2. Η σημαία των βασιλέων της Γαλλίας (843–1792).
Η Γαλλία υπήρξε, επί έναν αιώνα περίπου, το ισχυρότερο ευρωπαϊκό κράτος.
3. Η σημαία των βασιλέων της Γαλλίας (843–1792).
Η Γαλλία υπήρξε, επί έναν αιώνα περίπου, το ισχυρότερο ευρωπαϊκό κράτος.
4. Αιτίες: Οικονομία
Στο τέλος του 1776 το έλλειμμα ήταν
37 εκατομμύρια· από τότε και μέχρι το
τέλος του 1786 η χώρα δανείστηκε
1.250 εκατομμύρια. Είναι αδύνατον να
αφήσουμε το κράτος στον κίνδυνο,
στον οποίο είναι μονίμως εκτεθειμένο
με ένα τέτοιο έλλειμμα. Ο διαρκής
δανεισμός δεν θα έκανε τίποτε άλλο
από το να επιδεινώσει την κακή
κατάσταση και να επιταχύνει την
κατάρρευση του κράτους. Η αύξηση
της φορολογίας θα σήμαινε
εξουθένωση του λαού, του οποίου τη
θέση ο βασιλιάς επιθυμεί να
ελαφρώσει. Τι απομένει να πράξουμε,
ώστε να κατορθώσουμε να έχουμε ό,τι
χρειαζόμαστε για να
αποκαταστήσουμε τα δημόσια
οικονομικά;
Τις καταχρήσεις, η ύπαρξη των οποίων
βαρύνει τις παραγωγικές και
εργαζόμενες τάξεις·
τις υπερβολές των φορολογικών
προνομίων και των χρηματικών
δαπανών·
τις εξαιρέσεις από τον νόμο, τις
διαχωριστικές γραμμές, που
καθιστούν ξένες μεταξύ τους τις
κοινωνικές ομάδες αυτού του
βασιλείου·
όσα δικαιώματα αποθαρρύνουν τη
βιομηχανία·
την αποψίλωση των βασιλικών
δασών·
τις περιττές δαπάνες [...]1. Λόγος του Γενικού Ελεγκτή των Οικονομικών Καλόν, στη συνέλευση αρχόντων
που συγκλήθηκε στις Βερσαλλίες, στις 22 Φεβρουαρίου 1787.
5. Αιτίες: Οικονομία
Στο τέλος του 1776 το έλλειμμα ήταν 37
εκατομμύρια· από τότε και μέχρι το
τέλος του 1786 η χώρα δανείστηκε
1.250 εκατομμύρια. Είναι αδύνατον να
αφήσουμε το κράτος στον κίνδυνο,
στον οποίο είναι μονίμως εκτεθειμένο
με ένα τέτοιο έλλειμμα. Ο διαρκής
δανεισμός δεν θα έκανε τίποτε άλλο
από το να επιδεινώσει την κακή
κατάσταση και να επιταχύνει την
κατάρρευση του κράτους. Η αύξηση της
φορολογίας θα σήμαινε εξουθένωση
του λαού, του οποίου τη θέση ο
βασιλιάς επιθυμεί να ελαφρώσει. Τι
απομένει να πράξουμε, ώστε να
κατορθώσουμε να έχουμε ό,τι
χρειαζόμαστε για να αποκαταστήσουμε
τα δημόσια οικονομικά;
Τις καταχρήσεις, η ύπαρξη των οποίων
βαρύνει τις παραγωγικές και
εργαζόμενες τάξεις· τις υπερβολές των
φορολογικών προνομίων και των
χρηματικών δαπανών· τις εξαιρέσεις
από τον νόμο, τις διαχωριστικές
γραμμές, που καθιστούν ξένες μεταξύ
τους τις κοινωνικές ομάδες αυτού του
βασιλείου· όσα δικαιώματα
αποθαρρύνουν τη βιομηχανία· την
αποψίλωση των βασιλικών δασών· τις
περιττές δαπάνες [...]
1. Λόγος του Γενικού Ελεγκτή των Οικονομικών Καλόν, στη συνέλευση αρχόντων που συγκλήθηκε
στις Βερσαλλίες, στις 22 Φεβρουαρίου 1787.
6. Αιτίες: Οικονομία
2. Συνέλευση των αρχόντων
(22 Φεβρουαρίου 1787)
Γελοιογραφία. Εθνική Βιβλιοθήκη,
Παρίσι.
