1. Zelula eukariotikoenZelula eukariotikoen
egituraegitura

2. ZELULA EUKARIOTAREN EGITURA
GAINAZALA MINTZ-PLASMATIKOA
JARIATZE-MINTZA HORMA ZELULARRA (zelulosazkoa landare zeluletan soilik)
GLIKOKALIZA(glikoproteinezkoa eta animali zeluletan soilik)
ZITOPLASMA HIALOPLASMA edo ZITOSOLA
ZITOESKELETOA
MORFOPLASMA ERRETIKULU ENDOPLASMATIKOA : LEUNA ETA
BIKORTSUA
GOLGI APARATUA
LISOSOMAK
ERRIBOSOMAK
BAKUOLOAK
PEROXISOMAK
MITOKONDRIAK
KLOROPLASTOAK
ZENTRIOLOA
ZILIOAK ETA FLAGELOAK
NUKLEOA NUKLEO BILDUKINA
NUKLEOPLASMA
KROMATINA
NUKLEOLOA

3. Animali zelulaAnimali zelula

4. Landare zelulaLandare zelula

5. MINTZ PLASMATIKOA:MINTZ PLASMATIKOA:
KONPOSIZIOA ETA EGITURAKONPOSIZIOA ETA EGITURA
 BIKAPA LIPIDIKOA:BIKAPA LIPIDIKOA:
- FosfolipidoakFosfolipidoak::
glizerofosfolipidoakglizerofosfolipidoak
etaeta
esfingofosfolipidoakesfingofosfolipidoak
- KolesterolaKolesterola (animali(animali
zeluletan)zeluletan)
- ProteinakProteinak: integralak: integralak
(transmintzekoak)(transmintzekoak)
eta periferikoaketa periferikoak
- GluzidoakGluzidoak:: lipidoei edolipidoei edo
proteinei lotutaproteinei lotuta
(glukoproteinak eta(glukoproteinak eta
glukolipidoak)glukolipidoak)
 MOSAIKO FLUIDOAMOSAIKO FLUIDOA
Mosaikoa=Mintza asimetrikoaMosaikoa=Mintza asimetrikoa::
-Fosfolipidoen izaera-Fosfolipidoen izaera
desberdina kanpoaldeandesberdina kanpoaldean
eta barnealdean.eta barnealdean.
-Proteinen banaketa-Proteinen banaketa
desberdina.desberdina.
-Glikolipidoak kanpoaldean.-Glikolipidoak kanpoaldean.
Fluidoa = MugimenduaFluidoa = Mugimendua
Osagaiak mugi daitezkeOsagaiak mugi daitezke

6. BI GERUZABI GERUZA
Kanpo ingurunea
Barne ingurunea
Alde hidrofiloa

7. OSAGAIAK 1: FOSFOLIPIDOAKOSAGAIAK 1: FOSFOLIPIDOAK
Talde fosfatoa
Gantz azidoak
Alde hidrofiloa
Alde hidrofoboa
“Burua”
“Isatsak”

8. Mintzaren fosfolipidoen higidurak
Lipidoen banaketa mintza alde
bietan

9. OSAGAIAK 1: FOSFOLIPIDOAK

10. OSAGAIAK 2: KOLESTEROLA
Fosfolipidoen artean kokaturik. Fosfolipidoekin % 40

11. OSAGAIAK 3: PROTEINAKOSAGAIAK 3: PROTEINAK
Proteina periferikoak
Proteina integralak
Gluzidoak
% 50

12. OSAGAIAK 4: GLUZIDOAKOSAGAIAK 4: GLUZIDOAK
% 10
Glikoproteina
Glikolipidoa

14. MINTZ PLASMATIKOA 1MINTZ PLASMATIKOA 1
kolesterola
Fosfol. “burua”
glikolipidoa
glikoproteina
Fosfol. gantz
azidoak
Prot. periferikoa
Prot. integrala
poroa

15. Molekula txikien mintzaren bidezko garraioa:
-Difusio arrunta eta difusio erraztua: energia gasturik gabe kontzentrazio
gradientearen aldeko garraioa.
-Garraio aktiboa : energia gastuarekin ( ATP-aren gastuarekin), kontzentrazio
gradientearen aurkako garraioa.
Molekula txikiak mintzaren bidezko garraioaMolekula txikiak mintzaren bidezko garraioa

16. GARRAIO AKTIBOA: “SODIO-GARRAIO AKTIBOA: “SODIO-
POTASIO PONPA”POTASIO PONPA”

17. Molekula handien mintzaren bidezko garraioaMolekula handien mintzaren bidezko garraioa
EndozitosiaEndozitosia::
-PinozitosiaPinozitosia : likidoak: likidoak
-FagozitosiaFagozitosia: partikula handiak: partikula handiak
mikroorganismoak, kolesterola,mikroorganismoak, kolesterola,
proteinakproteinak
ExozitosiaExozitosia::
-Hormonen jariaketa-Hormonen jariaketa
-Digestio extrazelularrerako-Digestio extrazelularrerako
entzimen jariaketaentzimen jariaketa
-Zelularen hondakinen jariaketa-Zelularen hondakinen jariaketa

