1. ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΕ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΥΛΙΚΟΥ ΤΟΥ ΠΕΜ
1. Ταυτότητα του σεναρίου
Τίτλος: Ο Μικρασιατικός πόλεμος (1919-1922)
Δημιουργός: Mακρής Σωτήρης
Διδακτικό αντικείμενο: Ιστορία
Διδακτική ενότητα: Ενότητα 38 : Ο Μικρασιατικός Πόλεμος 1919-1922
Τάξη: Γ΄ (Γ2) – 22 μαθητές (6 μουσουλμάνοι)
Απαιτούμενος χρόνος διδασκαλίας: 2 ώρες
Προϋποθέσεις υλοποίησης: H εξοικείωση των μαθητών με τη «φιλοσοφία» του υλικού του
ΠΕΜ στην Ιστορία της Γ΄Γυμνασίου.
2. Σύντομη περιγραφή
Το παρόν σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Γ΄Γυμνασίου και στοχεύει στη διερεύνηση
του Mικρασιατικού πολέμου μέσα από πηγές , χάρτες , εικόνες που αντλούνται
αποκλειστικά από το υλικό του ΠΕΜ.
3. Στόχοι – σκεπτικό
Γνώσεις για το γνωστικό αντικείμενο
Να γνωρίσουν τα κύρια γεγονότα του μικρασιατικού πολέμου
Να καταλάβουν ποιοι παράγοντες επηρέασαν την έκβαση του μικρασιατικού πολέμου.
Να γνωρίσουν την κατάληξη του μικρασιατικού πολέμου .
Να μάθουν τους κύριους όρους της συνθήκης της Λοζάνης
Γνώσεις για τον κόσμο
Να αποτιμήσουν την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σε
σχέση με την περιοχή της Θράκης .
Να συνειδητοποιήσουν την έννοια της προσφυγιάς.
Η εξοικείωση των μαθητών με τον ιστορικό χώρο μέσω των χαρτών.
Γνωστικό αντικείμενο και Γραμματισμοί
Να ασκηθούν οι μαθητές στην παρατήρηση, στην κριτική επεξεργασία των γραπτών πηγών ,
των χαρτών, των εικόνων, ως ιστορικών τεκμηρίων , ώστε να αναπτυχθούν οι κατάλληλες
δεξιότητες για την προσέγγιση των ιστορικών φαινομένων.
Να εντρυφήσουν στην ομαδοσυνεργατική μάθηση.
4. Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης
Η σχέση του σεναρίου με το αναλυτικό πρόγραμμα:
Η επιλογή του θέματος αντλήθηκε από την 38η ενότητας της Ιστορίας (Γ΄Γυμνασίου) και
ανταποκρίνεται στους στόχους του ΑΠΣ (βιβλίο εκπαιδευτικού σελ. 102-104).

2. Διδακτικές πρακτικές
 Οικοδομισμός (Η μάθηση ενσωματώνεται σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα και έτσι
επέρχεται η εμπέδωση μέσω της κοινωνικής εμπειρίας π.χ με την επεξεργασία
ιστορικών πηγών)
 Κοινωνικοπολιτισμική θεωρία – ανακαλυπτική μάθηση ( Οι μαθητές αναπτύσσουν
δεξιότητες μέσω πειραματισμού και πρακτικής κατασκευάζοντας ένα προϊόν π.χ
δημιουργώντας έναν πίνακα με προσφυγικά χωριά του νομού Ξάνθης .)
 Το παιδί δεν είναι παθητικός δέκτης αλλά δρων υποκείμενο
 Ο δάσκαλος είναι εμψυχωτής καθοδηγητής, συνερευνητής, συνοδοιπόρος και
συντονιστής στη διαδικασία μάθησης. Οδηγεί τα παιδιά στην ανακάλυψη της γνώσης.
Στόχος του, είναι να κάνει τα παιδιά ικανά να κατανοούν, ν΄ αποκωδικοποιούν, να
κρίνουν. Να οικοδομούν τη γνώση μόνα τους.
