SlideShare a Scribd company logo
1 of 21
Download to read offline
1
ĐI TÌM CÔNG THỨC TỔNG QUÁT
DÃY SỐ
2 2 ... 2 lim
x
*
ˆn n nu u u
1
1
2 1
2
n
n n
u
TRẦN DUY SƠN
Xuân kỷ sửu 2009
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
2
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Giới thiệu
Dãy số là một phần của Đại số cũng như Giải tích toán học. Dãy số đóng một vai trò cực kì
quan trọng trong toán học cũng như nhiều lĩnh vực của đời sống. Trong các kì thi HSG quốc gia,
IMO (Olympic toán học quốc tế), hay những kì thi giải toán của nhiều tạp chí toán học các bài
toán về dãy số được xuất hiện khá nhiều và được đánh giá ở mức độ khó. Các bạn học sinh cũng
đã được làm quen với dãy số từ rất sớm, từ hồi tiểu học chúng đã được làm quen với các bài toán
về dãy số như: tìm quy luật của một dãy số đơn giản,…
Đây không phải một giáo trình về lí thuyết dãy số mà chỉ là một chuyên đề nhỏ trình bày một
vấn đề nhỏ trong lĩnh vực dãy số. Tập tài liệu này gần như một bài viết mở, như một cuộc trao
đổi, trò chuyên, trình bày con đường đi tìm công thức tổng quát của một số dạng dãy số cơ bản,
từ đó ứng dụng để giải một số bài toán.
Do đây là chuyên đề đầu tay của tôi, nên nội dung cũng như cách trình bày trong tài liệu này
chắc chắn còn nhiều thiếu xót, rất mong bạn đọc thông cảm và có ý kiến đóng góp để bài viết
được hoàn thiện. Mọi ý kiên đóng góp, phản hồi xin gửi về địa chỉ hòm thư:
ibelieveicanfly@ymail.com
Trần Duy Sơn
Xuân kỷ sửu 2009
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
3
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Một số kí hiệu dùng trong tập tài liệu
CSN – Cấp số nhân
CSC – Cấp số cộng
CTTQ – Công thức tổng quát
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
4
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Mục lục
Trang
Đi tìm công thức tổng quát dãy số………………………………………………………... 5
Phương trình sai phân tuyến tính…………………………………………………………. 14
Sử dụng phép thế lượng giác để xác định CTTQ dãy số………………………………… 16
Các bài toán dãy số chọn lọc……………………………………………………………... 18
Bài tập đề nghị……………………………………………………………………………. 20
Tài liệu tham khảo………………………………………………………………………... 21
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
5
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Đi tìm công thức tổng quát dãy số
Trong phần này, tôi và các bạn sẽ cùng nhau tìm hiểu và nêu ý tưởng tìm CTTQ của một số
dạng dãy số bản. Chúng ta sẽ bắt đầu bằng một bài tập đơn giản trong sách giáo khoa sau:
Ví dụ 1: (Bài 45, trang 123, Đại số & Giải tích 11 nâng cao)
Cho dãy số( )nu xác định bởi:
1 2u và 1 1
2
n
n
u
u 2.n Chứng minh rằng
1
1
2 1
2
n
n n
u
Với mọi số nguyên dương .n
Ý tưởng:
Khi gặp dạng bài chắc hẳn nhiều bạn sẽ nghĩ ngay đến việc chứng minh bằng phương pháp
quy nạp. Nhưng làm như thế thì chẳng có gì thú vị, vậy tại sao chúng ta không thử đi tìm một
cách giải khác cho bài toán này! Ta nhận thấy đề bài cho một công thức truy hồi xác định dãy
( )nu và cho số hạng đầu tiên 1 2u nên ý tưởng của chúng ta sẽ là tìm cách đưa( )nu về một
CSC hoặc CSN để dễ dàng liên hệ với 1u đã cho.
Giải:
Ta viết lại 1( ) : 2 1n n nu u u từ đó ta sẽ tìm cách đưa về CSN. Nhưng một rắc rối nhỏ là ở vế
phải của công thức truy hồi có số 1. Bây giờ nếu đặt n nu v d và thay vào dãy ta được:
12( ) 1.n nv d v d Từ đó nếu 2 1 1d d d thì( )nv sẽ là một CSN với công bội
11
1 1
.
2 2
n n
q v v Mà
1
1 1 1 1 1
1 2 1
1 1 .
2 2
n
n n n n
v u a v u v d
Đến đây bài toán coi như được chứng minh xong!
Nhận xét:
Bài toán trên rất đơn giản và điển hình cho dạng bài tìm CTTQ của dãy số. Thông thương
chúng ta có thể dễ dàng giải nó bằng phương pháp quy nạp. Nhưng nếu không cho trước CTTQ
của dãy số thì phương pháp quy nạp gần như vô hiệu và cần có phương pháp cho nhưng trường
hợp như thế. Trong tập tài liệu này tôi và các bạn sẽ cùng nhau đi tìm CTTQ của dãy số. Tiếp
theo ta sẽ xét một số ví dụ khác sau đây.
Ví dụ 2:
Tìm CTTQ của dãy( )nu được xác định: 1 12, 2 2n nu u u n 2.n
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
6
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Ý tưởng:
Tiếp tục ý tưởng như ví dụ 1, tuy nhiên ta thấy ở trong công thức truy hồi đã cho xuất hiện
một đa thức theo n là 2n nên cách làm của chúng ta sẽ hơi khác một chút.
Giải:
Giả sử: (2).n nu v an b
Thay vào dãy đã cho ta được: 12( ( 1) ) 1,n nv an b v a n b n chọn ,a bsao cho
2 ( 1) 2 1 ( 2) 1 0 ( )nan b a n b n a n b n v là một CSN và
1
12 .n
nv v Thay
1
1,2
1
a
n
b
. Tiếp tục thay ,a bvào(2)suy ra: 1 1 1 1 4v u
1 1 1
12 2 2 1.n n n
n nv v u n
Ví dụ 3:
Cho dãy số
1
1
1
( ): 2.
3 2
n n
n n
u
u n
u u
Tìm CTTQ của( ).nu
Giải: Giả sử: 2 (3).n
n nu v q
Thay vào dãy số đã cho ta được:
1
12 3( 2 ) 2n n n
n nv q v q
1
1
1
3
2.
2 3 2 2
n
n
n n n
v v
q
q q
Thay vào(3)suy ra:
1 1 1
1 1 2 1 3 2 3 .n n n
n nv u v u
Nhận xét:
Từ ba ví dụ trên, chúngta có thể phát biểu bài toán tổng quát sau:
(cách giải tổng quát sẽ nói tới trong phần Phương trình sai phân tuyến tính)
Bài toán tổng quát 1:
Cho dãy( )nu được xác định bởi
1
1 ( )n n
u c
au bu f n
2.n
Trong đó , ,a b clà các hằng số và ( )f n là một đa thức theo .n Tìm CTTQ của dãy ( ).nu
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
7
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Các bạn có thể tự tổng quát bài toán trên dưới dạng công thức, với một chút kiên nhẫn biến
đổi tôi cũng tìm được hai CTTQ sau đây, ngoài ra các bạn hãy tự mình tổng quát những công
thức phức tạp hơn.
Công thức tổng quát 1:
Cho dãy( )nu được xác định:
1 1
1
2
n n
u x
n
u qu d
Trong đó , 0a b là các hằng số, có CTTQ là:
1
1
1
1
( 1) (khi 1)
1
(khi 1)
1
n
n n
x n d q
u q
q x d q
q
Công thức tổng quát 2:
Cho dãy( )nu được xác định:
1 1
1
1
2n
n n
u x
n
u au b
Trong đó , 0, ,a b là các hằng số.
i. Nếu a thì
1 1
1( 1) .n n
nu b n x
ii. Nếu a thì
1
1 .n n
n
b b
u a x
a a
Thế là bắt đầu hình thành phương pháp rồi đấy nhỉ! Chúng ta tiếp tục bằng một bài toán rất nổi
tiếng sau đấy:
Một đôi thỏ con (gồm một thỏ đực và một thỏ cái) kể từ lúc tròn hai tháng tuổi cứ mỗi tháng
đẻ ra một đôi thỏ con (gồm một thỏ đực và một thỏ cái). Giả sử từ lúc đầu tháng giêng có một
đôi thỏ sơ sinh., hỏi đến đầu tháng n có bao nhiêu đôi thỏ.
Bài toán Fibonacci, trích cuốn Liber Abaci (sách về toán đố).
Ý tưởng:
Đây là một bài toán đố đơn thuần, để tiện cho việc giải toán, ta sẽ tìm cách viết lại đề bài.
Gọi nF là số đôi thỏ sau n tháng. Thì 1 21, 1.F F Ta dễ thấy đến tháng ba, đôi thỏ ở tháng
giêng đẻ còn đôi thỏ sinh ra ở tháng hai mới 1 tháng tuổi nên chưa đẻ nên có 3 2 1 3F đôi
thỏ, đến tháng thứ tư thì đôi thỏ ở tháng giêng và tháng hai đẻ nên có 4 3 2 5F đôi thỏ. Cứ
tiếp tục suy diễn như vậy ta suy ra: 1 2.n n nF F F
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
8
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Đề bài được viết lại như sau:
Ví dụ 4: (dãy Fibonacci)
Dãy( )nF được xác định 1 21, 1F F và 1 2n n nF F F 3.n Tìm CTTQ của ( ).nF
Ý tưởng:
Không như những bài toán đã gặp ở trên, bài toán này chúng ta gặp một công thức truy hồi
liên quan tới 3 số hạng của dãy. Ý tưởng của chúng ta bây giờ sẽ là tìm cách biến đổi công thức
truy hồi đó về dạng đơn giản hơn chỉ liên quan tới 2 số hạng của dãy.
Giải:
Giải sử:
1 22
1 1 2 1 1 2 2 2 1 1
1 2
1
( ) ( )
1
n
n n n nF F F F F F
Suy ra 1 2, là nghiệm của phương trình:
2
1 0, giải PT ta được hai nghiệm
1,2
1 5
.
2
Chọn 1 2
1 5 1 5
, .
2 2
2 2
1 2 1
1 5 1 5 1 5 1 5 1 5
. .
2 2 2 2 2
n n
n nF F F F
1
1
1 5 1 5
.
2 2
n
n nF F
Áp dụng kết quả công thức tổng quát 2 ta suy ra:
1 1 5 1 5
.
2 25
n n
nF
Chú ý:
Bài toán trên được Leonardo Pisano (khoảng 1170-1250) hay còn gọi là Fibonacci phát
biểu lần đầu tiên ttrong một cuốn sách của mình tên là Liber Abaci dưới dạng một bài
toán đố. Dãy Fibonacci là một dãy số có rất nhiên ứng dụng trong toán học, kinh tế, sinh
học, hội họa,… Có rất nhiều tính chất tuyệt đẹp của dãy Fibonacci nhưng trong khuôn
khổ của tập tài liệu không thể nói đến được, hi vọng có thể cùng các bạn trao đổi về dãy
Fibonacci trong một chuyên đề khác!
Công thức chúng ta vừa tìm được còn có tên là công thức Binet do nhà toán học Pháp
Binet (1786 – 1856) tìm ra đầu tiên.
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
9
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Từ cách làm ở ví dụ 4, ta rút ra được bài toán tổng quát sau:
Bài toán tổng quát 2:
Cho dãy( )nu được xác định bởi
1 1 2 2
1 2
,
0n n n
u x u x
u au bu
3.n
Trong đó 1 2, , ,a b x x là các hằng số và
2
4 0a b . Tìm CTTQ của dãy ( ).nu
Giải: (tổng quát)
Giải phương trình đặc trưng:
2
0.a b từ đó tìm được 1 2, , khi đó:
1
1 1 2 1 1 2 2 2 1 1( ) ... ( )n
n n n nu u u u u u
1
1 1 2 1 1 2( ) n
n nu u x x
Áp dụng Công thức tổng quát 2:
Nếu 1 2
2
a
thì:
2 1
2 1 1( 1)
2 2 2
n n
n
a a a
u x x n x
2 2
2 1 1( 1) ( 1)
2 2 2 2
n n
a a a a
x x n x k n l
Trong đó ,k l là nghiệm của hệ phương trình:
1
2
2
x a
l
k l x
(sửa)
Ví dụ 5:
Cho dãy( )nu được xác định:
1 2
2
1 2
1, 3
5 6 2 2 1 2n n n
u u
u u u n n n
Tìm CTTQ của ( )nu .
Giải:
Giải sử:
2
n nu v an bn c, cần chọn , ,a b csao cho:
2 2 2 2
1 1
2 2 1 ( ) 5( ( 1) ( 1) ) 6( ( 2) ( 2) ) (5.1)
5 6 0 (5.2)n n n
n n an bn c a n b n c a n b n c
v v v
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
10
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Thay lần lượt 0,1,2n vào(5.1)ta có hệ:
19 7 2 1 1
7 5 2 5 8
3 2 11 19
a b c a
a b c b
a b c c
Đến đây ta giải tiếp (5.2)từ đó có thế suy ra ( ),nu công việc này xin được dành bạn đọc.
Ví dụ 6:
Tìm CTTQ của ( )nu biết:
*
1 1, .
2
n
n
n
u
u u n
u
Giải:
Ta có:
1 2 2
1 .
2
n n
n
n n n n
u u
u
u u u u
Đặt:
1
1
11
1 2
n
n nn
v
v
v vu
1
2 1 .
2 1
n
n n n
v u
Nhận xét:
Đây là dạng bài toán tìm CTTQ của dãy số cho bởi một công thức truy hồi dạng phân tuyến
