SẢN PHỤ KHOA

1. Tín ch S n Ph khoa 1
Bài gi ng tr c tuy n
Bài Team-Based Learning 6-1: Qu n lý ti t d ch âm ñ o b t thư ng và ph t m ng CTC b t thư ng
Bi u hi n qua soi CTC c a các t n thương không ác tinh CTC
© B môn Ph S n, Khoa Y, ð i h c Y Dư c TP. H Chí Minh. Tác gi gi b n quy n
1
Gi ng viên, B môn Ph S n ð i h c Y Dư c TP. H Chí Minh. e-mail: tomaixuanhong@ump.edu.vn
2
Gi ng viên, B môn Ph S n ð i h c Y Dư c TP. H Chí Minh. e-mail: drngolua@gmail.com
1
Bài Team-Based Learning 6-1: Qu n lý ti t d ch âm ñ o b t thư ng và ph t m ng c t cung b t thư ng
Bi u hi n qua soi CTC c a các t n thương không ác tính CTC
Tô Mai Xuân H ng 1
, Ngô Th Bình L a 2
M c tiêu bài gi ng
Sau khi h c xong, sinh viên có kh năng:
1. Trình bày ñư c vai trò và ch ñ nh th c hi n soi CTC trong ch n ñoán b nh lý CTC
2. Trình bày ñư c các ti n trình th c hi n soi CTC
3. Trình bày ñư c b ng phân lo i k t qu dùng trong soi CTC
4. Trình bày ñư c các hình nh t n thương không ác tính CTC trên soi CTC
5. Gi i thích ñư c m t s thay ñ i c t cung trên ph t t bào và soi CTC
SOI CTC TRONG CH N ðOÁN B NH LÝ CTC
C u t o c a máy soi CTC và d ng c soi CTC
Máy soi CTC ñư c c u t o g m 2 h th ng (Hình 1):
- H th ng kính g m: 2 th kính, h th ng th u kính có focus length 200-350mm, ñ phóng ñ i 0.6-1.6 l n, ngu n sáng 30watts
s d ng ñèn Halogen ho c ñèn LED và kính l c ánh sáng ñ (red-free or green filter)
- H th ng ph g m: giá ñ máy soi, thi t b h tr như màn hình, camera, máy in và máy vi tính
Trong quá trình soi, các d ng c yêu c u ph i ñư c trang b bao g m (Hình 2):
- Dung d ch soi: nư c mu i sinh lý 0.9%, Acid Acetic 3% và Lugol 1%
- D ng c soi: M v t, bông gòn, k p hình tim
- D ng c b m sinh thi t: K m b m sinh thi t, mu ng r ng n o kênh và l ñ ng b nh ph m ch a Formaldehyd 4%
Vai trò c a soi CTC trong ch n ñoán b nh lý CTC
Soi CTC là th c hi n m t k thu t quan sát CTC dư i máy soi nh m ñánh giá các t n thương CTC v kích thư c, v trí, ñ c
ñi m, ñ ng th i hư ng d n sinh thi t CTC và/ho c n o kênh CTC (ECC: endocervical curettage) ñ thi t l p ch n ñoán xác ñ nh
t n thương CTC m c ñ mô h c.
Soi CTC nên ñư c th c hi n sau khi có k t qu Pap’s test, vào N8-N12 c a chu kỳ kinh (thông thư ng h n soi CTC sau s ch kinh
3 ngày)
Ti n trình th c hi n soi CTC
Ti n trình th c hi n soi CTC theo 3 bư c b t bu c sau ñây:
(1) Soi CTC không chu n b :
- Làm s ch CTC b ng nư c mu i sinh lý.
- Giúp quan sát ñư c có b ch s n, nang Naboth (NF= Naboth Follicular) hay không (dư i ánh sáng tr ng), có hình nh m ch máu
b t thư ng hay không (dư i ánh sáng xanh)
(2) Soi CTC sau bôi acid acetic 5%: ñánh giá s ph n ng c a bi u mô tuy n và bi u mô chuy n s n v i acid acetic
- Ch 5 phút ñ quan sát t n thương.