 Συνεργατική μάθηση
Πορεία διδασκαλίας
Χωρίζουμε τους μαθητές σε έξι ομάδες (3-4 ατόμων). Η κάθε ομάδα αναλαμβάνει να
διεκπεραιώσει δραστηριότητες που σχετίζονται με τον Μικρασιατικό Πόλεμο.
Οι μαθητές της Α ομάδας αναλαμβάνουν να μελετήσουν το χάρτη Π 8.49 που απεικονίζει
γεωπολιτικά τη συνθήκη των Σεβρών και να καταγράψουν τα κέρδη για την Ελληνική
πλευρά . Παράλληλα οι μαθητές μπορούν διαπιστώσουν τις απώλειες για την Τουρκία και
να επισημάνουν τη διαφορετική προοπτική για τις δύο χώρες από τη συγκεκριμένη συνθήκη.
Στη συνέχεια μέσω της πηγής Π 8.51 οι μαθητές προσπαθούν να διαγνώσουν το διαφορετικό
κλίμα που επικρατούσε στην Ελλάδα και τις προσδοκίες των Ελλήνων από την συνθήκη των
Σεβρών , έχοντας στο μυαλό τους και την πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας .
Οι μαθητές της Β΄ομάδας αναλαμβάνουν να υποθέσουν τον απόηχο στους κατοίκους της
Σμύρνης μετά την εγκατάσταση του ελληνικού στρατού . Οι εικόνες 8.44, 8.48, 8.37 βοηθούν
τους μαθητές να μεταφερθούν νοερά στο κλίμα της εποχής. Στη συνέχεια μέσω των πηγών
Π8.47 και Π8.48 οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τους δύο ηγέτες των λαών , προσπαθώντας
να αποκρυπτογραφήσουν την διαφορετική οπτική , αλλά και τους διαφορετικούς στόχους .
Με αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές μπορούν να κατανοήσουν το κλίμα που επικρατούσε
στη Σμύρνη , αλλά και τις διαφορετικές προσωπικότητες του Βενιζέλου και του Κεμάλ. .
Οι μαθητές της Γ΄ομάδας καλούνται να διερευνήσουν τους λόγους που οδήγησαν την πτώση
του Μικρασιατικού μετώπου μέσω του χάρτη 8.49, επικεντρώνοντας στην απομάκρυνση του
Ελληνικού στρατού από τα κέντρα ανεφοδιασμού. Επιπλέον, με αφορμή το πράσινο πλαίσιο
στη σελίδα 156 που αναφέρει επιγραμματικά τις διαφορετικές τάσεις που κυριαρχούσαν την
περίοδο του μικρασιατικού πολέμου, η ομάδα καλείται να καταγράψει τις παραμέτρους που
δυσχέραιναν την κατάσταση στο μέτωπο της Μ. Ασίας .
Οι μαθητές της Δ΄ομάδας αναλαμβάνουν το κομμάτι της Μικρασιατικής καταστροφής. Θα
προσπαθήσουν να μεταφέρουν μέσω των εικόνων 8.50 και 8.51 και της πηγής Π 8.55 το

3. μέγεθος της καταστροφής χρησιμοποιώντας και ως ενισχυτικό κείμενο το άρθρο του
Χεμινγουέι Π 8.56 που αναφέρεται στην επέκταση του ξεριζωμού και στην Ανατ. Θράκη.
Οι μαθητές της Ε΄ομάδας μελετούν το χάρτη 8.56 που απεικονίζει γεωπολιτικά τη συνθήκη
της Λοζάνης και διερευνούν τις απώλειες της Ελλάδας σε σχέση με τη συνθήκη των Σεβρών ,
αλλά και σε σχέση με τα σημερινά σύνορα , συνειδητοποιώντας έτσι την ισχύ της συνθήκης
της Λοζάνης μέχρι και σήμερα. Επιπλέον το καταστατικό της συνθήκης που προέβλεπε την
υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών και συγκεκριμένα την προστασία των μειονοτήτων
Π 8.60 καθίσταται ιδιαίτερα ουσιαστικό λόγω της εγγύτητας και της επικαιρότητας του
θέματος στην περιοχή της Θράκης.