tính với các hệ số hằng. Chúng ta có thể dễ dàng tổng quát bài toán trên dưới dạng sau đây:
Bài toán tổng quát 3:
Cho dãy( )nu được xác định bởi:
*1
1
1
, .n
n
n
pu q
u u n
ru s
Trong đó , , , ,p q r s là các hằng số. Tìm CTTQ của dãy ( ).nu
Giải: (tổng quát)
Đặt:
2
1 1
1 1
( )n n
n n n n
n n
p v t q p rt v rt p s t q
u v t v t v
r v t s rv rt s
.
Ta chọn:
2
( ) 0rt p s t q khi đó:
1
1 1
n nv v
. Từ đó tìm được CTTQ của ( )nv rồi
suy ra( ).nu
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
11
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Chúng ta tiếp tục xét một ví dụ sau là dạng bài xác định CTTQ của dãy số khi biết công thức
truy hồi có căn thức
Ví dụ 7:
Cho dãy( )nu được xác định:
2
1 12, 2 3 2n n nu u u u . Tìm CTTQ của ( )nu .
Ý tưởng:
Ta thấy trong công thức truy hồi có căn thức nên việc đầu tiên của chúng ta làm sẽ là khai
triển căn thức, từ đó sẽ tìm cách đưa dãy về dạng đơn giản hơn.
Giải:
Viết lại công thức truy hồi:
2 2 2 2
1 1 12 3 2 4 2 0n n n n n n nu u u u u u u . Thay n
bằng 1n ta đươc:
2 2 2 2
1 1 1 14 2 4 2 0n n n n n n n nu u u u u u u u .
Từ đó suy ra: 1nu và 1nu là nghiệm của phương trình:
2 2
4 2 0n nx xu u
1 1 4n n nu u u .
Từ đây ta đã đưa được về dạng quen thuộc, các bạn hãy giúp tôi hoàn thành nốt bài toán này!
Ví dụ 8:
Cho 2 dãy số
1 1
1
1
1, 1
( ), ( ): 4 2n n n n n
n n n
u v
u v u u v
v u v
Tìm CTTQ của ( )nu và( ).nv
Giải:
Thay n bằng 1n ta được:
1 1
1 1 1 1 1
1 1
4 2
4 2 4 2( ) 4 2 2n n n
n n n n n n n n n
n n n
u u v
u u v u u v u u v
v u v
1 1 14 2 4 5 6n n n n n nu u u u u u .
Từ đó ta có hệ
1 2 1
1 1
1, 2
2
5 6
n
n
n n n
u u
u
u u u
. Thay vào hệ đã cho, suy ra:
1 1
1 2 2 .n n
n n nv v v
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
12
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Nhận xét:
Đây là dạng bài toán xác định CTTQ dãy số cho bởi một hệ phương trình. Ta có thể tổng quát
bài toán trên dưới dạng:
Bài toán tổng quát 4:
Cho dãy( ), ( )n nu v được xác định bởi:
1 1
1
1
,
n n n
n n n
u v
u pu qv
v ru sv
Trong đó , , , , ,p q r s là các hằng số. Tìm CTTQ của dãy( ), ( ).n nu v
Giải: (tổng quát)
Thay n bằng 1n ta được hệ
1 1
1 1
n n n
n n n
u pu qv
v ru sv
1 1 1( )n n n n n nu pu qv pu q ru sv
1 1 1( ) ( ) ( )n n n n n npu qru s u pu p s u qr ps u
1 1( ) ( ) 0n n nu p s u ps qr u
Từ đây ta đưa được về dạng như Bài toán tổng quát 2.
Ngoài việc tìm CTTQ của những bài toán cho trước, chúng ta cũng có thể tự tổng quát một
số dạng dãy số khác. Chúng ta sẽ cùng nhau xét một ví dụ: xây dựng phương trình phi tuyến bậc
cao từ nghiệm của một phương trình bậc 2.
Xét phương trình bậc 2:
2
1 0x mx có nghiệm là 1x và 2x . Xét mộ số thực bất kì
và dãy số
2 2
1 2 .
n n
nu x x Khi đó
1 1
2 2 2 2 2
1 2 12 2
n n
n nu x x u
2
1 2 .n
n
u
u Từ đây ta có bài toán:
Ví dụ 9:
Cho dãy( )nu xác định bởi:
2
1 12, 2 1.n nu u u Tìm CTTQ của ( ).nu
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
13
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Giải: Ta thấy:
2
2
1 1
1
2 1 2.
1 2
2
n
n n n
u
u u u Trong trường hợp này
1
2
. Lại có:
0 0
2 2 2
0 1 2 1 2
1
2 4 4 1 0
2
u x x x x m x x
2 2
1,2
1
2 3 2 3 2 3
2
n n
nx u .
Chú ý:
Trong phần nay chúng ta vừa cùng nhau tìm hiểu và nêu ý tưởng tìm CTTQ của một số
dạng dãy số cơ bản. Tuy nhiên còn nhiều dạng dãy số khác, do khuôn khổ tài liệu có hạn
không thể đề cập hết ở đây. Rất mong các bạn thông cảm và hãy tự mình tìm hiểu, khám
phá những loại dãy số mới!
Trong các phần tiếp theo, tôi sẽ giới thiệu một số bài toán mà trong quá trình giải có sử
dụng kết quả của phần này. Nhưng trước tiên, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu một khái
niệm rất thú vị sau!
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
14
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Phương trình sai phân tuyến tính
Phương trình sai phân tuyến tính là một công cụ rất mạnh trong việc tìm CTTQ của dãy số.
Trong phần này, tôi sẽ giới thiệu vơi các bạn khái quát về phương trình sai phân tuyến tính cấp
một và cấp hai.
1. Phương trình sai phân tuyến tính cấp một (bậc nhất)
Định nghĩa: Phương trình sai phân tuyến tính cấp một là phương trình sai phân dạng:
*
1 1, ( ) .n nu au bu f n n
Trong đó , 0,a b là những hằng số và ( )f n là biểu thức của n cho trước.
Phương pháp giải:
Giải phương trình đặc trưng 0a b ta tìm được . Giải sử:
*
ˆn n nu u u trong đó:
*
nu
là nghiệm tổng quát của phương trình thuần nhất 1 0n nau bu và ˆnu là nghiệm riêng tùy ý
của phương trình không thuần nhất 1 ( )n nau bu f n . Vậy
* 1n
nu q ( q là hằng số sẽ xác
định sau). Để xác định ˆnu ta làm như sau:
i. Nếu 1thì ˆnu là đa thức cùng bậc với ( ).f n
ii. Nếu 1(khi đó dãy ( )nu là CSC) thì ˆ . ( )nu n g n trong đó ( )g n là một đa thức
cùng bậc với ( ).f n
Thay ˆnu và phương trình, đồng nhất hệ số ta sẽ tính được các hệ số của ˆnu .
2. Phương trình sai phân tuyến tính cấp hai
Định nghĩa: Phương trình sai phân tuyến tính cấp hai là phương trình sai phân dạng:
*
1 2 1 1, u , ( ) .n n nu au bu cu f n n
Trong đó , , , ,a b clà các hằng số khác, 0a và ( )f n là biểu thức của n cho trước.
Phương pháp giải:
Giải phương trình đặc trưng
2
0a b c ta tìm được .
i. Nếu 1 2, là hai nghiệm thực bằng nhau: 1 1 thì: . n
nu A B n trong đó
,A Bđược xác định khi biết 1 2,u u .
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
15
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
ii. Nếu 1 2, là hai nghiệm thực khác nhau thì: 1 2
n n
nu A B trong đó ,A Bđược xác
định khi biết 1 2,u u .
iii. Nếu là hai nghiệm phức, giả sử: x iythì: (cos sin )r i và
cos sin ,n
nu r A n B n trong đó:
2 2
, tan , ,
2 2 2
y
r x y và ,A Bđược xác định khi biết
1 2,u u .
Chú ý:
Như các bạn đã thấy, nhiều suy luận trong phần đi tìm công thức tổng quát dãy số của
chúng ta khá giống với tư tưởng của phương trình sai phân tuyến tính. Tuy nhiên, những
suy luận đó rất tự nhiên, trong sáng và hoàn toàn không cần tới một công cụ cao cấp như
phương trình sai phân tuyến tính phải không các bạn !
Phương trình sai phân tuyến tính hay một số công cụ khác (ví dụ: hàm sinh) là những
khái niệm thuộc toán học cao cấp, có nhiều ứng dụng trong việc tìm CTTQ của dãy số.
Nhưng để đảm bảo tính sơ cấp của tập tài liệu, những khái niệm đó không được đề cập tại
đây, rất mong bạn đọc thông cảm!
P/s: Nếu các bạn muốn tìm hiểu về những khái niệm nói trên có thể tham khảo trong một số tài
liệu như:
[1] Nguyễn Văn Mậu (chủ biên) - Chuyên đề chọn lọc dãy số và áp dụng, NXB Giáo Dục 2008.
[2] Các diễn đàn: http://maths.vn, http://diendantoanhoc.net,...
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
16
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Sử dụng phép thế lượng giác để xác định
CTTQ dãy số
Nhiêu công thức truy hồi phức tạp trở thành đơn giản nhờ thực hiện phép thế lượng giác.
Chúng ta hãy cùng nhau xét những ví dụ sau.
Ví dụ 8:
Hãy tìm cách biểu diễn 2 2 ... 2 dưới một dạng khác.
Ý tưởng:
Đây là một bài toán kinh điển trong lượng giác, nếu tinh mắt một chút ta có thể dễ dàng đưa
nó về một bài toán dãy số, cách làm đó như sau:
Đặt: 1 22, 2 2 ,..., 2 2 ... 2nu u u
Từ đó suy ra: 12n nu u .
Giải:
Ta thấy:
2 2
1 2 1 2 12 2cos 2 2 2 1 cos 4cos
4 4 8
u u u u u
2 2cos .
8
u
Từ đó suy ra: 1
2cos
2
n n
u (các bạn có thế dùng chứng minh quy nạp để kiểm tra lại).
Tiếp tục ý tưởng dùng phép thế lượng giác, liên tưởng tới công thức
To be continue…
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
17
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
18
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Các bài toán dãy số chọn lọc
Trong phần này tôi sẽ đưa ra một số bài toán dãy số mà trong quá trình giải có sử dụng kết
quả của các phần trước.
Ví dụ: (HSG Quốc gia 1997)
Cho dãy số 1 2 1 1( ) : 7, 50, 4 5 1975 2.n n n nx x x x x x n
Chứng minh rằng: 1996 1997.x
Giải:
Ví dụ: (IMO 1967)
Trong một cuộc thi đấu thể thao có m huy chương, được phát trong n ngày thi đấu. Ngày thứ
nhất phát một huy chương và
1
7
số huy chương còn lại. Ngày thứ hai phát hai huy chương và
1
7
số huy chương còn lại. Những ngày còn lại được tiếp tục tương tự như vậy. Ngày sau cùng còn
lại n huy chương để phát. Hỏi có tất cả bao nhiêu huy chương và được phát trong bao nhiêu
ngày?
Ý tưởng:
Thoạt nhìn ta thấy đây chỉ là một bài toán đố đơn thuần, nhưng nếu “nhạy cảm” một chút ta
có thể biến nó về một bài toán dãy số. Nếu gọi ku là số huy chương phát trong ngày thứ k thì:
0 1 2
1 1 1 6 1 6
, 1 ( 1), 2 1 ( 1) 2 1 ( 1)
7 7 7 7 7 7
u m u m u m m m
2 1
6 6
7 7
u u , bằng quy nạp ta chứng minh được:
1
6 6 6
2.
7 7 7 7
k k k
k
u u k u k k
Giải:
Từ công thức truy hồi tìm được, ta suy ra:
1
6
( 36) 6 42
7
n
nu m n n
1
1
7 7
36 (7 42) ( 6)
6 6
n n
n
m n n . Do (7,6) 1và
1
6 6 6 0 6 36.n
n n n m
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
19
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Vậy có 36 huy chương phát trong 6 ngày.
To be continue…
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
20
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Bài tập đề nghị
Bài viết đến đây là kết thúc, sau khi đọc bài viết này, các bạn hãy tự mình giải một số bài tập
đề nghị sau đây.
Bài 1:
Cho dãy
1 2
2
1
2
1
( ): .2
2n n
n
n
u u
u u
u n
u
Tìm CTTQ( ).nu
Bài 2: (HSG Quốc gia bảng A - 1998)
Cho dãy số
0 1
1 1
20, 100
( ):
4 5 20 2
n
n n n
u u
u
u u u n
Tìm số nguyên dương h bé nhất sao cho:
*
1998 .n h nu u n
To be continue…
Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn
21
______________________________________________________________________________
The love makes us stronger
Tài liệu tham khảo
[1] Nguyễn Văn Mậu (chủ biên) - Chuyên đề chọn lọc dãy số và áp dụng, NXB Giáo Dục 2008.
[2] Nguyễn Tất Thu – Chuyên đề hội giảng: Một số phương pháp xác định công thức tổng quát
của dãy số, 2008.
[3] Một số chuyên đề từ Internet.

