1. Έννοια, δομή και μέτρηση
των στάσεων
Η έννοια των στάσεων
Η δομή των στάσεων
Η μέτρηση των στάσεων
Κλίμακα μέτρησης ίσων διαστημάτων
Κλίμακα Likert
Κλίμακα Σημασιολογικής
διαφοροποίησης του Osgood
Κλίμακα συσσωρευτική του Guttman
Άλλες κλίμακες μέτρησης των στάσεων
2. Η έννοια των στάσεων
Σημασία μελέτης των στάσεων
Ο τρόπος με τον οποίο αξιολογούμε
τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος
Υποκινούν και επηρεάζουν την
κοινωνική συμπεριφορά
Συμβάλλουν στην ερμηνεία, την
πρόβλεψη και τον έλεγχο της
συμπεριφοράς
3. Ορισμοί των στάσεων
Στάσεις ως συναίσθημα
Greenwald (1989): «Συναίσθημα
που συνδέεται με ένα νοητικό
αντικείμενο»
Petty & Cacioppo (1981): «Γενικό
και διαρκές, θετικό ή αρνητικό
συναίσθημα για κάποιο πρόσωπο,
αντικείμενο ή θέμα»
4. Στάσεις ως γνωστικές δομές
Fazio (1990):
Συσχετιστικά δίκτυα
Κατηγοριοποίηση ενός
αντικειμένου σε κάποια διάσταση
αξιολόγησης
5. Κοινωνιογνωστικό μοντέλο
(γνωστική και αξιολογική διάσταση)
Pratkanis & Greenwald (1989):
“Η αξιολόγηση που κάνει το
άτομο για ένα αντικείμενο της
σκέψης»
«Μνημονικές αναπαραστάσεις: α)
ένα αντικείμενο (αναπαράσταση
αντικειμένου), β) μια αξιολόγηση
του αντικειμένου, και γ) μια
γνωσιακή δομή που υποστηρίζει
αυτή την αξιολόγηση.
6. Olson & Zanna (1993):
Η αξιολόγηση ως κεντρική όψη των
στάσεων,
Οι στάσεις αναπαρίστανται στη μνήμη,
Διακρίνονται τόσο οι συναισθηματικές, οι
γνωστικές και οι συμπεριφορικές
προϋποθέσεις των στάσεων, όσο και οι
συναισθηματικές, γνωστικές και
συμπεριφορικές συνέπειες των στάσεων.
7. Η δομή των στάσεων
Η σχέση μεταξύ των δομικών
στοιχείων των στάσεων αφορά
στη δομή των στάσεων, δηλαδή,
πώς μπορεί να σχετίζονται τα
συναισθήματα, οι πεποιθήσεις
και η συμπεριφορά απέναντι σε
ένα ερέθισμα
8. Το Τρισδιάστατο Μοντέλο Οι
(Rosenberg και Hovland, 1960)
Κάθε στάση αποτελείται από τρεις
διαστάσεις:
α) η συναισθηματική διάσταση
(αρέσκεια και δυσαρέσκεια απέναντι
στο ερέθισμα)
β) η γνωστική διάσταση (γνώσεις,
απόψεις, αντιλήψεις)
γ) το συμπεριφορικό στοιχείο (τάσεις
και προθέσεις)
10. Συζήτηση
Θέμα συζήτησης
Να περιγράψετε τη στάση σας
απέναντι σε ένα αντικείμενο ή ένα
θέμα σημαντικό για σας.
Να εντοπίστε τα δομικά στοιχεία της
στάσης.
Να εξηγήσετε τη σημασία που έχει η
διάκριση των στοιχείων των
στάσεων.
