1. 1
“ เศรษฐกิจพอเพียง”
พลเอกเอกชัย ศรีวิลาศ
ผู้อานวยการ สานักสันติวิธีและธรรมาภิบาล
สถาบันพระปกเกล้า
ekkachais@hotmail.com

2. 2
ธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลง
 ทุกสิ่งทุกอย่างมีการเปลี่ยนแปลง
 การเปลี่ยนแปลงเกิดจาก ปัจจัยภายนอก / ภายใน ทั้ง
ควบคุมได้ / ควบคุมไม่ได้
 การเปลี่ยนแปลงมีลักษณะเป็นวัฎจักร มีทั้งขึ้นและลง
เวลาขึ้นอย่าประมาท เวลาขาลงต้องรีบยับยั้ง
 ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงมีทั้งด้านวัตถุ/สังคม/
สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม ที่อาจเกิดขึ้นได้รวดเร็ว/
รุนแรง และกว้างขวาง

3. 3
สังคมไทยในปัจจุบัน
 มีความแปลกแยก และเหลื่อมล้้า
 บริโภคนิยม ไม่ประหยัดและไม่มีการอดออม
 มุ่งเทศนิยมขาดการไทยนิยม
 เข้าสู่วัตถุนิยมมากกว่าธรรมนิยม
 ด้าเนินชีวิตแบบหยิบโหย่งแถมขี้โกง ขาดการมุมานะ
และขาดความซื่อสัตย์สุจริต
 มีความส่้าส่อน/ใฝ่ต่้า ขาดศักดิ์ศรีและใฝ่ดี)

4. 4
 ขาดเป้าหมายทางการเงิน
 ขาดวินัยในการออม
 ไม่รู้จักคาว่า “ประหยัด” (ฟุ่มเฟือย)
 ชอบใช้เงินอนาคต (บัตรเครดิต ฯลฯ)
 นิยมลัทธิเอาอย่าง (“in – trend”)
 ชอบเด่นดัง (“จมไม่ลง”)
 ติดการพนัน
 ชอบก่อหนี้ (“หนี้นอกระบบ”)
 เกียจคร้าน
 อยาก/โลภ (“ไม่สันโดษ”)
สัญญาณของความยากจน

5. 5
ใช้วิธีคิดแบบเดิมๆ
 วิธีคิดกระบวนทัศน์แบบ “โง่ จน เจ็บ”
 วิธีท้าท้าโครงการ “ ไม่ล้ม ก็เลิก ”
 งานของหน่วยงาน “ ปักป้าย ถ่ายรูป”
 งาน Top-down แบบปูพรม “ กล้วยแขกทั้งต้าบล”
 วิสัยทัศน์แบบ “เงินเนรมิตได้ทุกอย่าง”
 ปรัชญาแบบ “มูลค่ามาก่อนคุณค่า”
 “พรุ่งนี้รวย” หลักการแบบ “เงินน้าหน้า ปัญญาตามหลัง”

6. ปฐมบทของเศรษฐกิจพอเพียง (๒๕๑๗)
 เศรษฐกิจพอเพียง เกิดจากพระราชดาริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ภูมิพลอดุลยเดชมหาราช โดยพระองค์ทรงมีพระราชกระแสรับสั่งในเรื่อง
เศรษฐกิจพอเพียงแก่ผู้เข้าเฝ้าถวายพระพรชัยมงคล เนื่องในวันเฉลิมพระ
ชนมพรรษาแต่พระพุทธศักราช ๒๕๑๗

“...คนอื่นจะว่าอย่างไรก็ช่างเขาจะว่าเมืองไทยล้าสมัย ว่าเมืองไทยเชย ว่า
เมืองไทยไม่มีสิ่งใหม่แต่เราอยู่ อย่างพอมีพอกิน และขอให้ทุกคนมีความ
ปรารถนาที่จะให้เมืองไทยพออยู่พอกิน มีความสงบ ช่วยกันรักษาส่วน
ร่วม ให้อยู่ที่พอสมควร ขอย้าพอควร พออยู่พอกิน มีความสงบไม่ให้คน
อื่นมาแย่งคุณสมบัตินีไปจากเราได้...”
สนใจความ “อยู่เย็นเป็นสุข” มากกว่า “มั่งมีศรีสุข”สนใจความ “อยู่เย็นเป็นสุข” มากกว่า “มั่งมีศรีสุข”