Οι μαθητές της Στ΄ομάδας καλούνται να αποτιμήσουν την υποχρεωτική ανταλλαγή
πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σε σχέση με την περιοχή της Θράκης. Μέσω της
πηγής Π 8.62 οι μαθητές συνειδητοποιούν την άμεση σχέση της συνθήκης με την περιοχή της
Θράκης και ωθούνται στο να ανακαλύψουν προσφυγικούς θύλακες στο Νομό μέσω ενός
χάρτη της περιοχής. Η σκέψη τους μπορεί να επεκταθεί στις συνέπειες που θα
αντιμετώπιζαν οι πρόσφυγες αλλάζοντας τόπο κατοικίας.
Κοινή δραστηριότητα επέκτασης
Οι μαθητές μπορούν να αξιοποιήσουν το λογοτεχνικό απόσπασμα του Θ.Γρηγοριάδη (ασκ.20
) για να διαπιστώσουν την ευρύτητα της προσφυγιάς . Επίσης μπορεί να αξιοποιηθεί
απόσπασμα από το βιβλίο της Δ.Σωτηρίου «Ματωμένα Χώματα» ή του Η. Βενέζη «31328» ,
όπως και απόσπασμα από την ταινία του Ν.Κούνδουρου «1922». Εναλλακτικά θα μπορούσε
να ζητηθεί από τους μαθητές να καταγράψουν τις επιρροές των προσφύγων από τη Μ.Ασία
στη μουσική (ρεμπέτικο) ή στην κουζίνα.

4. OMAΔΑ 1
1. Αφού μελετήσετε τον παρακάτω χάρτη και εντοπίσετε τα κέρδη για την Ελλάδα ,
να εξηγήσετε, γιατί η Συνθήκη των Σεβρών αποτέλεσε την αρχή της διάλυσης της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………….
2.Αφού διαβάσετε το ψήφισμα της ελληνικής βουλής με το οποίο ο Ελευθέριος
Βενιζέλος
κηρύσσεται «Άξιος της πατρίδας» , να δικαιολογήσετε το χαρακτηρισμό ,ανακαλώντας
και τις ιστορικές σας γνώσεις(Μεγάλη Ιδέα).
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

5. ΟΜΑΔΑ 2
1. Να μελετήσετε τις εικόνες Π 8.44 , Π8.45 και 8.37. Πώς φαντάζεστε ότι
υποδέχτηκαν τον Ελληνικό στρατό οι χριστιανοί και πώς οι μουσουλμάνοι
κάτοικοι της Σμύρνης;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
2.Αφού διαβάσετε τη διαταγή του Ελ.Βενιζέλου προς τον Ελληνικό στρατό Π 8.47
και το απόσπασμα του Κεμάλ Π 8.48 , να αναφέρετε τους στόχους των δύο ηγετών
, όπως αυτοί διαφαίνονται μέσα από τα κειμενά τους.
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………

6. ΟΜΑΔΑ 3
1. Αφού μελετήσετε το χάρτη 8.49 του Μικρασιατικού πολέμου , προσπαθήστε να
εξηγήσετε τους λόγους της ήττας του Ελληνικού στρατού.
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
2.Πιστεύετε ότι αυτές οι διαφορετικές απόψεις για την παρουσία του Ελληνικού
στρατού στη Σμύρνη , όπως διατυπώνονται παρακάτω, επηρέασαν αποφασιστικά τις
εξελίξεις στο μικρασιατικό μέτωπο ;
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

7. …………………………………………………………………………………………………………………..
ΟΜΑΔΑ 4
1. Τι σήμαινε για τον Ελληνισμό η καταστροφή της Σμύρνης; Οι εικόνες παρακάτω
αποτυπώνουν το μέγεθος της καταστροφής;
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………..