More Related Content

What's hot

Chuyen de mon toan nguyen tac dirichlet
Chuyen de mon toan nguyen tac dirichletChuyen de mon toan nguyen tac dirichlet
Chuyen de mon toan nguyen tac dirichletCảnh
 
Bd hsgchuyen de_24nguyen_ly_dirichlet_voi_cac_bai_toandai_sohinh_hoc_9667
Bd hsgchuyen de_24nguyen_ly_dirichlet_voi_cac_bai_toandai_sohinh_hoc_9667Bd hsgchuyen de_24nguyen_ly_dirichlet_voi_cac_bai_toandai_sohinh_hoc_9667
Bd hsgchuyen de_24nguyen_ly_dirichlet_voi_cac_bai_toandai_sohinh_hoc_9667cunbeo
 
De thi cuoi ky 2 lop 4
De thi cuoi ky 2 lop 4De thi cuoi ky 2 lop 4
De thi cuoi ky 2 lop 4Nguyen Van
 
Bộ đề toán rời rạc thi cao học
Bộ đề toán rời rạc thi cao họcBộ đề toán rời rạc thi cao học
Bộ đề toán rời rạc thi cao họcNấm Lùn
 
Một số dạng toán bồi dưỡng hsg môn Toán lớp 4
Một số dạng toán bồi dưỡng hsg môn Toán lớp 4Một số dạng toán bồi dưỡng hsg môn Toán lớp 4
Một số dạng toán bồi dưỡng hsg môn Toán lớp 4Bồi dưỡng Toán tiểu học
 
Chuyên đề toán lớp 4 bồi dưỡng học sinh giỏi có lời giải - Tài liệu toán học
Chuyên đề toán lớp 4 bồi dưỡng học sinh giỏi có lời giải - Tài liệu toán họcChuyên đề toán lớp 4 bồi dưỡng học sinh giỏi có lời giải - Tài liệu toán học
Chuyên đề toán lớp 4 bồi dưỡng học sinh giỏi có lời giải - Tài liệu toán họchaic2hv.net
 
Phân số - tỷ số trong đề thi Volympic toán 5
Phân số - tỷ số trong đề thi Volympic toán 5Phân số - tỷ số trong đề thi Volympic toán 5
Phân số - tỷ số trong đề thi Volympic toán 5Nhập Vân Long
 

What's hot (16)

Luận văn: Phương pháp giải bài toán không mẫu mực, HAY, 9đ
Luận văn: Phương pháp giải bài toán không mẫu mực, HAY, 9đLuận văn: Phương pháp giải bài toán không mẫu mực, HAY, 9đ
Luận văn: Phương pháp giải bài toán không mẫu mực, HAY, 9đ
 
Luận văn: Định lý bézout và chiều ngược lại, HAY, 9đ
Luận văn: Định lý bézout và chiều ngược lại, HAY, 9đLuận văn: Định lý bézout và chiều ngược lại, HAY, 9đ
Luận văn: Định lý bézout và chiều ngược lại, HAY, 9đ
 
CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 5
CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 5CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 5
CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 5
 
CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 1
CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 1CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 1
CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 1
 
CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 2
CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 2CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 2
CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG TOÁN LỚP 2
 
Đề thi tuyển HSG môn Toán lớp 4 có đáp án
Đề thi tuyển HSG môn Toán lớp 4 có đáp ánĐề thi tuyển HSG môn Toán lớp 4 có đáp án
Đề thi tuyển HSG môn Toán lớp 4 có đáp án
 
Luận văn: Một số bài toán về dãy số, HAY, 9đ
Luận văn: Một số bài toán về dãy số, HAY, 9đLuận văn: Một số bài toán về dãy số, HAY, 9đ
Luận văn: Một số bài toán về dãy số, HAY, 9đ
 
Chuyen de mon toan nguyen tac dirichlet
Chuyen de mon toan nguyen tac dirichletChuyen de mon toan nguyen tac dirichlet
Chuyen de mon toan nguyen tac dirichlet
 
Bd hsgchuyen de_24nguyen_ly_dirichlet_voi_cac_bai_toandai_sohinh_hoc_9667
Bd hsgchuyen de_24nguyen_ly_dirichlet_voi_cac_bai_toandai_sohinh_hoc_9667Bd hsgchuyen de_24nguyen_ly_dirichlet_voi_cac_bai_toandai_sohinh_hoc_9667
Bd hsgchuyen de_24nguyen_ly_dirichlet_voi_cac_bai_toandai_sohinh_hoc_9667
 
Chuyen de so hocVMF
Chuyen de so hocVMFChuyen de so hocVMF
Chuyen de so hocVMF
 
De thi cuoi ky 2 lop 4
De thi cuoi ky 2 lop 4De thi cuoi ky 2 lop 4
De thi cuoi ky 2 lop 4
 
Bộ đề toán rời rạc thi cao học
Bộ đề toán rời rạc thi cao họcBộ đề toán rời rạc thi cao học
Bộ đề toán rời rạc thi cao học
 
