Prezentacja na temat wpływu soczewek kontaktowych na widzenie obuoczne zaprezentowana na konferencji Kontaktologia Pediatryczna w 2016 roku w Krakowie.

1. ZABURZENIA WIDZENIA
OBUOCZNEGO A SOCZEWKI
KONTAKTOWE
dypl. ortoptysta, optometrysta
Kraków 2017
mgr Ewa Witowska-Jeleń

2. PLAN WYKŁADU
1. WPROWADZENIE DO ZAGADNIENIA -
PRAWIDŁOWE A NIEPRAWIDŁOWE WIDZENIE
OBUOCZNE.
2. WPŁYW SOCZEWEK KONTAKTOWYCH I
OKULARÓW NA WIDZENIE OBUOCZNE.
3. ZASTOSOWANIE SOCZEWEK
KONTAKTOWYCH W WYBRANYCH
ZABURZENIACH WIDZENIA OBUOCZNEGO
4. OMÓWIENIE PRZYPADKÓW KLINICZNYCH.
5. PODSUMOWANIE: WNIOSKI I POSTULATY.

3. WIDZENIE OBUOCZNEGO
• Pojedyńcze widzenie obuoczne (BSV) to zdolność
obu oczu do jednoczesnego postrzegania
pojedyńczego (palmkowego) wrażenia
wzrokowego (F. Rowe , 2012).
• Zdolność ta umożliwia percepcję głębi dzięki
binokularnym, poziomym różnicom fiksacji.
• Jest to proces uwarunkowany wieloma
czynnikami m.in. prawidłową równowagą mięśni
gałkoruchowych, ostrością widzenia, fiksacją,
korespondencją siatkówkową, akomodacją etc.

4. UPROSZCZONY MODEL
FUNKCJI BINOKULARNYCH
Żródło: Bruce John Evans, „Orthoptic indications for contact lens wear” Contact Lens &
Anterior Eye 29(4):175-81; quiz 211 · October 2006, s.176

5. ZABURZENIA WIDZENIA OBUOCZNEGO
Wszelkie dysfunkcje, głównie natury wzrokowej,
utrudniające osiągnięcie pojedyńczego
stereoskopowego wrażenia wzrokowego stanowią
zaburzenia widzenia obuocznego.
Źródło: orto-optica.pl

6. Spektrum zaburzeń widzenia obuocznego
Spazm
akomodacji Niedomoga
konwergencji
Anizometropia
Zezy okresowe
Zezy porażenne
Heteroforia
Heterotropia
Nieprawidłowa
korespondencja
siatkówek
Dysparacja
pionowa
Amblyopia
Zezy porażenne
Fiksacja
ekscentryczna
Nystagmus
Diplopia
patologiczna
Afakia

7. PORÓWNANIE WYBRANYCH PARAMETRÓW
OPTYCZNYCH WPŁYWAJĄCYCH NA
STAN WIDZENIA OBUOCZNEGO
Rodzaj OKULARY SOCZEWKI
KONTAKTOWE
Pole widzenia Ograniczone
powierzchnią oprawy.
Większe (subiektywnie)
peryferyjne oraz
plamkowe pole widznia.
Efekt
Powiększenia
Obecny, wielkość
zależna od VD i
wielkości wady.
Zminimalizowany dzięki
obecności soczewki na
oku.
Decentracja Obecny efekt
pryzmatyczny.
Brak efektu
pryzmatycznego.
Nieskorygowany
astygnatyzm
Mniejsze
prawdopodobieństwo
nieskorygowania.
Większe
prawdopodobieńswo
nieskorygowania.
Aberracje Obecne zwłaszcza
peryferycznie. Zależne
od wielkości wady i
rodzaju soczewki oku.
Zminimalizowane
aberracje peryferyczne
(astygmatyzm skośny,
krzywizna obrazu).

