Barra tatimore eshte nje nga konceptet dhe indikatoret me te dukshem ne lidhje me efektet e politikes fiskale dhe ndimes ndaj investitoreve per te realizuar synimet e tyre. Ky prezantim tregon te dhena qe pershkruajne barren midis qarqeve ne shqiperi, por edhe krahasimi me vendet e europes juglindore, per vitet 2013 dhe 2014.
Analiza e treguesve buxhetorë për periudhën 1996 - 2012ALTAX Consulting
Ky matërial është realizuar nëpërmjet shumë burimeve të informacionit ku të dhënat u interferuan për të verifikuar saktësinë. Raporti i statistikave ka kaluar në etapat e (a) vrojtimit statistikor, (b) përmbledhjes dhe grupimis të të dhënave dhe (c) përpunimit dhe analizës.
Burimi kryesor i përket të dhënave të Buletinit Fiskal të Ministrisë së Financave dhe Programeve Ekonomike dhe Fiskale të qeverive të 17 viteve. Burime të tjera të përdorura janë dokumente nga Instituti i Statistikave, Raportet Vjetore të Bankës së Shqipërisë, Tatimet, Doganat dhe institucione të tjera qendrore, institute dhe organizata vendore dhe të huaja.
Ky dokument prezanton rezultatet e metodologjisë së përdorur nga ekspertët e Nismës ALTax për llogaritjen e Ditës së Lirisë Fiskale, 2016. Një vlerësim i kësaj natyre bëhet për here të katërt në Shqipëri dhe ka hyrë në rrugën e traditës nga Nisma ALTax në ambientin ekonomik-fiskal shqiptar.
Objekti i prezantimit është niveli i barrës tatimore nga njëri qark në tjetrin, duke treguar për mundësinë që duhet të kenë në rritjen e të ardhurave nëpërmjet krahasimit me qarqe të ngjashme, në funksion të financimit të shpenzimeve për investime lokale dhe qendrore. Nga ana tjetër, secili qytetar që është kontributor në buxhetin e shtetit duhet të njihet me barrën tatimore që mban në raport me qytetarët në qarqet e tjera shqiptare dhe shtetet e Ballkanit, si dhe specifikisht Kosovën.
Të dhënat statistikore për qarqet janë objekt i analizave, sipas krahasimit të të dhënave të programeve buxhetore, niveli i realizimit dhe burime të ndryshme.
Struktura e këtij dokumenti përbëhet nga dy pjesë. Pjesa e parë është prezantim i të dhënave statistikore në nivel ndërkombëtar. Pjesa e dytë është një analizim dhe komentim i renditjes rajonale sipas barrës tatimore.
Në serinë e publikimeve që tashmë janë bërë një traditë për barrën tatimore, ashtu si edhe publikimi tjetër mbi boshllëkun tatimor, Qendra ALTAX prezanton edhe këtë vit, edicionin e pestë Barra tatimore në Shqipëri, 2017, për secilin qark në Shqipëri, regjion në Kosovë duke bërë edhe klasifikimin për barrën më të ulët dhe barrën tatimore më të lartë, sipas peshës që ato mbajnë në raport me buxhetin dhe prodhimin e brendshëm rajonal.
Me qëllimin për të parë një vlerësim më global të barrës tatimore, në studim prezantohet edhe barra tatimore në vendet e rajonit ballkanik.
Një vend të veçantë dhe për herë të parë mban barra tatimore edhe për Kosovën duke e trajtuar në nivel shteti dhe regjionesh.
Qëllimi i studimit është tërheqja e vëmendjes së politikës dhe studiuesve, medias fiskale, politikes fiskale dhe administrimit, si dhe kritikëve që mund të rezervojnë komente për vlerësimin apo kanë pyetje në lidhje me llogaritjet dhe faktet e prezantuara në dokument.
Punësimi dhe investimet kapitale në shqipëri, 2016ALTAX Consulting
Një studim mbi punësimin dhe lidhjen me investimet që janë kryer në Shqipëri, në vitet 2014 – 2015. Qendra ALTAX (Albanian Taxation Association) prezanton në këtë studim analiza të treguesve të punësimit si dhe një përmbledhje të nivelit të tregut të punës dhe ndikimi që duhet ti vijë nga investimet kapitale. Ky publikim është edicioni i dytë, pas publikimit të vitit 2013.
Treguesit ekonomikë dhe ndikimi në vendimmarrjen e investimeveALTAX Consulting
Ekonomia e Shqipërisë është duke hyrë në një modelim kompleks të ekonomisë . Asnjë tregues i vetëm nuk mund të sigurojë një tablo të plotë të asaj cfarë ekonomia është në të vërtetë. As nuk ka një kombinim të thjeshtë të treguesve, që sigurojnë një parashikim të plotë për të ardhmen. Në më të mirën e rasteve, çdo tregues mund të japë një pasqyrë të një sektori të caktuar të ekonomisë në një pikë të caktuar të kohës.
Në kontekstin e një zhvillimi të mëtejshëm nga qeveria të luftës së vështirë antiinformalitet, si dhe duke marrë parasysh edhe faktin se reformimi fiskal është duke ndodhur, pavarësisht shumë rezistencave dhe ngecjeve të tij, sugjerimi më i mirë është që ulja e TVSH-së për disa mallra bazë, përfshirë edhe energjinë elektrike, si dhe për disa sektorë ekonomikë që kanë nevojë të nxiten nëpërmjet normave fiskale duhet të fillojë tani.
Mjetet duhet të justifikojnë qëllimin e luftës antievazionALTAX Consulting
Lufta ndaj evazionit fiskal duhet te ketë objektiva të mbështetura në praktika të suksesshme te meparshme apo te perdorura nga fqinjët tane, të cilat duhet të kenë fokus të përqëndruar te ajo taksë apo ai segment i biznesit që konsiderohet si rrisku i madh fiskal.
Analiza e treguesve buxhetorë për periudhën 1996 - 2012ALTAX Consulting
Ky matërial është realizuar nëpërmjet shumë burimeve të informacionit ku të dhënat u interferuan për të verifikuar saktësinë. Raporti i statistikave ka kaluar në etapat e (a) vrojtimit statistikor, (b) përmbledhjes dhe grupimis të të dhënave dhe (c) përpunimit dhe analizës.
Burimi kryesor i përket të dhënave të Buletinit Fiskal të Ministrisë së Financave dhe Programeve Ekonomike dhe Fiskale të qeverive të 17 viteve. Burime të tjera të përdorura janë dokumente nga Instituti i Statistikave, Raportet Vjetore të Bankës së Shqipërisë, Tatimet, Doganat dhe institucione të tjera qendrore, institute dhe organizata vendore dhe të huaja.
Ky dokument prezanton rezultatet e metodologjisë së përdorur nga ekspertët e Nismës ALTax për llogaritjen e Ditës së Lirisë Fiskale, 2016. Një vlerësim i kësaj natyre bëhet për here të katërt në Shqipëri dhe ka hyrë në rrugën e traditës nga Nisma ALTax në ambientin ekonomik-fiskal shqiptar.
