Geografia dla LO, URBANIZACJA I JEJ ROZWÓJ, Barbara Paruzel

1. UrbanizacjaUrbanizacja
i jej rozwóji jej rozwój

2. UrbanizacjaUrbanizacja to szereg procesów
ekonomicznych, przestrzennych,
społecznych i kulturowych prowadzący
do powiększenia się obszarów
miejskich oraz do rozpowszechniania
się zabudowy miejskiej, a także do
wzrostu liczby ludności żyjącej w
miastach.

3. Urbanizacja odbywa się na 4Urbanizacja odbywa się na 4
płaszczyznach:płaszczyznach:
demograficznej -demograficznej - wzrost liczby ludności
miejskiej, jej udziału w ogólnej liczbie ludności,
migracje ludności ze wsi do miast,
ekonomicznej -ekonomicznej - wzrost odsetek ludności
zatrudnionej poza rolnictwem, początkowo w
przemyśle, a potem usługach,
społecznej -społecznej - upowszechnianie się tzw.
miejskiego stylu życia,
przestrzennej -przestrzennej - wzrost obszarów miejskich i
tworzenie nowych miast.

4. Współczynnik urbanizacjiWspółczynnik urbanizacji --
wyraża się w odsetkach ludnościwyraża się w odsetkach ludności
miejskiej w stosunku do całegomiejskiej w stosunku do całego
społeczeństwaspołeczeństwa.
Najniższy współczynnik występuje w krajach
afrykańskich, np. w Rwandzie wynosi 7%, oraz w
krajach azjatyckich, np. w Afganistanie to 19%.
Najwyższy poziom urbanizacji występuje w krajach
Europy Zachodniej, głównie w Belgii, gdzie osiąga
97% oraz Wielkiej Brytanii - 92%, w Polsce wynosi
61%.

5. Etapy rozwoju urbanizacjiEtapy rozwoju urbanizacji
Wstępna urbanizacjaWstępna urbanizacja - polega na powolnym zwiększaniu się
liczby ludności w mieście, szczególnie w obszarach
centralnych, przyczyną jest rozwój przemysłu i usług w tym
regionie.
SuburbanizacjaSuburbanizacja - polega na napływie dużej liczby ludności ze
wsi do miast, która zaczyna zaludniać przedmieścia. Powstają
wtedy dzielnice biedy (slumsy). Na tym etapie następuje
również przenoszenie się bogatej ludności z centrum na
przedmieścia.
DezurbanizacjaDezurbanizacja - proces stabilizowania liczby ludności
miejskiej połączone z przenoszeniem się tej ludności z
centrum na przedmieścia. Następuje wtedy "kryzys
śródmieścia", czyli jego wyludnienie.
ReurbanizacjaReurbanizacja - jest to końcowa faza urbanizacji. Polega ona
na rozroście terenów podmiejski. Na tym etapie często
następuje odrodzenie śródmieścia - powstają centra
usługowo-handlowe.

6. Miasto toMiasto to:
- osada, która przekroczyła pewną
liczbę mieszkańców, np. Japonia – 50
000 os., USA – 2 500 os., Norwegia –
200 os.
- osada, która otrzymała prawa
miejskie np. Polska, Rosja

7. Czynniki miastotwórczeCzynniki miastotwórcze są dla każdego
miasta inne. Najczęściej zwraca się uwagę
na:
- przecięcie szlaków komunikacyjnych,
- rozmieszczenie surowców naturalnych,
- dogodny klimat,
- ukształtowanie terenu,
- dostęp do wody.

8. Funkcje miast:Funkcje miast:

9. funkcja polityczna i administracyjnafunkcja polityczna i administracyjna -
miasto pełniące taką funkcje jest siedzibą władz,
często stolicą kraju. Przykładami takich miast
mogą być np. Praga (w Czechach), Buenos Aires
(w Argentynie), Tokio (w Japonii); niektóre
miasta pełnią funkcję stołeczną w skali
międzynarodowej - są ośrodkami instytucji
ogólnoświatowych, np. Nowy Jork (ONZ),
Bruksela (NATO i UE); funkcja administracyjna
związana jest z podziałem państwa na jednostki
administracyjne (gminy, powiaty i województw w
Polsce);

10. funkcja przemysłowafunkcja przemysłowa – związana jest z
rozwojem zakładów przemysłowych,
miasta te często powstają w miejscach
rozmieszczenia surowców i zajmują się
głównie ich wydobyciem i przetwórstwem;
przykładamy takich miast mogą być
miasta na Górnym Śląsku (Katowice,
Bytom, Gliwice), czy w zagłębiu Ruhry
(Dortmund, Essen)

11. funkcja turystyczno-wypoczynkowafunkcja turystyczno-wypoczynkowa -
wśród ośrodków pełniących te funkcje
wyróżnia się 2 typy: uzdrowiska (np.
Krynica, Polanica Zdrój) i ośrodki
turystyczno wypoczynkowe (np.
Zakopane, Sopot, Międzyzdroje,
Innsbruk);

12. funkcja religijnafunkcja religijna - funkcje tą pełnią
miasta będące miejscami kultu
przedstawicieli różnych religii, przykładem
takich miast mogą być: Jerozolima (dla
wyznawców chrześcijanizmu, judaizmu i
islamu), Rzym (Watykan - dla kościoła
rzymskokatolickiego), Mekka (dla islamu);

13. Typy zespołów miejskichTypy zespołów miejskich
 aglomeracja - zespół miast powiązanych ze sobą silnymi
więzami gospodarczymi i komunikacyjnymi. Aglomeracje
mogą być: monocentryczne, tzn. z jednym miastem
głównym (np. aglomeracja Moskiewska) lub
policentryczne, złożone z kilku równych sobie ośrodków,
tzw. konurbacja (np.Górnośląska, Trójmiasto).
 megalopolis - jest to zespół aglomeracji miejskich.
Największy tego typu obszar istnieje na wschodnim
wybrzeżu Stanów Zjednoczonych między Bostonem na
północy a Waszyngtonem na południu, zajmuje około 146
km² powierzchni, a zamieszkuje go ponad 44mln ludzi,
inne to np. Tokio-Jokohama, Chicago-Pittsburg.

14. Skutki urbanizacjiSkutki urbanizacji
Skutki pozytywne:
- łatwiejszy dostęp do pracy,
- możliwość wyboru pracy,
- istnienie instytucji oświatowych, kulturowych, opieki zdrowotnej,
finansowych, ubezpieczeniowych,
- szybkie komunikowanie i przemieszczanie się ludzi.
Skutki negatywne:
- przeludnienie,
- przestępczość,
- bezrobocie,
- bezdomność,
- deficyt wody pitnej,
- degradacja środowiska, głód i obniżenie jakości życia.

15. Opracowała Barbara Paruzel