8. PORÓWNANIE WYBRANYCH PARAMETRÓW
FUNKCJONALNYCH WPŁYWAJĄCYCH NA
STAN WIDZENIA OBUOCZNEGO
Źródło: Grosvenor, cop. 2011.
Rodzaj OKULARY SOCZEWKI
KONTAKTOWE
Wysiłek akomodacyjny Większy u hypermetropa
Mnieszy u myopa.
Mniejszy u hypermetropa
Wieszy u myopa.
Konwergencja
akomodacyjna
Mniejsza u krótkowidza.
Większa u dalekowidza.
Większa u krótkowidza.
Mniejsza u dalekowidza.
Fuzja / Foria Mniejsza ezoforia u
dalekowidza, większa
egzoforia.
Większa ezoforia u
krótkowidza. Mniejsza
egzoforia.

9. „Fusion lock”
• Fuzja sensoryczna jest procesem, w którym mózg
dopasowuje ten sam obraz pochodzący z obu oczu w
jedno wrażenie percepcyjne oraz utrzymuje to
dopasowanie w czasie (dzięki fusion lock -
zatrzaśniecie/zablokowanie fuzji) tak, by obrazy
odbierane przez każde z oczu nakładały się na siebie.
• Aby „fusion lock” nastąpił i utrzymywał sie w czasie,
obrazy pochodzące z obu oczu powinny być bardzo
podobne. Wszelkie aberracje i zniekształcenia muszą
być minimalne lub całkowicie wyeliminowane.

10. Soczewki kontaktowe sprzyjają
utrzymaniu „zatrzasku fuzyjnego” i
utrzymaniu prawidłowego widzenia
obuocznego (Bruce J. Evans, 2006).

11. AFAKIA - Bezsoczewkowość
• To stan wysokiej nadwzroczności spowodowanej
brakiem soczewki gałki ocznej (lens crystalina)
sięgającej od ok +12 dpsh do +40 dsph.
• Do korygowania afakii oprócz implatnów
wewnątrzgałkowych (IOL), okularów, chirurgii
refrakcyjnej, z powodzeniem wykorzystuje się
soczewki kontaktowe (F. Rowe, 2012).
• Najczęściej stosowanym rodzajem soczewek
kontaktowych w afakii są soczewki twarde (RGP) ale
także soczewki miękkie hydrożelowe, soczewki
skleralne, silikono-elastomery (SILsoft), soczewki
barwione. Soczewki kontaktowe są najczęściej
stosowaną metodą korekcji afakii binokularnej u dzieci
w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (The Infant Aphakia
Treatment Study Group, 2010).

12. AFAKIA - Bezsoczewkowość
• Głównymi ich użytkownikami są pacjenci po
usunięciu zaćmy (zarówno dorośli jak i dzieci),
oraz osoby z wrodzoną bezsoczewkowością lub
po urazach.
• W przeciwieństwie do okularów, których wadą jest
waga, aberracje, efekt pryzmatyczny, soczewki
kontaktowe zapewniają większe pole widzenia i
estetykę. Powiększenie obrazu w soczewkach
wynosi ok. 5-7% (Guilin et al 1980).
• Mankamentem stosowania soczewek w afakii jest
tendencja do niedotlenienia rogówki oraz
podrażnień spojówki.

13. AFAKIA bilateralna
Casus 1. Mateusz, lat 4 (leczony od 3 mc. życia).
Dgn . Afakia OPL. Esotropia naprzemienna.
Stan po FAKO zaćmy z witrektomią.
Wrzesień 2014 Sierpień 2016
Visus LEA 4,0-8,0 cpcm
Refrakcja: OP+18,00/-1,00 x20
OL+20/-2,00 ax 170
SK próbne RGP OPL: +20
Refrakcja w SK OP+4,00/-1,00x20
OL +3,00
SK: RGP AS OPL +25 dsph
Zez ok + 10°
Obturacja naprzemienna 3h/d.
Visus dal OP = 0,5 OL=0,4 z 5m
Visus bliż OP =0,5 OL=0,5 c.c
(add +3,00)
Refrakcja: OP+20,50/-1,00 x20
OL+19,50/-1,00 ax 170
SK: miekkie OP +22 dsph
OL+23 dsph
Zez obk +15° c.c. SK
Zez obk +20° c.c. okulary