Objekti i prezantimit është niveli i barrës tatimore nga njëri qark në tjetrin, duke treguar për mundësinë që duhet të kenë në rritjen e të ardhurave nëpërmjet krahasimit me qarqe të ngjashme, në funksion të financimit të shpenzimeve për investime lokale dhe qendrore. Nga ana tjetër, secili qytetar që është kontributor në buxhetin e shtetit duhet të njihet me barrën tatimore që mban në raport me qytetarët në qarqet e tjera shqiptare dhe shtetet e Ballkanit, si dhe specifikisht Kosovën.
Të dhënat statistikore për qarqet janë objekt i analizave, sipas krahasimit të të dhënave të programeve buxhetore, niveli i realizimit dhe burime të ndryshme.
Struktura e këtij dokumenti përbëhet nga dy pjesë. Pjesa e parë është prezantim i të dhënave statistikore në nivel ndërkombëtar. Pjesa e dytë është një analizim dhe komentim i renditjes rajonale sipas barrës tatimore.
Në serinë e publikimeve që tashmë janë bërë një traditë për barrën tatimore, ashtu si edhe publikimi tjetër mbi boshllëkun tatimor, Qendra ALTAX prezanton edhe këtë vit, edicionin e pestë Barra tatimore në Shqipëri, 2017, për secilin qark në Shqipëri, regjion në Kosovë duke bërë edhe klasifikimin për barrën më të ulët dhe barrën tatimore më të lartë, sipas peshës që ato mbajnë në raport me buxhetin dhe prodhimin e brendshëm rajonal.
Me qëllimin për të parë një vlerësim më global të barrës tatimore, në studim prezantohet edhe barra tatimore në vendet e rajonit ballkanik.
Një vend të veçantë dhe për herë të parë mban barra tatimore edhe për Kosovën duke e trajtuar në nivel shteti dhe regjionesh.
Qëllimi i studimit është tërheqja e vëmendjes së politikës dhe studiuesve, medias fiskale, politikes fiskale dhe administrimit, si dhe kritikëve që mund të rezervojnë komente për vlerësimin apo kanë pyetje në lidhje me llogaritjet dhe faktet e prezantuara në dokument.
Punësimi dhe investimet kapitale në shqipëri, 2016ALTAX Consulting
Një studim mbi punësimin dhe lidhjen me investimet që janë kryer në Shqipëri, në vitet 2014 – 2015. Qendra ALTAX (Albanian Taxation Association) prezanton në këtë studim analiza të treguesve të punësimit si dhe një përmbledhje të nivelit të tregut të punës dhe ndikimi që duhet ti vijë nga investimet kapitale. Ky publikim është edicioni i dytë, pas publikimit të vitit 2013.
Treguesit ekonomikë dhe ndikimi në vendimmarrjen e investimeveALTAX Consulting
Ekonomia e Shqipërisë është duke hyrë në një modelim kompleks të ekonomisë . Asnjë tregues i vetëm nuk mund të sigurojë një tablo të plotë të asaj cfarë ekonomia është në të vërtetë. As nuk ka një kombinim të thjeshtë të treguesve, që sigurojnë një parashikim të plotë për të ardhmen. Në më të mirën e rasteve, çdo tregues mund të japë një pasqyrë të një sektori të caktuar të ekonomisë në një pikë të caktuar të kohës.
Në kontekstin e një zhvillimi të mëtejshëm nga qeveria të luftës së vështirë antiinformalitet, si dhe duke marrë parasysh edhe faktin se reformimi fiskal është duke ndodhur, pavarësisht shumë rezistencave dhe ngecjeve të tij, sugjerimi më i mirë është që ulja e TVSH-së për disa mallra bazë, përfshirë edhe energjinë elektrike, si dhe për disa sektorë ekonomikë që kanë nevojë të nxiten nëpërmjet normave fiskale duhet të fillojë tani.
Mjetet duhet të justifikojnë qëllimin e luftës antievazionALTAX Consulting
Lufta ndaj evazionit fiskal duhet te ketë objektiva të mbështetura në praktika të suksesshme te meparshme apo te perdorura nga fqinjët tane, të cilat duhet të kenë fokus të përqëndruar te ajo taksë apo ai segment i biznesit që konsiderohet si rrisku i madh fiskal.
Intervista me temen e luftes ndaj informalitetit perfshin diskutimin mbi edukimin dhe kulturen fiskale, arsyet e qytetareve dhe bizneseve shqiptare per te bere evazion dhe te jene informale, si dhe masat e marra nga qeveria per te luftuar evazionin duke i meshuar vecanerisht informalitetit te fuqise punetore.
Presentation on ensuring alignment between policy planning and financial planning: experience from Slovenia (Albanian), Katja Lautar, SIGMA expert, joint SIGMA-ReSPA PIFC regional conference for EU candidate countries and potential candidates, Skopje, 19 September 2019.
Ndërsa janë potencialisht të dobishme, PPP-të mbartin shqetësime që kanë nevojë për vëmendje. Pavarësisht nga modeli i realizimit të infrastrukturës së zgjedhur, projektet e infrastrukturës, të cilat zakonisht janë voluminoze dhe afatgjata, paraqesin një sërë rreziqesh - teknike, ndërtimore, operative, financiare, ekspozim ndaj forcave madhore, rregullatore / politike, modifikim projekti, mjedisore dhe sociale. PPP-të nuk janë të imunizuara ndaj këtyre çështjeve, duke kërkuar në të gjitha rastet një kuadër të fortë analitik që mund të shmangë kostot shtesë dhe maksimizimin e vlerës për të gjithë palët, me qëllime afatgjata për garantim të infrastrukture më cilësore.
If we try to prepare the balance sheets of political assets in the economy we can found an imbalance. The political election process and the economy are seen by political leadership, as “bones” thrown to citizens. The political leadership, after eating “the flesh” of the economy has thought that in some years might push economic growth. In this point of view it is clear that the names of current leadership for this bad and political instable situation are within history mentioned in this writing.
Reforms, technology and leadership will help Albanians toward the next stormALTAX Consulting
Knowing the situation, which economy will go through the economic challenges ahead will require Albanian leaders to have a clear sense of direction and steady but decisive hands on the tiller. The current environment still offers the opportunity to advance policies and reforms and build fiscal and financial scenarios for sustainable, robust, and inclusive growth. Albanian leaders need to take advantage of this moment.
Një ambient ekonomik dhe fiskal, që përmirëson klimën për investime është ndihma më e madhe që qeveria i mundëson bizneseve për të rikuperuar vlerën e investimeve dhe mundësinë e depërtimit në tregje më të mëdha dhe konkurruese.