2. Τι ήταν αυτό που έκανε έναν διάσημο συγγραφέα, όπως ο Ερνεστ Χεμινγουέι να
γράψει άρθρο σε καναδική εφημερίδα, μετά την ήττα του ελληνικού στρατού ;
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………..
«Αδριανούπολη. Σε μια ατέλειωτη πομπή που προχωράει με τρεμάμενο βήμα, ο χριστιανικός
[=ελληνορθόδοξος] πληθυσμός της Ανατολικής Θράκης στριμώχνεται στους δρόμους που οδηγούν στη
Μακεδονία. Στην κύρια φάλαγγα, που περνάει τον Έβρο στην Αδριανούπολη […], κάρα που τα σέρνουν
αγελάδες, ταύροι και λασπωμένοι βουβάλια, άντρες, γυναίκες και παιδιά, αποκαμωμένοι, με κουβέρτες
πάνω από τα κεφάλια τους […] τρεκλίζουν στα τυφλά κάτω από τη βροχή, πίσω από τα εγκόσμια αγαθά
τους […]. Δεν ξέρουν πού πάνε. Αφήσανε τα κτήματά τους, τα χωριά τους και τα εύφορα χωράφια τους
με τα καρπερά χώματα και ενώθηκαν με το μεγάλο ρεύμα των προσφύγων, όταν άκουσαν πως έρχεται ο

8. Τούρκος [οι ένοπλοι Οθωμανοί μουσουλμάνοι] […]. Είναι μια σιωπηλή πομπή. Ούτ’ ένα γρύλισμα δεν
ακούγεται. Το μόνο που τους μένει είναι να συνεχίζουν την πορεία τους. Οι όμορφες χωριάτικες
φορεσιές τους είναι βρεγμένες και λασπωμένες […]. Ένας άντρας απλώνει μια κουβέρτα πάνω από μια
γυναίκα που γεννάει πάνω σ’ ένα κάρο για να την προστατέψει από την καταρρακτώδη βροχή. Αυτή η
γυναίκα είναι ο μόνος άνθρωπος που βγάζει κάποιο ήχο. Η μικρή της κόρη την κοιτάζει τρομαγμένη και
αρχίζει να κλαίει. Και η πομπή συνεχίζει το δρόμο της.»
Έρνεστ Χεμινγουέι, «Μια σιωπηλή, τρομακτική πομπή»,
άρθρο στην καναδική εφημερίδα Τορόντο Ντέιλι Σταρ, 20 Οκτωβρίου 1922
ΟΜΑΔΑ 5
1. Αφού μελετήσετε το χάρτη 8.56 να αναφέρετε τις απώλειες της Ελλάδας . Πώς
διαμορφώνονται τα σύνορα της χώρας ; Διαφοροποιούνται σε σχέση με τα σημερινά
σύνορα;
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………….
2. Τι προέβλεπε η συνθήκη της Λοζάνης για την προστασία των μειονότητων στην
Ελλάδα και την Τουρκία ;
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Άρθρο 38. Η τουρκική κυβέρνηση θα πρέπει να προστατεύει πλήρως και απόλυτα τη ζωή και την ελευθερία σε όλους τους
κατοίκους της Τουρκίας, ανεξάρτητα από το πού γεννήθηκαν, την εθνικότητα, τη γλώσσα, τη φυλή ή τη θρησκεία τους. Όλοι
οι κάτοικοι της Τουρκίας έχουν το δικαίωμα να πρεσβεύουν [=να πιστεύουν] ελεύθερα, δημόσια και ιδιωτικά, κάθε πίστη,
θρησκεία […]. Οι μη μουσουλμανικές μειονότητες θα μπορούν ελεύθερα και χωρίς όρους να κυκλοφορούν και να
μεταναστεύουν […].