- Quan sát ranh gi i lát tr (J= Jonction), vùng chuy n ti p (TZ= Transformation zone), bi u mô tuy n, c a tuy n (OG= Opening
Glands) và các hình nh b t thư ng như AW (Acetowhite), lát ñá (M= Mosaic), ch m ñáy (P= Punctuation)
(3) Sau CTC sau bôi Lugol 1%: ñánh giá s b t màu c a bi u mô lát v i Iode
- Lugol (+) khi toàn b bi u mô lát b t màu vàng s m
- Lugol (-) khi bi u mô lát ho c vùng chuy n s n không b t màu vàng s m
ð C K T QU SOI CTC
Qu n lý k t qu soi CTC
K t qu soi CTC ñư c ph i ñư c thông tin ñ y ñ v mô t ti n trình soi, các hình nh soi CTC theo t ng ti n trình và
sơ ñ hóa (Cervicography) theo ñúng quy ñ nh (Hình 3)
N u có t n thương CTC ph i b m sinh thi t, ph i ghi nh n rõ s m u b m sinh thi t, v trí b m sinh thi t và mô h c ñ
lưu tr , theo dõi và ñánh giá các t n thương này c a CTC
ð c k t qu trên soi CTC
K t qu soi CTC ñư c tr l i theo b ng phân lo i soi CTC (theo American Society for colposcopy and cervical pathology:
ASCCP) sau ñây:

2. Tín ch S n Ph khoa 1
Bài gi ng tr c tuy n
Bài Team-Based Learning 6-1: Qu n lý ti t d ch âm ñ o b t thư ng và ph t m ng CTC b t thư ng
Bi u hi n qua soi CTC c a các t n thương không ác tinh CTC
© B môn Ph S n, Khoa Y, ð i h c Y Dư c TP. H Chí Minh. Tác gi gi b n quy n
1
Gi ng viên, B môn Ph S n ð i h c Y Dư c TP. H Chí Minh. e-mail: tomaixuanhong@ump.edu.vn
2
Gi ng viên, B môn Ph S n ð i h c Y Dư c TP. H Chí Minh. e-mail: drngolua@gmail.com
2
(A) Nhóm hình nh soi CTC bình thư ng:
- Bi u mô lát nguyên th y (OSE=original squamous epithelium)
- Bi u mô tr
- Vùng chuy n ti p
(B) Nhóm hình nh soi CTC b t thư ng: có th n m trong vùng chuy n ti p hay n m ngoài vùng chuy n ti p (C ngoài CTC, Âð)
- Bi u mô tr ng (AW: aceto white)
- Ch m ñáy (P: punctuation)
- Lát ñá(M: mosaic)
- B ch s n (L: leukoplakia)
- Vùng Ioidne không b tmàu
- M ch máu b t thư ng
(C) Nghi ng ung thư xâm l n
(D) Nhóm hình nh soi CTC không ñ y ñ : không quan sát th y vùng chuy n ti p, nhi m trùng n ng hay thi u dư ng n ng (sau
mãn kinh), hay h p Âð không th nhìn th y CTC.
(E) Nhóm các d u hi u soi khác:
- Viêm CTC-Âð
- Loét CTC
- Teo bi u mô
- Condyloma và Papilloma
- Các d ng khác: polype kênh CTC, u nhú, Nang Naboth…
M t s hình nh t n thương không ác tính trên soi CTC
Soi CTC khi quan sát t n thương có th giúp phát hi n các t n thương lành tính hay ác tinh CTC d a vào hình nh c a ho t ñ ng
chuy n s n và tái t o CTC như hình nh c a tuy n, ñ o tuy n, lư i bi u mô chuy n s n, nang Naboth… (Hình 4-8)

3. Tín ch S n Ph khoa 1
Bài gi ng tr c tuy n
Bài Team-Based Learning 6-1: Qu n lý ti t d ch âm ñ o b t thư ng và ph t m ng CTC b t thư ng
Bi u hi n qua soi CTC c a các t n thương không ác tinh CTC
Hình 1: Máy soi CTC Hình 2: D ng c soi CTC
Hình 3: K t qu và h th ng lưu tr k t qu soi CTC Hình 4: Hình nh CTC bình thư ng (Soi CTC)
Hình 5: CTC chuy n s n v i ranh gi i lát tr , bi u mô lát non Hình 6: CTC chuy n s n v i c a tuy n, ñ o tuy n
Hình 7: CTC tái t o v i hình nh nang Naboth và m ch máu Hình 8: CTC tái t o v i lư i bi u mô chuy n s n lát non

4. Tín ch S n Ph khoa 1
Bài gi ng tr c tuy n
Bài Team-Based Learning 6-1: Qu n lý ti t d ch âm ñ o b t thư ng và ph t m ng CTC b t thư ng
Bi u hi n qua soi CTC c a các t n thương không ác tinh CTC
© B môn Ph S n, Khoa Y, ð i h c Y Dư c TP. H Chí Minh. Tác gi gi b n quy n
1
Gi ng viên, B môn Ph S n ð i h c Y Dư c TP. H Chí Minh. e-mail: tomaixuanhong@ump.edu.vn
2
Gi ng viên, B môn Ph S n ð i h c Y Dư c TP. H Chí Minh. e-mail: drngolua@gmail.com
4
ng d ng
Hãy dùng các hi u bi t soi c t cung ñ gi i thích các hi n tư ng hay các ng d ng sau:
Tình hu ng th nh t: L tuy n c t cung
M t ph n ñ n khám ñ th c hi n soi CTC vì CTC l tuy n r ng. Cô y ñã th c hi n Pap’s test có k t qu “T bào bi n ñ i viêm”.