TREGU, MARRËDHËNIET E PUNËS DHE LIDHJA MIDIS INFORMALITETIT, KONKURUESHMËRIS...ALTAX Consulting
Analiza e sektorit të industrisë nxjerrëse e parë nën optikën e zhvillimit të tregut të punës dhe formalizimit të tij përcillet në këtë studim me synimin për tu bërë një vlerë e shtuar për transaparencë në debatin mbi formalizimin dhe forcimin e kulturës së dialogut midis punëdhënsit, punëmarrësit të përfaqësuar në organizata dhe institucioneve publike.
Një nga synimet që kërkohet të arrijë studimi është mundësimi për politikëbërësit dhe administrata, studiuesit dhe kërkuesit, analistët, media, si dhe qytetarët për të parë se si shpërndahet përgjegjësia e dialogut social dhe si realizohet pushteti që votuesi i ka dhënë politikës në gjithë këto vite të fundit.
Qëllimi kryesor i studimit është:
- promovimi i forcimit të kulturës së dialogut social dypalësh dhe tripalësh duke ndikuar në përmirësimin dhe rritjen e autonomisë së Partnerëve Socialë.
- rritja e kapaciteteve të organizatave sindikale për të monitorurar dhe rritur zbatueshmërinë e standardeve të punës dhe rritjes së pagës minimale që të shërbejë si një faktor që ka potencialin për të rritur legjitimitetin e kauzës sindikale
- argumentimi i formalizimit të punës nëpërmjet identifikimit, adresimit dhe dhënies së mendimeve për zgjidhjen e integruar të problematikave që shoqërojnë punësimin dhe prezantimin e mekanizmave për formalizimin e tregut .
Kjo mënyrë prezantimi jep mundësinë për të vazhduar më tej konsolidimin e marëdhënieve të punës, si dhe fuqizimit të luftës ndaj informalitetit dhe ngushtimit të evazionit duke forcuar konsolidimin e buxhetit dhe zërit buxhetor për shpenzimet publike sociale të kryera në kuadër të transparencës së financave publike.
With the fiscal performance analysis for the fiscal period 1996 - 2016, we aim to show whether the public expenditures have been able to meet the budget target of revenue collection according to the government's objectives, and whether progress is made towards achieving the goals politics of left and right governments.
The study was conducted through many sources of information, where data and information were crucified to verify accuracy. The statistics report and analysis has gone through the stages of (a) statistical survey, (b) aggregation of data, and (c) processing and analysis.
The main source is the data of the Fiscal Bulletin of the Ministry of Finance and Economy, and Fiscal Programs of Governments of 20 years. Other sources used are documents from the Institute of Statistics, Annual Reports of the Bank of Albania, Taxes, Customs and other central institutions, institutes and local and foreign organizations.
Views and comments from public finance experts, scholars and academic staff, or interested parties are welcomed to reach the most accurate assessment based on typical methodology and correct data. The study report is divided into three parts.
For comment on the report, you can contact altax@altax.com .
JEL codes: H20, H51, H54, H63, H71,
Keywords: labor taxes, capital taxes, fiscal productivity, Albania, taxes, VAT, budget incomes, public spending
The authors' electronic address: aurelaaliaj@altax.al and edigjokutaj@altax.al
The publication you can download HERE !
Me analizën e performancës së buxhetit për periudhën fiskale 1996 - 2016 synojmë që përmes konstatimeve të fakteve të tregojmë nëse shpenzimet publike kanë arritur të përmbushin qëllimin buxhetor të mbledhjes së të ardhurave sipas objektivave qeverisëse, si dhe nëse është arritur të bëhet progres drejt arritjes së qëllimeve politike të qeverive të majta e të djathta.
Studimi është realizuar nëpërmjet shumë burimeve të informacionit ku të dhënat dhe informacionet u kryqëzuan për të verifikuar saktësinë. Raporti dhe analiza e statistikave ka kaluar në etapat e (a) vrojtimit statistikor, (b) përmbledhjes dhe grupimit të të dhënave dhe (c) përpunimit dhe analizës.
Burimi kryesor i përket të dhënave të Buletinit Fiskal të Ministrisë së Financave dhe Programeve Ekonomike dhe Fiskale të qeverive të 20 viteve. Burime të tjera të përdorura janë dokumente nga Instituti i Statistikave, Raportet Vjetore të Bankës së Shqipërisë, Tatimet, Doganat dhe institucione të tjera qendrore, institute dhe organizata vendore dhe të huaja.
Janë të mirëpritura mendimet dhe komentet nga ekspertë financash publike, studiuesë dhe stafe akademikë, apo palë të interesuara për të arritur në vlerësimin më të saktë të mundshëm bazuar në metodologjinë tipike dhe të dhënat korrekte. Raporti studimor është ndarë në tre pjesë. Për komente mbi raportin, ju mund të kontaktoni altax@altax.com .
Ky publikim eshte version i shkurtuar
Publikimin e plote shkarkoje te linku
http://altax.al/al/publikime-te-altax/product/performanca-e-buxhetit-shqiptar-1996-2016
Qeverisja e mirë duket nëse është në funksion të rritjes ekonomike dhe mirëqenies së individëve, kur ajo inkurajon prodhimin dhe çkurajon grabitjen. Akoma më e qartë kjo duket, kur ajo qëndron më shumë si forcë neutrale duke mbrojtur të drejtat e pronësisë dhe zbatimin e kontratave ligjore.
Përjashtimi nga TVSH-ja në shitjet me pakicë e dëmton neutralitetin e TVSH-se pasi fitimi kufi në këtë fazë të qarkullimit varet jo vetëm nga cilësia e mallit/shërbimit por dhe nga shitësi.
Përjashtimi i bizneseve nga TVSH-ja nuk e përjashton konsumatorin përfundimisht nga TVSH-ja.
Përjashtimet vetëm zvogëlojnë relativisht shumen e tatimit për t’u paguar. Pra, nga njëra ane përjashtimi i bizneseve nga TVSH-ja duhet te bazohet mbi kritere sasiore dhe cilësore, qe nuk duhet te mbartin arbitraritet mbi sektorët e tjerë dhe mbi ekonominë.
Taksa është një pagesë e detyrueshme dhe e pakthyeshme në buxhetin e e shtetit dhe që paguhet nga çdo person që ushtron një të drejtë apo përfiton një shërbim publik. Objekti i taksës është mbushja e arkës së buxhetit të shtetit. Ndërsa tarifa është një pagesë e natyrës vullnetare, e vendosur nga qeverisja vendore apo qendrore, në këmbim të shërbimeve të veçanta që bëhen në interes të publikut, por që i japin një avantazh personit që paguan në krahasim me të tjerët (p.sh. tarifat e pajisjes me leje lundrimi).
Tatimi mbi pronën e paluajtshme: Si ta vlerësojmë rolin duke ndjekur shembuj...ALTAX Consulting
E varur gjerësisht në objektivat e politikës fiskale të gjithë vendet ndryshojnë dukshëm në lidhje me përdorimin e burimeve të ndryshme të taksimit mbi pronën. Shumë vende e vendosin theksin e taksimit mbi pronën te garantimi i një burimi të qëndrueshëm dhe me peshë në rritje të të ardhurave. Ndërsa vende të tjera e vënë theksin te rritja e të ardhurave në përgjithësi duke promovuar progresivitetin dhe ndershmërinë e sistemit tatimor.