Tuyen tap 410 cau he phuong trinh
Tuyen tap 410 cau he phuong trinh Tuyen tap 410 cau he phuong trinh
Tuyen tap 410 cau he phuong trinh
 
Một số dạng toán bồi dưỡng hsg môn Toán lớp 4
Một số dạng toán bồi dưỡng hsg môn Toán lớp 4Một số dạng toán bồi dưỡng hsg môn Toán lớp 4
Một số dạng toán bồi dưỡng hsg môn Toán lớp 4
 
Chuyên đề toán lớp 4 bồi dưỡng học sinh giỏi có lời giải - Tài liệu toán học
Chuyên đề toán lớp 4 bồi dưỡng học sinh giỏi có lời giải - Tài liệu toán họcChuyên đề toán lớp 4 bồi dưỡng học sinh giỏi có lời giải - Tài liệu toán học
Chuyên đề toán lớp 4 bồi dưỡng học sinh giỏi có lời giải - Tài liệu toán học
 
Phân số - tỷ số trong đề thi Volympic toán 5
Phân số - tỷ số trong đề thi Volympic toán 5Phân số - tỷ số trong đề thi Volympic toán 5
Phân số - tỷ số trong đề thi Volympic toán 5
 

Viewers also liked

A new database on basic research in homeopathy
A new database on basic research in homeopathyA new database on basic research in homeopathy
A new database on basic research in homeopathyhome
 
Tuyển tập 13 chuyên đề nâng cao phát triển và bồi dưỡng hsg toán lớp 6 full
Tuyển tập 13 chuyên đề nâng cao phát triển và bồi dưỡng hsg toán lớp 6 fullTuyển tập 13 chuyên đề nâng cao phát triển và bồi dưỡng hsg toán lớp 6 full
Tuyển tập 13 chuyên đề nâng cao phát triển và bồi dưỡng hsg toán lớp 6 fulldohuyduong
 
Ramada varanasi induction
Ramada varanasi  inductionRamada varanasi  induction
Ramada varanasi inductionAmbrish Rai
 
An toan thuc pham phan tich vsv
An toan thuc pham phan tich vsvAn toan thuc pham phan tich vsv
An toan thuc pham phan tich vsvljmonking
 
chuyên đề và phương pháp tính giới hạn và liên tục của hàm sô
chuyên đề và phương pháp tính giới hạn và liên tục của hàm sôchuyên đề và phương pháp tính giới hạn và liên tục của hàm sô
chuyên đề và phương pháp tính giới hạn và liên tục của hàm sôThế Giới Tinh Hoa
 
Hotel front office_management__2007_
Hotel front office_management__2007_Hotel front office_management__2007_
Hotel front office_management__2007_Ambrish Rai
 

Viewers also liked (9)

Dr.amina ather niew gh ppt-6thnov 2009-country paper.
Dr.amina ather niew gh ppt-6thnov 2009-country paper.Dr.amina ather niew gh ppt-6thnov 2009-country paper.
Dr.amina ather niew gh ppt-6thnov 2009-country paper.
 
A new database on basic research in homeopathy
A new database on basic research in homeopathyA new database on basic research in homeopathy
A new database on basic research in homeopathy
 
Tuyển tập 13 chuyên đề nâng cao phát triển và bồi dưỡng hsg toán lớp 6 full
Tuyển tập 13 chuyên đề nâng cao phát triển và bồi dưỡng hsg toán lớp 6 fullTuyển tập 13 chuyên đề nâng cao phát triển và bồi dưỡng hsg toán lớp 6 full
Tuyển tập 13 chuyên đề nâng cao phát triển và bồi dưỡng hsg toán lớp 6 full
 
Ramada varanasi induction
Ramada varanasi  inductionRamada varanasi  induction
Ramada varanasi induction
 
Question 3
Question 3 Question 3
Question 3
 
An toan thuc pham phan tich vsv
An toan thuc pham phan tich vsvAn toan thuc pham phan tich vsv
An toan thuc pham phan tich vsv
 
Hospitality marketing ppt
Hospitality marketing pptHospitality marketing ppt
Hospitality marketing ppt
 
chuyên đề và phương pháp tính giới hạn và liên tục của hàm sô
chuyên đề và phương pháp tính giới hạn và liên tục của hàm sôchuyên đề và phương pháp tính giới hạn và liên tục của hàm sô
chuyên đề và phương pháp tính giới hạn và liên tục của hàm sô
 
Hotel front office_management__2007_
Hotel front office_management__2007_Hotel front office_management__2007_
Hotel front office_management__2007_
 

Similar to Www.mathvn.com cttq-dayso-tran duyson

Phongmath cttq-dayso-tran duyson
Phongmath cttq-dayso-tran duysonPhongmath cttq-dayso-tran duyson
Phongmath cttq-dayso-tran duysonphongmathbmt
 
SH_Lien_ND_Dinh ly thang du Trung Hoa_VP_2016_08_16.pdf
SH_Lien_ND_Dinh ly thang du Trung Hoa_VP_2016_08_16.pdfSH_Lien_ND_Dinh ly thang du Trung Hoa_VP_2016_08_16.pdf
SH_Lien_ND_Dinh ly thang du Trung Hoa_VP_2016_08_16.pdfNguyenTanBinh4
 
[123doc.vn] bg-giai-tich-iii-nguyen-xuan-thao-2014
[123doc.vn]   bg-giai-tich-iii-nguyen-xuan-thao-2014[123doc.vn]   bg-giai-tich-iii-nguyen-xuan-thao-2014
[123doc.vn] bg-giai-tich-iii-nguyen-xuan-thao-2014Con TrIm Lông Bông
 
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - G...
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - G...BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - G...
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - G...Nguyen Thanh Tu Collection
 
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CÁNH DIỀU - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - GIỚI HẠN -...
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CÁNH DIỀU - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - GIỚI HẠN -...BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CÁNH DIỀU - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - GIỚI HẠN -...
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CÁNH DIỀU - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - GIỚI HẠN -...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Tuyen chon-410-bai-he-phuong-trinh-dai-so
Tuyen chon-410-bai-he-phuong-trinh-dai-soTuyen chon-410-bai-he-phuong-trinh-dai-so
Tuyen chon-410-bai-he-phuong-trinh-dai-sonam nam
 
Chuyen de so hoc nang cao VN
Chuyen de so hoc nang cao VNChuyen de so hoc nang cao VN
Chuyen de so hoc nang cao VNvothimyhanh
 
bai giang giai tich 3 - thac si nguyen xuan thao.pdf
bai giang giai tich 3 - thac si nguyen xuan thao.pdfbai giang giai tich 3 - thac si nguyen xuan thao.pdf
bai giang giai tich 3 - thac si nguyen xuan thao.pdfTrường Việt Nam
 
ChuyenDeSoHocVMF.pdf
ChuyenDeSoHocVMF.pdfChuyenDeSoHocVMF.pdf
ChuyenDeSoHocVMF.pdfHngAnhV13
 
Xac dinh cong thuc tong quat cua day so nguyen tat thu
Xac dinh cong thuc tong quat cua day so nguyen tat thuXac dinh cong thuc tong quat cua day so nguyen tat thu
Xac dinh cong thuc tong quat cua day so nguyen tat thuThành Nguyễn
 
tài liệu dãy số
tài liệu dãy số tài liệu dãy số
tài liệu dãy số cocrambo
 
Ứng dụng tích phân tính giới hạn của dãy số
Ứng dụng tích phân tính giới hạn của dãy sốỨng dụng tích phân tính giới hạn của dãy số
Ứng dụng tích phân tính giới hạn của dãy sốSirô Tiny
 
Bí tịch oxy cửu âm chân kinh
Bí tịch oxy cửu âm chân kinhBí tịch oxy cửu âm chân kinh
Bí tịch oxy cửu âm chân kinhThanh Hoa
 

Similar to Www.mathvn.com cttq-dayso-tran duyson (20)

Phongmath cttq-dayso-tran duyson
Phongmath cttq-dayso-tran duysonPhongmath cttq-dayso-tran duyson
Phongmath cttq-dayso-tran duyson
 
SH_Lien_ND_Dinh ly thang du Trung Hoa_VP_2016_08_16.pdf
SH_Lien_ND_Dinh ly thang du Trung Hoa_VP_2016_08_16.pdfSH_Lien_ND_Dinh ly thang du Trung Hoa_VP_2016_08_16.pdf
SH_Lien_ND_Dinh ly thang du Trung Hoa_VP_2016_08_16.pdf
 
[123doc.vn] bg-giai-tich-iii-nguyen-xuan-thao-2014
[123doc.vn]   bg-giai-tich-iii-nguyen-xuan-thao-2014[123doc.vn]   bg-giai-tich-iii-nguyen-xuan-thao-2014
[123doc.vn] bg-giai-tich-iii-nguyen-xuan-thao-2014
 
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - G...
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - G...BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - G...
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - G...
 
Tuyen tap 410 cau he phuong trinh
Tuyen tap 410 cau he phuong trinh Tuyen tap 410 cau he phuong trinh
Tuyen tap 410 cau he phuong trinh
 
Tuyen tap 410 cau he phuong trinh
Tuyen tap 410 cau he phuong trinh Tuyen tap 410 cau he phuong trinh
Tuyen tap 410 cau he phuong trinh
 
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CÁNH DIỀU - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - GIỚI HẠN -...
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CÁNH DIỀU - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - GIỚI HẠN -...BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CÁNH DIỀU - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - GIỚI HẠN -...
BÀI TẬP DẠY THÊM TOÁN 11 - SÁCH CÁNH DIỀU - CẢ NĂM - CHUYÊN ĐỀ 3 - GIỚI HẠN -...
 
