai Hab Bon Islam Global Malaysia telah muncul sebagai hab
bon islam yang memberangsangkan, yang menawarkan penyelesaian menyeluruh
bagi aktiviti bon islam melalui persekitaran terbitannya yang kondusif, dasar yang
mempermudah aktiviti pelaburan dan infrastruktur kewangan Islam yang
komprehensif.
10. Samb.
Semua faktor ini telah menarik pelabur dan penerbit global ke Malaysia, yang
merupakan negara destinasi terbitan dan pelaburan bon islam pilihan.
Penerbit global ini termasuk institusi kewangan antarabangsa seperti International
Finance Corporation dan International Bank for Reconstruction and Development.
Pada Jun 2011 pula, Malaysia berjaya mengeluarkan dua bon islam sovereign
berdasarkan kontrak wakalah.
Wakalah Global Sukuk (bon islam) Kerajaan Malaysia dengan tempoh antara lima
hingga 10 tahun yang mana ia dikeluarkan ketika ketidaktentuan pasaran, telah
terpohon beli berlebihan sebanyak 4.5 kali daripada pelabur timur tengah (29
peratus), Eropah (14 peratus), Amerika Syarikat (8 peratus), Malaysia (22 peratus) dan
sekitar asia (14 peratus).
11. Samb.
Penerimaan pasaran terhadap bon islam yang dikeluarkan di Malaysia membuktikan
keyakinan pelabur dan penerimaan industri terhadap bon islam berkonsepkan wakalah.
Bagi memperkukuh kedudukan antarabangsa Malaysia, inisiatif Pusat Kewangan Islam
Antarabangsa Malaysia (Malaysia International Islamic Financial Centre, MIFC) telah
dilancarkan pada tahun 2006.
MIFC berperanan untuk mempromosikan Malaysia sebagai pusat yang menawarkan
produk dan perkhidmatan kewangan Islam dalam pasaran global dengan
menggalakkan pertumbuhan pelaburan pasaran kewangan Islam serta
menghubungkan pusat-pusat kewangan Islam antarabangsa.
12. Samb.
Salah satu bidang fokus MIFC yang utama ialah kegiatan promosi bagi pengagihan
dan perdagangan bon islam dalam mata wang domestik dan mata wang asing.
Dengan rekod kecairan yang tinggi dalam pasaran bon islam Malaysia sebelum ini,
penerbit asing semakin berminat untuk memanfaatkan domestik ini.
Dalam belanjawan 2013, kerajaan membenarkan pemotongan cukai bagi
pembelanjaan dalam proses menerbitkan IPDS daripada pendapatan dalam
tempoh lima tahun.
Bursa Malaysia meraih kedudukan sebagai bursa teratas dalam penyenaraian bon
islam yang berjumlah RM 102 bilion sehingga ogos 2013.
13. KERAJAAN MENERBITKAN SUKUK GLOBAL
US$1.5 BILION
US$1 bilion Sijil Amanah bertempoh matang tahun 2025 dan US$500 juta Sijil Amanah
bertempoh matang tahun 2045.
Pada 15 April 2015, Kerajaan Malaysia telah berjaya menetapkan harga bagi Sijil Amanah
bertempoh matang 10 tahun sebanyak US$1 bilion dan Sijil Amanah penanda aras
bertempoh matang 30 tahun sebanyak US$500 juta (kedua-duanya “Sukuk”).
Jumlah keseluruhan bagi Sukuk yang diterbitkan adalah US$1.5 bilion. Terbitan Sukuk
bertempoh matang 30 tahun ini merupakan terbitan sukuk yang mempunyai tempoh
matang yang terpanjang dalam sejarah sesebuah kerajaan.
14. Di samping struktur Syariah berasaskan musyarakah, mudarabah,
istisna dan ijarah yang sudah agak lazim, Malaysia telah merintis
banyak struktur bon islam yang inovatif di dunia.
Antara pelbagai struktur bon islam yang diterbitkan di Malaysia ialah:
1990 – Sekuriti hutang Islam bai’ bithaman ajil pertama oleh Shell MDS Sdn.