Political patronage and the state in Albania during last decadeALTAX Consulting
Patronage is not produced by political parties acting as unitary actors. It is rather prompted by political entrepreneurs that thrive inside the two major parties, which, despite their commonly loose organizational structures and blurred ideological positions, are destined to alternate in office. A two-way logic seems to develop: the parties need those entrepreneurs who, through developing patronage networks, bring in voters, and the political entrepreneurs need the parties, especially when in office, for offering them access to state-related spoils. There is, however, an unintended consequence.
Për tu arritur diversifikimi i ekonomisë duhet që më tej të forcohet stabiliteti makro ekonomik nëpërmjet përdorimit të harmonizuar të produktivitetit të industrisë nxjerrëse me industrinë elektro-energjetike në ekspansion, si dhe nxitjes së industrisë agrare në funksion të industrisë së turizmit duke krijuar baza furnizimi me cikël vjetor. Tranzicioni i diversifikimit ekonomik në këto drejtime zhvillohet duke i trajtuar ato si pjesë e vizionit, duke përdorur të njëjtën logjikë fiskale dhe financiare që përdoret për zonat e lira teknologjike dhe ekonomike.
Programet për zhvillimin e ekonomisë janë fokusuar në dy apo tre sektorë, por kanë arritur të jenë vetëm suksese afatshkurtra dhe me pak ndikim në zhvillimin afatgjatë që garanton vijimësi dhe stabilitet në rritjen ekonomike dhe mirëqenie qytetare. Orientimi në funksion të zhvillimit ekonomik afatgjatë është të punojmë fort për të bërë bashkë pjesët e ekonomisë, që ndikojnë në zhvillimin e saj në një vend, kohë të caktuar dhe vizion të përbashkët. Në të kuptuarit drejt të thelbit të këtij diskutimi ne jemi të mirëqasur me programe për zhvillim duke kërkuar të përshtatim adresim të kushteve dhe mundësive për tu realizuar me një impakt të zgjatur në ekonominë e së ardhmes. Ne nevojitet të qartësojmë fokusin për programet tona zhvillimore.
Politikat sociale të bëra me idenë e favorizimit nga taksat janë joefektive në kuptimin e tyre social. Gjithashtu, kjo formë ndihmese shtrembëron kolonën sistemit fiskal: barazinë. Ajo gjithashtu komplikon administratën fiskale dhe e bën më të kushtueshme, pasi mbrapa vjen gjithnjë korrupsioni.
More Related Content
Similar to Vlerësimi i barrës tatimore sipas qarqeve në shqipëri, 2013-2014
Intervista me temen e luftes ndaj informalitetit perfshin diskutimin mbi edukimin dhe kulturen fiskale, arsyet e qytetareve dhe bizneseve shqiptare per te bere evazion dhe te jene informale, si dhe masat e marra nga qeveria per te luftuar evazionin duke i meshuar vecanerisht informalitetit te fuqise punetore.
Presentation on ensuring alignment between policy planning and financial planning: experience from Slovenia (Albanian), Katja Lautar, SIGMA expert, joint SIGMA-ReSPA PIFC regional conference for EU candidate countries and potential candidates, Skopje, 19 September 2019.
Ndërsa janë potencialisht të dobishme, PPP-të mbartin shqetësime që kanë nevojë për vëmendje. Pavarësisht nga modeli i realizimit të infrastrukturës së zgjedhur, projektet e infrastrukturës, të cilat zakonisht janë voluminoze dhe afatgjata, paraqesin një sërë rreziqesh - teknike, ndërtimore, operative, financiare, ekspozim ndaj forcave madhore, rregullatore / politike, modifikim projekti, mjedisore dhe sociale. PPP-të nuk janë të imunizuara ndaj këtyre çështjeve, duke kërkuar në të gjitha rastet një kuadër të fortë analitik që mund të shmangë kostot shtesë dhe maksimizimin e vlerës për të gjithë palët, me qëllime afatgjata për garantim të infrastrukture më cilësore.
If we try to prepare the balance sheets of political assets in the economy we can found an imbalance. The political election process and the economy are seen by political leadership, as “bones” thrown to citizens. The political leadership, after eating “the flesh” of the economy has thought that in some years might push economic growth. In this point of view it is clear that the names of current leadership for this bad and political instable situation are within history mentioned in this writing.
Reforms, technology and leadership will help Albanians toward the next stormALTAX Consulting
Knowing the situation, which economy will go through the economic challenges ahead will require Albanian leaders to have a clear sense of direction and steady but decisive hands on the tiller. The current environment still offers the opportunity to advance policies and reforms and build fiscal and financial scenarios for sustainable, robust, and inclusive growth. Albanian leaders need to take advantage of this moment.
Një ambient ekonomik dhe fiskal, që përmirëson klimën për investime është ndihma më e madhe që qeveria i mundëson bizneseve për të rikuperuar vlerën e investimeve dhe mundësinë e depërtimit në tregje më të mëdha dhe konkurruese.
TREGU, MARRËDHËNIET E PUNËS DHE LIDHJA MIDIS INFORMALITETIT, KONKURUESHMËRIS...ALTAX Consulting
Analiza e sektorit të industrisë nxjerrëse e parë nën optikën e zhvillimit të tregut të punës dhe formalizimit të tij përcillet në këtë studim me synimin për tu bërë një vlerë e shtuar për transaparencë në debatin mbi formalizimin dhe forcimin e kulturës së dialogut midis punëdhënsit, punëmarrësit të përfaqësuar në organizata dhe institucioneve publike.
Një nga synimet që kërkohet të arrijë studimi është mundësimi për politikëbërësit dhe administrata, studiuesit dhe kërkuesit, analistët, media, si dhe qytetarët për të parë se si shpërndahet përgjegjësia e dialogut social dhe si realizohet pushteti që votuesi i ka dhënë politikës në gjithë këto vite të fundit.
Qëllimi kryesor i studimit është:
- promovimi i forcimit të kulturës së dialogut social dypalësh dhe tripalësh duke ndikuar në përmirësimin dhe rritjen e autonomisë së Partnerëve Socialë.
- rritja e kapaciteteve të organizatave sindikale për të monitorurar dhe rritur zbatueshmërinë e standardeve të punës dhe rritjes së pagës minimale që të shërbejë si një faktor që ka potencialin për të rritur legjitimitetin e kauzës sindikale
- argumentimi i formalizimit të punës nëpërmjet identifikimit, adresimit dhe dhënies së mendimeve për zgjidhjen e integruar të problematikave që shoqërojnë punësimin dhe prezantimin e mekanizmave për formalizimin e tregut .