Tuyen chon-410-bai-he-phuong-trinh-dai-so
Tuyen chon-410-bai-he-phuong-trinh-dai-soTuyen chon-410-bai-he-phuong-trinh-dai-so
Tuyen chon-410-bai-he-phuong-trinh-dai-so
 
Chuyen desohocvmf
Chuyen desohocvmfChuyen desohocvmf
Chuyen desohocvmf
 
Chuyen de so hoc nang cao VN
Chuyen de so hoc nang cao VNChuyen de so hoc nang cao VN
Chuyen de so hoc nang cao VN
 
bai giang giai tich 3 - thac si nguyen xuan thao.pdf
bai giang giai tich 3 - thac si nguyen xuan thao.pdfbai giang giai tich 3 - thac si nguyen xuan thao.pdf
bai giang giai tich 3 - thac si nguyen xuan thao.pdf
 
Kinh nghiệm ôn xs
Kinh nghiệm ôn xsKinh nghiệm ôn xs
Kinh nghiệm ôn xs
 
Dãy số nguyễn tất thu
Dãy số  nguyễn tất thuDãy số  nguyễn tất thu
Dãy số nguyễn tất thu
 
ChuyenDeSoHocVMF.pdf
ChuyenDeSoHocVMF.pdfChuyenDeSoHocVMF.pdf
ChuyenDeSoHocVMF.pdf
 
Xac dinh cong thuc tong quat cua day so nguyen tat thu
Xac dinh cong thuc tong quat cua day so nguyen tat thuXac dinh cong thuc tong quat cua day so nguyen tat thu
Xac dinh cong thuc tong quat cua day so nguyen tat thu
 
tài liệu dãy số
tài liệu dãy số tài liệu dãy số
tài liệu dãy số
 
Ứng dụng tích phân tính giới hạn của dãy số
Ứng dụng tích phân tính giới hạn của dãy sốỨng dụng tích phân tính giới hạn của dãy số
Ứng dụng tích phân tính giới hạn của dãy số
 
Chuye
ChuyeChuye
Chuye
 
chuyen de
chuyen dechuyen de
chuyen de
 
Bí tịch oxy cửu âm chân kinh
Bí tịch oxy cửu âm chân kinhBí tịch oxy cửu âm chân kinh
Bí tịch oxy cửu âm chân kinh
 

More from ljmonking

Impact of pulsed light treatment on quality characteristics and oxidative sta...
Impact of pulsed light treatment on quality characteristics and oxidative sta...Impact of pulsed light treatment on quality characteristics and oxidative sta...
Impact of pulsed light treatment on quality characteristics and oxidative sta...ljmonking
 
Stability of avocado paste carotenoids as affected by high hydrostatic pressu...
Stability of avocado paste carotenoids as affected by high hydrostatic pressu...Stability of avocado paste carotenoids as affected by high hydrostatic pressu...
Stability of avocado paste carotenoids as affected by high hydrostatic pressu...ljmonking
 
INVESTIGATION ON ISOLATED AND PURIFIED LIPOXYGENASE FROM AVOCADO IN THE PRESE...
INVESTIGATION ON ISOLATED AND PURIFIED LIPOXYGENASE FROM AVOCADO IN THE PRESE...INVESTIGATION ON ISOLATED AND PURIFIED LIPOXYGENASE FROM AVOCADO IN THE PRESE...
INVESTIGATION ON ISOLATED AND PURIFIED LIPOXYGENASE FROM AVOCADO IN THE PRESE...ljmonking
 
GUACAMOLE AND AVOCADO PRODUCTS
GUACAMOLE AND AVOCADO PRODUCTS GUACAMOLE AND AVOCADO PRODUCTS
GUACAMOLE AND AVOCADO PRODUCTS ljmonking
 
De thi va bai giai olympic toan (1993 2005)
De thi va bai giai olympic toan (1993 2005)De thi va bai giai olympic toan (1993 2005)
De thi va bai giai olympic toan (1993 2005)ljmonking
 
Avocado paste carotenoids
Avocado paste carotenoids Avocado paste carotenoids
Avocado paste carotenoids ljmonking
 
Cac phuong phap giai pt ham thuong dung
Cac phuong phap giai pt ham thuong dungCac phuong phap giai pt ham thuong dung
Cac phuong phap giai pt ham thuong dungljmonking
 
13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)
13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)
13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)ljmonking
 
Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lí, hóa sinh và năng suất một số giống dưa ch...
Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lí, hóa sinh và năng suất một số giống dưa ch...Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lí, hóa sinh và năng suất một số giống dưa ch...
Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lí, hóa sinh và năng suất một số giống dưa ch...ljmonking
 
Nghiên cứu thành phần hóa học cây chanh leo tím
Nghiên cứu thành phần hóa học cây chanh leo tímNghiên cứu thành phần hóa học cây chanh leo tím
Nghiên cứu thành phần hóa học cây chanh leo tímljmonking
 
Studies on certain quality attributes of meat pickle prepared from spent chicken
Studies on certain quality attributes of meat pickle prepared from spent chickenStudies on certain quality attributes of meat pickle prepared from spent chicken
Studies on certain quality attributes of meat pickle prepared from spent chickenljmonking
 
Passion fruit
Passion fruitPassion fruit
Passion fruitljmonking
 
Cold plasma final_fp_for_pure
Cold plasma final_fp_for_pureCold plasma final_fp_for_pure
Cold plasma final_fp_for_pureljmonking
 
Cong nghe do hop thuc pham va gia suc gia cam nguyen trong can
Cong nghe do hop thuc pham va gia suc gia cam  nguyen trong canCong nghe do hop thuc pham va gia suc gia cam  nguyen trong can
Cong nghe do hop thuc pham va gia suc gia cam nguyen trong canljmonking
 
Cn che bien_sua_7074
Cn che bien_sua_7074Cn che bien_sua_7074
Cn che bien_sua_7074ljmonking
 
Phuv vis-140428015232-phpapp01
Phuv vis-140428015232-phpapp01Phuv vis-140428015232-phpapp01
Phuv vis-140428015232-phpapp01ljmonking
 
Kỹ thuật sấy nông sản thực phẩm
Kỹ thuật sấy nông sản thực phẩmKỹ thuật sấy nông sản thực phẩm
Kỹ thuật sấy nông sản thực phẩmljmonking
 
Sự hấp phụ khí và hơi trên chất hấp phụ rắn
Sự hấp phụ khí và hơi trên chất hấp phụ rắnSự hấp phụ khí và hơi trên chất hấp phụ rắn
Sự hấp phụ khí và hơi trên chất hấp phụ rắnljmonking
 
kĩ thuật phân tích cảm quan thực phẩm (hà duy tư)
kĩ thuật phân tích cảm quan thực phẩm (hà duy tư)kĩ thuật phân tích cảm quan thực phẩm (hà duy tư)
kĩ thuật phân tích cảm quan thực phẩm (hà duy tư)ljmonking
 
Bai7 khai trien_taylor
Bai7 khai trien_taylorBai7 khai trien_taylor
Bai7 khai trien_taylorljmonking
 

More from ljmonking (20)

Impact of pulsed light treatment on quality characteristics and oxidative sta...
Impact of pulsed light treatment on quality characteristics and oxidative sta...Impact of pulsed light treatment on quality characteristics and oxidative sta...
Impact of pulsed light treatment on quality characteristics and oxidative sta...
 
Stability of avocado paste carotenoids as affected by high hydrostatic pressu...
Stability of avocado paste carotenoids as affected by high hydrostatic pressu...Stability of avocado paste carotenoids as affected by high hydrostatic pressu...
Stability of avocado paste carotenoids as affected by high hydrostatic pressu...
 
INVESTIGATION ON ISOLATED AND PURIFIED LIPOXYGENASE FROM AVOCADO IN THE PRESE...
INVESTIGATION ON ISOLATED AND PURIFIED LIPOXYGENASE FROM AVOCADO IN THE PRESE...INVESTIGATION ON ISOLATED AND PURIFIED LIPOXYGENASE FROM AVOCADO IN THE PRESE...
INVESTIGATION ON ISOLATED AND PURIFIED LIPOXYGENASE FROM AVOCADO IN THE PRESE...
 
GUACAMOLE AND AVOCADO PRODUCTS
GUACAMOLE AND AVOCADO PRODUCTS GUACAMOLE AND AVOCADO PRODUCTS
GUACAMOLE AND AVOCADO PRODUCTS
 
De thi va bai giai olympic toan (1993 2005)
De thi va bai giai olympic toan (1993 2005)De thi va bai giai olympic toan (1993 2005)
De thi va bai giai olympic toan (1993 2005)
 
Avocado paste carotenoids
Avocado paste carotenoids Avocado paste carotenoids
Avocado paste carotenoids
 
Cac phuong phap giai pt ham thuong dung
Cac phuong phap giai pt ham thuong dungCac phuong phap giai pt ham thuong dung
Cac phuong phap giai pt ham thuong dung
 
13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)
13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)
13 ki-thuat-giai-phuong-trinh-ham (1)
 
Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lí, hóa sinh và năng suất một số giống dưa ch...
Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lí, hóa sinh và năng suất một số giống dưa ch...Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lí, hóa sinh và năng suất một số giống dưa ch...
Nghiên cứu một số đặc điểm sinh lí, hóa sinh và năng suất một số giống dưa ch...
 
Nghiên cứu thành phần hóa học cây chanh leo tím
Nghiên cứu thành phần hóa học cây chanh leo tímNghiên cứu thành phần hóa học cây chanh leo tím
Nghiên cứu thành phần hóa học cây chanh leo tím
 
Studies on certain quality attributes of meat pickle prepared from spent chicken
Studies on certain quality attributes of meat pickle prepared from spent chickenStudies on certain quality attributes of meat pickle prepared from spent chicken
Studies on certain quality attributes of meat pickle prepared from spent chicken
 
Passion fruit
Passion fruitPassion fruit
Passion fruit
 
Cold plasma final_fp_for_pure
Cold plasma final_fp_for_pureCold plasma final_fp_for_pure
Cold plasma final_fp_for_pure
 
Cong nghe do hop thuc pham va gia suc gia cam nguyen trong can
Cong nghe do hop thuc pham va gia suc gia cam  nguyen trong canCong nghe do hop thuc pham va gia suc gia cam  nguyen trong can
Cong nghe do hop thuc pham va gia suc gia cam nguyen trong can
 
Cn che bien_sua_7074
Cn che bien_sua_7074Cn che bien_sua_7074
Cn che bien_sua_7074
 
Phuv vis-140428015232-phpapp01
Phuv vis-140428015232-phpapp01Phuv vis-140428015232-phpapp01
Phuv vis-140428015232-phpapp01
 
Kỹ thuật sấy nông sản thực phẩm
Kỹ thuật sấy nông sản thực phẩmKỹ thuật sấy nông sản thực phẩm
Kỹ thuật sấy nông sản thực phẩm
 
Sự hấp phụ khí và hơi trên chất hấp phụ rắn
Sự hấp phụ khí và hơi trên chất hấp phụ rắnSự hấp phụ khí và hơi trên chất hấp phụ rắn
Sự hấp phụ khí và hơi trên chất hấp phụ rắn
 
kĩ thuật phân tích cảm quan thực phẩm (hà duy tư)
kĩ thuật phân tích cảm quan thực phẩm (hà duy tư)kĩ thuật phân tích cảm quan thực phẩm (hà duy tư)
kĩ thuật phân tích cảm quan thực phẩm (hà duy tư)
 
Bai7 khai trien_taylor
Bai7 khai trien_taylorBai7 khai trien_taylor
Bai7 khai trien_taylor
 