Soi CTC ghi nh n ranh gi i lát tr n m c ngoài, vùng chuy n ti p có lư i bi u mô v i AW (+) m n. Lugol (-) 2cm.
Hãy gi i thích k t qu soi CTC và cách x trí ti p theo, b ng cách ñánh d u (x) vào ô tương ng.
CTC l tuy n r ng và có hình nh s m c a d s n, c n h n soi CTC ki m tra 1 tháng sau: ðúng □ Sai □
CTC l tuy n r ng và có hình nh s m c a d s n, c n h n b m sinh thi t CTC ngay: ðúng □ Sai □
CTC l tuy n r ng và có hình nh tái t o, không c n ñiêu tr gì: ðúng □ Sai □
CTC l tuy n r ng và có hình nh tái t o, c n dùng thêm thu c h tr : ðúng □ Sai □
CTC l tuy n r ng c n th c hi n ñ t ñi n CTC ngay: ðúng □ Sai □
Tình hu ng th nhì: Tái t o CTC
M t ph n ñ n khám ph khoa theo h n vì k t qu Pap’s test là ASC-US. Cô y ñư c th c hi n soi CTC v i mô t CTC có nhi u
nang Naboth v trí 6-8 gi , có tăng sinh m ch máu d ng cành cây, ranh gi i lát tr ñúng v trí. Lugol b t màu không ñ u mép sau
CTC
Hãy gi i thích k t qu Pap’s test và cách x trí ti p theo, b ng cách ñánh d u (x) vào ô tương ng.
CTC có tăng sinh m ch máu, c n b m sinh thi t ngay: ðúng □ Sai □
CTC có tăng sinh m ch máu và nang Naboth , c n ñ t ñi n CTC và làm l i Pap’s test: ðúng □ Sai □
CTC có hình nh tái t o, theo dõi ñ nh kỳ v i Pap’s test sau 6 tháng: ðúng □ Sai □
CTC có hình nh tái t o, c n ñư c ñăt thu c ñ rút ng n quá trình tái t o CTC: ðúng □ Sai □
CTC có tăng sinh m ch máu, c n th c hi n ñ nh danh HPV: ðúng □ Sai □
Tình hu ng th nhì: Chuy n s n CTC
M t ph n ñ n khám theo h n sau khi có k t qu Pap’s test là LSIL. Cô y ñư c soi CTC và ghi nh n ranh gi i lát tr ñúng v trí,
vùng chuy n ti p có nhi u ñ o tuy n và c a tuy n. AW (+) m n v trí 2gi , không lan kênh. Lugol âm tính vùng AW(+) m n
Hãy gi i thích k t qu sinh thi t và cách x trí ti p theo, b ng cách ñánh d u (x) vào ô tương ng.
CTC có hình nh d s n, c n ph i ñư c sinh thi t CTC ngay: ðúng □ Sai □
CTC có hình nh d s n, c n ñ t ñiên CTC t i v trí AW(+) m n: ðúng □ Sai □
CTC có hình nh chuy n s n, không c n ñi u tr gì, ti p t c theo dõi ñ nh kỳ b ng Pap’s test: ðúng □ Sai □
CTC có hình nh chuy n s n, không c n ñi u tr gì, ti p t c theo dõi ñ nh kỳ b ng soi CTC: ðúng □ Sai □
CTC có hình nh chuy n s n, c n xác ñ nh có nhi m HPV CTC không trư c khi ñi u tr : ðúng □ Sai □
TÀI LI U THAM KH O VÀ TÀI LI U ð C THÊM
1. Modern Colposcopy Textbook and Atlas, Second Edition. American Society for Colposcopy and Cervical Pathology. Kendall-Hunt Publishing Co., Dubuque,
2004
2. Mayeaux Jr EJ, Thomas Cox J. Modern colposcopy: Textbook & Atlas, 3rd
edition, Chapter 6: Colposcopy equipment, supplies and data management, page 102-
119