1. De UNESCO-
Werelderfgoedconventie
basisbegrippen
procedures
gevolgen
13 maart 2014
Piet Geleyns

2. Werelderfgoed
•Werelderfgoedconventie
•Werelderfgoed in Vlaanderen

3. Werelderfgoed
Werelderfgoedconventie
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
3 / DEEL 1
Aanleiding: bouw Aswandam (Egypte, 1960-70)
Satellietbeeld Aswandam & stuwmeer
(Egypte)

4. 13/03/2014 — Hier komt de Footer-titel — © Onroerend Erfgoed 01 / DEEL 1Reconstructie van de grote Tempel van Abu Simbel
(Egypte)

5. Werelderfgoed
Werelderfgoedconventie
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
5 / DEEL 1
Basisideeën (begin jaren ‘70):
“De achteruitgang of verdwijning van elk
onderdeel van het cultureel en natuurlijk
erfgoed betekent een rampzalige verarming
van het erfgoed van alle volken ter wereld;”

6. Werelderfgoed
Werelderfgoedconventie
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
6 / DEEL 1
Basisideeën (begin jaren ‘70):
“Sommige delen van het cultureel en natuurlijk
erfgoed zijn van uitzonderlijk belang,
hetgeen hun behoud als onderdeel van het
erfgoed der gehele mensheid noodzakelijk maakt;”

7. Werelderfgoed
Werelderfgoedconventie
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
7 / DEEL 1
Basisideeën (begin jaren ‘70):
“Het is de taak is van de gehele internationale
gemeenschap deel te nemen aan de bescherming
van het cultureel en natuurlijk erfgoed van
uitzonderlijke en universele waarde … zonder
in de plaats te treden van het optreden van de
betrokken Staat …;”

8. Werelderfgoed
Werelderfgoedconventie
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
11 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
8 / DEEL 1
• Conventie goedgekeurd in 1972, eerste
Werelderfgoederen in 1978
• Vandaag 190 lidstaten (bijna heel de wereld),
België pas in 1996 toegetreden
• Vandaag 981 werelderfgoederen in 160 landen

9. Werelderfgoed
Erkenning als Werelderfgoed
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
11 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
9 / DEEL 1
• Zware procedure & strenge selectie!
• Startvoorwaarde:
Uitzonderlijke Universele Waarde
• Niet hetzelfde als ‘Wereldwonderen’

11. Werelderfgoed
Werelderfgoed in Vlaanderen
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
11 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
11 / DEEL 1
• 1998: 13 begijnhoven
• 1999: 26 belforten in Vlaanderen – o.m.
Diksmuide, Ieper, Lo-Reninge, Nieuwpoort
en Veurne
• 2000: Brugge
• 2005: Museum Plantin-Moretus
 In 27 Vlaamse gemeentes

12. Basisbegrippen
•Uitzonderlijke Universele Waarde
•Authenticiteit & Integriteit
•Serieel – transnationaal
•ICOMOS

13. • Basisvereiste!
• 2 essentiële voorwaarden:
 Bijzonder
 Op wereldschaal
• O.b.v. min. 1 van 10 vastgelegde criteria
• Wordt onderzocht via internationale
vergelijkende analyse
• Vaak afgekort als “OUV”
Basisbegrippen
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
13 / DEEL 2
Uitzonderlijke Universele Waarde

14. Basisbegrippen
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
14 / DEEL 2
• Bijkomende vereisten!
• Authenticiteit ~ geloofwaardigheid
• Integriteit ~ volledigheid (“ongeschonden”)
Authenticiteit & Integriteit

15. Basisbegrippen
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
15 / DEEL 2
• Alleenstaand <-> Serie (meerdere
afzonderlijke elementen)
• In één lidstaat <-> Verspreid over
meerdere landen
 Impact op procedure en beheer achteraf, want
door UNESCO beschouwd als 1 uniek goed
Serieel – transnationaal

