Tổng hợp và nghiên cứu ứng dụng của vật liệu nano perovskite y0.8 sr0.2feo3

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA HÓA HỌC
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CỬ NHÂN HÓA HỌC
Chuyên ngành: Hóa Vô Cơ
Nguyễn Nữ Huyền Trang
TỔNG HỢP VÀ NGHIÊN CỨU
ỨNG DỤNG CỦA VẬT LIỆU
NANO PEROVSKITE
Y0.8Sr0.2FeO3
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2012

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA HÓA HỌC
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CỬ NHÂN HÓA HỌC
Chuyên ngành: Hóa Vô Cơ
TỔNG HỢP VÀ NGHIÊN CỨU
ỨNG DỤNG CỦA VẬT LIỆU
NANO PEROVSKITE
Y0.8Sr0.2FeO3
GVHD: TS. Nguyễn Anh Tiến
SVTH: Nguyễn Nữ Huyền Trang
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2012

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Anh Tiến
SVTH: Nguyễn Nữ Huyền Trang Trang 1
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt bốn năm được học tập và nghiên cứu khoa học tại Khoa
Hóa – Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh em đã trưởng thành lên rất
nhiều. Môi trường sư phạm đã giúp em ngày càng hoàn thiện hơn về tri thức và
con người. Mỗi học kỳ trôi qua là em được học hỏi nhiều kiến thức quý báu từ
những năm đại cương cho đến những năm chuyên ngành dưới sự dìu dắt của
các Thầy Cô trong và ngoài Khoa. Để rồi, bước cuối cùng kết thúc cuộc đời
sinh viên là hoàn thành Luận văn tốt nghiệp; em đã tự tin lên rất nhiều vì những
gì mình đã học tập và trao dồi trong bốn năm qua. Qua đây, em xin gửi lời cảm
ơn sâu sắc đến những người mà em yêu quý và trân trọng nhất đã giúp đỡ cho
em hoàn thành tốt bài Luận văn này.
Lời đầu tiên em xin chân thành cảm ơn Thầy Nguyễn Anh Tiến –
người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để em hoàn
thành tốt bài Luận văn.
Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài luận văn em cũng xin
cảm ơn toàn thể quý Thầy Cô Khoa Hóa – Trường Đại học Sư phạm đã nhiệt
tình giúp đỡ, hỗ trợ trong quá trình làm đề tài.
Và em cũng không quên gửi lời cảm ơn đến những người thân trong gia
đình, bạn bè đã luôn quan tâm, động viên và giúp đỡ em trong suốt quá trình
học tập và nghiên cứu!
Vì thời gian và khả năng còn hạn chế nên bài luận văn không tránh khỏi
những thiếu sót. Em kính mong nhận được sự đóng góp chân thành của Thầy
Cô và các bạn.
Em xin chân thành cảm ơn!
TP. HCM, ngày 7 tháng 5 năm 2012
SVTH
Nguyễn Nữ Huyền Trang

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ...........................................................................................................2
MỤC LỤC.................................................................................................................3
DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ BẢNG BIỂU..............................................................5
MỞ ĐẦU...................................................................................................................7
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ..........................................8
1.1. Giới thiệu về công nghệ nano ............................................................................8
1.1.1. Một số khái niệm.............................................................................................8
1.1.2. Ứng dụng của công nghệ nano......................................................................10
1.2. Vật liệu perovskite ABO3 ................................................................................12
1.2.1. Cấu trúc tinh thể của perovskite ABO3 ........................................................12
1.2.2. Sự pha tạp và sự khuyết thiếu oxi.................................................................14
1.2.3. Cấu trúc tinh thể YFeO3 ...............................................................................15
1.2.4. Ứng dụng của vật liệu oxit perovskite kích thước nanomet .........................15
1.3. Tổng quan tính chất của yttri¸stronti, sắt .........................................................18
1.3.1. Oxit yttri, yttri cacbonat................................................................................18
1.3.2. Oxit stronti, stronti cacbonat.........................................................................20
1.3.3. Oxit sắt và sắt hidroxit ..................................................................................21
1.4. Phương pháp tổng hợp vật liệu perovskite ......................................................23
1.4.1. Phương pháp gốm truyền thống....................................................................23
1.4.2. Phương pháp đồng kết tủa.............................................................................25
1.4.3. Phương pháp sol-gel .....................................................................................26
CHƯƠNG 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.........................29
2.1. Nội dung nghiên cứu........................................................................................29
2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................30
2.2.1. Phương pháp phân tích nhiệt khối lượng TGA/DTG ...................................30
2.2.2. Phương pháp nghiên cứu nhiễu xạ tia X.......................................................32
2.2.3. Phương pháp kính hiển vi điện tử quét SEM................................................33
2.2.4. Phương pháp đo phổ hồng ngoại (FTIR)......................................................34
2.2.5. Phương pháp hấp phụ....................................................................................35