Recently uploaded

Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh líKiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh líDr K-OGN
 
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docxTrích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docxnhungdt08102004
 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
BỘ ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO CẤU TRÚC ĐỀ MIN...
BỘ ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO CẤU TRÚC ĐỀ MIN...BỘ ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO CẤU TRÚC ĐỀ MIN...
BỘ ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO CẤU TRÚC ĐỀ MIN...Nguyen Thanh Tu Collection
 
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhvanhathvc
 
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdfNQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdfNguyễn Đăng Quang
 
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdfChuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdfhoangtuansinh1
 
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptxChàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptxendkay31
 
TỔNG HỢP ĐỀ THI CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM ...
TỔNG HỢP ĐỀ THI CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM ...TỔNG HỢP ĐỀ THI CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM ...
TỔNG HỢP ĐỀ THI CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
10 ĐỀ KIỂM TRA + 6 ĐỀ ÔN TẬP CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO C...
10 ĐỀ KIỂM TRA + 6 ĐỀ ÔN TẬP CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO C...10 ĐỀ KIỂM TRA + 6 ĐỀ ÔN TẬP CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO C...
10 ĐỀ KIỂM TRA + 6 ĐỀ ÔN TẬP CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO C...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...hoangtuansinh1
 
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...ThunTrn734461
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdfSơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdftohoanggiabao81
 
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
Sáng kiến “Sử dụng ứng dụng Quizizz nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệ...
Sáng kiến “Sử dụng ứng dụng Quizizz nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệ...Sáng kiến “Sử dụng ứng dụng Quizizz nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệ...
Sáng kiến “Sử dụng ứng dụng Quizizz nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệ...Nguyen Thanh Tu Collection
 
SÁNG KIẾN “THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG INFOGRAPHIC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 (BỘ SÁCH K...
SÁNG KIẾN “THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG INFOGRAPHIC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 (BỘ SÁCH K...SÁNG KIẾN “THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG INFOGRAPHIC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 (BỘ SÁCH K...
SÁNG KIẾN “THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG INFOGRAPHIC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 (BỘ SÁCH K...Nguyen Thanh Tu Collection
 
bài 5.1.docx Sinh học di truyền đại cương năm nhất của học sinh y đa khoa
bài 5.1.docx Sinh học di truyền đại cương năm nhất của học sinh y đa khoabài 5.1.docx Sinh học di truyền đại cương năm nhất của học sinh y đa khoa
bài 5.1.docx Sinh học di truyền đại cương năm nhất của học sinh y đa khoa2353020138
 

Recently uploaded (19)

Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh líKiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
Kiểm tra chạy trạm lí thuyết giữa kì giải phẫu sinh lí
 
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docxTrích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
Trích dẫn trắc nghiệm tư tưởng HCM5.docx
 
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
BỘ ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
BỘ ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO CẤU TRÚC ĐỀ MIN...
BỘ ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO CẤU TRÚC ĐỀ MIN...BỘ ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO CẤU TRÚC ĐỀ MIN...
BỘ ĐỀ KIỂM TRA CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO CẤU TRÚC ĐỀ MIN...
 
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
ôn tập lịch sử hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
 
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdfNQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
NQA Lợi ích Từ ISO và ESG Tăng Trưởng và Bền Vững ver01.pdf
 
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdfChuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
Chuong trinh dao tao Su pham Khoa hoc tu nhien, ma nganh - 7140247.pdf
 
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptxChàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
Chàm - Bệnh án (da liễu - bvdlct ctump) .pptx
 
TỔNG HỢP ĐỀ THI CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM ...
TỔNG HỢP ĐỀ THI CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM ...TỔNG HỢP ĐỀ THI CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM ...
TỔNG HỢP ĐỀ THI CHÍNH THỨC KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT MÔN NGỮ VĂN NĂM ...
 
10 ĐỀ KIỂM TRA + 6 ĐỀ ÔN TẬP CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO C...
10 ĐỀ KIỂM TRA + 6 ĐỀ ÔN TẬP CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO C...10 ĐỀ KIỂM TRA + 6 ĐỀ ÔN TẬP CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO C...
10 ĐỀ KIỂM TRA + 6 ĐỀ ÔN TẬP CUỐI KÌ 2 VẬT LÝ 11 - KẾT NỐI TRI THỨC - THEO C...
 
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
Thong bao 337-DHPY (24.4.2024) thi sat hach Ngoai ngu dap ung Chuan dau ra do...
 
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ ...
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdfSơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
Sơ đồ tư duy môn sinh học bậc THPT.pdf
 
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
Sáng kiến Dạy học theo định hướng STEM một số chủ đề phần “vật sống”, Khoa họ...
 
Sáng kiến “Sử dụng ứng dụng Quizizz nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệ...
Sáng kiến “Sử dụng ứng dụng Quizizz nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệ...Sáng kiến “Sử dụng ứng dụng Quizizz nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệ...
Sáng kiến “Sử dụng ứng dụng Quizizz nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệ...
 
SÁNG KIẾN “THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG INFOGRAPHIC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 (BỘ SÁCH K...
SÁNG KIẾN “THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG INFOGRAPHIC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 (BỘ SÁCH K...SÁNG KIẾN “THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG INFOGRAPHIC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 (BỘ SÁCH K...
SÁNG KIẾN “THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG INFOGRAPHIC TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 11 (BỘ SÁCH K...
 
bài 5.1.docx Sinh học di truyền đại cương năm nhất của học sinh y đa khoa
bài 5.1.docx Sinh học di truyền đại cương năm nhất của học sinh y đa khoabài 5.1.docx Sinh học di truyền đại cương năm nhất của học sinh y đa khoa
bài 5.1.docx Sinh học di truyền đại cương năm nhất của học sinh y đa khoa
 

