38-9а-Нандин-Эрдэнэ М..С-Х...С Номин-Эрдэнэ

1. Монголын нууц
товчооноос...

2. Монголын Нууц Товчоо
нь Монголчуудын уг гарлаас
эхлээд Чингис хаан нас
эцэслэж Өгэдэй хаан ширээнд
суусан үеийг хүртэл өгүүлсэн
байдаг.

3. Агуулга
✣Тэмүүжиний төрсөн ба Есүхэй баатрын нас барсан нь
✣Өэлүн эхийн тэмцэл
✣Тэмүүжин тайчуудад баригдсан нь
✣Тэмүүжиний оргосон ба Сорхон шарын дутаасан

4. 1.
Тэмүүжиний төрсөн ба Есүхэй баатрын
нас барсан нь

5. Есүхэй
баатар

6. Нууц товчоонд өгүүлснээр:

7. Тэмүүжиний төрсөн ба Есүхэй
баатрын нас барсан нь
Тэмүүжин нь 1162 онд
Онон голын хөвөөн дэх
Дэлүүн Болдог гэдэг
газар төрсөн. . Тэрээр
төрөх үедээ гартаа
шагайн чинээ нөж атгаж
төрсөн нь түүнийг аугаа
их эзэн хаан болохыг
бэлгэдсэн гэдэг.

8. Тэмүүжиний төрсөн ба Есүхэй
баатрын нас барсан нь
Тэмүүжинг 9 нас хүрмэгц түүний эцэг Есүхэй хүүдээ эхнэр авч өгөхөөр
Олхонуд аймгийг зорьж яваад замдаа Дай Сэцэнтэй тааралдаж, улмаар
түүний охин 10 настай Бөртэг үзээд Тэмүүжинд эхнэр болгохоор шийдээд
Есүхэй хүүгээ Дай Сэцэнийд үлдээгээд явжээ. Тэрээр нутаг буцах замдаа ам нь
ихэд цангасан тул Татар иргэний хуримд буутал Татарууд урьдын өшөөг
санан түүний хоолонд хор холин өгчээ. Есүхэй арай ядан гэртээ ирээд дэргэд
байсан Мэнлигт өөрийн сүүлийн үгсээ хэлээд насан эцэслэжээ.

9. Maps

10. 2.
Өэлүн эхийн тэмцэл

11. Өэлүн эхийн тэмцэл
Тэр цагт Есүхэй баатар, шувуу агнан явах зуур
олхуноуд аймгаас эм аваад буцаж яваа
мэргидийн их Чилэдү гэдэг хүнтэй уулзаж,
түүний эмийг өнгийж үзвэл гоо үзэсгэлэнтэй
хатан байна. Есүхэй баатар гэртээ давхиж ирээд
ах Нэгүүн тайжи, дүү Даридай отчигин хоёрыг
дагуулан мордож, их Чилэдүг гүйцэж очвол. Тэр
айж хурдан ухаа морины гуяыг ташуурдаж,
уулын бэлээр Түүнийг гурвуулаа хойноос нь
нэхэж, долоон даваа давтал хөөж орхиод, Өэлүн
үжинийг авч өөрийн эхнэр болгожээ.

12. Өэлүн эхийн тэмцэл
Орбай
Өэлүн
Сохотай

13. Өэлүн эхийн тэмцэл
Ийнхүү Есүхэй баатар нас
нөгчсөнөөр Тайчууд ах дүү нар
бэлбэсэн Өэлүн үжинийг бяцхан
хөвүүдийн хамт нутагт гээж
нүүсэн ажээ.Өэлүн эх хүүхдүүдээ
юугаар ч дутаалгүй өсгөн
хүмүүжүүлсэн бөгөөд зэмлэхдээ ч
эртний мэргэдийн сургаалиар
зэмлэдэг байсан. Хожим нь Өэлүн
эх хүүхдүүдээ Тайчуудаас нуун
дутаасан юм.

14. 3.
Тэмүүжин Тайчуудад
баригдсан нь

15. Тэмүүжин тайчуудад баригдсан нь
✣Тэгж байтал, тайчуудын
Таргудай Хирилтуг, шадар
нөхдөө дагуулж, “Хурганы үс
гуужив, төлөгний бие төлжив”
(Өэлүний хөвүүд тэнхрэв) гэж
довтлохоор ирэв.

16. Тэмүүжин тайчуудад баригдсан нь
✣ Тэмүжин шугуй дотор гурав хонож одоо харъя гэж морио
хөтөлж явахад мориноос эмээл нь мултран унав. Дахин гарахаар
явахад шугуйгаас гарах замыг гэрийн чинээ цагаан чулуу бөглөн
хэвтэж байна. Бүгд ес хоног хоолгүй байж, зам бөглөн унасан
гэрийн чинээ цагаан чулууг тойрон гарахад саад болох модыг
сумч (сум хийдэг) хутгаараа огтлоод морио хөтөлж гармагц
тайчууд угтан барьж авав. Тэмүжинийг Таргудай-Хирилтуг
барьж, улсдаа аваачаад засаглан шийтгэж айл бүрд нэжээд
хонуулж хэсүүлэн явна

17. 4.
Тэмүүжиний оргосон ба
Сорхон шарын дутаасан нь

18. Тэмүүжиний оргосон ба Сорхон
шарын дутаасан нь
Зуны тэргүүн сарын арван зургааны
улаан тэргэл өдөр тайчууд Ононы эрэг
дээр хуримлаж, нар шингэхэд тарав.
Тэр хуримын үед Тэмүжинийг нэгэн
хялбар дорой хөвүүн авчран сахиулж
билээ. Хуримын ардыг тармагц, тэр
хялбар хөвүүний толгойг (дөнгө)-гаар
нэгэн удаа дэлдээд гүйжээ. Ийнхүү
Тэмүүжин оргосон юм.

19. Тэмүүжиний оргосон ба Сорхон
шарын дутаасан нь
✣Чулуун бол сүлдүс аймгийн Сорхон
шарын хоёрдугаар хөвгүүн. Сүлдүс
аймаг бол Төрлөгин монгол аймаг
болох ба өөрийн нутагт тал дүүрэн
ургах өвсний нэрээр ийнхүү
нэрлэгджээ. Сорхон шар тайчууд
аймгийн Төдүгэгийн харъяат бөгөөд
Төдүгэ бол тайчуудын нэгэн салбарын
тэргүүн ба Хадаан тайжын хүү аж
ᠰᠣᠷᠬᠣᠨ
ᠱᠠᠷ᠋ᠠ

20. Анхаарал тавьсан явдалд
тань баярлалаа

21. Б.Нандин-Эрдэнэ
Мөнхдалай
Мөнх-Эрдэнэ
Индра
Мөнхжин
Намуунаа
Багийн гишүүд:
Ном зүй:
“Монголын нууц товчоо”,Ц.Дамдинсүрэн
www.Wikipedia.mn.org
www.mnbc.mn
www.google.mn
www.burgud.mn
www.slidebean.com

22. SlidesCarnival icons are editable
shapes.
This means that you can:
● Resize them without losing
quality.
● Change fill color and opacity.
Isn’t that nice? :)
Examples: