Yalin uretim sistemleri teknikleri lean manufacturing - ufuk cebeci

1. TAM ZAMANINDA (YALIN) ÜRETiM SİSTEMLERi Lean Manufacturing

2. Sanayi devriminden sonra üretim alanında yaşanan önemli gelişmelere baktığımızda Henry Ford'un 1900'lü yılların başında geliş­tirdiği seri üretim sistemini söylemek mümkündür. Bun­dan sonra ise en önemli geliş­me bence Toyota fabrikaların­da geliştirilen Tam Zamanın­da Üretim Sistemleri (Just in Time JIT) gelmektedir. Bu sistemi Türkiye'de Uygulayan ve avantajlarından. yararlanan çeşitli kuruluşLar mevcut. 1930'lu yıllar... Toyota Grubu'nun otomobil üretme­ye hazırlık yaptığı sıralarda Kiichiro Tayara'nın kafasında, Henry Ford'un seri Üretim sistemini Japon pazarına uyarlama fikri uyanır. Mevcut şartlar imalatçıların çok farklı pa­rçaları üretmesini zorunlu kılıyor, her hangi bir adımda gerekli parçaların bulunmaması halinde tüm hat durma noktasına geliyordu.

3. İşin durmasını en­gellemek ise üreticilerin imalat sırasında yedek parça yapmalarını da gerektiriyordu. Ancak bu, küçük ölçekte üretim yapan Japon imalatçılar için karşılanamayacak derecede lüks bir harcamaydı. Kiic­hiro sadece ihtiyaç duyulan çeşit ve miktarlarda parçayı, yine ihtiyaç duyulduğu zamanda yani Tam zamanında elde etmeyi düşündü.

4. Bu sistem için de her iş­lem, bir sonraki işlemin ihti­yaç duyduğu parçaları istediği zamanda üretiyor, üretim ve taşıma imalat hattı, tam bir uyum içinde çalışıyordu. Böy­lece Kiichiro'nun fabrikasında "tam zamanında" isminin ge­tirdiği tüm avantajlar kullanıl­maya başlandı. O yıllarda, Toyota fabrikalarında çalışan mühendisler­den birisi olan Taiichi Ohno 1956 yılında ABD gezisinde, otomobil fabrikalarını incele­di.

5. ABD de en çok dikkatini çeken konulardan birisi süpermarketlerdi. Self servis sisteminin çok fazla kullanılmadığı bir ülkeden gelen mü­hendis, süpermarkete girdi. Eşinin hoşuna gidecek bir üründen 1 adet aldı. Kasaya geldiğinde eşinin bu üründen 1 tane daha isteyeceğini düşündü. Rafa tekrar gittiğinde aldığı ürünün yerine yenisi konmuştu. Marketteki bu uygulamadan çok etkilendi.

6. Müşterilerin tam istediği kalitedeki ürünleri istedikleri miktarda seçebilmeleri aklına dahice bir fikir getirdi. Ohno, süpermarketlerdeki ürünlerin zamanında arz edilebildiği sistemden yola çıkarak, otomobil üretimi için ideal bir sis­tem tarif etti. Bu sistemde her üretim hattı bir sonrakinin kullanabileceği çıktıları imal ediyor; her hat kendinden bir önceki hattın müşterisi, ken­dinden sonrakinin süpermar­keti oluyordu.

7. Ohno'nun atölyesinde her hangi hat sadece bir sonraki­nin ihtiyacı olacak birimleri seçerken, önceki hatta bir sonrakinin seçeceği ürünleri üretiyordu. Bu format bir ön­ceki üretim hattının üretimine göre şekillenen geleneksel it­me sisteminin tam tersi pren­siplerle çalışan, bir çekme sis­temine benziyordu. Taiichi Ohno, yeni üretim formatının uyumlu çalışabilmesi için hatlar geliştirdi. Tam zamanında imalat bir çok hata, çaba ve kanuni sorundan sonra bu sistem otomobil fabrikası baş­ta olmak üzere Toyota grubu içindeki tüm üretim birimlerinde ve Toyota için çalışan bir çok yan sanayi şirketinde standart prosedür haline gel­di.

