2. Indizea
1- Zelularen mintzak
2- Mintz plasmatikoa
2.1- Konposatu motak
2.1.1- Konposatu lipidikoak
2.1.2- Konposatu proteinikoak
2.1.3- Konposatu gluzidikoak
2.2- Funtzioak
2.3- Substantzien garraioa
3. Zelularen mintzak
Biomolekuletatik lehen zelulak sortzerainoko bide luzearen gertaera
garrantzitsuenetako bat mintzen garapena izan zen: hauek kanpoingurunetik isolatu zituzten biomolekulak barne-giro kimiko propioa
sortuz.
Mintzak biomolekula polarrak oinarritzat hartuz eratu ziren.
Biomolekula
horiek zati hidrofilo (uretan disolbagarria) eta hidrofobo (uretan
disolbaezina) bat dituzte, eta elkartzeko gaitasuna dute mizelak osatuz.
Hauei esker zelulen funtzioak garatu zituzten.
5. Konposatu motak
Konposatu lipidikoak: Mintzaren oinarrizko egitura osatzen dute.
Gehienbat fosfolipidoak dira; isatsak edo alde hidrofoboak elkarren
kontra dituztela kokatzen dira, eta alde hidrofiloak kanpo- eta barne
ingurunera begira.
6. Konposatu motak
Konposatu proteinikoak: Lipidoen artean mintz-proteinak txertatzen
dira, eta mintza zeharkatzen dute.
Funtzioaren arabera, mintz-proteina hauek bereiz daitezke:
- Substantziak garraiatzen dutenak
- Erreakzio kimikoak kontrolatzen dituztenak (entzimak)
- Markatzaile gisa jokatzen dutenak.
7. Konposatu motak
Konposatu gluzidikoak: Gluzidoak mintzaren kanpoaldean daude,
mutur polarretara lotuta. “Glikolipidoak” dira, eta “glikoproteinak”
(zenbait proteinaren talde prostetiko) gisa joka dezakete.
8. Funtzioak
•
•
Zelulak babestu eta baldintza egokiak mantendu hauen
barnealdean.
Barne- eta kanpo-inguruneen arteko substantzia-trukea erregulatu.
9. Substantzien garraioa
Garraio pasiboak ez du energiarik behar eta modu hauetara egin
daiteke.
- Difusio sinplea: Mintzak kontzentrazio desberdineko bi disoluzio
banantzen dituenean, solutuak kontzentrazio gradientearen alde
zeharkatuko du mintza.
- Osmosia: Mintzak kontzentrazio desberdineko bi disoluzio banandu
baina solutuaren izaerak mintza zeharkatzea eragozten dionean, urak
zeharkatzen du mintza kontzentrazioa berdintzeko.
- Difusio erraztua: Kontzentrazio-gradientearen aldeko garraioa da
eta proteina garraiatzaileen bidez egiten da.
10. Substantzien garraioa
Garraio aktiboan, proteinek kontzentrazio-gradientearen
aurka garraiatzen dituzte substantziak, eta energi
kontsumoa dago, ATP gastatuz.