18. Zelulen arteko kontaktuakZelulen arteko kontaktuak
Desmosomak:
finkatzeko loturak, esfortzu
mekaniko handiko
ehunean,epitelio zelulak eta
bihotzeko muskulu zeluletan.
(zitoeskeletozko bitarteko
harizpiak hartzen dute parte)

19. Oklusio loturak ( Lotura estuak):
zelulen artean dagoen espazioan
zehar sustantzien igarotzea saihesten
da.
Komunikazio loturak (GAP):
zelulen arteko sustantzien
trukaketa ahalbidetzen dute
(proteinazko erretenak)

20. Glikokaliza : animali zeluletanGlikokaliza : animali zeluletan

21. HORMA ZELULARRAHORMA ZELULARRA

22. HIALOPLASMA edo ZITOSOLAHIALOPLASMA edo ZITOSOLA
Disoluzio koloidala: Ura, aminoazidoak,proteinak,
mota desberdinetako RNAk, gluzidoak,
nukleotidoak, askotariko ioiak.
ZITOESKELETO
Proteinazko egiturak
-Mikrotubuluak
-Aktinazko harizpiak
-Tarteko harizpideak

23. MIKROTUBULUEK ERATURIKO EGITURAK:MIKROTUBULUEK ERATURIKO EGITURAK:
ZENTRIOLOAk eta ZENTROSOMA:ZENTRIOLOAk eta ZENTROSOMA:
Zentrioloa: bikoteka perpendikularki jarrita (diplosoma).
Mikrotubuloz osatutako egitura: hirunaka, bederatzi taldez osatu ohi dira .
Funtzioa : Zilioen eta flageloen sorkuntzan eta hazkuntzan parte hartzea.
Zentrosoma: animalia
zelula interfasean nukleotik
oso hurbil dagoen egitura da:
zentriolo parea, material
amorfoz inguraturik.
Funtzioa: mitosian parte
hartu, ardatz mitotikoaren
mikrotubuluak antolatuz.
9+0 egitura

24. ZILIOAK ETA FLAGELOAK
Zilioak: laburrak eta ugariak
Funtzioa : Partikulak nutritiboak
harrapatzeko eta lokomoziorako.
Flageloak: luzeak eta urriak
Funtzioa : lokomozioarako.
9+2 egitura

25. MORFOPLASMA:MORFOPLASMA:
organuluak etaorganuluak eta
beste egitura batzukbeste egitura batzuk

26. Erribosomak:Erribosomak: proteinen sintesirako organuluakproteinen sintesirako organuluak

27. ERRETIKULU ENDOPLASMIKO BIKORTSUA
(zimurra): zitoplasmara begiratzen duen aldean
erribosomak ditu
erribosomak
EEB-ren
zisternak
Nukleoa
-Erretikuluaren mintzaren kanpoaldeko
erribosomen proteinen sintesiaren
euskarria.
-Proteinen eraldaketa: glukosilazioa,
zenbait organuluetarako proteinak
(mintzarako edo kanpora garraiatzeko)
glukoproteinak bihurtu behar dira.
lumena
EEB-ren funtzioak

28. EEL-ren
tubuluak EEB
ERRETIKULU ENDOPLASMIKO LEUNA:ERRETIKULU ENDOPLASMIKO LEUNA: EEB-riEEB-ri
lotutako tubulu sistema,zitoplasma osotik barreiaturiklotutako tubulu sistema,zitoplasma osotik barreiaturik
EEB-ren funtzioak
•Lipidoen sintesia,bilketa eta garraioa:
Fosfolipidoak,kolesterola eta zelula mintzarako
lipido gehienak.
Kontuz! Gantz azidoak zitosolean sintetizatzen
dira
•Muskuluen uzkurdura:
Muskulu ildaskatuaren uzkurdura sortarazteko
behar den nerbio bulkadaren garraioan parte
hartzen du.
•Detoxifikazioa :
Gibeleko,birikietako hesteetako eta
giltzurrunetako zeluletan sustantzia toxikoak
deseuztatzen ditu.
•Glukosa askatzea:
Glukogenoaren degradazioan parte hartzen
du.

29. ERRETIKULU LEUNAREN FUNTZIOA (EEL)ERRETIKULU LEUNAREN FUNTZIOA (EEL)
-Fosfolipido eta kolesterolaren sintesia.
-Gibeleko,birikietako, hesteetako eta giltzurrunetako zeluletan
detoxifikazioa.
Honen bitartez sustantzia toxikoak deseuztatzen dira
medikamentuak, insektizidak, elikagaietako kontserbatzaileak.
1) Sustantziak EEL-an sartu, kimikoki eraldatzen dira
toxikotasuna indargabetuz.
2) Ondoren zelulatik kanpoaldera doaz eta odol korrontearen
bidez giltzurrunetaraino heltzen dira bertan eliminatzeko.

