Özcan Ayma

1. VERIMLILIK ANALIZI VE
DENETIMI
Özcan AYMA

2. VERIMLILIK ANALIZI
 Verimliliğin ölçülmesi ve değerlendirilmesi
aĢamalarını içine alan verimlilik analizleri, iyi
yönetilen her kuruluĢta yapılması gereken
çalıĢmalardır.
 Verimlilik analizleri doğru karar alabilmenin temel
Ģartlarındandır.
 Verimlilik analizleri yapılırken gerçekçi verilere
dayandırılmalıdır.
 Yerel ve merkezi yetkililerce sorunlu alanların
ortaya konmasında yardımcı olur.

3.  Ulusal ve sektörel verimlilik analizleri ekonomik
performansı, sosyal ve ekonomik politikaların
niteliğini değerlendirmede yardımcı olur.
 ÇeĢitli ekonomik sektörler arasındaki gelir ve
yatırım dağılımına etki eden faktörlerin
belirlenmesine ve karar almada kullanılacak
faktörlerin belirlenmesine yardımcı olur.
 ĠĢletmede iĢlemlerin geliĢtirilmesine ve
hızlandırılmasına katkıda bulunur.

4. VERIMLILIK ANALIZINDE KARġILAġILAN
SORUNLAR
 ÇeĢitli gruplar farklı ölçüm serileri kullandıkları için
tek ve herkes tarafından kabul edilen bir verimlilik
ölçüm yöntemi yoktur.
 Verimliliğin, günümüzde fiziksel olarak ölçülmesinin
de zor olduğunu bilmekteyiz. Bu zorluk, bazı
durumlarda girdi unsurlarından, bazı durumlarda
ise çıktı unsurlarından kaynaklanmaktadır.

5. GIRDININ ÖLÇÜLMESINDE KARġILAġILAN
SORUNLAR
 Verimlilik oranlarında kullanılan ölçülebilir girdilerde
karĢılaĢılan sorunlar Ģunlardır;
 ĠĢçilik
 Sermaye
 Hammadde ve malzeme
 Yakıt ve enerji
 Diğerleri

6. ĠġÇĠLĠK
 Fiziksel olarak iĢçi sayısı ve çalıĢma saati ile ifade
edilebildiği gibi parasal olarak da iĢ gücü maliyeti
Ģeklinde ifade edilebilir.
 ĠĢgücü verimliliği kolaylığı nedeniyle rağbet
görmüĢtür. Ancak, son yıllarda sermayenin iyice
kıtlaĢan bir faktör durumuna gelmesi nedeniyle
sermaye verimliliği ve giderek toplam faktör
verimliliği önem kazanmaya baĢlamıĢtır.
 ĠĢgücü verimliliğinde direkt iĢ gücünün dikkate
alınması ya da maaĢlı çalıĢanların kapsama
alınması konusunda farklı uygulamalar olduğundan
beynelmilel karĢılaĢtırmalarda hatalı sonuçlar verir.

7. SERMAYE
 Üretimde girdi unsuru olarak sermaye, çeĢitli
Ģekillerde karĢımıza çıkmaktadır. Bunlar;
 Sabit Sermaye
 ĠĢletme Sermayesi
 Toplam Sermaye olarak sayılabilir.
 Stoklar ve amortisman çıktı unsurunda dikkate
alınmalıdır. Aksi halde sonuç yanıltıcı olur.

8. HAMMADDE VE MALZEME
 Girdi unsuru olarak hammadde üç grupta ele alınır.
 Esas Hammadde
 Yardımcı Madde
 ĠĢletme Malzemesi
 Yukarıdaki hammadde ve malzeme unsurlarının her
biri için verimlilik oranları kullanılabilir. Fakat
bunların girdi maliyeti esas alınıp parasal verimlilik
hesaplanması yoluna gidilir.

9. YAKIT VE ENERJI
 Çıktıyı elde etmek için kullanılan her türlü yakıt ve
enerji bu unsura kaynak teĢkil eder. Parasal
hesaplama yoluna gidilir.
 “Kazanılan Enerji Miktarı / Sarfedilen Enerji Miktarı”
 Bu oran, üretim sürecinde enerji dönüĢtürülüm
esnasında oluĢan kayıp enerjiyi göstermektedir.

10. ÇIKTININ ÖLÇÜLMESINDE KARġILAġILAN
SORUNLAR
 Çıktının hesaplanmasında önemli olan stok
durumudur. Bu konuda sorun teĢkil eden durum ise
stokların analize dahil edilmesi ve edilmemesi
durumudur.
 Uluslar arası karĢılaĢtırmalarda da karıĢıklık
görülebilir.
 Çıktı konusu üzerinde durulması gereken bir diğer
sorun, çıktı üzerinde enflasyonun giderilmesi
olayında karĢılaĢılmaktadır.