7. 7
เราจะเริ่มต้นเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงอย่างไร
 เริ่มต้นที่ตัวเรา
 จัดระเบียบชีวิต
 ปรับเปลี่ยนวิธีคิด
 ปรับเปลี่ยนวิถี
ชีวิต

8. 8
พึ่งตนเอง
 ทาพอที่จะใช้
 ไม่ขอคนอื่น
 อยู่ได้ด้วยตนเอง
 ยืนบนขาตัวเอง

9. อัตลักษณ์ของเศรษฐกิจพอเพียง
 เน้นประโยชน์สุขของตนและของประชาชนร่วมกัน (พระปฐมบรมราช
โองการ)
 ไม่ปฏิเสธเงิน แต่ใช้เงินทางานไม่ใช่เป็นนาย (ไม่ปฏิเสธเมกะโปรเจ็ค)
 คานึงถึงหลักความสมดุลระหว่างความมั่งคั่งทางวัตถุ (material
wealth) คู่กับความมั่นคั่งทางจิตใจ (spiritual wealth)
 เป็นระบบเศรษฐกิจที่ให้ความสาคัญกับ “จริยธรรม” ทุกขั้นตอน
 เป็นระบบเศรษฐกิจที่มองมนุษย์ในฐานะที่เป็นมนุษย์ ไม่ใช่แค่ทรัพยากร
มนุษย์

10. 10
เศรษฐกิจพอเพียง
เกิดได้ ถ้าใจปรารถนา

11. 11
บอกให้รู้ ท้าให้ดู อยู่ให้เห็น

12. 12
การปฏิบัติตนตามแนวทางเศรษฐกิจแบบพอเพียง
“...ความเป็นอยู่ที่ต้องไม่ฟุ่มเฟ้อ ต้องประหยัดไปในทางที่
ถูกต้อง...”

13. สอดคล้อง
สภาพธรรมชาติ
ภูมิสังคม
หลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

14. 14
• เน้นการพัฒนาคน
• ระเบิดจากข้างใน
• ปลุกจิตสานึก
• พึ่งตนเองได้
• ความพอเพียง
• ขาดทุนคือกาไร
• ทางานอย่างมีความสุข
• คุ้มค่ามากกว่าคุ้มทุน
• บริการรวมที่จุดเดียว
• ปลูกป่าในใจคน
• การให้
• รู้ รัก สามัคคี
หลักการทรงงาน  ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
 ศึกษาข้อมูลอย่างเป็นระบบ
 แก้ปัญหาเริ่มจากจุดเล็ก
 คานึงภูมิสังคม
 พัฒนาอย่างองค์รวม ครบวงจร /
บูรณาการ
 ไม่ติดตารา ทาให้ง่าย มีลาดับ
ขั้นตอน
 มุ่งประโยชน์คนส่วนใหญ่เป็นหลัก
 ประหยัด เรียบง่ายได้ประโยชน์
 ใช้ธรรมชาติช่วยธรรมชาติ
 การมีส่วนร่วม
 ซื่อสัตย์สุจริต จริงใจต่อกัน
34

15. 15

16. 16
การพัฒนาที่ยั่งยืน
 การดีขึ้นของเราต้องไม่ทาให้ผู้อื่นเลวลง
 การดีขึ้นต้องต่อเนื่องจากปัจจุบันและต้องไม่ทาลาย
อนาคต

17. 17
การพัฒนาสังคมที่ยั่งยืน
การเจริญเติบโต (Growth)
การกระจาย (Distribution)
การส่งผ่านข้ามเวลา (Transfer over Times)