17 Οκτωβρίου [1787]. Δείπνο σήμερα με μια
ομήγυρη που συζητούσε μόνον πολιτικά [...]. Μια
γνώμη κυριάρχησε σε όλους τους παριστάμενους,
ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα μιας μεγάλης
επανάστασης στη διακυβέρνηση· ότι όλα αυτό
δείχνουν: η μεγάλη σύγχυση ως προς τα δημόσια
οικονομικά, με ένα έλλειμμα που δεν μπορεί να
καλυφθεί χωρίς τη συναίνεση των Γενικών Τάξεων
του βασιλείου· στο θρόνο ένας ηγεμόνας με τις
καλύτερες των προθέσεων, ο οποίος όμως
στερείται ικανών αποθεμάτων εξυπνάδας, ώστε να
κυβερνήσει· μια αυλή του έχει βυθιστεί στις ηδονές
και στη διασκέδαση· ένας μεγάλος αναβρασμός σε
όλες τις κοινωνικές τάξεις, που επιζητούν την
αλλαγή· μια μεγάλη πνοή ελευθερίας· το σύνολο
αποτελεί συνδυασμό των συγκυριών που
προαγγέλλουν έναν μεγάλο αναβρασμό και μια
μεγάλη αναταραχή.
3. Arthur Young, Travels to France in 1787, 1788, 1789.
7. Αιτίες: Οικονομία
Τάγμα του Βασιλικού Ναυ-
τικού άνοιξε πυρ εναντίον
του πλήθους, που διαμαρ-
τύρονταν για την πολιτική
του βασιλιά, και το κατά-
δίωξε με ξιφολόγχες και σπά-
θες, σκοτώνοντας εντέλει
αρκετούς πολίτες. Τότε, το
πλήθος ξήλωσε τα λιθόστρω-
τα, ανέβηκε στις στέγες και
χρησιμοποίησε τις πλάκες
από τα λιθόστρωτα και τα
κεραμίδια εναντίον των
στρατιωτών.
4. Αλέξανδρος Ντεμπέλ, 7 Ιουνίου 1788: Η Ημέρα των
Κεραμιδιών στη Γκρενόμπλ. Μουσείο της Γαλλικής
Επανάστασης, Βιζίλ.
8. 5. Ο κρατικός προϋπολογισμός της
Γαλλίας για το οικονομικό έτος 1789.
Αιτίες: Οικονομία
έμμεσοιφόροι
άμεσοιφόροι
άλλαεισοδήματα
ανάκτορο,μισθοίκαισυντάξεις
στόλος,πόλεμος,εξωτερικέςυποθέσει
αποπληρωμήδανείων
άλλεςδαπάνες
ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΔΑΠΑΝΕΣ
471,6 633,1
Ζακ Νεκέρ. Υπουργός
Οικονομικών της Γαλλίας.
Ζοζέφ-Σιφρέν Ντιουπλεσί.
9. 7. Ο Λουδοβίκος 16ος μοιράζει βοήθεια σε
φτωχούς αγρότες το χειμώνα του 1789.
Λουΐ Ερσάν, 1817. Μουσείο Βερσαλλιών.
Αιτίες: Κοινωνία & πολιτική
Αισθανόμαστε σε όλη του την έκταση, Κύριε, το
καλό που θα απλωθεί σε κάθε γωνιά αυτού του
βασιλείου με την αναγέννηση των Τριών Τάξεων.
αισθανόμαστε πλήρως όλη τη γενναιότητα που
χρειάστηκε να επιδείξει ένας πορφυρογέννητος
πρίγκηπας, που γαλουχήθηκε με την ιδέα της
απόλυτης μοναρχίας, [...] όταν πήρε τη
γενναιόδωρη απόφαση να παραχωρήσει στο λαό
του την πλήρη άσκηση των δικαιωμάτων του.
αισθανόμαστε πόσες προκαταλήψεις χρειάστηκε
να κατανικήσει, για να ανακαλύψει το αληθινό
ενδιαφέρον του, που συχνά υπήρξε αντίθετο με
των υπουργών του και ουσιαστικά ταυτίζεται με
του λαού του, κι ακόμη για να ξεπεράσει όλα
εκείνα τα εμπόδια που σχεδόν επί δύο αιώνες
κρατούσαν τους μονάρχες μακριά από το λαό
τους.
6. Τετράδια παραπόνων των τριών τάξεων της
Λάνγκρ (Βουργουνδία), 1789
10. Αιτίες: Κοινωνία & πολιτική
Εμείς, οι φτωχοί κάτοικοι, εμείς πυκνώνουμε
τις τάξεις του στρατού, εμείς πληρώνουμε
για την τροφή και την φροντίδα των παιδιών
μας, που με ή χωρίς τη θέλησή τους
υπηρετούν το βασιλιά και την πατρίδα. εμείς
πληρώνουμε για τα κανόνια, τα όπλα, τις
στρατώνες, τα πολεμικά πλοία, τους
δρόμους, χωρίς ελπίδα να δούμε τα παιδιά
μας να ανεβαίνουν στη στρατιωτική
ιεραρχία. ο δρόμος είναι κλειστός γι’ αυτά,
κι επιπλέον τους λένε ότι δεν είναι σε θέση
να διοικήσουν. και σαν να μην έφταναν όλα
αυτά που πληρώνουμε, είμαστε
αναγκασμένοι να πληρώνουμε την
αποζημίωση των ευγενών αξιωματικών, τις
επωμίδες τους, τα σιρίτια, τα καταλύματα,
τους υπηρέτες και βοηθούς τους και γενικά
κάθε λογής χάρες και προνόμια που τους
έχουν δοθεί.