Άρθρο 39. Όλοι οι Τούρκοι υπήκοοι που ανήκουν σε μη μουσουλμανικές μειονότητες θα έχουν τα ίδια

9. αστικά και πολιτικά δικαιώματα που έχουν και οι μουσουλμάνοι […]. Η διαφορετική θρησκεία […] ή πίστη δεν πρέπει να
εμποδίζει κανέναν Τούρκο υπήκοο να […] καταλαμβάνει δημόσιες θέσεις, αξιώματα και τιμές ή να ασκεί διάφορα
επαγγέλματα […].
Άρθρο 40. Οι Τούρκοι υπήκοοι, όσοι ανήκουν σε μη μουσουλμανικές μειονότητες, θα έχουν […] το ίδιο δικαίωμα [με τους
υπόλοιπους Τούρκους υπήκοους] να ιδρύουν, να διευθύνουν και να εποπτεύουν, με δικά τους χρήματα, κάθε είδους
φιλανθρωπικά, θρησκευτικά ή κοινωφελή ιδρύματα, σχολεία και άλλα εκπαιδευτήρια με το δικαίωμα να χρησιμοποιούν
ελεύθερα σ’ αυτά τη γλώσσα τους και να τελούν όσα η θρησκεία τους επιβάλλει.
Άρθρο 41. Στις πόλεις και στις περιοχές όπου μένουν πολλοί μη μουσουλμάνοι υπήκοοι, η τουρκική κυβέρνηση θα παρέχει
στη δημόσια εκπαίδευση τις απαραίτητες ευκολίες για να εξασφαλιστεί στα παιδιά των παραπάνω Τούρκων υπήκοων η
διδασκαλία στη γλώσσα τους στα δημοτικά σχολεία. Η διάταξη αυτή δεν εμποδίζει την τουρκική κυβέρνηση να κάνει
υποχρεωτική τη διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας στα παραπάνω σχολεία […].
Άρθρο 45. Όσα δικαιώματα αναγνωρίζονται στο παραπάνω τμήμα [της Συνθήκης] για τις μη μουσουλμανικές μειονότητες
στην Τουρκία αναγνωρίζονται επίσης και από την Ελλάδα για τη μουσουλμανική μειονότητα [που βρίσκεται] στα εδάφη της.
Συνθήκης της Λοζάνης, 24 Ιουλίου 1923
Απόδοση στη σύγχρονη γλώσσα_
ΟΜΑΔΑ 6
1. Η συνθήκη της Λοζάνης προέβλεπε μεταξύ άλλων και την υποχρεωτική
ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, όπως φαίνεται
και στο παρακάτω παράθεμα. Ποιες ήταν οι δυσκολίες που θα αντιμετώπιζαν οι
πρόσφυγες και των δύο λαών; Τα συγκεκριμένα άρθρα αφορούν την περιοχή
μας(Δυτική Θράκη) ;
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
H κυβέρνηση της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας και η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησαν
στους παρακάτω όρους:
Άρθρο 1. Από την 1η Μαΐου 1923 θα γίνει υποχρεωτική ανταλλαγή ανάμεσα α) σε Τούρκους υπήκοους
που έχουν ελληνορθόδοξο θρήσκευμα και που μένουν σε τουρκικά εδάφη, και β) σε Έλληνες υπήκοους
που έχουν μουσουλμανικό θρήσκευμα και μένουν σε ελληνικά εδάφη [...].
Άρθρο 2. Δε θα υπάγονται στην ανταλλαγή που προβλέπεται στο παραπάνω άρθρο: α) οι Έλληνες
[=Ελληνορθόδοξοι] κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης, β) οι μουσουλμάνοι κάτοικοι της Δυτικής Θράκης
[...].
Ελληνοτουρκική σύμβαση ανταλλαγής πληθυσμών, 30 Ιανουαρίου 1923
2. Αφού μελετήσετε το χάρτη του νομού Ξάνθης , να προσδιορίσετε χωριά που
εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες. Τι σας βοήθησε να κάνετε αυτή τη διαπίστωση ; Από ποιες
περιοχές προέρχονται;
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………

10. Δραστηριότητ
α επέκτασης (κοινή)
 Διαβάστε το παρακάτω απόσπασμα από ένα αφήγημα που έγραψε ένας σύγχρονός
μας λογοτέχνης.