16. Basisbegrippen
De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
16 / DEEL 2
= International Council on Monuments and Sites
• Internationale NGO die zich inzet voor het
behoud van onroerend erfgoed
• Specifieke adviserende rol als onafhankelijke
expert in Werelderfgoedconventie
• Nieuwe erkenningen
• Beheerproblemen
ICOMOS

17. Procedure
•Seriële en transnationale nominatie
•Onderzoek door ICOMOS
•Uitspraak door Werelderfgoedcomité
•Beheerstructuur

18. De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
18 / DEEL 3
1) OUV omschrijven
2) Authenticiteit en integriteit onderzoeken
3) Internationale vergelijking
4) Gedragen beheervisie uitwerken voor elke site
 1 gezamenlijk Frans-Belgisch dossier
 Indiening ten laatste 29 januari 2016
Procedure
Seriële en transnationale nominatie

19. De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
19 / DEEL 3
• Najaar 2016
• Nazicht het dossier
+ onderzoek van de situatie ter plaatse
• Eventueel aanvullende vragen
 Voorjaar 2017: advies aan het
Werelderfgoedcomité
Procedure
Onderzoek door ICOMOS

20. De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
20 / DEEL 3
• Zomer 2017
• In principe unaniem oordeel van de 21 leden
(landen), gebaseerd op het advies van
ICOMOS.
 Uitdaging: Comité-leden overtuigen van de
specifieke invalshoek (géén oorlogsdossier!)
Procedure
Uitspraak door
Werelderfgoedcomité

21. De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.
13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed
21 / DEEL 3
Business as usual (geldende regels blijven
gewoon van kracht), behalve:
• Na inschrijving moet een internationale
beheerstructuur actief worden  Moet nog
opgericht worden: samenstelling, werkwijze, …
nog volledig te bekijken
• Beheerstructuur is eerder een overlegplatform,
legt op zich geen bijkomende beperkingen op!
Procedure
Na inschrijving

22. Gevolgen

23. Gevolgen
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed?
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed
23 / DEEL 4
Geen ‘stolp’ over de Westhoek
• En/en-verhaal: erfgoed en landbouw/ en
ontwikkelingen/ en toerisme/ …
• Beheerplan zet krijtlijnen uit  gezamenlijk
voorstel i.s.m. alle betrokken partijen
• Wat indien niet in beheerplan voorzien? 
eventueel UNESCO contacteren bij projecten
met mogelijke impact op OUV
Wat niet…?

24. Gevolgen
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed?
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed
24 / DEEL 4
Geen extra bescherming
• Bestaande beschermingen/ ruimtelijke
verankeringen blijven gewoon van kracht.
• (In principe) geen bijkomende regels of
procedures
Maar wel bufferzones te voorzien  in overleg
met betrokken partijen
Wat niet…?

25. Gevolgen
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed?
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed
25 / DEEL 4
Wat niet…?
Geen extra geld
• niet van of via UNESCO
• niet van Vlaamse overheid
Tijdens deze regeerperiode wel voorrang voor
WO I-erfgoed

26. Gevolgen
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed?
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed
26 / DEEL 4
Internationale dimensie
• Samenwerking met Waalse en Franse partners
 oprichting van grensoverschrijdend platform
• Versterken samenwerking met andere
internationale partners (CWGC, VDK, …)
• Internationaal positioneren/ Netwerk met
andere werelderfgoedsites
• …
Wat wel…?

27. Gevolgen
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed?
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed
27 / DEEL 4
Uitstraling!
• Meer aandacht uit binnen- en buitenland?
• ‘Exclusieve club’  specifieke initiatieven
ontwikkelen?
• Deuren gaan gemakkelijker open?
Wat wel…?

28. Gevolgen
Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed?
1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed
28 / DEEL 4
Bijkomend toeristisch potentieel
• UNESCO-erkenning als bijkomend argument
• Ook na 2018 ‘unique selling proposition’
• Mikken op specifiek publiek?
• Gezamenlijk positioneren
 Erkenning straalt af op hele regio!
Wat wel…?

29. Dank u!