Τα ίδια συμβαίνουν και με τον κλήρο. Οι
άνθρωποι της τάξης μας δεν μπορούν να
ελπίζουν ότι θα καταλάβουν οποιοδήποτε
υψηλό αξίωμα στην ιεραρχία της Εκκλησίας.
Όλα αυτά τα καλά προορίζονται για τον
ευγενή που θα μπει στην Εκκλησία, ώστε,
όπως λέγεται, να μπορεί να συντηρεί την
οικογένειά του. Δεν ισχύει το ίδιο και για
μας, τους φτωχούς της Τρίτης Τάξης. Αν
κάποιο από τα παιδιά μας γίνει κληρικός,
κατά κανόνα δεν μπορεί να ελπίζει σε τίποτε
καλύτερο από μια θέση εφημέριου σε
ενορία της επαρχίας, γιατί τίποτε δε δίνεται
με διαγωνισμό, και επομένως τίποτε δε
δίνεται στον άξιο.
8. Τετράδια παραπόνων της Τρίτης Τάξης της
Εσάρ-Λε-Βικόντ (διοικητική περιφέρεια Σεζάν),
1789.
11. Αιτίες: Κοινωνία & πολιτική
Δηλώνουμε ότι θα διατηρήσουμε τα
τιμητικά δικαιώματά μας, τις απαλλαγές και
τις άλλες διακρίσεις που αφορούν την
αξιοπρέπειά μας και είναι απαραίτητες σε
μια μοναρχία.
9. Τετράδια παραπόνων της Αριστοκρατίας της
περιφέρειας της Ορλεάνης, 1789.
Δηλώνουμε ότι ποτέ δεν θα
συναινέσουμε στην εξάλειψη των
δικαιωμάτων που χαρακτήριζαν μέχρι
σήμερα την Τάξη των Ευγενών και τα
οποία κληρονομήσαμε από τους
προγόνους μας [...] Αναθέτουμε
επισήμως στον αντιπρόσωπό μας [στη
Συνέλευση των Τάξεων] να αντιτεθεί
σε οτιδήποτε θα μπορούσε να θίξει τις
χρήσιμες και τιμητικές περιουσίες μας,
τις γαίες που μας ανήκουν, και
εννοούμε ότι δεν θα μπορεί να δεχθεί
καμία αλλαγή ή αποζημίωση
οποιασδήποτε φύσεως, και οι οποίες
[αλλαγές] είναι αδύνατο να
πραγματοποιηθούν ποτέ με την ευχή
μας ή την ελεύθερη και ατομική μας
συναίνεση.
Τάξη
Ποσοστό επί του
συνόλου του
πληθυσμού
Έκταση που
κατείχαν επί του
συνόλου των
γαιών
0,5% 8%
1,5% 22%
98%
Από αυτούς το 85%
ήταν
αγρότες
70%
Από αυτές:
οι αστοί 20-30%
οι χωρικοί: 35-50% 10. Τετράδια παραπόνων της Αριστοκρατίας
της περιφέρειας της Μονταγκρί, 1789.11. Οι Τρεις Τάξεις: πληθυσμός & περιουσία.
12. Αιτίες: Κοινωνία & πολιτική
12. Ο ευγενής και
ο χωρικός. Σατιρικό
χαρακτικό του 18ου
αι. Εθνική Βιβλιοθή-
κη, Παρίσι.
- Φίγκαρο: Κύριε κόμη, επειδή είσαστε ένας μεγάλος άρχοντας, μη
θεωρείτε ότι είσαστε και μια μεγάλη διάνοια!... Αριστοκρατία,
περιουσία, κοινωνική θέση, θέσεις, όλα αυτά κάνουν τον άνθρωπο
τόσο αλαζονικό! Τι κάνατε ο ίδιος για ν’ αποκτήσετε όλα αυτά τα
αγαθά; Μπήκατε στον κόπο να γεννηθείτε και τίποτε περισσότερο.
κατά τα άλλα είσαστε ένας άνθρωπος αρκετά συνηθισμένος. ενώ
εγώ, εντελώς χαμένος μέσα στο άσημο πλήθοςχρειάστηκε να χρη-
10. Μπομαρσέ, Ο γάμος του Φίγκαρο
(1784) Πράξη V, σκηνή III.
13. Η οικογέ-
νεια εφοπλι-
στών Γκοάν της
Ρουέν. Λ.-Λ.