2.2.6. Phương pháp đo độ từ hóa ............................................................................37
2.3. Dụng cụ, thiết bị và hóa chất ...........................................................................39
2.3.1. Dụng cụ và thiết bị........................................................................................39
2.3.2. Hóa chất ........................................................................................................39
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN..........................................................40
3.1. Tổng hợp vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 theo phương pháp đồng kết tủa .40
3.1.1. Quy trình tổng hợp vật liệu...........................................................................40
3.1.2. Kết quả phân tích nhiệt .................................................................................41
3.1.3. Kết quả phổ hồng ngoại FTIR ......................................................................42
3.1.4. Kết quả XRD của vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3 ......................................................43
3.1.5. Kết quả nghiên cứu bằng kính hiển vi điện tử quét (SEM) ..........................44
3.2. Tổng hợp vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 theo phương pháp citrat-gel.......44
3.2.1. Quy trình tổng hợp vật liệu...........................................................................44
3.2.2. Kết quả phân tích nhiệt .................................................................................45
3.2.3. Khảo sát ảnh hưởng của pH tạo gel ..............................................................46
3.2.4. Khảo sát nhiệt độ nung .................................................................................47
3.2.5. Khảo sát tỷ lệ mol C/M.................................................................................48
3.2.6. Kết quả nghiên cứu bằng kính hiển vi điện tử quét (SEM) ..........................49
3.3. Vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 ....................................................................49
3.3.1. Cấu trúc vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 ...................................................49
3.3.2. Thành phần hóa học của vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 .........................50
3.4. Ứng dụng vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3....................................................52
3.4.1. Khả năng hấp phụ Pb2+
trên vật liệu .............................................................52
3.4.2. Từ tính của vật liệu .......................................................................................54
CHƯƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..........................................................55
4.1. Kết luận............................................................................................................55
4.2. Kiến nghị..........................................................................................................55
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................57

DANH MỤC HÌNH VẼ VÀ BẢNG BIỂU
Danh mục hình vẽ
Hình 01. Phân loại vật liệu nano theo số chiều........................................................9
Hình 02. Phân loại vật liệu nano theo hình dạng .....................................................9
Hình 03. (a) Cấu trúc lý tưởng perovskite ABO3, (b) Sự sắp xếp các bát diện trong
cấu trúc lý tưởng .....................................................................................................13
Hình 04. Sự biến dạng của cấu trúc perovskit khi góc liên kết B-O-B ≠ 180o
......13
Hình 05. Sự di chuyển của các nút khuyết oxi trong perovskit: (a) Sự tạo thành của
một nút khuyết oxi, (b) Vị trí nút khuyết bị dịch chuyển .......................................14
Hình 06. Tế bào đơn vị của YFeO3 .......................................................................15
Hình 07. Mô hình tách tế bào bằng từ trường........................................................16
Hình 08. Mô hình dẫn thuốc dùng hạt nano từ tính ...............................................16
Hình 09. Biểu đồ thử nghiệm đốt nhiệt từ trên thỏ ................................................17
Hình 10. Cấu trúc lập phương tâm mặt của Y2O3 .................................................19
Hình 11. Cấu trúc tinh thể SrO...............................................................................20
Hình 12. Sơ đồ khối của phương pháp gốm truyền thống sản xuất vật liệu gốm..23
Hình 13. Sự phụ thuộc giữa pH của hỗn hợp và lượng Ti4+
, Nd3+
còn lại trong
dung dịch vào giá trị pH..........................................................................................25
Hình 14. Kỹ thuật sol-gel và các sản phẩm của nó ................................................26
Hình 15. Mô hình máy phân tích nhiệt STA 409 PC-NETZSCH..........................32
Hình 16. Thiết bị XRD D8 ADVANCE của Bruker AXS....................................33
Hình 17. Sơ đồ hoạt động của kính hiển vi điện tử quét SEM...............................33
Hình 18. Thiết bị SEM HITACHI S-4800.............................................................34
Hình 19. Thiết bị FTIR 8400S-SHIMADZU.........................................................35
Hình 20. Thiết bị AAS SHIMADZU AA-6300.....................................................36
Hình 21. Đường cong từ trễ của vật liệu sắt từ ......................................................37
Hình 22. Thiết bị độ từ tính MICROSENE EV11 .................................................38
Hình 23. Sơ đồ tổng hợp vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3 tổng hợp theo phương pháp đồng
kết tủa (phương pháp 1) ..........................................................................................40
Hình 24. Giản đồ TGA và DTG của mẫu bột tổng hợp theo phương pháp 1..........4
Hình 25. Phổ FTIR của mẫu vật liệu Y0.8Sr0,2FeO3 ..................................................................... 42