14. AFAKIA monokularna
Casus 2. Jurek lat 7.
Dgn: Afakia OP. Anizometropia. Esotropia. P/L. T.O.
Sierpień 2015 Grudzień 2015
Visus dal OP = 0,5 OL=1,0 c.c.
Visus bliż OP =0,8 OL=0,5c.c
Okulary OP – 2,75 / -0,50 x10 add 2,25
OL +1,25 /-1,00 x175
Synoptofor obk + 6 ° c.c. P/L 1Δ
sub +5° skok. P/L 1Δ
j.P (-), f(-) s(-) TNO (-)
SK twarda OP: +26,00 Hecht B.C 8,4
Obturacja OL 3-4h/d + ćwiczenia ort.
Visus dal OP = 1,0 tr OL=1,0 c.c.
Visus bliż OP =0,5 OL=0,5 c.c
Korekcja bz.
Synoptofor obk + 3 ° c.c.
sub +3° c.c.
j.P (+), f(+) conv 4 div 2 s(+-) TNO (-)
Obturacja OL 1h/d + ćwiczenia dom.
Zmiana soczewki lipiec 2016.
Złe dopasowanie soczewki.
Dysparacja pionowa 8-10Δ.

15. AMBLYOPIA
• Niedowidzenie (amblyopia) wg. Guntera Von
Noordena amblyopia to „obniżenie ostrości widzenia
spowodowane określoną deprywacją wzrokową lub
nieprawidłową interakcją binocularną, bez przyczyn
natury fizycznej, które może być odwracalne w toku
oddziaływań terapeutycznych” (von Norden, Helveston 1997).
• Do najczęściej wymienianych źródeł
niedowidzenia zaliczamy: zeza, anizometropię,
izometropię, deprywację sensoryczną (Grałek red.2004).

16. AMBLYOPIA
• O zastosowaniu soczewek kontaktowych w leczeniu
amblyopii anizometropijnej jako jeden z pierwszych
pisał K H. Edwards w 1979 roku.
• Edwards podkreślał przewagę soczewek
kontaktowych nad okularami z uwagi na redukcję
aberracji, głównie dystorsji, efektu pryzmatycznego,
oraz mniejsze prawdopodobieństwo zaniechania
korekcji.
• Edwards stworzył hipotezę zwaną prawem Knappa.

17. SOCZEWKI KONTAKTOWE A EFEKT
ANIZEIKONII W ANIZOMETROPII
• Badania eksperymentalne Winna wykazały,
że soczewki kontaktowe w maksymalnym
stopniu minimalizują różnicę w wielkości
obrazu zarówno w przypadku osiowej, jak i
refrakcyjnej anizeikonii (Winn B. et al 1988).
• Jako, że właściwa korekcja wady refrakcji ma
fundametnatle znaczenie w leczeniu
niedowidzenia soczewki kontaktowe w
przypadku amblyopii anizometropijnej
stanowią korekcję optymalną i preferowaną.
• Istotną rolę w procesie leczenia odgrywa tzw.
„adaptacja refrakcyjna”.

18. AMBLYOPIA
• Mimo, że przyjęło się, aby używać soczewek
kontaktowych możliwie najszybciej stosowanie
korekcji nagałkowej bywa problematyczne z racji
braku szybkiej poprawy ostrości wzroku.
• W nielicznych przypadkach niedowidzenie może
zostać zredukowane przy użyciu samych soczewek
kontaktowych bez konieczności terapii okluzyjnej (Bruce
J. Evans, 2006).

19. AMBLYOPIA
Casus 3. Wanessa, lat 8.
Dgn: Amblyopia OL. Anizometropia mieszana.
Exoforia z niedomogą konwergencji.
Kwiecień 2013 Wrzesień 2016
Visus dal OP = 1,0 OL=0,3 c.c.
Visus bliż OP =0,5 OL=0,6 c.c
CT (+) 4-6Δ EXO PBK 10 cm.
TNO (+-)
Refrakcja: OP+ 1,00
OL – 6,50 /-1,25 x160
SK miękka OL -6,00 B.C. 8,7 (Air Optix)
Obturacja OP 6h/d + ćwiczenia ort.
Visus dal OP = 1,0 OL=1,0 z tr. c.c.
Visus bliż OP =0,5 OL=0,4 c.c
CT (+) 4 Δ EXO PBK 4 cm.
TNO (+) 120”
Refrakcja: OP+ 0,50
OL – 6,00 /-1,25 x160
SK miękka OL – 5,50/-1,25 x160
B.C. 8,7 (Air Optix)
Obturacja OP 1h/d + ćwiczenia dom.