Μπουαγί, 1787.
Μουσείο
Διακοσμητικών
Τεχνών, Παρίσι.
σιμοποιήσω πολλή επιστήμη και να κάνω
πολλούς υπολογισμούς, μόνο και μόνο για
να επιβιώσω – όχι να μου είχαν δώσει να
κυβερνήσω από 100 χρόνια όλες τις
Ισπανίες αυτού του κόσμου [...] Θέλω να
έχω μια έντιμη σταδιοδρομία. αλλά από
παντού με αποδιώχνουν! Μαθαίνω χημεία,
φαρμακευτική, χειρουργική, και η εμπιστο-
σύνη που όλη κι όλη μου χαρίζει ένας με-
γάλος άρχοντας, είναι ένα νυστεράκι κτη-
νιάτρου.
13. Μάιος-Ιούλιος 1789
24%
26%
50%
Γενικές Τάξεις: ποσοστά
αντιπροσώπων
Ευγενείς
Κλήρος
Τρίτη
Τάξη
14. Συγκρότηση σε σώμα στις 5 Μαΐου 1789
Συντακτική
Συνέλευση
Εθνική
Συνέλευ
ση
Γενικές
Τάξεις
15. 20 Ιουνίου ως 13 Ιουλίου 1789
14. 14 Ιουλίου 1789
16. Κατάληψη της Βαστίλης, 14 Ιουλίου 1789. Το
ίδιο απόγευμα αρχίζει η κατεδάφιση του φρουρίου
από 800 εργάτες του επιχειρηματία Λαλουά.
Ζ.-Μπ. Λαλλεμάν, 1792, Μουσείο Καρναβαλέ,
λεπτομέρεια.
15. • 4 Αυγούστου 1789:
Η Συντακτική καταργεί
τα προνόμια > τέλος
«παλαιού καθεστώτος».
• 26 Αυγούστου 1789:
Διακήρυξη Δικαιωμάτων
του Ανθρώπου και του
Πολίτη
Αύγουστος 1789
16. 5 Οκτωβρίου 1789
17. «Στις Βερσαλλίες, στις Βερσαλλίες!» φωνάζουν οι
γυναίκες. Σκοτώνουν 2 υπηρέτριες μέχρι να συλλάβουν
ως όμηρο την Μαρία-Αντουανέτα, για ν’αναγκάσουν
τον Λουδοβίκο να δεχθεί να εγκατασταθεί μέσα στο
Παρίσι, στο παλαιό ανάκτορο του Κεραμεικού.
18. Νομοθετική Συνέλευση
18. Με την ολοκλήρωση του πρώτου Συντάγματος,
διαλύθηκε η Συντακτική, προκηρύχθηκαν εκλογές, και
συγκροτήθηκε η Νομοθετική Συνέλευση (1791-1792)
Δεξιά
36%
Κέντρο
46%
Αριστερά
18%
• Σύλληψη και φυλάκιση βασιλικής οικογένειας
• Ανέθεσε εκτελεστική εξουσία στον Δαντόν
• Θέσπισε καθολική ψηφοφορία
• Εισβολές στη Γαλλία: σειρά από ήττες, και μία νίκη στο Βαλμύ
19. Συμβατική Συνέλευση
Την επαύριο της νίκης στο Βαλμύ έγιναν εκλογές που ανέδειξαν την Συμβατική Συνέλευση
(1792-1795):
• Σύνταγμα 1795: Βουλή (500) + Γερουσία, Διευθυντήριο (5 μέλη) /
Ναπολέων
• Κήρυξε έκπτωτο τον βασιλιά.
• Εγκαθίδρυσε αβασίλευτη Δημοκρατία.
• Δίκασε και εκτέλεσε τον βασιλιά και την
βασίλισσα
• Στηρίχθηκε στους Ορεινούς ριζοσπάστες
για αντιμετώπιση αντεπανάστασης και εισ-
βολών σε γαλλικό έδαφος.
• Τρομοκρατία:
• Εκτελέσεις Πεδινών
• Εκτελέσεις οπαδών Δαντόν
• Εκτελέσεις οπαδών Ροβεσπιέρου
• Θέσπιση λατρείας Υπέρτατου Όντος
20. Διευθυντήριο
• 1795-1799
• Νίκη αστών
• Επίθεση στην Αίγυπτο
• Αδυναμία ελέγχου
χωρίς την στήριξη του
στρατού
• Ο Ναπολέων
Βοναπάρτης
πρωταγωνιστεί
19. Πραξικόπημα Ναπολέοντα την
18η Μπρυμαίρ 1799. Μπουσό,
Μουσείο Βερσαλιών.
> > Θέσπιση πολιτεύματος στο
πρότυπο της ρωμαϊκής δημοκρατίας,
με 3 υπάτους.