11. FARKLI GIRDI VE ÇIKTILARIN DOĞURDUĞU
SORUNLAR
 Bu sistemde girdiler ve çıktılar ortak boya indirgenip
kendi aralarında karĢılaĢtırılırlar.
Ürün Ton A Ürününe Cari Çıktı Ürün A
BaĢına Nısbi Değeri EĢlenik
ĠĢçilik Olarak (Ton) Değeri
Saati Harcanan (2x3)
ĠĢçilik Saati
A 25 1.0 50.000 50.000
B 40 1.6 30.000 48.000
C 50 2.0 20.000 40.000
Toplam 100.000 138.000

12. ENFLASYON ETKISININ ARINDIRILMASI
 Bu hususta iki metod kullanılır.
 Çıktı ve girdiler için mümkünse endüstriyel, bu mümkün
değilse genel fiyat endeksleri kullanımıdır.
 Cari çıktı ve girdi değerlerini iĢletmenin ortalama mamül
fiyatına ya da maliyete göre geliĢtirilebilecek bir fiyat
indeksiyle deflate etmek Ģeklindedir.
 Her iki metotda dikkat edilmesi gereken husus fiyat
artıĢları hem girdiler hem de çıktılar üzerinde farklı
olabilir.

13. VERIMLILIK DENETIMI
 ĠĢletmede ortaya konan baĢarı düzeyini ölçme iĢidir.
 Gerek tek tek iĢletmelerde gerek firmalar arası
karĢılaĢtırmalarda verimlilik denetiminde titiz bir
çalıĢma ortamı oluĢturulmalıdır.
 Bu sistemde veri üreten ve verileri kullanan tüm
birimler bunları anlamalı ve sistemde basitlik
sağlanmalıdır.

14. VERIMLILIK DENETIM BASAMAKLARI
Ġçinde Bulunulan
durumun Tespiti Verimlilik Denetimleri (ölçümleri) Yapılması
Ana sorunların Verimlilik Ölçüm Sonuçlarının Analizi
Tespiti
Ġstenilen Hedefin Hedefe Uygun Faaliyet Programlarının
Belirlenmesi Hazırlanması
Faaliyet Programı Ġçsel ve dıĢsal yaparak öğrenme grupları

15. VERIMLILIK DENETIM DÖNGÜSÜ
Verimlilik
Ayrıntılı TeĢhis ĠĢletme ve
Değerlendirme
Koyma Kontrol
Karlılık ve GeliĢtirme için DoğrulanmıĢ
Verimlilik Öncelikli Alanların Öncelikli
Oranları Belirlenmesi Alanların Tesipiti
Verimlilik GeliĢtirme Süreçleri
Verimlilik Ölçümleri

16. VERIMLILIK DEĞERLENDIRME BILEġENLERI
SÜRECI
DIġSAL ĠÇSEL
Endüstriyel BaĢarı TeĢebbüs BaĢarı Nitelik Yönünden
Düzeyi Değerlemeleri Düzeyi Değerlemeleri Değerlendirme
GeliĢtirme Ġçin Öncelikli Alanların Belirlenmesi

17. BAġARI DÜZEYI FAALIYET TAKIM SÜRECI
Stratejik Planlama
Perspektif Bilincinin
Kazandırılması
Değerlendirme
GeliĢtirme
Temeller
Kontrol
Ölçme
Faaliyet Planlaması ve Etkili
Uygulamalar

18. VERIMLILIK YÖNETIM DÖNGÜSÜ
Varlıklar
ÇalıĢanların
Katılımı Hedefler
Örgüt
Ve
Liderlik
Ölçüm ve Ödüller ve
Analiz Onaylama
HaberleĢme

19. VARLIK (AKTIFLER)
 Verimlilik Yönetim Döngüsü için, teĢebbüsün tüm
varlıklarının (maddi, beĢeri, teknolojik, likit vb.)
kullanımında etkililik sağlanması esastır.

20. HEDEFLER
 TeĢebbüsün verimlilik hedeflerinin, değiĢim ve de
geliĢtirme beklentilerinin belirlenmesi gerekir.

21. ÖDÜLLER VE ONAYLAMA
 Verimliliğin geliĢtirilmesine yönelik ortak çalıĢmayı
teĢvik edici, ödüllendirici süreçler, davranıĢ
sistematiğine katkıda bulunur.

22. HABERLEġME
 Etkili bir haberleĢme ile teĢebbüsün hedefleri ve
geliĢtirme beklentileri ilgililer tarafından daha kolay
kavranır. Ayrıca baĢarı düzeyine iliĢkin bilgi geri
beslemesi, katkıların analizi, geliĢtirme için fikirler
elde edilmesi ve verimlilik ile ilgili engellerin
tanımlanması açılarından da haberleĢmenin önemi
büyüktür.

23. ÖLÇÜM VE ANALIZ
 Verimlilik ölçümü ve analizi, hem verimliliğin
anlaĢılması hem de geliĢtirilmesi için temel
oluĢturmakta, diğer yandan verimlilik
hedeflerine, nısbi baĢarı düzeylerine iliĢkin “bilgi
geri besleme” için esas oluĢturmaktadır.

24. ÇALIġANLARIN KATILIMI
 ÇalıĢanların da verimlilik yönetim programlarına
katılması, düĢünce ve uygulamaya iliĢkin
tecrübeleri de örgütün baĢarılarına katkıda
bulunmaları yararlı ve “olmazsa olmaz” bir
faaliyettir.

25. ÖRGÜT VE LIDERLIK
 Verimlilik geliĢtirme faaliyetini bir tekerleğe
benzetirsek, örgüt ve liderlik deyim yerinde ise
tekerleğin poyrası (göbeği) durumundadır. Yani tüm
verimlilik geliĢtirme faaliyetleri örgüt ve liderliğin
etrafında döndüğü gibi faaliyetin baĢarısı da örgüt
ve liderliğin baĢarısı ile doğru orantılıdır denilebilir.

26. DINLEDIĞINIZ IÇIN TEġEKKÜR EDERIM