20. AMBLYOPIA
Metoda penalizacyjna
1. Okluzyjne soczewki kontaktowe o wysokiej mocy
plusowej. Mogą być stosowane u pacjentów z
niedowiedzniem również deprywacyjnym, w afakii
pourazowej, zezie, ektopii rogówkowej są niezwykle
skuteczne w przeciwdziałaniu rozwojowi niedowidzenia. (G.
V. Catford, I. A. Mackie, 1968).
2. Skuteczne jest również leczenie hyperkorekcyjnymi
soczewkami dodatnimi w zezie zbieżnym (Crehange J., et al.1984).

21. AMBLYOPIA
Casus 4. Bartosz lat 9 – soczewka penalizacyjna.
Dgn: Amblyopia OL. Microesotropia akomodacyjna.
czerwiec 2015 październik 2015
Visus dal OP = 0,8 OL=0,15 c.c.
Visus bliż OP =0,5 OL= 2,0 c.c
CT (+) Synoptofor obk + 1° c.c.
sub +1° skok/zm.
j.P (-), f(-) s(-) TNO (-)
Refrakcja: OP+ 4, 00/-1,00 x 12
OL + 6,50 /-2,50 x160
Okulary: PWW
KER OP 7,96 x 180 / 7,62 x 90
OL 8,04 x 170/ 7,53 x 80
Okulary z SK OP + 6,50 B.C. 8.8 Acuvue
Visus w SK OP = 0,1 z 3 m
Visus dal OP = 0,8 OL=0,4-0,7 c.c.
Visus bliż OP =0,5 OL= 1,2 c.c
CT (+) Synoptofor obk + 2° c.c.
sub +2° c.c.
j.P (+), f(-) s(-) TNO (-)
Refrakcja w SK
OP -4,50/- 0,75 x 23
OL +5,25 /-2,25 x160
Okulary z SK OP + 6,50 B.C. 8.8

22. AMBLYOPIA
• Metoda okluzyjna soczewka
z czarną żrenicą typu Presto
58 Black Pupil lub Omniflex o
średnicy od 3,5 do 7mm, z
przezroczystą lub kolorową
tęczówką.
• Soczewka miękka, roczna
stosowana w celu obturacji
oka prowadzącego u
Pacjentów niechetnie
współpracujących z tzw.
„plastrem”.
Źródło: ultravision.com

23. AMBLYOPIA
Przykładowe badania kliniczne:
•Zastosowano soczewkę obturacyjną z czarną
źrenicą 6,5-8 mm w celu leczenia głębokiego
niedowidzenia z fiksacją ekscentryczną.
•W 9 przypadkach Pacjentów do 14 roku życia,
zastosowana soczewka okluzyjna miała na celu
przerwanie centralnych (foveolarnych) bodźców
siatkówkowych przy zachowanych wrażeniach z
okolic peryferycznych. Kąt zeza został skorygowany
za pomocą pryzmatu. W rezlutacie 18 miesięcy
leczenia uzyskano poprawę u 5 na 9 pacjentów
(Stangler-Zuschrott E. Klin Monbl Augenheilkd. 1980).

24. AMBLYOPIA
Przykładowe badania kliniczne:
•Zastosowano soczewki okluzyjne hydrożelowe u 25
pacjentów niedowidzących w wieku od 2,5 – 9,5 lat.
•W wyniku leczenia 92% badanych uzyskało
poprawę conajmniej 1 rzędu w badaniu ostrości
widzenia. Po zaniechaniu leczenia i odrzuceniu
soczewki odnotowano nawrót niedowidzenia u 11 na
25 osob.
•Część z Pacjentów uskarżała się na zadrażnienie
oka, kłucie, niestabilność dopasowania (Eustis HS, et al
1996).