Kjo mënyrë prezantimi jep mundësinë për të vazhduar më tej konsolidimin e marëdhënieve të punës, si dhe fuqizimit të luftës ndaj informalitetit dhe ngushtimit të evazionit duke forcuar konsolidimin e buxhetit dhe zërit buxhetor për shpenzimet publike sociale të kryera në kuadër të transparencës së financave publike.
With the fiscal performance analysis for the fiscal period 1996 - 2016, we aim to show whether the public expenditures have been able to meet the budget target of revenue collection according to the government's objectives, and whether progress is made towards achieving the goals politics of left and right governments.
The study was conducted through many sources of information, where data and information were crucified to verify accuracy. The statistics report and analysis has gone through the stages of (a) statistical survey, (b) aggregation of data, and (c) processing and analysis.
The main source is the data of the Fiscal Bulletin of the Ministry of Finance and Economy, and Fiscal Programs of Governments of 20 years. Other sources used are documents from the Institute of Statistics, Annual Reports of the Bank of Albania, Taxes, Customs and other central institutions, institutes and local and foreign organizations.
Views and comments from public finance experts, scholars and academic staff, or interested parties are welcomed to reach the most accurate assessment based on typical methodology and correct data. The study report is divided into three parts.
For comment on the report, you can contact altax@altax.com .
JEL codes: H20, H51, H54, H63, H71,
Keywords: labor taxes, capital taxes, fiscal productivity, Albania, taxes, VAT, budget incomes, public spending
The authors' electronic address: aurelaaliaj@altax.al and edigjokutaj@altax.al
The publication you can download HERE !
Me analizën e performancës së buxhetit për periudhën fiskale 1996 - 2016 synojmë që përmes konstatimeve të fakteve të tregojmë nëse shpenzimet publike kanë arritur të përmbushin qëllimin buxhetor të mbledhjes së të ardhurave sipas objektivave qeverisëse, si dhe nëse është arritur të bëhet progres drejt arritjes së qëllimeve politike të qeverive të majta e të djathta.
Studimi është realizuar nëpërmjet shumë burimeve të informacionit ku të dhënat dhe informacionet u kryqëzuan për të verifikuar saktësinë. Raporti dhe analiza e statistikave ka kaluar në etapat e (a) vrojtimit statistikor, (b) përmbledhjes dhe grupimit të të dhënave dhe (c) përpunimit dhe analizës.
Burimi kryesor i përket të dhënave të Buletinit Fiskal të Ministrisë së Financave dhe Programeve Ekonomike dhe Fiskale të qeverive të 20 viteve. Burime të tjera të përdorura janë dokumente nga Instituti i Statistikave, Raportet Vjetore të Bankës së Shqipërisë, Tatimet, Doganat dhe institucione të tjera qendrore, institute dhe organizata vendore dhe të huaja.
Janë të mirëpritura mendimet dhe komentet nga ekspertë financash publike, studiuesë dhe stafe akademikë, apo palë të interesuara për të arritur në vlerësimin më të saktë të mundshëm bazuar në metodologjinë tipike dhe të dhënat korrekte. Raporti studimor është ndarë në tre pjesë. Për komente mbi raportin, ju mund të kontaktoni altax@altax.com .
Ky publikim eshte version i shkurtuar
Publikimin e plote shkarkoje te linku
http://altax.al/al/publikime-te-altax/product/performanca-e-buxhetit-shqiptar-1996-2016
Qeverisja e mirë duket nëse është në funksion të rritjes ekonomike dhe mirëqenies së individëve, kur ajo inkurajon prodhimin dhe çkurajon grabitjen. Akoma më e qartë kjo duket, kur ajo qëndron më shumë si forcë neutrale duke mbrojtur të drejtat e pronësisë dhe zbatimin e kontratave ligjore.
Përjashtimi nga TVSH-ja në shitjet me pakicë e dëmton neutralitetin e TVSH-se pasi fitimi kufi në këtë fazë të qarkullimit varet jo vetëm nga cilësia e mallit/shërbimit por dhe nga shitësi.
Përjashtimi i bizneseve nga TVSH-ja nuk e përjashton konsumatorin përfundimisht nga TVSH-ja.
Përjashtimet vetëm zvogëlojnë relativisht shumen e tatimit për t’u paguar. Pra, nga njëra ane përjashtimi i bizneseve nga TVSH-ja duhet te bazohet mbi kritere sasiore dhe cilësore, qe nuk duhet te mbartin arbitraritet mbi sektorët e tjerë dhe mbi ekonominë.
Taksa është një pagesë e detyrueshme dhe e pakthyeshme në buxhetin e e shtetit dhe që paguhet nga çdo person që ushtron një të drejtë apo përfiton një shërbim publik. Objekti i taksës është mbushja e arkës së buxhetit të shtetit. Ndërsa tarifa është një pagesë e natyrës vullnetare, e vendosur nga qeverisja vendore apo qendrore, në këmbim të shërbimeve të veçanta që bëhen në interes të publikut, por që i japin një avantazh personit që paguan në krahasim me të tjerët (p.sh. tarifat e pajisjes me leje lundrimi).
Tatimi mbi pronën e paluajtshme: Si ta vlerësojmë rolin duke ndjekur shembuj...ALTAX Consulting
E varur gjerësisht në objektivat e politikës fiskale të gjithë vendet ndryshojnë dukshëm në lidhje me përdorimin e burimeve të ndryshme të taksimit mbi pronën. Shumë vende e vendosin theksin e taksimit mbi pronën te garantimi i një burimi të qëndrueshëm dhe me peshë në rritje të të ardhurave. Ndërsa vende të tjera e vënë theksin te rritja e të ardhurave në përgjithësi duke promovuar progresivitetin dhe ndershmërinë e sistemit tatimor.
Political patronage and the state in Albania during last decadeALTAX Consulting
Patronage is not produced by political parties acting as unitary actors. It is rather prompted by political entrepreneurs that thrive inside the two major parties, which, despite their commonly loose organizational structures and blurred ideological positions, are destined to alternate in office. A two-way logic seems to develop: the parties need those entrepreneurs who, through developing patronage networks, bring in voters, and the political entrepreneurs need the parties, especially when in office, for offering them access to state-related spoils. There is, however, an unintended consequence.
Për tu arritur diversifikimi i ekonomisë duhet që më tej të forcohet stabiliteti makro ekonomik nëpërmjet përdorimit të harmonizuar të produktivitetit të industrisë nxjerrëse me industrinë elektro-energjetike në ekspansion, si dhe nxitjes së industrisë agrare në funksion të industrisë së turizmit duke krijuar baza furnizimi me cikël vjetor. Tranzicioni i diversifikimit ekonomik në këto drejtime zhvillohet duke i trajtuar ato si pjesë e vizionit, duke përdorur të njëjtën logjikë fiskale dhe financiare që përdoret për zonat e lira teknologjike dhe ekonomike.