Έβρεχε καλοκαιριάτικα, θυμάται. Κάτι που είναι συνηθισμένο στα
βόρεια, και ειδικά στα πιο ορεινά. Καθόταν στην πλατεία∙ ο
πατέρας της, ο συχωρεμένος, είχε το καφενείο «Μαγκάκι» κι
εκείνη το άνοιγε [...]. Αναπάντεχα, ένα αυτοκίνητο φρενάρισε στη
μέση της πλατείας και από μέσα πετάχτηκε μια ολόκληρη
οικογένεια. Οι γονείς, γύρω στα πενήντα πέντε, κι ένα αγόρι γύρω
στα είκοσι. Στην ηλικία της. Μόνο το καφενείο ήταν ανοιχτό για να πιούνε έναν καφέ. Μιλούσαν
τούρκικα, η Μελίνα δεν καταλάβαινε. Ευτυχώς ο νεαρός ήξερε λίγα αγγλικά [...]. Είχαν έρθει
να δουν το χωριό των παππούδων τους όταν ζούσαν εδώ, κόντευε ένας αιώνας πια. «Από εδώ και
πάνω ζούσανε», τους έδειξε η Μελίνα τη γειτονιά των προσφύγων. Η γυναίκα κουνούσε
αρνητικά το κεφάλι, δεν πίστευε ότι θα υπήρχε και ένα ίχνος. Κάτι ξεχασμένες περιγραφές της
γιαγιάς. Θέλησαν να προχωρήσουν [...].
Προχώρησε μαζί τους στα στενάκια. Εκείνοι κοίταζαν σαν ξένοι τα ξένα μέρη. Οι γονείς
κυρίως. Ο νεαρός Σελτσούκ προχωρούσε στο πλάι της Μελίνας [...]. Τους έδειξε και τα
πιο απόμακρα στενά, τα εγκαταλειμμένα σπίτια με τις ανοιχτές σάλες [...], τις αυλές που
χορτάριαζαν, τους ξεχασμένους πέτρινους φούρνους. Κάποιοι γείτονες έβγαιναν και
τους κοίταζαν ή παραμόνευαν πίσω από τα παράθυρα. Καθόλου ασυνήθιστο. Η Μελίνα
συζητούσε με το Σελτσούκ. Έμεναν στη Σμύρνη, είχαν κατάστημα ειδών υγιεινής. Εκεί-
νος σπούδαζε στην Ισταμπούλ πολιτικές επιστήμες, ήταν στο πρώτο έτος [...]. Τράβηξαν
και φωτογραφίες οι γονείς του Σελτσούκ. Σε όποιο σημείο πίστευαν ότι θα μπορούσε να
βρίσκεται το πατρικό των παππούδων. Κανένα στοιχείο, καμία ένδειξη δεν συνηγορούσε

11. υπέρ των δικών τους τεκμηρίων. Σαν να κουράστηκαν κάποια στιγμή, σαν να έπρεπε να
φύγουν, να τα μαζεύουν από εδώ. Ο πατέρας έδειχνε πιο ήρεμος, η μάνα πιο οργισμένη.
«Άιντε να φύγουμε, άιντε ...».
Θεόδωρος Γρηγοριάδης, «Μαγκάκι», από τη συλλογή Χάρτες, έτος 2007__
 Ποιος έγραψε το κείμενο και πότε; Για τι μιλάει; Τι λέει; Γιατί η οικογένεια των
Τούρκων επισκέπτεται το συγκεκριμένο τόπο; Τι ψάχνει; Το βρίσκει; Τι γίνεται τελικά;
Γιατί η Μελίνα τούς οδηγεί στην περιοχή που ονομάζεται Προσφυγικά; Πότε μπορεί να
έφυγαν οι παππούδες του Σελτσούκ από το χωριό;
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………...........................................................