25. AMBLYOPIA
Metoda okluzyjna
•W przypadkach nieskutecznej terapii okluzujnej w
połączeniu z korekcją okularową sugeruje się, aby
zastosować całkowitą, całodzienną okluzję tzw. full
time, total oclusion (Joslin et al. 2002,za:Rowe 2012).
•Wysoko rozwinięta technologia soczewek
kontaktowych (silikono-hydrożele) sprzyja
osiągnięciu coraz lepszych rezultatów leczniczych
szczególnie w przypadku amblyopii deprywacyjnej
(Lindsay & Chi, 2002).

26. HETEROTROPIA
• Wiele przypadków zeza jawnego oraz
zdekompensowanej heteroforii może być z
powodzeniem leczonych przy użyciu soczewek
kontaktowych.
• Do najczęściej korygowanych soczewkami
dysfunkcji motoryczno-sensorycznych oczu
należą zezy zbieżne akomodacyjne typ I.
• Soczewki kontaktowe powinny być stosowane
ostrożnie w przypadku dużych katów zeza, zezów
skośnych, oraz skrętnych.

27. HETEROTROPIA
• Możliwość redukcji kąta zeza przy użyciu
soczewek kontaktowych opisywało wielu autorów
(S. Okimoto et al., 2013; Jurkus, Strako 201; Mein, Trimble 1991).
• Brak jest jednak szerokich i jednoznacznych
badań klinicznych na większej grupie Pacjentów
zezujących.
• Autorzy podkreślają, że soczewki sprzyjają:
a) kontrolowaniu ustawienia oczu,
b) uzyskaniu fuzji.

28. HETEROTROPIA
Casus 6. Anna, lat 40.
Esotropia naprzemienna z diplopią do dali.
Amblyopia OL. Myopia.
Czerwiec 2016 Październik 2016
Visus dal OP =0,9 OL=0,3 c.c.
Visus bliż OP =0,5 OL=0,6 c.c
Refrakcja: OP - 4,50 D
OL – 5,50 D
Okulary z pryzmatem OPL 3Δ BI
OP – 4,00 D OL -5,00 D
SK miękkie B.C. 8,7 (Clariti Elite)
OP – 3,75 D
OL – 4,75
CT (+) PCT 20 Δ ESO. TNO (-)
Ćwiczenia ortoptyczne.
Dolegliwości:
Brak komfortu wzrokowego do dali.
Pryzmaty bz.
SK miękkie B.C. 8,7 (Clariti Elite)
OP – 4,00 D
OL – 5,00 D
Visus dal OP = 1,0 OL=0,4 c.c.
Visus bliż OP =0,5 z tr. OL=0,6 c.c tr.
CT (+) PCT 30-40 Δ ESO.
Powrót do słabszych mocy + próba
SK Clariti Multifocal.

29. HETEROFORIA
• Podobnie jak w przypadku heterotropii, o ile nie
ma przeciwskazań, korekcja soczewkami
kontaktowymi przynosi bardzo dobre rezultaty dla
stanu widzenia obuocznego.
• Soczewki kontaktowe w zezach ukrytych
sprzyjają:
a) utrzymaniu fuzji sensorycznej.
b) powiększaniu rezerw fuzyjnych,
c) stabilizacji widzenia obuocznego,
d) zmniejszaniu kąta zeza.

30. HETEROFORIA
Casus 7. Arek wiek: 19
Dgn: Exoforia do bliży obu oczu. Emmetropia.
Niedomoga konwergencji.
Wrzesień 2016 bez korekcji Wrzesień 2016 w soczewkach
Visus dal OP = 1,0 s.c. OL= 1,0 s.c.
Visus bliż OP =0,5 s.c. OL=0,5 s.c
CT (+) 16 Δ EXO
PBK 18 cm.
TNO (-) Lang (-)
Refrakcja: OP 0,00
OL 0.00
Dwojenie do bliży, silna astenopia.
Visus dal OP = 1,0 OL=1,0 s.c.
Visus bliż OP =0,5 OL=0,5 c.c
CT (+) 6 Δ EXO PBK 9 cm.
TNO (+) 240 ”
Refrakcja: OP 0,00
OL 0.00
SK miękkie OPL -1,00 Avaira
(tylko do bliży).
Zniesienie dwojenia, poprawa
konwergencji, redukcja kąta zeza.
Ćwiczenia w domu.

31. ZABURZENIA AKOMODACJI
Esotropia akomodacyjna z
wysokim AC/A
•Jako alternatywę do soczewek
okularowych dwuogniskowych
typu „Franklin” lub „E-Line”
stosuje się twarde soczewki
kontaktowe Tangent Streak
RGP bifocal.
•Soczewki te pozwalają na
skuteczną, funkcjonalą kontrolę
odchylenia zezowego (Rich LS, et al.
1992).
Źródło:www.tangentstreak.com

32. ZABURZENIA AKOMODACJI
Przykładowe badania kliniczne
•Jak wykazały badania zespołu Colasanti, cześć
Pacjentów nadwzrocznych, korygowanych przy
użyciu soczewek kontaktowych, wykazała mniejszy
współczynnik AC/A, niż w przypadku noszenia
okularów. Zbieżność gałek ocznych (konwergencja)
mierzona w soczewkach okazała się większa niż w
okularach korekcyjnych (Colasanti A. et all 1982).
•Podobne wnioski z badania Calcutt’a (1989).
Modyfikacją było dodanie do ekwiwalentu
okularowego +1,00 dsph (za: Rowe, 2012).

33. NYSTAGMUS
• Soczewki są metodą stosowaną głównie u dzieci, u
których oczopląs ma charakter wrodzony (infantile
nystagmus) oraz idiopatyczny.
• Badania pokazują, że soczewka w przypadku
oczopląsu sprzyja zmniejszeniu amplitudy drgań
oraz poprawia ostrość widzenia poprzez
bezpośredni kontakt soczewki z okiem (za: B.Evans, 2006).
• Soczewki kontaktowe są szczególnie korzystne w
korygowaniu średnich i wysokich wad wzroku w
połączeniu z oczopląsem.
• Soczewki w niektórych przypadkach mogą także
tłumić ruchy nystagmiczne (Allen, Davies, 1983).

34. DIPLOPIA PATOLOGICZNA
• W przypadku uporczywego dwojenia stosuje się
soczewki okluzyjne (opaque contact lenses).
• Soczewka stanowi wybór ostateczny w
przypadku gdy inne metody zawiodły (F. Rowe, 2012).
• Soczewkę stosuje się jednoocznie lub
naprzemiennie w zależności od stanu widzenia
obuocznego i dysfunkcji sprzężonych.
• Wymagana jest częsta kontrola widzenia.

35. Wnioski szczegółowe
1. W każdym przypadku decyzja o zastosowaniu korekcji
nagałkowej powinna być podjęta indywidualnie biorąc
pod uwagę benefity i ryzyko jej stosowania.
2. Jeśli istnieje konieczność zastosowania soczewek
kontaktowych u dzieci powinny one zostać
zaaplikowane możliwie jak najszybciej.
3. Soczewki kontaktowe miękkie są dobrze tolerowaną
metodą korekcji u dzieci niedowidzących, afakijnych
zezujących.

36. Wnioski szczegółowe
4. Soczewki kontaktowe przynoszą szczególnie dobre
efekty w przypadku amblyopii anizometropijnej.
5. U osób z wysokimi wadami wzroku, w szczegóności z
astygmatyzmem, lepiej sprawdzają się soczewki twarde.
6. U osób z nadwzrocznością i wysokim AC/A soczewki
kontaktowe sprzyjają zmniejszeniu współczynnika AC/A.
7. Okluzyjne soczewki kontaktowe są polecaną
alternatywą u dzieci, które nie tolerują metod
konwencjonalnych w leczeniu amblyopii.

37. Wnioski szczegółowe
8. Nieprawidłowo dobrane soczewki kontaktowe pod
względem: mocy, rozmiaru, rodzaju, mogą pogarszać stan
widzenia obuocznego.
9. W przypadku różnowzroczności soczewki kontaktowe
są lepszym wyborem niż okulary, z powodów
kosmetycznych leczniczych i funkcjonalnych.
10. Stosowanie soczewek kontaktowych sprzyja
utrzymaniu fuzji sensorycznej (fusion lock) oraz
pozytywnym rezultatom terapii widzenia.