Programet për zhvillimin e ekonomisë janë fokusuar në dy apo tre sektorë, por kanë arritur të jenë vetëm suksese afatshkurtra dhe me pak ndikim në zhvillimin afatgjatë që garanton vijimësi dhe stabilitet në rritjen ekonomike dhe mirëqenie qytetare. Orientimi në funksion të zhvillimit ekonomik afatgjatë është të punojmë fort për të bërë bashkë pjesët e ekonomisë, që ndikojnë në zhvillimin e saj në një vend, kohë të caktuar dhe vizion të përbashkët. Në të kuptuarit drejt të thelbit të këtij diskutimi ne jemi të mirëqasur me programe për zhvillim duke kërkuar të përshtatim adresim të kushteve dhe mundësive për tu realizuar me një impakt të zgjatur në ekonominë e së ardhmes. Ne nevojitet të qartësojmë fokusin për programet tona zhvillimore.
Politikat sociale të bëra me idenë e favorizimit nga taksat janë joefektive në kuptimin e tyre social. Gjithashtu, kjo formë ndihmese shtrembëron kolonën sistemit fiskal: barazinë. Ajo gjithashtu komplikon administratën fiskale dhe e bën më të kushtueshme, pasi mbrapa vjen gjithnjë korrupsioni.
Ulja e taksave nuk është më në modë. Ekonomia konkurruese dhe zbatimi i ligjit po. Ulja e taksave tregon dobësi te ekonomisë dhe politikes, qe përpiqen te maskohen poshtë "kostumit" te lehtësirave fiskale dhe uljes se taksave. Ulja e taksave janë mashtrim ne një ekonomi informale.
Nevoja per te orientuar dergesat e parave dhe kontributet e emigranteve drejt investimeve dhe ekonomise prodhuese duhet te jete nje prioritet per qeverine dhe perfshirjen e tyre si instrumenta reale per ekonomine.
Ne kete mes qeveria mundet te asistoje gjithe komunitetin qe kontribuon ne ekonomine shqiptare nepermjet dergesave te parase duke stimuluar si mekanizmin e dergesave, po ashtu edhe formalizimin e tyre brenda ekonomise formale.
Mundet ekonomia shqiptare të krijojë punësim masivALTAX Consulting
Edhe pse është përmendur edhe më parë, përsëri mbetet logjika ekonomike, se zbatimi i Strategjisë dhe akteve ligjore për nxitjen e punësimit të shoqëruara nga vullneti i sinqertë i politikanëve do ta rriste ekonominë nëpërmjet tregut të punës në Shqipëri, të paktën në tre mënyra:
1. Hapje vende pune sa më pranë nevojave të pushtetit vendor dhe ekonomisë lokale, të cilët kryejnë direkt programet lokale dhe mbështetin nismat e pushtetit qendror;
2. Mbështetje e programeve për vendet e punës indirekte dhe të bashkëlidhura me projektet vendore duke krijuar rrjetin e profesioneve dhe punëve të nevojshme dhe të munguara apo të harruara për komunitetin;
3. Nxitja e konkurueshmërisë në tregun e brendshëm me objektiv tregun rajonal nëpërmjet konkurrencës me diferencën që përmban produkti i tokës dhe ekonomisë shqiptare.
Deklarata Individuale e të Ardhurave Vjetore, 2017 ALTAX Consulting
Sqarime për mënyrën e deklarimit dhe pagesës së tatimit mbi të ardhurat individuale, 2017.
Dokumenti i përgatitur nga ekspertët e ALTAX CENTER synon të sqarojë ato pika që mbeten ende të paqarta pas leximit të ligjit dhe udhëzimit për tatimin mbi të ardhurat.
Deklarata e tatimit mbi të ardhurat individuale vjetore është një formë që plotëson më mirë shpërndarjen e barrës së tatimeve edhe mbi individë që nuk janë të njohur dhe nuk kanë qenë objekt tatimi të mbajtur në burim. Kjo kategori tatimpaguesish i përket edhe individëve që realizojnë të ardhurat nga kapitali (qeradhënia e aktiveve)
Nga ana tjetër, duke reflektuar në këtë dokument sqarues edhe reagimet nga individët e interesuar për të zbatuar korrektësisht detyrimet që lindin nga zbatimi i ligjit arrihet edhe një njohje më e thelluar e zbatimit te tatimit mbi të ardhurat individuale.
PERFORMANCA E SEKTORIT HIDROKARBUR DHE CMIMI I KARBURANTEVEALTAX Consulting
Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë në vizionin për të bërë propozime sa më të plota dhe me argumenta të mirëfillta teknike te politikëbërësit, nisur nga interesat dhe kërkesa e biznesit të Durrësit, si dhe duke e parë se interesi për diskutimin e çmimit të karburantit është në nivel kombëtar ka koordinuar me qendrën studimore ALTAX për përgatitjen e një raporti mbi argumentimin për ndikimin e shoqatave të biznesit dhe qeverisë për të ndikuar në uljen e çmimit të karburantit.
Raporti i përgatitur për këtë qëllim synon të paraqesë një historik të situatës të tregut aktual dhe faktorëve që kanë ndikuar në çmimet e tregtimit të karburanteve duke e ndërthurur me industrinë vendase dhe atë rajonale dhe të vendeve të BE-së. Në konkluzion të idesë përse është përgatitur ky raport argumentohen disa propozime që forcojnë idenë për leverdinë ekonomike nga ulja e çmimit të karburanteve.
PERFORMANCA E SEKTORIT HIDROKARBUR DHE CMIMI I KARBURANTEVE
Vlerësimi i barrës tatimore sipas qarqeve në shqipëri, 2013-2014
1. Vlerësimi i barrës tatimore sipas qarqeve në Shqipëri për
2012 dhe 2013 dhe krahasimi me vendet e rajonit ballkanik.
DITA E LIRISË FISKALE, 2014
Qendra AL-Tax në vëmendje dhe mbështetje të programit LEAD Albania (projekt i AADF) dhe në
bashkëpunim me Dhomën e Tregtisë Amerikane publikon për herë të parë vlerësimin e barrës tatimore,
sipas renditjes për qarkun me barrën më të ulët deri te qarku me barrën tatimore më të lartë. Kjo barre
krahasohet edhe ne aspektin ndërkombëtar me vende te rajonit ballkanik.
Qëllimi i prezantimit të këtij vlerësimi është tërheqja e vëmendjes së ligjvënësve dhe medias, si dhe
kritikëve me vlerësimet apo pyetjet dhe komentet në lidhje me metodologjinë, faktet dhe interpretimet.