18. 18
เริ่มต้น: ง่ายๆจากแนวพระราชดาริสู่ความพอเพียง
 ศึกษาข้อมูลอย่างเป็น
ระบบ
 แก้ปัญหาเริ่มจากจุดเล็ก
 ทางสายกลาง
 ค่อยเป็นค่อยไป
 ช้าๆแต่มั่นคง
 เท่าไรก็พอดี
• ค้านึงภูมิสังคม
• พัฒนาอย่างองค์รวม ครบวงจร / บูรณาการ
• ไม่ติดต้ารา ท้าให้ง่าย มีล้าดับขั้นตอน
• มุ่งประโยชน์คนส่วนใหญ่เป็นหลัก
• ประหยัด เรียบง่ายได้ประโยชน์
• ใช้ธรรมชาติช่วยธรรมชาติ
• การมีส่วนร่วม
• ซื่อสัตย์สุจริต จริงใจต่อกัน

19.  เน้นการพัฒนาคน
 ระเบิดจากข้างใน
 ปลุกจิตส้านึก
 พึ่งตนเองได้
 ความพอเพียง
 ขาดทุนคือก้าไร
19
 ท้างานอย่างมีความสุข
 คุ้มค่ามากกว่าคุ้มทุน
 บริการรวมที่จุดเดียว
 ปลูกป่าในใจคน
 การให้
 รู้ รัก สามัคคี
เริ่มต้น: ง่ายๆจากแนวพระราชดาริสู่ความพอเพียง

20. 20
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
 ความพอประมาณ (Moderation)
 ความมีเหตุผล (Reasonableness)
 การมีภูมิคุ้มกันตนเอง (Self Immunity)

21. 21
 เงื่อนไขความรู้
 รอบรู้ รอบคอบ
 ระมัดระวัง
 ใช้เหตุผลวิทยาศาสตร์
 เงื่อนไขคุณธรรม
 ซื่อสัตย์ สุจริต
 ความเพียร
 ไม่โลภเกินไป
2 เงื่อนไข

22. 22
ความพอประมาณ
 การปฏิบัติตัว
 การดาเนินงาน
 การผลิต
 การพัฒนา
 อัตราเติบโตที่มั่นคง
 สมดุล ไม่รีบร้อน
 ไม่ก้าวกระโดด
 ไม่ใหญ่เกินไป ไม่เล็กเกินไป

23. 23
ความมีเหตุผล
 ศักยภาพที่มีอยู่
 ฐานทรัพยากร
 สภาพสิ่งแวดล้อม
 ความหลากหลายทางชีวภาพ
 ภูมิปัญญาท้องถิ่น
 เทคโนโลยีที่เหมาะสม

24. 24
การมีภูมิคุ้มกันตนเอง
 การมีระบบการผลิตที่
หลากหลาย
 ผสมผสาน
 กระจายตลาด
 กระจายสินค้า
 ระบบตรวจสอบป้องกัน
 การประกันภัย
 ตลาดล่วงหน้า
 กองทุนออมทรัพย์
 มีเครือข่ายในการช่วยเหลือ

25. 25
รางวัลความสาเร็จสูงสุดด้านการ
พัฒนา
มนุษย์นี้ ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลายมี
ปณิธาน
ที่จะส่งเสริมประสบการณ์และนา
แนวทาง
การปฏิบัติในการนาปรัชญาเศรษฐกิจ
พอเพียงอันทรงคุณค่าอย่างหาที่สุดมิได้
ของ
พระองค์ท่าน มาช่วยจุดประกา
แนวความคิด
ในปรัชญาดังกล่าวสู่นานาประเทศต่อไป
ใน
องค์การสหประชาชาติทูลเกล้าฯ ถวายรางวัล
พร้อมทังประกาศราชสดุดีเฉลิมพระเกียรติ
28 พฤษภาคม 2549
ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสู่สากล

26. ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
 ได้รับการเชิดชูสูงสุดจากองค์การสหประชาชาติ (UN)
 นายโคฟี อันนัน เลขาธิการองค์การสหประชาชาติ ทูลเกล้าฯถวายรางวัล
The Human Development Lifetime Achievement Award แก่
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๔๙
 ปาฐกถาว่าปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มีประโยชน์ต่อประเทศไทยและ
นานาประเทศ และสามารถเริ่มได้จากการสร้างภูมิคุ้มกันในตนเอง สู่
หมู่บ้าน และสู่เศรษฐกิจในวงกว้างขึ้นในที่สุด
 องค์การสหประชาชาติสนับสนุนให้ประเทศสมาชิก ๑๖๖ ประเทศยึดเป็น
แนวทางสู่การพัฒนาประเทศแบบยั่งยืน

27. 27
พระราชดารัสพระบาทสมเด็จประเจ้าอยู่หัวฯ
จากวารสารชัยพัฒนา ฉบับประจาเดือนสิงหาคม ๒๕๔๒
“... เศรษฐกิจพอเพียง เป็นเสมือนรากฐานของชีวิต
รากฐานความมั่นคงของแผ่นดิน เปรียบเสมือน
เสาเข็มที่ถูกตอกรองรับบ้านเรือนตัวอาคารไว้
นั่นเอง สิ่งก่อสร้างจะมั่นคงได้ก็อยู่ที่เสาเข็ม แต่คน
ส่วนมากมองไม่เห็นเสาเข็ม และลืมเสาเข็มเสีย
ด้วยซาไป...”

28. 28

29. 29
ผู้นำกำรเปลี่ยนแปลง
( ครู – ศึกษำนิเทศก์
)
เราได้น้าเข้าสู่ชีวิตหรือยัง
แนวคิดเศรษฐกิจ
พอเพียงคือ
รากฐานของชีวิต

30. 30
การซื่อสัตย์
 สุจริตต่อบ้านเมือง
 สุจริตต่อประชาชน
 สุจริตต่อหน้าที่

31. 31
พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของ
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๒๕๐๖
 งานทุกอย่างท้าด้วยน้้าใจ
 อย่าเพิ่งท้อแท้จะหมดกาลังใจ
 จงตั้งใจให้คิดดี
 ผ่อนคลายอุปสรรคต่างๆ ด้วยเหตุผลและหลักวิชา
 ทางานด้วยน้าใจต้องหวังผลงานนั้นเป็นส้าคัญ

32. 32
พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร
ของมหาวิทยาลัยศรีนครินทร์วิโรฒสงขลา
 การท้างานขึ้นอยู่กับ
ความสามารถในการใช้วิชาการ
กับการสัมพันธ์ติดต่อและ
ประสานกับผู้อื่น
 กระท้าด้วยจิตใจที่ใสสะอาด
ปราศจากอคติ
 กระทาด้วยความคิดเห็นที่อิสระ
เป็นกลาง ถูกต้องตามหลักเหตุผล

33. 33
พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของ
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์:๑๙ กรกฎาคม ๒๕๑๖
 การทางานให้มีคุณภาพ
สมบูรณ์ ต้องท้าความเห็นให้
ถูกต้อง
 ใช้ปัญญาไตร่ตรองให้เหตุผลที่
แท้
 วางแผนด้วยหลักวิชา
 ร่วมมือปรองดองกัน
 มีความพากเพียรไม่ย่อหย่อน

34. 34
มองแบบองค์รวม เข้ากับภูมิสังคม
 ควรศึกษางานและสภาพทั่วไป
ให้ทั่วถึง
 สภาพการณ์และอุปกรณ์ต่าง ๆ
ไม่เหมือนที่คาดหมายไว้
 สภาพของผู้ท้างานในระยะ
ศึกษากับผู้ท้างานในระยะ
ปฏิบัติงาน
 ดัดแปลงตัวเองให้เข้ากับสภาพ
ในปัจจุบัน

35. 35
มีลาดับขั้นตอนมุ่งคนส่วนใหญ่

36. 36
แก้ปัญหาจากจุดเล็ก

37. 37
อย่ายึดติดตาราและปริญญา

38. 38
ความสุข

39. 39
ท้างานเพื่ออะไรก็ท้าเพื่อความสุข
ทุกคนต้องการความสุขแต่ว่าถ้าความสุขเป็น
ของเฉพาะบุคคล ก็เป็นความสุขที่โง่

