1. Podziel się ze znajomymi
Zmiany
w umowach o pracę
UCMS Group Poland
Sierpień 2012
2. Zmiany w umowach o pracę
Pojęcie zmiany stosunku pracy………………………………………………………………….3
Zmiana treści stosunku pracy a uprawnienia kierownicze pracodawcy……..5
Sposób dokonywania zmian stosunku pracy……………………………………………..7
Zmiana pracodawcy………………………………………………………………………………….8
Porozumienie zmieniające………………………………………………………………………..9
Wypowiedzenie zmieniające…………………………………………………………………….9
Ochrona przed wypowiedzeniem……………………………………………………………..11
Wypowiedzenie zmieniające a zwolnienia grupowe…………………………………11
Przedmiot wypowiedzenia zmieniającego………………………………………………..12
Zakres zastosowania wypowiedzenia zmieniającego………………………………..12
Sytuacje w których nie ma obowiązku sporządzanie
wypowiedzenia zmieniającego…………………………………………………………………13
2
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
3. Zmiany w umowach o pracę
POJĘCIE ZMIANY
STOSUNKU PRACY
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
4. Pojęcie zmiany stosunku pracy
Pojęcie zmiany stosunku pracy
można rozumieć na kilka
sposobów.
Treść umowy o pracę została określona w Art.
29 § 1 pkt. 1-5 Kodeksu Pracy, w sposób
przykładowy, na co wskazuje użycie zwrotu
„umowa określa w szczególności”. Dlatego też
strony mogą zgodnie ze swoją wolą zawierać
w umowie jeszcze inne postanowienia,
odnoszące się do spraw niewymienionych
przez ustawodawcę. Zgodnie z tym artykułem,
strony zawierające umowę o pracę powinny >> Najszerzej rozumiana definicja
oznacza zmianę zachodzącą w
uzgodnić:
obrębie każdego z elementów
składających się na strukturę
>>rodzaj pracy, stosunku pracy, tj. treść,
>>miejsce wykonywania pracy, podstawa prawna oraz strony
>>wynagrodzenie za pracę odpowiadające umowy (pracodawca i
rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników pracownik).
wynagrodzenia,
>> W węższym rozumieniu
>> wymiar czasu pracy, oznaczać będzie zmiany w
>> termin rozpoczęcia pracy. zakresie treści i podstawy
stosunku pracy.
Zmiana treści stosunku pracy polega na tym, że
dochodzi do modyfikacji praw i obowiązków >> W ujęciu najwęższym zmiana
stosunku pracy jest
stron stosunku pracy. Modyfikacje te mogą być utożsamiana wyłącznie ze
różnorakie i polegać na włączeniu, uchyleniu, zmianami jego treści.
rozszerzeniu bądź ograniczeniu nowych praw i
obowiązków.
4
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
5. Zmiany w umowach o pracę
ZMIANA TREŚCI STOSUNKU
PRACY
A UPRAWNIENIA
KIEROWNICZE PRACODAWCY
5
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
6. Zmiana treści stosunku pracy a uprawnienia kierownicze pracodawcy
Z problematyką zmiany stosunku pracy ściśle wiąże się
zagadnienie uprawnień kierowniczych
pracodawcy.
Granice tych uprawnień często są traktowane
jako podstawowe kryterium wyznaczające
przedmiot zmiany stosunku pracy.
Takie podejście do problemu oznacza, że jak długo sytuacja prawna
pracownika kształtowana jest w drodze poleceń, tak długo nie mamy do
czynienia ze zmianą treści stosunku pracy. Jedynie z realizacją kompetencji
pracodawcy do kierowania pracą pracownika.
Wśród poleceń, jakie pracodawca wydaje pracownikowi można wyróżnić
polecenia o szczególnym ciężarze gatunkowym. Chodzi tu o uprawnienia
do wydawania pracownikom poleceń prowadzących do przejściowej
zmiany treści stosunku pracy. Zwłaszcza zmiany rodzaju pracy na
podstawie art. 42 § 4 Kodeksu Pracy oraz na podstawie innych przepisów,
jak art. 81 § 3, który uprawnia pracodawcę do zmiany pracownikowi
rodzaju pracy na czas przestoju.
Czasowe powierzenie pracownikowi innej
pracy niż określona w umowie o pracę
unormowane zostało w art. 42 § 4
Kodeksu Pracy.
6
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
7. Zmiany w umowach o pracę
SPOSÓB
DOKONYWANIA ZMIAN
STOSUNKU PRACY
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
8. Sposób dokonywania zmian stosunku pracy
Zmiany stosunku pracy mogą być dokonywane w sposób typowy dla
stosunków zobowiązaniowych, czyli wspólnie przez
pracodawcę i pracownika, zgodnie z zasadą
swobody umów i z uwzględnieniem zasady
uprzywilejowania pracownika.
Równorzędność pozycji prawnej pracodawcy
i pracownika jako stron stosunku zobowiązaniowego
powoduje jednak pewne zakłócenia. Jest to związane
z tym, że niektóre zmiany stosunku pracy dokonywane są
jednostronnie przez pracodawcę, a interesy pracownika
w mniejszym lub większym stopniu są chronione przez
ustawowe przesłanki, od spełnienia których zależy dopuszczalność tych zmian.
