2. Un río é unha corrente permanente de auga
que discorre por un leito fixo.
Os ríos desembocan ou verten as súas augas no mar,
completando o ciclo da auga na biosfera.
Algúns desembocan en lagoas, ou noutro río (afluentes).
6. O nacemento dos ríos é o lugar onde se orixinan.
Sempre é o seu punto mái alto. Nacen nunha fonte,
das augas resultantes de derreterse o xeo dos
glaciares, en lagos ou en terreos lamaguentos.
nacentes
CURSO ALTO: zona próxima ao
nacemento, nas rexións montañosas.
As augas descenden rapidamente.
CURSO MEDIO: de discorrer
máis lento ao atravesar terreos
máis chans.
O leito é a longa ou estreita
canle excavada polo río e por
onde circula a súa auga.
O curso é o percorrido do río
desde o seu nacemento ata a
súa desembocadura.
CURSO BAIXO: próximo
á desembocadura, sen
apenas corrente.
DESEMBOCADURA
11. A CUNCA FLUVIAL é o conxunto dos terreos que verten as
augas nun río. Distínguense das adxacentes pola liña divisoria
de augas. A un lado e outro da mesma, as augas van parar a un
ou a outro río. As cuncas levan o nome do río.
A VERTENTE HIDROGRÁFICA é o conxunto de
cuncas que verten as súas augas a un mesmo
mar (Cantábrica, Atlántica...).
13. O CAUDAL dun río é a cantidade ou volume de auga que
pasa por un punto determinado nun segundo.
Exprésase en m3 por segundo (m3/s).
Para coñecer o aforo ou realizar a medición do caudal
dun río, cómpre calcular a área da súa sección transversal
e a velocidade media da corrente.
14. O caudal medio diario é o volume de auga
desprazado nun segundo durante as 24 horas do día.
Cos caudais medios diarios dos 365 días do ano pódese
coñecer o caudal medio anual ou módulo do río.
15. Para medir a velocidade emprégase un aparello chamado molinete ou
correntómetro que se introduce no río a pequenos intervalos, de xeito que se
poida coñecer a velocidade nun grande número de puntos distribuídos
regularmente en forma de rede en toda a sección transversal.
16. Os ríos máis grandes do mundo
1-Amazonas
2-Nilo
3-Río Azul
4-Huang He (Amarelo)
5-Paraná
6-Congo
7-Lena
8-Mackenzie
9-Níxer
10-Ienisei
11-Mekong
12-13-Missisippi
14-Obi
15-Volga
18-Indo
19-Amur
21-Murray
17. O río Amazonas é máis longo (6.800 km),
máis caudaloso (118.860 m3/s) e coa conca
máis extensa do mundo (7.050.000 km² ), con
máis de 1.000 afluentes
18. O río máis longo de Galicia é o Miño (307,5 km).
O Miño en Tui.
19. O Sil é o río máis caudaloso de Galicia.
Río Sil entre A Rúa e Petín.
20. Os ríos presentan ás veces subidas extraordinarias das augas, son
crecidas (enchentas) e baixadas anormais de caudal (estiaxes).
Variacións de caudal no Sil.
22. RÉXIME : variacións do caudal
dun río ao longo do ano e os
fenómenos relativos á súa
alimentación.
Pode ser: regular ou irregular,
pluvial ou nival
DEPENDE DE:
-relevo
-mananciais da conca
-clima
-natureza dos terreos
-vexetación
-acción do ser humano
23. O TRABALLO XEOLÓXICO DOS RÍOS
Os ríos son importantes axentes do modelado terrestre e os principais
transportadores de materiais desde as terras aos océanos.
Realizan tres accións interrelacionadas: a erosión, o transporte e a
sedimentación.
24. A EROSIÓN orixinada polas
correntes é o desgaste e
remoción dos materiais do leito
do río. É máis forte no curso
alto.
Erosión lineal: profundizando no
leito
Erosión areolar: desgaste das
ladeiras do val.