11. Η μέτρηση των στάσεων
Έμμεσοι τρόποι μέτρησης (αυτό-
αναφορές, κλίμακες)
Εναλλακτικοί μέθοδοι μέτρησης
(ψυχοφυσιολογικές μετρήσεις, όπως
γαλβανική αντίδραση του δέρματος,
διαστολή της κόρης του ματιού,
ηλεκτρομυογραφική δραστηριότητα του
προσώπου)
Μέθοδος bogus pipeline (αυτοαναφορές
με την εντύπωση ότι η στάση μετράται
μέσω συσκευής)
12. Βασικές προϋποθέσεις κατά τη χρήση
κλιμάκων μέτρησης των στάσεων
α) Αξιοπιστία (δίνει η κλίμακα το ίδιο
αποτέλεσμα για ένα άτομο αν γίνουν
δύο ή περισσότερες μετρήσεις)
β) Εγκυρότητα (μετράει το τεστ αυτό
που σκοπεύει να μετρήσει)
13. Κλίμακα μέτρησης ίσων διαστημάτων
Κλίμακα Thurstone
Διατύπωση του βαθμού εξαιρετικής
προτίμησης, του βαθμού έλλειψης
εξαιρετικής προτίμησης και της
ενδιάμεσης ουδέτερης τοποθέτησης
15. Παράδειγμα 2ο
Αν συμφωνείτε με μία πρόταση, σημειώστε
την πρόταση με ένα Υ και αν διαφωνείτε με
ένα +.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
_1. Δεν τρέφω ιδιαίτερη αγάπη ούτε
ιδιαίτερο μίσος προς τους μετανάστες
_2. Συμπαθώ τους μετανάστες
_3. Οι μετανάστες είναι επιθετικοί
16. Βήματα κατασκευής της κλίμακας
Διαμορφώνεται ένας αριθμός
προτάσεων
Ταξινομούνται από μια ομάδα κριτών
κατά αύξουσα σειρά ευνοϊκής
προτίμησης προς το αντικείμενο της
στάσης
Απορρίπτονται οι ασαφείς και
ουδέτερες προς το αντικείμενο
προτάσεις
17. Κλίμακα αθροιστικών μετρήσεων
(Likert)
Περιλαμβάνει θετικές και αρνητικές
προτάσεις προς το αντικείμενο της
στάσης
Η μέτρηση είναι κυρίως 5-βαθμη
Το άθροισμα ή ο μέσος όρος
αποτελεί το γενικό δείκτη της
στάσης
18. Βήματα κατασκευής της κλίμακας
1η Φάση
Καταγραφή ερωτήσεων με
συνεντεύξεις ή συζητήσεις
Οι ερωτήσεις αφορούν γνώμες,
συναισθήματα, τάσεις
συμπεριφοράς
19. 2η Φάση
Κατασκευή αρχικού ερωτηματολογίου
3η Φάση
Αξιολόγηση ερωτημάτων προκαταρκτικά
από ένα πραγματικό δείγμα
αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού
Η αξιολόγηση ερωτημάτων (βαθμός
δυσκολίας, αξιοπιστία εσωτερικής
συνέπειας των ερωτημάτων, κ.ά.)
20. 4η Φάση
Κατασκευή κλίμακας
Συλλογή ερευνητικού υλικού και
μέτρηση των στάσεων
21. Κλίμακα Σημασιολογικής
Διαφοροποίησης του Osgood
Μελετά τη σημασιολογική
διαφοροποίηση του λόγου σε τρεις
βασικές κατηγορίες:
α) την αξιολόγηση (καλό-κακό)
β) τη δυναμικότητα (δύσκολο-εύκολο)
γ) την ενεργητικότητα (περίεργο-
αδιάφορο)
23. Διαδικασία
Επιλέγεται μια ομάδα εννοιών
σχετικά με το αντικείμενο
Επιλέγονται ζεύγη διπολικών
επιθέτων που ταιριάζουν στις
έννοιες αυτές
Τα άτομα καλούνται να
τοποθετηθούν για όλα τα ζεύγη,
σημειώνοντας το ένα ή το άλλο από
τα δύο αντίθετα επίθετα
24. Κλίμακα Guttman (1944)
Ιεραρχικά οργανωμένο συνεχές
προτάσεων
Μονοδιάστατη
Ο ερωτώμενος που συμφωνεί με την
πρώτη πρόταση θα πρέπει να συμφωνήσει
και με τις επόμενες
Ο ερωτώμενος θα πρέπει να διαφωνεί με
τις πρότασης που προηγούνται της
πρότασης που συμφώνησε.
25. Παράδειγμα
Ερωτηματολόγιο Κοινωνικής Αποδοχής
1. Τον/την βοηθάω στην τάξη
2. Συζητώ στο διάλειμμα
3. Τον/την προτείνω για πρόεδρο της τάξης
4. Κάνω παρέα εκτός σχολείου
5. Τον/την καλώ για φαγητό
6. Μοιράζομαι τα μυστικά μαζί του/της