38. Wniosek główny
Soczewki kontaktowe są preferowaną metodą
korekcji wad refrakcji w przypadku wielu problemów
ortoptycznych ponieważ prawidłowe widzenie
obuoczne zależy od wyraźnego, jednakowej wielkości
obrazu oraz szerokiego pola widzenia, któremu
sprzyja korekcja nagałkowa (Bruce J. Evans, 2006).

39. Dyskusja
Co dalej?
1. Edukacja w zakresie prawidłowej aplikacji i użytkowania
soczewek.
2. Badania porównawcze kąta zeza w okularach i w
soczewkach kontaktowych.
3. Ocena wpływu soczewek kontaktowych w przypadku
nadmiernej akomodacji, niedomodze konwergencji etc.
4. Analiza porównawcza czasu wystąpienia poprawy w
przypadku amblyopii korygowanej soczewkami i okularami.
5. Nieprawidłowe dopasowania, a wpływ na widzenie
obuoczne.

40. Bibliografia:
1. Allen ED, Davis PD, „Role of contact lenses in the management of congenital nystagmus,
British Journal of Ophthalmology 67(12):834-6 · January 1984
2. Bruce John Evans, „Orthoptic indications for contact lens wear” Contact Lens & Anterior Eye
29(4):175-81; quiz 211 · October 2006
3. Catford V, Mackie I.A., „Occlusion with high plus corneal lenses” Brit. J. Ophthal. (1968) 52,
342
4. Colasanti A, et al.The AC/A ratio and convergence in hypermetropia corrected with
spectacles or contact lenses. Am J Optom Physiol Opt. 1982.
5. Crehange J, et al „Over corrective contact lenses and convergent strabismus” Bull Soc
Ophtalmol Fr. 1984.
6. Eustis HS, et al. „Treatment for amblyopia: results using occlusive contact lens”,
J Pediatr Ophthalmol Strabismus. 1996 Nov-Dec.
7. Grałek M. red.(2004), Okulistyka pediatryczna i zez. Basic and Clinical Science Course. Cz.6.
Wyd. I polskie. Wrocław:Wyd. Medyczne Urban & Partner;
8. Grosvenor T. „Optometria” wyd. Polskie pod red. T. Tokarzewski, M. Ożóg (cop. 2011)

41. Bibliografia:
9. Lindsay r & Chi J.„Contact lens management of infantile aphakia:, Clinical and Experimental
Optometry 93(1):3-14 · January 2010.
10. Rich LS, et al. „Tangent Streak RGP bifocal contact lenses in the treatment of accommodative
esotropia with high AC/A ratio”, CLAO J. Jan;18(1):56-8 1992.
11. Rowe F. Clinical Orthoptics, Wiley Blackwell, 2012).
12. Stangler-Zuschrott E. „Soft contact lenses with black center for occlusion treatment
ofamblyopia with excentric fixation and latent normal retinal correspondence”, Klin Monbl
Augenheilkd. 1980
13. Winn B et al. „Reduced aniseikonia in axial anisometropia with contact lens correction”.
Ophthalmic Physiol Opt. 1988;8(3):341-4.
14. The Infant Aphakia Treatment Study Group „The Infant Aphakia Treatment Study: Design and
Clinical Measures and Enrollment”, (2010).
15.Von Noorden G. K.; Helveston E. M. (1997) Strabismus: A Decision Making Approach, Wyd.
Mosby;
16. Okimoto S. Et al, The efficacy of multifocal contact lens to accommodative esotropia, Folia
Japonica de Ophthalmologica Clinica 6(3):203-207 · March 2013
17. Strako, Jurkus, Controlling Strabismus with Contact Lenses, Contact Lens Spectrum, Issue:
March 2002
18. Szaflik J.; A. Ambroziak (red.) „Optyka kliniczna” Section 3 (2008-2009).

42. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
ewa@ortoptyka.pl
Specjalistyczny Gabinet Ortoptyczno – Optometryczny
ul. Królewska 5/3, Kraków
WWW.ORTO-OPTICA.PL