40. 40

41. 41
ความสามัคคี

42. 42
มีความพอเพียงด้วยการอุดรูรั่วของชีวิต
มีเงินเดือนเท่าไร จะต้องใช้ภายในเงินเดือน การทาแชร์
นี้เท่ากับเป็นการกู้เงิน การกู้เงินนี้นามาใช้ในสิ่งที่ไม่ทา
รายได้นั้นไม่ดี อันนี้เป็นข้อสาคัญ เพราะว่าถ้ากู้เงินและ
ทาให้มีรายได้ ก็เท่ากับจะใช้หนี้ได้ไม่ต้องติดหนี้ ไม่ต้อง
เดือดร้อน ไม่ต้องเสียเกียรติ
(พระราชดารัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ๔ ธันวาคม ๒๕๔๐)

43. 43
ขาดทุนคือกาไร

44. 44
การมีส่วนร่วม

45. 45
การประยุกต์ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
บันได ๓ ขั้น
 เรียนรู้ – ศรัทธา
 ประยุกต์ใช้
 กลายเป็นวัฒนธรรม

46. 46
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ชีถึงแนวการด้ารงอยู่และปฏิบัติตน
ของประชาชนในทุกระดับ ทัง
ครอบครัว ชุมชน รัฐ ให้ด้าเนินไป
ในทางสายกลาง

47. 47
มองแบบองค์รวม เข้ากับภูมิสังคม
 ควรศึกษางานและสภาพทั่วไป
 สภาพการณ์และอุปกรณ์ต่าง ๆ
ไม่เหมือนที่คาดหมายไว้
 สภาพของผู้ท้างานในระยะ
ศึกษากับผู้ท้างานในระยะ
ปฏิบัติงาน
 ดัดแปลงตัวเองให้เข้ากับสภาพ
ในปัจจุบัน

48. 48
มีลาดับขั้นตอนมุ่งคนส่วนใหญ่

49. 49
การแบ่งปัน

50. 50
ประหยัด เรียบง่ายได้ประโยชน์
 ให้ปฏิบัติเพียงครึ่งเดียว
คือไม่ต้องทั้งหมดหรือ
แม้แต่เศษหนึ่งส่วนสี่ก็
พอหมายความว่าถ้าทา
ได้เศษหนึ่งส่วนสี่ของ
ประเทศก็จะพอ นั้นไม่ได้
แปลว่าเศษหนึ่งส่วนสี่
ของพื้นที่แต่เศษหนึ่ง
ส่วนสี่ของการกระทา
 (พระราชดารัสเนื่องในโอกาสวัน
เฉลิมพระชนมพรรษา ๔ ธันวาคม
๒๕๔๑)

51. 51
การมีส่วนร่วม

52. 52
การรู้รัก สามัคคี

53. 53
เราจะเริ่มต้นเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงอย่างไร
เริ่มจะเริ่มต้นเศรษฐกิจพอเพียง
อย่างไร

54. 54
เราจะเริ่มต้นเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงอย่างไร

55. 55
เราจะเริ่มต้นเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงอย่างไร
ปรับเปลี่ยนวิธีคิด

56. 56

57. 57

58. 58

59. 59

60. 60

61. 61
ตัวอย่างการประยุกต์ใช้
เศรษฐกิจพอเพียงในระดับบุคคล

62. 62

63. 63
การรู้รัก สามัคคี/ร่วมมือร่วมใจ

64. 64
ไม่สุดโต่ง ไม่โลภอย่างมาก
คนเราก็อยู่เป็นสุข...

65. 65
คนเราถ้าพอในความต้องการ ก็มีความโลภน้อย เมื่อมี
ความโลภน้อยก็เบียดเบียนคนอื่นน้อย

66. 66
ไม่มีการแบ่งแยก
ความคิดเห็นปรองดองกันประสานงานกัน

68. 4$4ภูแ
ภูมิปัญญาไทย