Hình 26. Giản đồ XRD của vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 tổng hợp theo
phương pháp 1 nung ở 750o
C trong 2h...................................................................43
Hình 27. Ảnh SEM của vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3 tổng hợp theo phương pháp 1 nung
ở 750o
C trong 2h .....................................................................................................44
Hình 28. Sơ đồ tổng hợp vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3 tổng hợp theo phương pháp
citrate-gel ................................................................................................................45
Hình 29. Giản đồ phân tích nhiệt TGA của mẫu bột được tổng hợp tại pH = 9-10,
tỷ lệ citrat/kim loại = 1,2:1; nhiệt độ tạo gel là 80o
C..............................................46
Hình 30. Giản đồ XRD đã ghép với peak chuẩn của mẫu bột nung ở 950o
C trong
2h; C/M =1,2...........................................................................................................47
Hình 31. XRD của mẫu vật liệu tổng hợp (C/M = 1,8; pH = 9) sau khi nung ở các
nhiệt độ 900o
C, 950o
C,1000o
C, 1100o
C..................................................................48
Hình 32. Giản đồ XRD của mẫu vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 được tổng hợp
ở điều kiện pH = 9; T = 950o
C.............................................................................49
Hình 33. Ảnh SEM của mẫu vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3 to
= 950o
C trong 2h..............49
Hình 34. Thời gian đạt cân bằng hấp phụ trên vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3 ..................53
Hình 35. Đường từ trễ của vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3 .................................................54
Danh mục bảng biểu
Bảng 1. Một vài hằng số vật lý quan trọng của oxit sronti.....................................20
Bảng 2. Kiểu mạng tinh thể, thành phần pha, hằng số mạng, kích thước hạt của vật
liệu Y0.8Sr0.2FeO3 ...................................................................................................50
Bảng 3. Kết quả phân tích nhiễu xạ tia X của mẫu Y0.8Sr0.2FeO3 tổng hợp theo hai
phương pháp............................................................................................................51
Bảng 4. Phần trăm về khối lượng của các nguyên tố trong mẫu Y0.8Sr0.2FeO3
.....52
Bảng 5. Nồng độ Pb2+
còn lại theo thời gian hấp phụ trên vật liệu........................52
Bảng 6. Thông số từ tính của vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3
..............................................54

MỞ ĐẦU
Khoa học nano và công nghệ nano đã bắt đầu phát triển từ những năm 60
của thế kỷ trước. Vật liệu nano đang đi sâu vào đời sống hiện đại và ngày càng
chiếm một ý nghĩa rất lớn đối với con người nhờ vào các tính chất đặc biệt của
chúng mà các vật liệu truyền thống trước đó không có được.
Oxit phức hợp kiểu perovskite ABO3 ( với A là nguyên tố đất hiếm như
La, Y; B là nguyên tố chuyển tiếp họ d như Mn, Fe…) thu hút được nhiều sự
quan tâm trong lĩnh vực từ tính và hấp phụ. Bên cạnh đó hoạt tính xác tác của
perovskite đang được nghiên cứu và ứng dụng phụ thuộc nhiều vào diện tích bề
mặt của chúng. Thực nghiệm đã chứng minh rằng, khi thay thế một phần kim
loại La hay Y trong ABO3 bằng các kim loại hoá trị II như Ca, Sr sẽ làm thay
đổi cấu trúc mạng tinh thể perovskite, dẫn đến thay đổi các tính chất hoá lý của
vật liệu được điều chế từ chúng.
Có rất nhiều phương pháp tổng hợp vật liệu perovskite như phương pháp
gốm truyền thống thường dùng để điều chế perovskite; nhưng kết quả thu được
các hạt perovskite có diện tích bề mặt thấp (< 2m2
/g) do sự kết tụ [9]. Phương
pháp sol-gel và đồng kết tủa được sử dụng rộng rãi hơn cả bởi các sản phẩm
thu được có độ đồng thể tốt, kích thước hạt nhỏ (cỡ nano mét), diện tích bề mặt
lớn (vài chục m2
/g); ứng dụng trong các lĩnh vực từ tính, hấp phụ, xúc tác...
Với những lý do trên, chúng tôi đã chọn đề tài:
“ Tổng hợp và nghiên cứu ứng dụng của vật liệu nano perovskite Y0.8Sr0.2FeO3
”