Www.mathvn.com cttq-dayso-tran duyson

  • 1. 1 ĐI TÌM CÔNG THỨC TỔNG QUÁT DÃY SỐ 2 2 ... 2 lim x * ˆn n nu u u 1 1 2 1 2 n n n u TRẦN DUY SƠN Xuân kỷ sửu 2009
  • 2. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 2 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Giới thiệu Dãy số là một phần của Đại số cũng như Giải tích toán học. Dãy số đóng một vai trò cực kì quan trọng trong toán học cũng như nhiều lĩnh vực của đời sống. Trong các kì thi HSG quốc gia, IMO (Olympic toán học quốc tế), hay những kì thi giải toán của nhiều tạp chí toán học các bài toán về dãy số được xuất hiện khá nhiều và được đánh giá ở mức độ khó. Các bạn học sinh cũng đã được làm quen với dãy số từ rất sớm, từ hồi tiểu học chúng đã được làm quen với các bài toán về dãy số như: tìm quy luật của một dãy số đơn giản,… Đây không phải một giáo trình về lí thuyết dãy số mà chỉ là một chuyên đề nhỏ trình bày một vấn đề nhỏ trong lĩnh vực dãy số. Tập tài liệu này gần như một bài viết mở, như một cuộc trao đổi, trò chuyên, trình bày con đường đi tìm công thức tổng quát của một số dạng dãy số cơ bản, từ đó ứng dụng để giải một số bài toán. Do đây là chuyên đề đầu tay của tôi, nên nội dung cũng như cách trình bày trong tài liệu này chắc chắn còn nhiều thiếu xót, rất mong bạn đọc thông cảm và có ý kiến đóng góp để bài viết được hoàn thiện. Mọi ý kiên đóng góp, phản hồi xin gửi về địa chỉ hòm thư: ibelieveicanfly@ymail.com Trần Duy Sơn Xuân kỷ sửu 2009
  • 3. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 3 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Một số kí hiệu dùng trong tập tài liệu CSN – Cấp số nhân CSC – Cấp số cộng CTTQ – Công thức tổng quát
  • 4. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 4 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Mục lục Trang Đi tìm công thức tổng quát dãy số………………………………………………………... 5 Phương trình sai phân tuyến tính…………………………………………………………. 14 Sử dụng phép thế lượng giác để xác định CTTQ dãy số………………………………… 16 Các bài toán dãy số chọn lọc……………………………………………………………... 18 Bài tập đề nghị……………………………………………………………………………. 20 Tài liệu tham khảo………………………………………………………………………... 21
  • 5. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 5 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trong phần này, tôi và các bạn sẽ cùng nhau tìm hiểu và nêu ý tưởng tìm CTTQ của một số dạng dãy số bản. Chúng ta sẽ bắt đầu bằng một bài tập đơn giản trong sách giáo khoa sau: Ví dụ 1: (Bài 45, trang 123, Đại số & Giải tích 11 nâng cao) Cho dãy số( )nu xác định bởi: 1 2u và 1 1 2 n n u u 2.n Chứng minh rằng 1 1 2 1 2 n n n u Với mọi số nguyên dương .n Ý tưởng: Khi gặp dạng bài chắc hẳn nhiều bạn sẽ nghĩ ngay đến việc chứng minh bằng phương pháp quy nạp. Nhưng làm như thế thì chẳng có gì thú vị, vậy tại sao chúng ta không thử đi tìm một cách giải khác cho bài toán này! Ta nhận thấy đề bài cho một công thức truy hồi xác định dãy ( )nu và cho số hạng đầu tiên 1 2u nên ý tưởng của chúng ta sẽ là tìm cách đưa( )nu về một CSC hoặc CSN để dễ dàng liên hệ với 1u đã cho. Giải: Ta viết lại 1( ) : 2 1n n nu u u từ đó ta sẽ tìm cách đưa về CSN. Nhưng một rắc rối nhỏ là ở vế phải của công thức truy hồi có số 1. Bây giờ nếu đặt n nu v d và thay vào dãy ta được: 12( ) 1.n nv d v d Từ đó nếu 2 1 1d d d thì( )nv sẽ là một CSN với công bội 11 1 1 . 2 2 n n q v v Mà 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 . 2 2 n n n n n v u a v u v d Đến đây bài toán coi như được chứng minh xong! Nhận xét: Bài toán trên rất đơn giản và điển hình cho dạng bài tìm CTTQ của dãy số. Thông thương chúng ta có thể dễ dàng giải nó bằng phương pháp quy nạp. Nhưng nếu không cho trước CTTQ của dãy số thì phương pháp quy nạp gần như vô hiệu và cần có phương pháp cho nhưng trường hợp như thế. Trong tập tài liệu này tôi và các bạn sẽ cùng nhau đi tìm CTTQ của dãy số. Tiếp theo ta sẽ xét một số ví dụ khác sau đây. Ví dụ 2: Tìm CTTQ của dãy( )nu được xác định: 1 12, 2 2n nu u u n 2.n
  • 6. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 6 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Ý tưởng: Tiếp tục ý tưởng như ví dụ 1, tuy nhiên ta thấy ở trong công thức truy hồi đã cho xuất hiện một đa thức theo n là 2n nên cách làm của chúng ta sẽ hơi khác một chút. Giải: Giả sử: (2).n nu v an b Thay vào dãy đã cho ta được: 12( ( 1) ) 1,n nv an b v a n b n chọn ,a bsao cho 2 ( 1) 2 1 ( 2) 1 0 ( )nan b a n b n a n b n v là một CSN và 1 12 .n nv v Thay 1 1,2 1 a n b . Tiếp tục thay ,a bvào(2)suy ra: 1 1 1 1 4v u 1 1 1 12 2 2 1.n n n n nv v u n Ví dụ 3: Cho dãy số 1 1 1 ( ): 2. 3 2 n n n n u u n u u Tìm CTTQ của( ).nu Giải: Giả sử: 2 (3).n n nu v q Thay vào dãy số đã cho ta được: 1 12 3( 2 ) 2n n n n nv q v q 1 1 1 3 2. 2 3 2 2 n n n n n v v q q q Thay vào(3)suy ra: 1 1 1 1 1 2 1 3 2 3 .n n n n nv u v u Nhận xét: Từ ba ví dụ trên, chúngta có thể phát biểu bài toán tổng quát sau: (cách giải tổng quát sẽ nói tới trong phần Phương trình sai phân tuyến tính) Bài toán tổng quát 1: Cho dãy( )nu được xác định bởi 1 1 ( )n n u c au bu f n 2.n Trong đó , ,a b clà các hằng số và ( )f n là một đa thức theo .n Tìm CTTQ của dãy ( ).nu
  • 7. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 7 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Các bạn có thể tự tổng quát bài toán trên dưới dạng công thức, với một chút kiên nhẫn biến đổi tôi cũng tìm được hai CTTQ sau đây, ngoài ra các bạn hãy tự mình tổng quát những công thức phức tạp hơn. Công thức tổng quát 1: Cho dãy( )nu được xác định: 1 1 1 2 n n u x n u qu d Trong đó , 0a b là các hằng số, có CTTQ là: 1 1 1 1 ( 1) (khi 1) 1 (khi 1) 1 n n n x n d q u q q x d q q Công thức tổng quát 2: Cho dãy( )nu được xác định: 1 1 1 1 2n n n u x n u au b Trong đó , 0, ,a b là các hằng số. i. Nếu a thì 1 1 1( 1) .n n nu b n x ii. Nếu a thì 1 1 .n n n b b u a x a a Thế là bắt đầu hình thành phương pháp rồi đấy nhỉ! Chúng ta tiếp tục bằng một bài toán rất nổi tiếng sau đấy: Một đôi thỏ con (gồm một thỏ đực và một thỏ cái) kể từ lúc tròn hai tháng tuổi cứ mỗi tháng đẻ ra một đôi thỏ con (gồm một thỏ đực và một thỏ cái). Giả sử từ lúc đầu tháng giêng có một đôi thỏ sơ sinh., hỏi đến đầu tháng n có bao nhiêu đôi thỏ. Bài toán Fibonacci, trích cuốn Liber Abaci (sách về toán đố). Ý tưởng: Đây là một bài toán đố đơn thuần, để tiện cho việc giải toán, ta sẽ tìm cách viết lại đề bài. Gọi nF là số đôi thỏ sau n tháng. Thì 1 21, 1.F F Ta dễ thấy đến tháng ba, đôi thỏ ở tháng giêng đẻ còn đôi thỏ sinh ra ở tháng hai mới 1 tháng tuổi nên chưa đẻ nên có 3 2 1 3F đôi thỏ, đến tháng thứ tư thì đôi thỏ ở tháng giêng và tháng hai đẻ nên có 4 3 2 5F đôi thỏ. Cứ tiếp tục suy diễn như vậy ta suy ra: 1 2.n n nF F F
  • 8. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 8 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Đề bài được viết lại như sau: Ví dụ 4: (dãy Fibonacci) Dãy( )nF được xác định 1 21, 1F F và 1 2n n nF F F 3.n Tìm CTTQ của ( ).nF Ý tưởng: Không như những bài toán đã gặp ở trên, bài toán này chúng ta gặp một công thức truy hồi liên quan tới 3 số hạng của dãy. Ý tưởng của chúng ta bây giờ sẽ là tìm cách biến đổi công thức truy hồi đó về dạng đơn giản hơn chỉ liên quan tới 2 số hạng của dãy. Giải: Giải sử: 1 22 1 1 2 1 1 2 2 2 1 1 1 2 1 ( ) ( ) 1 n n n n nF F F F F F Suy ra 1 2, là nghiệm của phương trình: 2 1 0, giải PT ta được hai nghiệm 1,2 1 5 . 2 Chọn 1 2 1 5 1 5 , . 2 2 2 2 1 2 1 1 5 1 5 1 5 1 5 1 5 . . 2 2 2 2 2 n n n nF F F F 1 1 1 5 1 5 . 2 2 n n nF F Áp dụng kết quả công thức tổng quát 2 ta suy ra: 1 1 5 1 5 . 2 25 n n nF Chú ý: Bài toán trên được Leonardo Pisano (khoảng 1170-1250) hay còn gọi là Fibonacci phát biểu lần đầu tiên ttrong một cuốn sách của mình tên là Liber Abaci dưới dạng một bài toán đố. Dãy Fibonacci là một dãy số có rất nhiên ứng dụng trong toán học, kinh tế, sinh học, hội họa,… Có rất nhiều tính chất tuyệt đẹp của dãy Fibonacci nhưng trong khuôn khổ của tập tài liệu không thể nói đến được, hi vọng có thể cùng các bạn trao đổi về dãy Fibonacci trong một chuyên đề khác! Công thức chúng ta vừa tìm được còn có tên là công thức Binet do nhà toán học Pháp Binet (1786 – 1856) tìm ra đầu tiên.
  • 9. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 9 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Từ cách làm ở ví dụ 4, ta rút ra được bài toán tổng quát sau: Bài toán tổng quát 2: Cho dãy( )nu được xác định bởi 1 1 2 2 1 2 , 0n n n u x u x u au bu 3.n Trong đó 1 2, , ,a b x x là các hằng số và 2 4 0a b . Tìm CTTQ của dãy ( ).nu Giải: (tổng quát) Giải phương trình đặc trưng: 2 0.a b từ đó tìm được 1 2, , khi đó: 1 1 1 2 1 1 2 2 2 1 1( ) ... ( )n n n n nu u u u u u 1 1 1 2 1 1 2( ) n n nu u x x Áp dụng Công thức tổng quát 2: Nếu 1 2 2 a thì: 2 1 2 1 1( 1) 2 2 2 n n n a a a u x x n x 2 2 2 1 1( 1) ( 1) 2 2 2 2 n n a a a a x x n x k n l Trong đó ,k l là nghiệm của hệ phương trình: 1 2 2 x a l k l x (sửa) Ví dụ 5: Cho dãy( )nu được xác định: 1 2 2 1 2 1, 3 5 6 2 2 1 2n n n u u u u u n n n Tìm CTTQ của ( )nu . Giải: Giải sử: 2 n nu v an bn c, cần chọn , ,a b csao cho: 2 2 2 2 1 1 2 2 1 ( ) 5( ( 1) ( 1) ) 6( ( 2) ( 2) ) (5.1) 5 6 0 (5.2)n n n n n an bn c a n b n c a n b n c v v v
  • 10. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 10 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Thay lần lượt 0,1,2n vào(5.1)ta có hệ: 19 7 2 1 1 7 5 2 5 8 3 2 11 19 a b c a a b c b a b c c Đến đây ta giải tiếp (5.2)từ đó có thế suy ra ( ),nu công việc này xin được dành bạn đọc. Ví dụ 6: Tìm CTTQ của ( )nu biết: * 1 1, . 2 n n n u u u n u Giải: Ta có: 1 2 2 1 . 2 n n n n n n n u u u u u u u Đặt: 1 1 11 1 2 n n nn v v v vu 1 2 1 . 2 1 n n n n v u Nhận xét: Đây là dạng bài toán tìm CTTQ của dãy số cho bởi một công thức truy hồi dạng phân tuyến tính với các hệ số hằng. Chúng ta có thể dễ dàng tổng quát bài toán trên dưới dạng sau đây: Bài toán tổng quát 3: Cho dãy( )nu được xác định bởi: *1 1 1 , .n n n pu q u u n ru s Trong đó , , , ,p q r s là các hằng số. Tìm CTTQ của dãy ( ).nu Giải: (tổng quát) Đặt: 2 1 1 1 1 ( )n n n n n n n n p v t q p rt v rt p s t q u v t v t v r v t s rv rt s . Ta chọn: 2 ( ) 0rt p s t q khi đó: 1 1 1 n nv v . Từ đó tìm được CTTQ của ( )nv rồi suy ra( ).nu