Zmiany mogą być wprowadzone w następujący sposób:
>> Zmiana pracodawcy – bezwzględnie obowiązujący charakter normuje art. 231
Kodeksu Pracy
>> Porozumienie zmieniające
>> Wypowiedzenie zmieniające - wypowiedzenie warunków pracy i / lub płacy
Zmiana pracodawcy
Niekiedy zmiana stosunku pracy jest wyrazem mechanizmu prawnego przewidzianego
przez ustawodawcę. Choć nie jest ona zmianą normatywną w tym sensie,
co np. zmiana treści umowy o pracę wynikająca ze zmiany przepisów Kodeksu Pracy,
czy wejścia w życie układu zbiorowego pracy.
Taki właśnie szczególny charakter ma zmiana pracodawcy na skutek przejścia zakładu
pracy na innego pracodawcę, przewidziana w art. 231 Kodeksu Pracy. Zmiana
podmiotowa na podstawie tego artykułu dochodzi do skutku bez względu na wolę
pracodawców (dotychczasowego i nowego) i pracowników objętych transferem.
8
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
9. Sposób dokonywania zmian stosunku pracy
Porozumienie zmieniające
Porozumienie zmieniające treść stosunku pracy nie zostało wyraźnie przewidziane w
Kodeksie Pracy jako instytucja mająca na celu zmianę treści stosunku pracy.
Możliwość zawierania przez strony stosunku pracy porozumień zmieniających jest
konsekwencją zasady swobody umów, w takim zakresie, w jakim odnosi się ona do
zawarcia umowy o pracę. Skoro bowiem strony mogą nawiązać stosunek pracy, ustalić
jego treść oraz w drodze porozumienia rozwiązać, to tym bardziej wolno im zmienić
treść zawartej wcześniej umowy.
Strony kształtują treść stosunku pracy nie tylko w momencie nawiązania stosunku
pracy, ale mogą to czynić i później, aż do chwili ustania tego stosunku. Wprowadzenie
zmian w drodze porozumienia zmieniającego najbardziej koresponduje z
zobowiązaniową naturą stosunku pracy.
Wypowiedzenie zmieniające
W obecnym stanie prawnym zgodnie z art. 42 § 2 Kodeksu Pracy, wypowiedzenie
zmieniające uważa się za dokonane, jeśli pracownikowi zaproponowano na piśmie
nowe warunki pracy lub płacy. W świetle tego przepisu wypowiedzenie zmieniające
jest instytucją, z której może skorzystać wyłącznie pracodawca.
Ponadto z artykułu wynika konieczność jednoczesnego złożenia przez pracodawcę
dwóch oświadczeń – oświadczenia wypowiadającego niektóre składniki treści umowy
o pracę oraz propozycji nowych warunków. Rozdzielnie w czasie tych oświadczeń
odbiera im walor wypowiedzenia zmieniającego.
9
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
10. Zmiany w umowach o pracę
WYPOWIEDZENIE
ZMIENIAJĄCE
10
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
11. Wypowiedzenie zmieniające
Zanim pracodawca zastosuje wypowiedzenie zmieniające, musi
mieć na uwadze kilka istotnych kwestii i regulacji, jakim jest
poddawana taka forma wypowiedzenia.
Ochrona przed wypowiedzeniem
Wypowiedzenie zmieniające podlega uprzedniej kontroli związkowej (o ile u
danego pracodawcy działa Zakładowa Organizacja Związkowa korzystająca z
uprawnień i pracownik jest przez nią reprezentowany) oraz następczej kontroli
sądowej.
Kontrola ta sprawowana jest na takich zasadach, jakie obowiązują w
przypadku wypowiedzenia definitywnego.
Wypowiedzenie zmieniające a zwolnienia grupowe
Niekiedy ustawodawca traktuje wypowiedzenie zmieniające jako alternatywę dla
definitywnego rozwiązania stosunku pracy, zwłaszcza, jeśli chodzi o pracowników
podlegających szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy.
Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania
z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników nie
zezwala pracodawcy przeprowadzającemu zwolnienia grupowe na definitywne
wypowiedzenie stosunku pracy wymienionym w tym akcie kategoriom
pracowników podlegających szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy (art. 5
ust.3 i 5).
Ustawa zezwala takiemu pracodawcy w okresie, w którym pracownicy są objęci
ochroną, jedynie na wypowiedzenie im dotychczasowych warunków pracy i płacy.
Instytucja wypowiedzenia zmieniającego nie może być wykorzystywana w celu
obejścia zakazu wypowiedzenia definitywnego. Tego rodzaju próby mogą
uzasadniać zarzut nadużycia prawa ze strony pracodawcy.
11
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
12. Wypowiedzenie zmieniające
Przedmiot wypowiedzenia zmieniającego
Zgodnie z art. 42 § 1 Kodeksu Pracy, przedmiotem wypowiedzenia zmieniającego
są warunki pracy i płacy. Nie oznacza to, iż wypowiedzenie zmieniające zawsze musi
prowadzić do równoczesnej zmiany warunków wynagrodzenia za pracę i innych
warunków pracy.