Bhd. (RM125 juta)
1994 – Bon mudarabah pertama oleh Cagamas Berhad (RM30 juta)
2001 – Bon ijarah korporat pertama oleh Kumpulan Guthrie Berhad (USD150
juta)
2002 – Bon ijarah berdaulat pertama oleh Kerajaan Malaysia (USD600 juta)
2003 – Bon istisna boleh dagang pertama oleh SKS Power Sdn. Bhd. (RM5.6
bilion)
2005 – Bon musyarakah pertama oleh Musharakah One Capital Berhad (RM2.5
bilion)
2006 – Bon boleh tukar pertama oleh Khazanah Nasional Berhad (USD750 juta)
15. Faktor Pertumbuhan Penting yang
Menyokong Pembangunan Bon Islam
Faktor pertumbuhan penting yang menyokong pembangunan bon islam yang mantap
kelebihannya terletak pada kelainan strukturnya.
Bon islam merupakan instrumen berasaskan aset yang memberikan tawaran nilai yang
unik bagi pelabur dan penerbit.
Bon islam menawarkan banyak manfaat :
Bagi pelabur, terdapat kepelbagaian portfolio dan peluang pelaburan dalam bentuk kelas
aset baharu,
Bagi penerbit mendapat faedah melalui peningkatan mudah tunai dengan memanfaatkan
peningkatan permintaan individu yang memiliki aset kewangan dengan nilai bersih.
Selain itu, bon islam menjadi pilihan ramai pelabur kerana kos yang rendah daripada
kos pembiayaan melalui ekuiti.
Ia menjadi pilihan banyak syarikat yang mana tidak mahu berkongsi pemilikan.
16. Pencapaian pasaran bon dalam islam
hingga kini
Prestasi Pertumbuhan Industri Bon Islam Malaysia Malaysia terus menerajui pembangunan
kewangan Islam.
Malaysia merupakan Pasaran Bon Islam terbesar di dunia dengan jumlah terbitan bon
islam dari Malaysia sebanyak 68.9% atau USD62 bilion (atau RM213 bilion) daripada jumlah
bon islam terkumpul global pada akhir tahun 2007. Jumlah terbitan bon islam korporat di
Malaysia melebihi RM30 bilion pada tahun 2007.
Malaysia bukan sahaja menerajui pembangunan pasaran bon islam dari segi jumlah
terbitan bon islam, malah dari segi pengenalan struktur bon islam yang inovatif dan
kompetitif yang menarik minat lebih ramai pelabur.
Perkembangan ini jelas terbukti dengan terbitan bon islam terbesar yang bernilai RM15.4
bilion (USD4.7 bilion) oleh Binariang GSM Sdn. Bhd., sebuah syarikat pemegangan
pelaburan yang memudahkan penswastaan sebuah pengendali telefon selular. Meskipun
saiznya besar, bon islam Binariang telah dua kali terlebih langgan.
17. Samb.
Antara negara yang maju dalam pasaran bon secara islam ialah Malaysia, Bahrain dan
juga Qatar.
Bahkan, Malaysia juga amat dikenali sebagai pusat kewangan untuk sukuk, pada akhir
tahun 2010, lebih separuh aset dalam pasaran modal islam diklasifikasikan sebagai patuh
syariah.
Hal ini dapat dibuktikan apabila terbitan bon islam global pada tahun 2010 mengatasi
tahun sebelumnya lebih daripada 20 peratus.
Kerancakan aktiviti bon dalam pasaran modal islam telah meningkatkan kedudukan
Malaysia sebagai destinasi utama penyenaraian pilihan bon-bon Islam di kalangan
penerbit tempatan dan antarabangsa.
Ini adalah kerana Malaysia merupakan peneraju dalam pasaran global bon islam
dengan lebih 60 peratus penyenaraian dibuat di Malaysia, sekali gus menjadikannya
penerbit terbesar.
18. Kesimpulan
Hingga kini, terbitan bon islam merupakan komponen pasaran modal islam yang paling
tinggi nilainya dalam dana yang diperoleh daripada pasaran modal di Malaysia.
Malaysia pada masa ini berada pada kedudukan pertama dalam penerbitan bon islam di
dunia.
Jelas kesungguhan dan komitmen Malaysia dalam membangunkan pasaran bon islam
dalam menjana modal menggunakan sekuriti islam global.
Pasaran bon dalam islam pastinya akan terus berkembang pada tahun seterusnya kerana
didorong oleh penerimaan baik daripada orang islam juga yang bukan islam.