  • 11. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 11 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Chúng ta tiếp tục xét một ví dụ sau là dạng bài xác định CTTQ của dãy số khi biết công thức truy hồi có căn thức Ví dụ 7: Cho dãy( )nu được xác định: 2 1 12, 2 3 2n n nu u u u . Tìm CTTQ của ( )nu . Ý tưởng: Ta thấy trong công thức truy hồi có căn thức nên việc đầu tiên của chúng ta làm sẽ là khai triển căn thức, từ đó sẽ tìm cách đưa dãy về dạng đơn giản hơn. Giải: Viết lại công thức truy hồi: 2 2 2 2 1 1 12 3 2 4 2 0n n n n n n nu u u u u u u . Thay n bằng 1n ta đươc: 2 2 2 2 1 1 1 14 2 4 2 0n n n n n n n nu u u u u u u u . Từ đó suy ra: 1nu và 1nu là nghiệm của phương trình: 2 2 4 2 0n nx xu u 1 1 4n n nu u u . Từ đây ta đã đưa được về dạng quen thuộc, các bạn hãy giúp tôi hoàn thành nốt bài toán này! Ví dụ 8: Cho 2 dãy số 1 1 1 1 1, 1 ( ), ( ): 4 2n n n n n n n n u v u v u u v v u v Tìm CTTQ của ( )nu và( ).nv Giải: Thay n bằng 1n ta được: 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4 2 4 2 4 2( ) 4 2 2n n n n n n n n n n n n n n n u u v u u v u u v u u v v u v 1 1 14 2 4 5 6n n n n n nu u u u u u . Từ đó ta có hệ 1 2 1 1 1 1, 2 2 5 6 n n n n n u u u u u u . Thay vào hệ đã cho, suy ra: 1 1 1 2 2 .n n n n nv v v
  • 12. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 12 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Nhận xét: Đây là dạng bài toán xác định CTTQ dãy số cho bởi một hệ phương trình. Ta có thể tổng quát bài toán trên dưới dạng: Bài toán tổng quát 4: Cho dãy( ), ( )n nu v được xác định bởi: 1 1 1 1 , n n n n n n u v u pu qv v ru sv Trong đó , , , , ,p q r s là các hằng số. Tìm CTTQ của dãy( ), ( ).n nu v Giải: (tổng quát) Thay n bằng 1n ta được hệ 1 1 1 1 n n n n n n u pu qv v ru sv 1 1 1( )n n n n n nu pu qv pu q ru sv 1 1 1( ) ( ) ( )n n n n n npu qru s u pu p s u qr ps u 1 1( ) ( ) 0n n nu p s u ps qr u Từ đây ta đưa được về dạng như Bài toán tổng quát 2. Ngoài việc tìm CTTQ của những bài toán cho trước, chúng ta cũng có thể tự tổng quát một số dạng dãy số khác. Chúng ta sẽ cùng nhau xét một ví dụ: xây dựng phương trình phi tuyến bậc cao từ nghiệm của một phương trình bậc 2. Xét phương trình bậc 2: 2 1 0x mx có nghiệm là 1x và 2x . Xét mộ số thực bất kì và dãy số 2 2 1 2 . n n nu x x Khi đó 1 1 2 2 2 2 2 1 2 12 2 n n n nu x x u 2 1 2 .n n u u Từ đây ta có bài toán: Ví dụ 9: Cho dãy( )nu xác định bởi: 2 1 12, 2 1.n nu u u Tìm CTTQ của ( ).nu
  • 13. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 13 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Giải: Ta thấy: 2 2 1 1 1 2 1 2. 1 2 2 n n n n u u u u Trong trường hợp này 1 2 . Lại có: 0 0 2 2 2 0 1 2 1 2 1 2 4 4 1 0 2 u x x x x m x x 2 2 1,2 1 2 3 2 3 2 3 2 n n nx u . Chú ý: Trong phần nay chúng ta vừa cùng nhau tìm hiểu và nêu ý tưởng tìm CTTQ của một số dạng dãy số cơ bản. Tuy nhiên còn nhiều dạng dãy số khác, do khuôn khổ tài liệu có hạn không thể đề cập hết ở đây. Rất mong các bạn thông cảm và hãy tự mình tìm hiểu, khám phá những loại dãy số mới! Trong các phần tiếp theo, tôi sẽ giới thiệu một số bài toán mà trong quá trình giải có sử dụng kết quả của phần này. Nhưng trước tiên, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu một khái niệm rất thú vị sau!
  • 14. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 14 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Phương trình sai phân tuyến tính Phương trình sai phân tuyến tính là một công cụ rất mạnh trong việc tìm CTTQ của dãy số. Trong phần này, tôi sẽ giới thiệu vơi các bạn khái quát về phương trình sai phân tuyến tính cấp một và cấp hai. 1. Phương trình sai phân tuyến tính cấp một (bậc nhất) Định nghĩa: Phương trình sai phân tuyến tính cấp một là phương trình sai phân dạng: * 1 1, ( ) .n nu au bu f n n Trong đó , 0,a b là những hằng số và ( )f n là biểu thức của n cho trước. Phương pháp giải: Giải phương trình đặc trưng 0a b ta tìm được . Giải sử: * ˆn n nu u u trong đó: * nu là nghiệm tổng quát của phương trình thuần nhất 1 0n nau bu và ˆnu là nghiệm riêng tùy ý của phương trình không thuần nhất 1 ( )n nau bu f n . Vậy * 1n nu q ( q là hằng số sẽ xác định sau). Để xác định ˆnu ta làm như sau: i. Nếu 1thì ˆnu là đa thức cùng bậc với ( ).f n ii. Nếu 1(khi đó dãy ( )nu là CSC) thì ˆ . ( )nu n g n trong đó ( )g n là một đa thức cùng bậc với ( ).f n Thay ˆnu và phương trình, đồng nhất hệ số ta sẽ tính được các hệ số của ˆnu . 2. Phương trình sai phân tuyến tính cấp hai Định nghĩa: Phương trình sai phân tuyến tính cấp hai là phương trình sai phân dạng: * 1 2 1 1, u , ( ) .n n nu au bu cu f n n Trong đó , , , ,a b clà các hằng số khác, 0a và ( )f n là biểu thức của n cho trước. Phương pháp giải: Giải phương trình đặc trưng 2 0a b c ta tìm được . i. Nếu 1 2, là hai nghiệm thực bằng nhau: 1 1 thì: . n nu A B n trong đó ,A Bđược xác định khi biết 1 2,u u .
  • 15. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 15 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger ii. Nếu 1 2, là hai nghiệm thực khác nhau thì: 1 2 n n nu A B trong đó ,A Bđược xác định khi biết 1 2,u u . iii. Nếu là hai nghiệm phức, giả sử: x iythì: (cos sin )r i và cos sin ,n nu r A n B n trong đó: 2 2 , tan , , 2 2 2 y r x y và ,A Bđược xác định khi biết 1 2,u u . Chú ý: Như các bạn đã thấy, nhiều suy luận trong phần đi tìm công thức tổng quát dãy số của chúng ta khá giống với tư tưởng của phương trình sai phân tuyến tính. Tuy nhiên, những suy luận đó rất tự nhiên, trong sáng và hoàn toàn không cần tới một công cụ cao cấp như phương trình sai phân tuyến tính phải không các bạn ! Phương trình sai phân tuyến tính hay một số công cụ khác (ví dụ: hàm sinh) là những khái niệm thuộc toán học cao cấp, có nhiều ứng dụng trong việc tìm CTTQ của dãy số. Nhưng để đảm bảo tính sơ cấp của tập tài liệu, những khái niệm đó không được đề cập tại đây, rất mong bạn đọc thông cảm! P/s: Nếu các bạn muốn tìm hiểu về những khái niệm nói trên có thể tham khảo trong một số tài liệu như: [1] Nguyễn Văn Mậu (chủ biên) - Chuyên đề chọn lọc dãy số và áp dụng, NXB Giáo Dục 2008. [2] Các diễn đàn: http://maths.vn, http://diendantoanhoc.net,...
  • 16. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 16 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Sử dụng phép thế lượng giác để xác định CTTQ dãy số Nhiêu công thức truy hồi phức tạp trở thành đơn giản nhờ thực hiện phép thế lượng giác. Chúng ta hãy cùng nhau xét những ví dụ sau. Ví dụ 8: Hãy tìm cách biểu diễn 2 2 ... 2 dưới một dạng khác. Ý tưởng: Đây là một bài toán kinh điển trong lượng giác, nếu tinh mắt một chút ta có thể dễ dàng đưa nó về một bài toán dãy số, cách làm đó như sau: Đặt: 1 22, 2 2 ,..., 2 2 ... 2nu u u Từ đó suy ra: 12n nu u . Giải: Ta thấy: 2 2 1 2 1 2 12 2cos 2 2 2 1 cos 4cos 4 4 8 u u u u u 2 2cos . 8 u Từ đó suy ra: 1 2cos 2 n n u (các bạn có thế dùng chứng minh quy nạp để kiểm tra lại). Tiếp tục ý tưởng dùng phép thế lượng giác, liên tưởng tới công thức To be continue…
  • 17. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 17 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger
  • 18. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 18 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Các bài toán dãy số chọn lọc Trong phần này tôi sẽ đưa ra một số bài toán dãy số mà trong quá trình giải có sử dụng kết quả của các phần trước. Ví dụ: (HSG Quốc gia 1997) Cho dãy số 1 2 1 1( ) : 7, 50, 4 5 1975 2.n n n nx x x x x x n Chứng minh rằng: 1996 1997.x Giải: Ví dụ: (IMO 1967) Trong một cuộc thi đấu thể thao có m huy chương, được phát trong n ngày thi đấu. Ngày thứ nhất phát một huy chương và 1 7 số huy chương còn lại. Ngày thứ hai phát hai huy chương và 1 7 số huy chương còn lại. Những ngày còn lại được tiếp tục tương tự như vậy. Ngày sau cùng còn lại n huy chương để phát. Hỏi có tất cả bao nhiêu huy chương và được phát trong bao nhiêu ngày? Ý tưởng: Thoạt nhìn ta thấy đây chỉ là một bài toán đố đơn thuần, nhưng nếu “nhạy cảm” một chút ta có thể biến nó về một bài toán dãy số. Nếu gọi ku là số huy chương phát trong ngày thứ k thì: 0 1 2 1 1 1 6 1 6 , 1 ( 1), 2 1 ( 1) 2 1 ( 1) 7 7 7 7 7 7 u m u m u m m m 2 1 6 6 7 7 u u , bằng quy nạp ta chứng minh được: 1 6 6 6 2. 7 7 7 7 k k k k u u k u k k Giải: Từ công thức truy hồi tìm được, ta suy ra: 1 6 ( 36) 6 42 7 n nu m n n 1 1 7 7 36 (7 42) ( 6) 6 6 n n n m n n . Do (7,6) 1và 1 6 6 6 0 6 36.n n n n m
  • 19. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 19 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Vậy có 36 huy chương phát trong 6 ngày. To be continue…
  • 20. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 20 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Bài tập đề nghị Bài viết đến đây là kết thúc, sau khi đọc bài viết này, các bạn hãy tự mình giải một số bài tập đề nghị sau đây. Bài 1: Cho dãy 1 2 2 1 2 1 ( ): .2 2n n n n u u u u u n u Tìm CTTQ( ).nu Bài 2: (HSG Quốc gia bảng A - 1998) Cho dãy số 0 1 1 1 20, 100 ( ): 4 5 20 2 n n n n u u u u u u n Tìm số nguyên dương h bé nhất sao cho: * 1998 .n h nu u n To be continue…
  • 21. Đi tìm công thức tổng quát dãy số Trần Duy Sơn 21 ______________________________________________________________________________ The love makes us stronger Tài liệu tham khảo [1] Nguyễn Văn Mậu (chủ biên) - Chuyên đề chọn lọc dãy số và áp dụng, NXB Giáo Dục 2008. [2] Nguyễn Tất Thu – Chuyên đề hội giảng: Một số phương pháp xác định công thức tổng quát của dãy số, 2008. [3] Một số chuyên đề từ Internet.