30. GOLGIREN APARATUAGOLGIREN APARATUA
-CIS aldea EE-ri begira. Handik datozen besikulak, trantsizioko
besikulak,gemazioz askatzen dira, eta diktiosomaren cis aldeko zisternarekin
lotzen dira.
TRANS aldea: aurpegi honetatik, xisku jariatzaileak edo iraitz-besikulak
askatzen dira: mintzarako produktuak edo lisosomak erazteko.
GOLGIREN APARATUA:GOLGIREN APARATUA:

31. Golgiren funtzioak: EE-tik datozen sustantzienGolgiren funtzioak: EE-tik datozen sustantzien
metaketa, eraldaketa eta garraioametaketa, eraldaketa eta garraioa
-Proteinak eta lipidoak EE-tik datozen
besikulak diktiosomaren zis aldean txertatu,
eta molekulak zisterna batetik bestera
doaz,askenean paketatu eta askatu trans
aldekotik gemazioz.
-Glikosilazioa: zisternetatik igarotzen diren
heinean eraldatu egiten dira sortuz:
glikolipidoak eta glikoproteinak; trans aldeko
zistermetan sailkatu eta jariapen-besikula
osatuz garraiatzen dira helburuaren arabera:
a) zelula kanpora guruin zeluletan.
b) mintz berria osatzeko.
c) horma zelularra osatzeko ( landareak)
d) Lisosoma primarioen eraketa

32. Lisosomak: barne digestiorako organuluak.Lisosomak: barne digestiorako organuluak.
Entzima digestiboen biltegiak.Entzima digestiboen biltegiak.
Lisosoma 1º Golgik
eratua, entzimak
hidrolitikoz beterik
Zelularen zahartutako
atalekin batuz
(autofagolisosoma)
A = pinozitosia B = fagozitosia
C = autofagia D = exozitosia
Lisosomak 2ª : digeritzeko
materialak dituen bakuolo
batekin lotzean eratzen dira
Pinozitatutako
materialarekin batuz
Fagozitatutako
materialekin batuz
Fagolisosomak: material
exogenoarekin batuz

33. PEROXISOMAKPEROXISOMAK
•Bide metaboliko desberdinetan
parte hartzen duten entzimak ditu.
•Ezagunena katalasa da. Honek
H2O2 deskonposatzen du,oso
toxikoa delako.
Landareen fotoarnasketan parte hartzen dute, eta gibelean,
laktikoaren oxidazioan.

34. BAKUOLOAK:BAKUOLOAK: EE-an eta G.A-an sortutako besikuluakEE-an eta G.A-an sortutako besikuluak
edo mintz plasmatikoaren inbaginazioakedo mintz plasmatikoaren inbaginazioak
Bakuoloa
Petaloen kolorea bakuoloetan
bildutako pigmentoei zor zaie.
Funtzioak:
-Hainbat erreserbako sustantzien
biltegia ( azukreak,gantz-azidoak,proteinak).
-Zelularen turgentzia erregulatu
soberako ura bilduz, eta zelularen
tamaina handiagotu.
-hondakin produktuak, pigmentuak eta
sustantzia toxikoak bildu.
Animalietan txikiak eta
urriak dira.

35. NUKLEO INTERFASIKOANUKLEO INTERFASIKOA
Zenbat nukleo? Gehienetan nukleo
bakarra, baina salbuespenak daude:
-Nukleorik gabekoak : eritrozitoak
-Bi nukleorekin : hepatozitoak
-Nukleo-anitzekoak: muskulu zelulak
Bildukin nuklearra
Posizioa?
Animalia zeluletan,
erdialdean
Landare zeluletan,
albo batean

36. Kromosoma
baten egitura

38. Emakumearen
sexu
kromosomak
Gizonezkoaren
sexu
kromosomak
Giza kariotipoa
Metazentrikoa
Azpimetazentrikoa
Akrozentrikoa
Telozentrikoa
Kromosoma motak

39. MITOKONDRIA:MITOKONDRIA: mintz bikoitza duen organulua.mintz bikoitza duen organulua.
Funtzioa: arnasketa zelularra (energia lortzea).
-Matrizean Krebs zikloa eta gantz azidoen oxidazioa burutzen dira.
-Gandorretan ATP-ren sintesia ( arnasketaren azken etapa)

40. KLOROPLASTOAKLOROPLASTOA
Funtzioak:
Fotosintesia +
energia lortzea
Estroman ADN propioz
gain, erribosomak,
almidoia, lipido tantak
Hiru mintz sistema
daude:
- Kanpo mintza
- Barne mintza
- Tilakoideen mintza