7. Αυλι του βυηαντινοφ αυτοκράτορα
τθν Αυλι, δθλαδι ςτο περιβάλλον, του
βυηαντινοφ αυτοκράτορα ανικε και ο ποιθτισ
Θεόδωροσ Πρόδρομοσ. Πολλοί ιςτορικοί πιςτεφουν
ότι αυτόσ ζγραψε τα πτωχοπροδρομικά ποιιματα.
Σα ποιιματα αυτά γράφτθκαν το πρϊτο μιςό του
12ου αιϊνα, ςτθ δθμϊδθ (δθλαδι τθν κακθμερινι)
ελλθνικι γλϊςςα τθσ εποχισ.
Μασ δίνουν πλθροφορίεσ για τθ ηωι ςτισ πόλεισ,
κακϊσ περιγράφουν διάφορουσ επαγγελματίεσ,
κακθμερινζσ ςυνικειεσ και δυςκολίεσ κτλ.
το παρακάτω απόςπαςμα μιλάει ζνασ λόγιοσ,
δθλαδι ζνασ μορφωμζνοσ, που πεινάει.
8. Από μικρόσ μοφ ζλεγε ο γζροσ μου πατζρασ
«Παιδί μου μάκε γράμματα και ό, τι κζλεισ κα ’χεισ.
Βλζπεισ εκείνον, γιόκα μου, πεηόσ πϊσ περπατοφςε,
και τϊρα ειν’ ς’ όλα πλοφςιοσ και με παχφ μουλάρι.
Ο άλλοσ, ςαν ιταν μακθτισ, δεν είχε οφτε παποφτςια,
και τϊρα, δεσ που τα φορεί με τισ μακριζσ τισ μφτεσ [...]».
................................................................................
Και ζμακα τα γράμματα, κι ζκανα πολφ κόπο.
Κι αφοφ πια τάχα ζγινα τεχνίτθσ των γραμμάτων,
μου λείπει τϊρα το ψωμί και του ψωμιοφ θ κόρα·
και βρίηω πια τα γράμματα, με δάκρυα ςτα μάτια:
«Ανάκεμα τα γράμματα, Χριςτζ, κι όποιον τα κζλει!
Ανάκεμα και τον καιρό κι εκείνθ τθν θμζρα,
όταν με παραδϊςανε να πάω ςτο ςχολείο,
να μάκω, λζει, γράμματα, τάχα να ηω απ’ εκείνα!»
Πτωχοπρόδρομοσ, Δεφτερο ποίθμα, 12οσ αιϊνασ
Απόδοςθ ςτα νζα ελλθνικά
9. Έποσ του Διγενι Ακρίτα
Κεντρικό κζμα ςτο Ζποσ του Διγενι Ακρίτα είναι ο ακρίτασ Βαςίλειοσ Διγενισ,
μυκικό πρόςωπο, θ ηωι και τα κατορκϊματά του. Σο ζποσ γράφτθκε ανάμεςα
ςτα τζλθ του 10ου και τα μζςα του 11ου αιϊνα. Μιλάει για ζνα μουςουλμάνο
εμίρθ που παντρεφτθκε μια βυηαντινι αρχοντοποφλα, ζγινε χριςτιανόσ και
απζκτθςε ζνα γιο, το Bαςίλειο. Ο Βαςίλειοσ ονομάηεται Διγενισ γιατί είχε διπλό
«γζνοσ» (μουςουλμανικό και χριςτιανικό). Όταν μεγάλωςε, ζγινε ακρίτασ και ς’
όλθ του τθ ηωι πολεμοφςε εχκροφσ, λθςτζσ και άγρια κθρία.
Στο παρακάτω απόςπαςμα από το Έποσ βυηαντινοί αριςτοκράτεσ
παινεφονται για τθν καταγωγι τουσ.
Γιατί κι εμείσ προερχόμαςτε από μεγάλη γενιά
Ο πατζρασ μασ είχε καταγωγή από την οικογζνεια των Δουκών [οικογζνεια
αριςτοκρατών], και η γενιά τησ μάνασ μασ είναι οι Κιρμάγαςτροι [άλλη
αριςτοκρατική οικογζνεια].
Τον πατζρα μασ τον εξόριςαν, γιατί ζκανε εξζγερςη ςτο ςτρατό. [...]
Η μάνα μασ γζννηςε πζντε αδελφοφσ, αυτοφσ που βλζπεισ,
και είχαμε και μιαν αδελφή […],
που όλοι τη χαιρόμαςταν, όπωσ και τα κατορθώματά μασ.
Βαςίλειοσ Διγενισ Ακρίτασ, 12οσ αιώνασ
Απόδοςθ ςτα νζα ελλθνικά
15. Όμωσ τόςθ πνευματικι ξθραςία υπάρχει ςτθ ηωι μασ, ϊςτε όλοι
μαηί ζχουμε καταλιξει ςτθν αμάκεια. Και ζτςι οι πολλοί
νομίηουν ότι ακόμθ και θ βροχι δεν ζρχεται από τα ςφννεφα,
αλλά […] από τρφπεσ ςτον ουρανό, από τισ οποίεσ
περνάει το νερό […]. Εγϊ λοιπόν ςασ λζω να πάψετε να
τρζφεςτε από αυτά που πιςτεφουν οι πολλοί και να
αςχολθκείτε με τισ επιςτιμεσ […] και να μάκετε
πωσ θ ελλθνικι ςοφία, αν και αμάρτθςε προσ το κείο και προσ
τθ κεολογία, παρ’ όλα αυτά γνϊριςε τθ φφςθ όπωσ τθ
δθμιοφργθςε ο Πλάςτθσ.
Μιχαιλ Ψελλόσ, Λόγοι, 11οσ αιϊνασ
Π 4.31
Π 4.32
Μελζτθ αρχαίων κειμζνων
το παρακά