AL-Tax Centre
Dokumente Fiskale,
Nr. 2014/03/21
www.al-tax.org
altax@constultant.com
Datë 26.03.2014
Tiranë, Shqipëri
2. Barra tatimore* në rajonin e Ballkanit në vitin 2012 është mesatarisht sa 30.3 për
qind e Prodhimit të Brendshëm Bruto. Në vitin 2013 barra tatimore është 30 për qind,
me ulje të barrës tatimore me 0.28 pikë për qind. Në vlerë absolute, barra tatimore e
Ballkanit në vitin 2012 është 143.8 miliard Euro (Shqipëri 2.1 mld. Euro), kurse në vitin
2013 është 144.9 miliard Euro (Shqipëri 2 mld. Euro). Vendet me barrën më të lartë
tatimore në Ballkan (Greqi, Bosnjë, Mali i Zi, Serbi) përbëjnë 50.4% të prodhimit të
brendshëm të Ballkanit.
* Renditja e shteteve sipas barrës tatimore nuk merr në konsideratë faktin e rimbursimeve të tatimeve, pasi rregullat dhe
mënyrat e kthimit të tatimeve janë të ndryshme sipas shteteve, por edhe sipas nivelit të taksimit (qendror apo vendor) dhe
tipit të tatimit.
Tabela 1
PRODHIMI I BRENDSHEM BRUTO DHE BARRA TATIMORE NE BALLKAN milion
Njesia
monetare 2012 2013 2012 2013
1 Shqipëria LEK 1,317 1,347 22.8 21.5
2 Kosova EURO 4,920 5,142 22.6 22.6
3 Maqedonia DINAR 462,602 483,402 24.6 24.1
4 Kroacia EURO 43,904 43,772 33.1 33
5 Greqia EURO 193,790 188,220 36.2 35.4
6 Bullgaria LEVE 77,641 78,713 26.5 27.2
7 Rumania LEI 587,595 627,290 28.2 28.2
8 Bosnjë-Hercegovina MARKA 25,654 26,797 38.9 38.1
9 Mali i Zi EURO 3,276 3,411 33.7 34.3
10 Serbia DINAR 3,386 3,750 36.2 35.6
Burimi: FMN, BB, Instat, IOTA
Nr. Shteti
Barra fiskale (%)PBB
3. Dimensioni i secilit shtet ballkanik në tregun PBB globale vlen edhe për të
treguar rolin dhe ndikimin e barrës tatimore. Pesha e 10 vendeve
ballkanike për secilin nga vitet është te 1%-1.1% e PBB-së botërore. Pesha
e vendeve anëtare të Bashkimit Evropian (BE) është sa 25.3% e PBB-së
botërore.
Tabela 2
PESHA E VENDEVE TE PBB e BALLKANIT
2012 2013
1 Shqipëria 2.0% 2.0%
2 Kosova 1.0% 1.1%
3 Maqedonia 1.6% 1.6%
4 Kroacia 9.2% 9.1%
5 Greqia 40.8% 39.0%
6 Bullgaria 8.4% 8.3%
7 Rumania 27.4% 28.8%
8 Bosnjë-Hercegovina 2.8% 2.8%
9 Mali i Zi 0.7% 0.7%
10 Serbia 6.1% 6.7%
Burimi: FMN, BB, Instat, IOTA
Nr. Shteti
PESHA (%)
4. Kur analizojmë efektin e barrës tatimore sipas këndvështrimit të statistikave të
investimeve neto në përqindje të prodhimit të brendshëm për vitet 2009-2013,
vërehet se vendet me IHD më të lartë nuk kanë të njëjtën tendencë me barrën
tatimore.
Shembull. Shqipëria ka një hyrje të IHD neto (10% të PBB) ndër më të lartat edhe pse ka
barrë tatimore ndër më të ulëtat (21.5% të PBB). Ndërkaq, Mali i Zi ka IHD neto (14.1%
të PBB) më të lartën në Ballkan, por dhe me një barrë tatimore ndër më të lartat (34.3%
të PBB).
Tabela 3
INVESTIMET E HUAJA DIREKTE, NETO (%)
IHD
2009-2013
1 Shqipëria 10
2 Kosova 4.5
3 Maqedonia 2.9
4 Kroacia 2.4
5 Greqia 0.7
6 Bullgaria 4.1
7 Rumania 1.1
8 Bosnjë-Hercegovina 2
9 Mali i Zi 14.1
10 Serbia 0.9
Burimi: Banka Botërore
Nr. Shteti
5. Një tjetër element analize për të parë barrën tatimore për tatimet dhe taksat është ballafaqimi i
normave tatimore.
Në një analizë të barrës tatimore duke llogaritur të gjitha normat tatimore së bashku, barrën më
të lartë tatimore e mbajnë Rumania, Greqia, Kroacia. Barrën më të ulët e mbajnë Kosova,
Maqedonia, Shqipëria, Mali i Zi, Bullgaria.
Në llogaritjen e barrës tatimore sipas normës tatimore nuk përfshin skemat e përjashtimeve tatimore, si dhe politika të
përkohshme të taksimit (brenda vitit fiskal).
Tabela 4
TVSH Tatim fitimi TAP
Sigurimet
shoqërore
1 Kosova 16% 10% 4%, 5%, 8%, 9%, 10% 10%
2 Maqedonia 5%, 18% 27%
3 Shqipëria 10%; 20% 27.9%
4 Bullgaria 7%, 20% 10% 5%, 10% 30.3%
5 Mali i Zi 7%, 17% 9% 19% 33.8%
6 Kroacia 5%, 10%, 25% 20% 12%, 15%, 40% 35.2%
7 Greqia 6.5%, 13%; 23% 26% 10%, 20%, 22%, 32%, 42% 44.5%
8 Bosnjë-Hercegovina 17% 10% 5%, 10% 31%
9 Serbia 8%, 20% 15% 12%, 20%, 25% 35.8%
10 Rumania 5%, 9%, 24% 16% 16%, 50% 44.2%
17.6% 12% 15.6% 27.6%
Burimi i Informacionit: IOTA, pwc, atk-ks.org, kpmg.com
Ballkani
Shkallët tatimore, 2012-2013
Nr. Shteti
10%
10%
2012-2013
6. Tabela5
Raporti i të ardhurave tatimore ndaj Prodhimittë Brendshëm
1 Peshae Totalittë të ardhurave tatimore ndaj PBB 22.8% 21.5%
2
Peshae të ardhurave ngatatimet dhe doganat ndaj
PBB
18.4% 17.7%
2.a
Peshae të ardhurave ngatatimet qendrore ndaj PBB
(pa kontributet shoqërore)
8.4% 7.3%
2.b Peshae të ardhurave ngadoganat ndaj PBB 9.1% 8.9%
3 Peshae të ardhurave ngapushteti lokal ndaj PBB 0.9% 0.8%
4
Peshae të ardhurave ngakontributet shoqërore ndaj
PBB
4.4% 4.5%
Burimi i Informacionit: INSTAT, Ministria e Financave
Nr. Emërtimi 20132012
Barra tatimore në Shqipëri
Kur marrim në konsideratë faktorët ndikuesë, matja e barrës tatimore nuk
është matje e madhësisë së qeverisë apo administratës publike (përbërja e
saj), por nga ana tjetër nuk është as matja e gjithë detyrimeve që mbart një
tatimpagues në funksion të të ardhurave që ai realizon brenda një viti
(pagesa për institucione jofiskale).