8. İsraf Yok Ediliyor 1970'li yılların başında yaşanan ilk petrol krizi sonrasında, Toyota üretim sistemle­ri uluslararası ilgiyi üzerinde topladı, O günlere kadar kul­lanılan geleneksel maliyet yö­netimj yaklaşımlarında fiyatlar maliyete karı ekleyerek bulu­nuyordu. FİYAT = MALİYET + KAR. Fakat, bu maliyet artı yaklaşımında üreticiler ar­tan maliyetler karşısında, kar marjlarını koruyabilmek için satış fiyatlarını arttırıyordu. Bu yüzden de kar artı yöntemi, Üreticileri petrol fiyatlarındaki artışlar gibi dış güçlerin fiyat yükseltici etkisine açık bırakı­yordu.

9. Piyasa koşullarının, karşıla­nabilir bir satış fiyatını ge­rektirmesi Toyota'da maliyet artı yaklaşımı yerine maliyet azaltma yaklaşımının kullanıl­masına neden oldu, Şirket bu günde maliyetleri uygun bir satış fiyatının altında tutabil­mek için, üretim sürecindeki israfın nerede bulunduğunu belirlemek ve tamamen yok etmek üzerine planlar yapı­yor. Yani eskiden olduğu gibi Fiyatı arttırarak karı arttırmak mümkün değildir. Artık fiyatı piyasa belirlediği için karı arttırmanın yolu maliyeti düşürmektir.

10. Tam Zamanında Üretim Sisteminin Avantajları - Müşterinin tam istediği zamanda ve miktarda üretim yapıldığı için müşteri memnu­niyeti artar, - Hammadde yarı mamul ve bitmiş ürün stokları mini­mum seviyede tutulduğu için stoklara bağlanan paranın ma­liyeti de minimize edilecektir. (Türkiye'de stokların maliyeti özellikle enflasyonun düşmesi ile ciddi olarak önemsenmeye başlanmıştır. ,

11. - Makina hazırlık süreleri azaltıldığı için verimlilik art­maktadır, Örneğin; A.B.D 'deki bir otomobil fabrikasında ka­lıp değişimi 3-4 saat iken To­yota 'da bu süre 8 dakika idi. - Birbirine benzeyen par­çalar Üretildiği için makina hazırlık süreleri azalmakta ve işçiler belli bir ürün grubu üzerinde uzmanlaşmaktadır, - Üretim akışı düzgünleşti­ği için üretim planlama son derece kolay bir şekilde gerçekleşmektedir.

12. Doktoramın uygulamasını yaptığım Supsan ın o günlerdeki İmalat Müdürü Rıfat bey'in deyimiyle tam za­manında üretim ve hücresel imalat sistemlerini uyguladık­tan sonra şöyle bir fayda sağ­landı: “Eskiden aynı anda tüm atölyenin üretim planı yapıl­ması gerekirken şimdi sadece bir tek hat atölyenin yaklaşık 1/4'ü aynı anda planlaması mümkün olmakta.” - Malzeme taşıma maliyet­lerinin azalması: Üretilen par­çalar tüm atölyeyi dolaşmak yerine sadece bir tek hattı do­laştığı için malzemenin hare­keti azalmaktadır. - Tedarik sürelerinin azal­ması: Tam müşterinin istediği miktarda üretim yapıldığı için kapasite en verimli şekilde kullanılmakta ve tedarik süre­si azalmakta,

13. www.ufukcebeci.com adlı web sayfamda işinize yarayacak bilgiler ve download’lar bulacaksınız. cebeciu@itu.edu.tr e-postama mail atarak merak ettiğiniz her konuyu sorabilirsiniz. Hoşçakalın.