Việc phối hợp thuốc là không thể tránh khỏi, nhất là trong điều kiện đa bệnh lý, đa triệu chứng. Đó là nguyên nhân làm cho nguy cơ tương tác thuốc bất lợi dễ dàng xảy ra. Tỷ lệ tương tác tăng theo cấp số nhân với số lượng thuốc phối hợp và tương tác thuốc là một trong những nguyên nhân quan trọng trong các phản ứng có hại của thuốc được ghi nhận. Hậu quả của tương tác thuốc ảnh hưởng đến chất lượng điều trị và sức khỏe của người bệnh, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

1. TƯƠNG TÁC THUỐC
Giảng viên : Nguyễn Thị Nguyệt

2. Mục tiêu
1. Trình bày được tương tác thuốc theo cơ chế dược động học
qua 4 giai đọan: hấp thu, phân bố, chuyển hóa, thải trừ.
2. Trình bày được tương tác thuốc theo cơ chế dược lực học
3. Nêu được các yếu tố nguy cơ gây tương tác thuốc gây bất lợi
khi sứ dụng thuốc
4. Trình bày được các tương tác giữa thuốc và thức ăn- đồ uống
5. Trình bày được một số giải pháp làm hạn chế tương tác thuốc
bất lợi.

3. TƯƠNG TÁC THUỐC
Tương tác dược
lực học
Tương tác dược
động học
Hậu quả
Tăng tác dụng
Giảm tác dụng

4. TƯƠNG TÁC THUỐC
TƯƠNG TÁC DƯỢC LỰC HỌC
Cùng receptor Không cùng receptor

5. TƯƠNG TÁC THUỐC
TƯƠNG TÁC DƯỢC LỰC HỌC
Mất tác dụng Giải độc thuốc
Cùng receptor
- Propranolon vs Isoprenalin
- Erythromycin vs Lincomycin
- Atropin vs Pilocarpin
- Morphin vs Nalorphin

6. TƯƠNG TÁC THUỐC
TƯƠNG TÁC DƯỢC LỰC HỌC
Cùng đích tác dụng Cùng kiểu độc tính
Không Ccùng
receptor
- Lợi tiểu vs chẹn β
- Phác đồ điều trị HP
- Furosemid vs gentamycin
- Corticoid vs NSAID

7. TƯƠNG TÁC THUỐC
TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC

8. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
HẤP THU
Thay đổi PH dạ dày
Thay đổi nhu động ruột đường tiêu hóa
Tạo phức chelat, hấp phụ
Tạo lớp ngăn cơ học
Hệ vi khuẩn đường ruột
Chuyển hóa ở thành ruột

9. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Thay đổi PH dạ dày
Hấp thu thuốc Phá hủy thuốc

10. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Thay đổi PH dạ dày
Fe3+ Fe2+
PH = 1-2
Acid yếu Phân tử
Aspirin, ketoconazole,
itraconazol, griseofulvin Antacid, anti H2, PPI

11. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Tạo phức chelat

12. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Tạo phức chelat
Levodopa Methyldopa

13. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Tạo phức chelat
Deferoxamine

14. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Hấp phụ

15. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Tạo lớp ngăn cơ học
Sulcrafat, Kaolin, Smecta

16. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Thay đổi nhu động học đường tiêu hóa
Thuốc Giảm hấp thu Tăng hấp thu
Metoclorpramid Cimetidin,
digoxin
Cyclosporin,
Paracetamol,
diazepam

17. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Hệ vi khuẩn đường ruột
Vòng tuần hoàn gan ruột

18. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Hệ vi khuẩn đường ruột
Ethinyl estradiol Ethinyl estradiol -
Glucuronic
Estradiol – β - glucuronidase
Kháng sinh phổ rộng

19. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Hệ vi khuẩn đường ruột

20. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
Chuyển hóa ở thành ruột
Phenylephrine
Monoamin oxidase
IMAO

21. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
PHÂN BỐ
Đẩy nhau ra khỏi Protein
huyết tương
- Thuốc liên kết cao với protein
huyết tương: Wafarin,
Methotrexate, Tolbutamid.
- Thuốc đẩy mạnh: Phenylbutazon,
Aspirin, Miconazole
Thay đổi tỷ lệ nước dịch
ngoại bào
Furosemid vs Theophylin

22. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
CHUYỂN HÓA

23. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
CHUYỂN HÓA

24. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
CHUYỂN HÓA

25. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
CHUYỂN HÓA
Chất cảm ứng Chất ức chế
Phenolbarbital Allopurinol
Phenytoin IMAO
Carbamazepin Disufiram
Spironolacton Erythromycin
Griseofulvin Cimetidin
Rifanpicin Isoniazid
Rượu, thuốc lá
Thịt ninh, bắp cải Nước bưởi chùm

26. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
CẢM ỨNG
Thuốc cảm ứng Thuốc bị cảm ứng Tương tác
Rifanpicin
Phenytoin
Carbamazepin
Thuốc tránh thai
Cảm ứng làm giảm nồng
độ thuốc tránh thai
Cyclosporin
Nguy cơ thải ghép
Thuốc lá Theophylin
Cảm ứng làm giảm nồng
độ thuốc Theophylin
Rượu mạn Paracetamol
Tăng chuyển hóa
paracetamol

27. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
CHUYỂN HÓA

28. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
ỨC CHẾ
Thuốc ức chế Thuốc bị ức chế Tương tác
Kháng nấm “Azol” Statin
Tăng độc tính của statin
trên gan, cơ
Clarithromycin Wafarin
Tăng độc tính của
Wafarin
Cimetidin Theophylin
Tăng độc tính của
theophylin
Erythromycin Terfrnadin
Kéo dài khoảng QT gây
xoắn đỉnh

29. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
ỨC CHẾ

30. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
THẢI TRỪ QUA THẬN
Thay đổi PH nước
tiểu
Cạnh tranh chất
mang

31. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
THẢI TRỪ QUA THẬN
Tăng PH nước
tiểu
- Antacid, thuốc
giảm acid HCL
- Tăng thải trừ: Babiturate,
Salicylat.
- Giảm thải trừ: theophylin
Giảm PH nước
tiểu
Vitamin C liều cao
- Tăng thải trừ: Theophylin
- Giảm thải trừ: Babiturate,
Salicylat

32. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
THẢI TRỪ QUA THẬN
Cạnh tranh chất
mang
- Probenecid - Tăng T1/2 Penicillin G

33. TƯƠNG TÁC THUỐC
Thay đổi dược
động học
Thay đổi tác dụng,
độc tính

34. TƯƠNG TÁC THUỐC
Thay đổi hấp thu
Thức ăn làm tăng SKD - Carbamazepin, grisèoulvin
Thức ăn làm giảm SKD - Ampicillin, Aspirin viên nén
Thức ăn làm chậm hấp thu - Aspirin viên sủi

35. TƯƠNG TÁC DƯỢC ĐỘNG HỌC
CHUYỂN HÓA

36. TƯƠNG TÁC THUỐC
Thời gian uống thuốc hợp lý
Corticoid - Buổi sáng (6h – 8h)
Thuốc tăng huyết áp - Buổi sáng
Anti histamine H2 - Buổi tối
Doxycyclin - Vào bữa ăn
Sucralfat - 1h trước ăn
Antacid - 1 giờ sau ăn