Przedmiotem wypowiedzenia mogą być tylko warunki wynagrodzenia za pracę
bądź wyłącznie warunki pracy, jak rodzaj pracy, miejsce pracy, wymiar czasu pracy
bądź inne warunki ustalone przez strony mające charakter składników podmiotowo
istotnych.
Przedmiotem wypowiedzenia zmieniającego może być tylko jeden składnik treści
stosunku pracy (np. wynagrodzenie za pracę), bądź wiele z nich.
Zakres zastosowanie wypowiedzenia grupowego
Wypowiedzenie warunków pracy i płacy jest instytucją służącą zmianie treści
stosunku pracy nawiązanego na podstawie umowy o pracę, o ile dana umowa
podlega wypowiedzeniu. Bez dodatkowych ograniczeń wypowiedzeniu podlega
umowa na czas nieokreślony oraz na okres próbny.
Umowa na czas określony może być wypowiedziana tylko wówczas, gdy była
zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy i strony przewidziały w samej umowie
możliwość jej wypowiedzenia (art. 33 Kodeksu Pracy).
Umowa na czas wykonania określonej pracy na gruncie Kodeksu Pracy nie podlega
wypowiedzeniu, jest ono możliwe jedynie w razie upadłości i likwidacji pracodawcy
(art. 411 § 2 Kodeksu Pracy) oraz w przypadku dokonywania przez pracodawcę
zwolnień grupowych zgodnie z art.5 ust.7 powoływanej wyżej ustawy
o zwolnieniach grupowych.
W razie wypowiadania pracownikom stosunków pracy w ramach grupowego
zwolnienia umowy o pracę zawarte na czas określony lub na czas wykonania
określonej pracy mogą być rozwiązane przez każdą ze stron za dwutygodniowym
12
wypowiedzeniem.
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
13. Zmiany w umowach o pracę
SYTUACJE W KTÓRYCH NIE
MA OBOWIĄZKU
SPORZĄDZENIA
WYPOWIEDZENIA
ZMIENIAJĄCEGO
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
14. Sytuacje w których nie ma obowiązku sporządzenia wypowiedzenia
zmieniającego
Podczas gdy niektóre sytuacje wymagają
sporządzanie wypowiedzenia zmieniającego, jest też
dość spora liczba zdarzeń, w przypadku których nie
ma konieczności przygotowywania takiego
pisemnego wypowiedzenia.
I tak, jedną z sytuacji może być powierzenie
pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych
potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona
w umowie o pracę do 3 miesięcy w roku
kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia
wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika (art. 42 § 4 k.p.).
Również powierzenie pracownikowi innej odpowiedniej pracy w przypadku
przestoju (art. 81 § 3 k.p.). Pracownikowi przysługuje wówczas wynagrodzenie
przewidziane za wykonywanie „innej” pracy, które nie może być niższe niż tzw.
wynagrodzenie za przestój, określone w art. 81 § 1 k.p. Jeżeli przestój nastąpił
z winy pracownika, wtedy przysługuje wyłącznie wynagrodzenie przewidziane
za wykonaną pracę.
Przeniesienie do innej pracy pracowników na zasadach określonych w wyżej
wymienionych przepisach, na podstawie następujących warunków:
>> kobiety w ciąży (art. 179 k.p.)
>> młodocianego (art. 201 k.p.)
>> zatrudnionego na podstawie powołania (art. 71 k.p.)
>> ze względów zdrowotnych.
14
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
15. Sytuacje w których nie ma obowiązku sporządzenia wypowiedzenia
zmieniającego
Sporządzanie wypowiedzenia zmieniającego nie jest wymagane również w przypadku
zmiany zakresu czynności powierzonych pracownikowi do wykonywania, jeżeli zmiana
ta nie wykracza poza ustalony w umowie rodzaj pracy. Jest to tzw. nieistotna zmiana
warunków pracy, która mieści się w zakresie uprawnień kierowniczych pracodawcy. Prościej
mówiąc, jest to zwykłe wydanie polecenia.
Zmiana miejsca pracy, która mieści się w ramach pracowniczego
podporządkowania, przy zachowaniu dotychczasowego rodzaju pracy
i wynagrodzenia nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego. Jednak
propozycja pracy w innej miejscowości już wymaga takiej formy.
Kolejna sytuacja to zmiana wynagrodzenia, w wyniku której niektóre
składniki zostają podwyższone, a inne obniżone w taki sposób,
że w efekcie łączne wynagrodzenie pracownika nie ulega obniżeniu.
W razie jakichkolwiek wątpliwości należy jednak wypowiedzieć warunki
płacy
Zastanawiasz się nad
rozwiązaniem stosunku
pracy?
Ten ebook może być pomocny:
http://outsourcing.ucmsgroup.com/roz
wiazywanie-stosunku-pracy.html
15
Copyright @ UCMS Group 2012 Podziel się ze znajomymi
