Projekt Gjeografie

1. Trashegimia
Natyrore dhe
Kulturore e
Shqiperise
Punoi: Eriselda Lera
Klasa: 12A
Lenda: Gjeografi

2. Objektivat
Vlerat Historike , Arkitekturore , Arkeologjike.
Vlerat Fetare Artistike.
Vlerat Mjedisore.
Gjuha, Zakonet, Tradita, Vallet, Kenget.
Letersia.
2

3. Monumentet
Monumente Historike
Në territorin e Shqipërisë gjenden
një varg kështjellash të cilat
datojnë që prej periudhave antike
e deri në mesjete.E veçanta është
se disa prej tyre vazhojnë të
banohen edhe në ditet tona. Disa
nga kalate me te njohura jane:
Kalaja e Krujës, Kalaja e Beratit
,Kalaja e Elbasanit ,Kalaja e
Shkodrës ,Kalaja e Tepelenës
,Kalaja e Tiranës. Monumenti Ali
Pashë Tepelenës është prej
bronxi, me peshë 4 ton. Ai është
vendosur në qytetin e Tepelenës.
Ceremonia e inaugurimit u
zhvillua me veprimtaritë e shumta
për dy ditë resht, më 21 dhe 22
shtator të vitit 2002.
Monumente Arkitekturore
-Tempulli “Ngjallja e Krishtit” -
Amfieatri I Butrintit, I Bylisit,I
Durresit, I Apollonis etj. -Pazari I
Krujes -Varri i Kapllan Pashës -
Banesa e Shijakasve -Ura e
Tabakeve, e Beratit, Mesjetare
(Elbasan) .
Monumente Arkeologjike
Territori i Shqiperise njihet si
nje nga vendet me nr te larte
zonash arkeologjike qe
deshmojne qytereimin e lashte
ilir. Te tilla jane qyteti I: -Durresit
-Vlores -Sarandes -Elbasanit -
Beratit -Gjirokastes -Tiranes -
Tepelenes -Shkodres
3 Presentation title 20XX

4. Monumentet
Monumente Fetare
Manastiri i Mesopotamit
(Sarande) Xhamia Mbret
(Berat), Xhamia e Hysen
Pashës (Berat) , Xhamia e
Ethem Beut (Tirane) , Teqja e
Dollmës (Kruje) , Teqeja e Zallit
(Gjirokaster) , Tyrbja e Kapllan
Pashës (Tirane) , Kulla e
Dervish Aliut (Vlore) , Katedralja
Fjetja e Shën Mërisë (Berat) ,
Kisha e Shën Premtes (Kavaje) ,
Kisha e Grabovës (Gramsh) ,
Kisha e Shën Sotirit (Permet)
Faltorja (Shkoder) .
Monumente Mjedisore
Monumentet mjedisore perbejne
vlera te trashegimise
kombetare, duke u radhitur nw
kategorine e trete te zonave te
mbrojtura.Ato gezojne mbrojtjen
e kategorise se pare. Te tilla
monumente jane: -Kanioni i
osumit -Liqeni I Luleve -Shpella
e pirateve -Burimi i syrit te
kalter -Shkembi I Kavajes -
Liqeni I Deges -Liqeni I Ohrit -
Hinka e Kosoves -Shpella e
Kabashit.
Monumente Artistike
Mozaiku I Tiranes , Mozaiku i
Orfeut (Durres) , Skulptura e
skenderbeut , Skulptura “I
Urituri” (Odise Paskali) ,
Monumenti i Pavarësisë.
4 Presentation title 20XX

5. Letersia
Shqiptare
Në kulturën e shqiptarëve ka lënë gjurmën e saj të
thellë historia e tyre e brendshme dhe e jashtme.
Gjate sundimit osman jeta kulturore u fashit,
monumentet e kulturës materiale e shpirtërore u
zhdukën nën rrënojat e shkatërrimit të luftërave;
gjysmëhëna e uli kryqin dhe gati dy të tretat e
popullatës në fund të shek. XVII ishin konvertuar në
fenë islame. Qëndresa në fushën e kulturës u
shpreh në radhë të parë përmes lëvrimit të shqipes
nepermjet botimeve të teksteve fetare. Reforma
protestante gjallëroi shpresat e zhvillimit të gjuhës
e të traditës letrare vendëse kur prifti Gj. Buzuku ne
1555 shkroi vepren e pare ne shqip ‘Meshari’.
5

6. Veshje
Popullore
Veshjet popullore, janë pa dyshim një nga manifestimet më të
fuqishme të kulturës tradicionale. Ato janë trashëguese e
transmetuese të shumë elementëve, që vijnë nga lashtësia dhe nga
koha e mesme, por janë njëkohësisht edhe shprehje e
marrëdhënieve kulturore me popuj të tjerë gjatë shekujve. Veshja me
fustanelle Kjo veshje burrash kete emertim e merr nga njefund i
bardhe, i bere me pelhure pambuku dhe me shume rrudha. Nen kete
fund vishen te mbathura te gjata, mbi te cilat nga nyje e kembes e
deri tek gjuri visheshin kallei prej shajaku. Ne pjesen e siperme
vishej nje kemishe e shkurtw me menge te gjera, jeleku dhe
mengorja. Ne bel vinin nje brez te gjere leshi, mbi te dhe nje tjeter
prej lekure te zbukuruar mbi te cilin futeshin e vareshin armet e
brezit.Ne koke vihet nje feste e bardhe me nje thumb ne mes. Deri ne
fillim te shek. XX kjo veshje eshte mbajtur ne te gjitha trevat
shqiptare, qe nga Kosova e deri ne cameri. Me pas ajo u kufizua
vetem ne Shqiperine e Jugut.
6