Nas cabeceiras dos ríos a erosión é
remontante (cara atrás).
25. A forza da auga en movemento pode arrastrar area, grava fina e arxila.
As pedras vanse desfacendo por abrasión ( rozan contra o fondo e as
ladeiras) e por procesos químicos.
26. RÁPIDOS
Fórmanse cando a inclinación da pendente pola que discorre o río é moi
pronunciada e o río corre con moita velocidade.
27. Nos rápidos dos ríos de montaña, polo efecto da abrasión fórmanse
pozas, pilacóns ou marmitas de xigante , ocos máis ou menos
cilíndricos de distintas dimensións. En moitos deles adoita atoparse
unha pedra case esférica que, empurrada pola corrente en espiral que se
produce na poza xira producindo o desgaste da rocha.
35. FERVENZAS, CATARATAS....
Fórmanse cando o río atopa
unha ruptura de pendentes
cunha diferencia de nivel moi
grande e a auga cae en
vertical.
A forza erosiva das fervenzas
é moi grande. Dependendo
da natureza do terreo
desprázase cara atrás con
maior ou menor velocidade.
36. ETAPAS DA EVOLUCIÓN DUNHA FERVENZA
ORIXE DAS FERVENZAS
Falla no percorrido do río
Diferencia de capacidade erosiva
entre o curso principal e un afluente.
Distinta
resistencia dos
materiais
41. Catarata de Iguazú (Anxentina-Brasil). Cun caudal de 1.744
m3/s Formada por 275 saltos de hasta 80 m de altura.
42. En Galicia as fervenzas tamén se
chaman cadoiros, cachóns,
abanqueiros, cachoeiras, ruxidas,
saltos, caeiras, freixas...
A fervenza máis alta de Galicia é
o salto do Cenza, un afluente
do Bibei, em Vilariño de Conso.
44. O TRANSPORTE é o movemento dos materiais erosionados. As areas
grosas, gravas e coios son arrastrados polo fondo.
A area miúda e o barro son transportados en suspensión e os sales
resultantes da descomposición das rochas van disoltos na auga.
Río con minerais de ferro. A Pobra do Brollón.
45. A SEDIMENTACIÓN é a acumulación progresiva dos
materiais transportados no leito do río, sobre o leito
de inundación e na desembocadura do río.
46. No curso medio diminúe a pendente, anchea a canle e o val vai
collendo forma de artesa. As augas circulan con menor velocidade, polo
que diminúe a acción erosiva e de arrastre. O leito do río vaise
enchendo con materiais máis grandes (coios, gravas e na parte final
areas) que se depositan.
49. O acumulamento de sedimentos pode
producir situacións de inestabilidade
que fagan que o río modifique o seu
curso e excave novas canles nos
propios sedimentos.
Fórmanse meandros, e se as
curvas se van acentuando poden
chegar a intercomunicarse e formar
lagoas (estrangulación).
50. No curso baixo, preto da
desembocadura, a pendente é escasa,
a auga perde velocidade e non pode
arrastrar os materiais. Predomina a
sedimentación.
Os depósitos de aluvións preséntanse ás
veces escalonados a ámbalas partes da
canle do río formando terrazas fluviais.
Estas orixináronse debido aos cambios do
nivel da auga e a erosión sobre o leito
anterior.
Terrazas fluviais no Umia
51. Cando os sedimentos se depositan no centro e ao longo
do leito forman barras, que poden dar lugar a illas.
Esteiro do Miño
52. Se a desembocadura do río ten lugar en mares abertos ou zonas de
correntes, fórmanse esteiros, amplos espazos nos que os
sedimentos non sobresaen da auga porque o mar arrástraos.
58. En mares pechados e de escasa
corrente os materiais acumúlanse
na desembocadura ata case
taponala. O río vese obrigado a
abrirse paso por entre os materiais
depositados por distintos brazos,
formando así illas denominadas
deltas .
Delta do Nilo
Delta do Ebro