7. Shikojmë një panoramë të veçantë të viteve fiskalë 2012 dhe 2013, që
tregojnë peshën e barrës tatimore (qendrore dhe vendore) ndaj prodhimit të
brendshëm, ku përfshihen llogaritja e tatimeve të paguara në buxhetin e
shtetit nga secili qark (prefekturë) ndaj PBB-së së vendit.
Në këtë renditje nuk mund të shihet barra tatimore, por vetëm një renditje e peshës që mban secili nga qarqet
në ekonominë e vendit.
Tabela 7
2012 2013
1 Berat 0.4% 0.4%
2 Diber 0.3% 0.3%
3 Durres 1.8% 1.8%
4 Elbasan 0.7% 0.7%
5 Fier 0.7% 0.7%
6 Gjirokaster 0.3% 0.3%
7 Korce 0.6% 0.6%
8 Kukes 0.2% 0.2%
9 Lezhe 0.3% 0.3%
10 Shkoder 0.6% 0.6%
11 Tirane 16.1% 14.8%
12 Vlore 0.8% 0.9%
22.8% 21.5%
Burimi: INSTAT, Ministria e Financave
Pesha e barres tatimore ndaj PBB, sipas qarqeve
Barra tatimore total
Qarqet
Viti
Nr.
8. Nga raporti midis tatimeve dhe taksave të paguara në vitin 2012 dhe 2013
me prodhimin e brendshëm rajonal për secilin nga këto vite, raporti tregon se
barra tatimore më e ulët është në qarkun e Fierit me 7%. Në vend të dytë
është qarku i Elbasanit me 7.4% dhe në vend të tretë qarku i Beratit me 7.5%.
Të 6 qarqet dhe bashkitë e tyre me barrën tatimore më të ulët janë me
përhapje gjeografike në jug, në Shqipërinë e mesme, verilindje dhe
perëndim.
Tabela 8
Nr. Qarku 2012 2013
1 Fier 7.1% 7.0%
2 Elbasan 7.6% 7.4%
4 Berat 7.3% 7.5%
5 Kukes 8.1% 8.1%
6 Lezhe 8.4% 8.2%
7 Gjirokaster 8.9% 8.2%
Burimi: INSTAT, Ministria e Financave
Qarqet me Barren tatimore me te ulet 2012 dhe 2013
9. Nga raporti midis tatimeve dhe taksave të paguara në vitin 2012 dhe 2013
me prodhimin e brendshëm rajonal për secilin nga këto vite, raporti tregon se
barra tatimore më e lartë është në qarkun e Tiranës me 42.3%. Pas këtij
qarku barrën më të lartë e mban qarku i Durrësit me 19.9% dhe më pas
qarku i Vlorës me 15.4%. Të 6 qarqet dhe bashkitë e tyre me barrën tatimore
më të lartë janë me përhapje gjeografike në Shqipërinë e mesme,
jugperëndim, veriperëndim, juglindje dhe verilindje.
Tabela 9
Nr. Qarku 2012 2013
1 Tirane 45.4% 42.3%
2 Durres 19.6% 19.9%
4 Vlore 14.1% 15.4%
5 Shkoder 9.6% 9.5%
6 Korce 9.4% 9.0%
7 Diber 8.9% 8.6%
Burimi: INSTAT, Ministria e Financave
Qarqet me Barren tatimore me te larte, 2012 dhe 2013
10. Indeksi i Lirisë Fiskale
Dita e Lirise Fiskale llogaritet në bazë të krahasimit të të ardhurave tatimore
për vitin fiskal me produktin e brendshëm bruto. Të ardhurat tatimore
përfshijnë të gjithë llojet e taksave dhe tatimeve, detyrimet doganore, si dhe
sigurimet shoqërore dhe shëndetësore.
Totali i të ardhurave tatimore llogaritet si një përqindje ndaj PBB-së. Raporti
që rezulton shumëzohet me numrin e diteve të vitit (365). Numri që rezulton
llogaritet si ditë të muajve duke filluar nga 1 Janari. Numri i ditëve të ndarë,
sipas ditëve të çdo muaji vijues ndalon deri në ditën që plotësohet sipas
muajit që i përkon. Ajo ditë që llogaritja ndalon konsiderohet si Dita e Lirisë
Fiskale.
11. Dita e Lirisë Fiskale 2014 në Shqipëri
Në Shqipërinë e vitit 2014, Dita e Lirisë Fiskale është në ditën e 19-të të
muajit Mars.
Me këtë kuptohet se gjithë shqiptarët u duhet të punojnë për buxhetin e
shtetit të tyre deri në fund të dhjetëditëshit të dytë të muajit të tretë të vitit.
Pas kësaj date, puna dhe fitimet e tyre nuk shkojnë më në llogarinë e shtetit,
por në llogarinë e tyre.
12. Në Ballkan Dita e Lirisë Fiskale në 2014 vjen më herët në Shqipëri në 19 Mars
2014, ndërsa më vonë vjen në Serbi, në 10 Maj 2014.
Në Kosovë kjo ditë mbërrin në 23 Mars 2014, ndërsa në vendet e tjera fqinje
me Shqipërinë ajo mbërrin në 9 Prill në Greqi, në 5 Maj në Malin e Zi dhe në
29 Mars në Maqedoni
Tabela 6
Dita e Lirise Fiskale ne Ballkan, 2013 dhe 2014
2013 2014
1 Shqipëria 24 19 Mars
2 Kosova 23 23 Mars
3 Maqedonia 31 29 Mars
4 Kroacia 1 31 Prill
5 Greqia 12 9 Prill
6 Bullgaria 7 9 Prill
7 Rumania 13 13 Prill
8 Bosnja 22 19 Prill
9 Mali i Zi 3 5 Maj
10 Serbia 12 10 Maj
Burimi: FMN, BB, Instat, IOTA
Nr. Shteti
Dita e Lirise Fiskale
Muaji
13. KONKLUZION
Logjika e renditjes së rajoneve me barrën më të ulët (tabela 8)
dhe më të lartë (tabela 9) në Shqipëri është treguesi që duhet të
tërheqë vëmendjen e politikës fiskale dhe modelimit të
ekonomisë nëpërmjet analizimit dhe paraqitjes së shpërndarjes
së barrës tatimore.
Barra tatimore e shpërndarë në rajonet e ndryshme nëse
ballafaqohet me burimet dhe kapacitetet në dispozicion në këto
rajone dhe duke ndërthurur në mënyrë më racionale ndikimin e
rolit të programeve të qeverisë në shpërndarjen e investimeve
dhe përgatitjen e kushteve për investitorët duke baraspeshuar
barrën në funksion të nxitjes ekonomike, do të ndihmonte
secilën bashki apo komunë, që të merrte vendime më të thella
mbi mundësitë dhe mënyrat për tu integruar brenda modelit të
rritjes ekonomike të vendit.