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Giới thiệu về công nghệ nano
1.1.1. Một số khái niệm [2, 3, 11]
Công nghệ nano
Nanomet là điểm kỳ diệu trong kích thước chiều dài, là điểm mà tại đó
những vật sáng chế nhỏ nhất do con người tạo ra ở cấp độ nguyên tử và phân tử
của thế giới tự nhiên.
Hội chứng “công nghệ nano” đang tràn qua tất cả các lĩnh vực của khoa học
và công nghệ, và sẽ thay đổi bản chất của hầu hết mọi đối tượng do con người tạo
ra trong những thế kỷ tiếp theo.
Trong công nghệ nano, thế giới nghiên cứu và sử dụng các hệ bao gồm các
cấu tử có kích thước nanomet (10-9
m) với cấu trúc phân tử hoàn chỉnh trong việc
chuyển hoá vật chất, năng lượng và thông tin.
Như vậy, theo định nghĩa thì công nghệ nano không phải là công nghệ bao
hàm nghiên cứu cơ bản về cấu tử có độ lớn nằm giữa 1 nm và 100 nm. Để hiểu rõ
hơn định nghĩa, ta có thể nêu ra một số ví dụ của thế giới nano. Chẳng hạn những
hạt muội than từ một thế kỷ nay là phụ gia không thể thiếu cho vật liệu cao su làm
lốp xe vì nó tạo độ bền cần thiết cho vật liệu. Vậy từ lâu vật liệu nano đã đi vào
cuộc sống thường nhật của chúng ta. Một số chất dùng trong tiêm chủng cũng
thuộc “nano” bởi vì chúng chứa một hoặc một vài chủng protein, nghĩa là các phần
tử vĩ mô kích thước nanomet. Nhưng ta không thể xếp chúng vào công nghệ nano
được.
Vật liệu nano (nano materials)
Công nghệ nano không thể xuất hiện nếu như không có vật liệu nano. Khó có
thể xác định chính xác thời điểm xuất hiện của khoa học vật liệu nano, song người
ta nhận thấy rằng vài thập niên cuối của thế kỷ XX là thời điểm mà các nhà vật lý,
hoá học và vật liệu quan tâm mạnh mẽ đến việc điều chế, nghiên cứu tính chất và
những sự chuyển hoá của các phần tử có kích thước nano. Đó là do các phần tử
nano biểu hiện những tích chất điện, hoá, cơ, quang, từ... rất khác biệt so với vật
liệu khối thông thường.

Hình 1. Phân loại vật liệu nano
theo số chiều
Khái niệm vật liệu nano tương đối rộng, chúng có thể là tập hợp các nguyên
tử kim loại hay phi kim, oxit, sunfua, cacbua, nitrua... có kích thước trong khoảng
1-100 nm; chúng cũng có thể là các vật liệu xốp với đường kính mao quản dưới
100 nm (zeolit, photphat và cacboxilat kim loại). Như vậy, vật liệu nano có thể
thuộc kiểu siêu phân tán hay hệ rắn với độ xốp cao.
Về hình dáng vật liệu, người ta phân ra thành các loại sau:
- Vật liệu nano không chiều (cả ba chiều đều có kích thước nano, không
còn chiều tự do nào cho điện tử). Ví dụ: đám nano, hạt nano...
- Vật liệu nano một chiều là vật liệu trong đó hai chiều có kích thước nano,
điện tử được tự do trên một chiều (hai chiều cầm tù). Ví dụ: dây nano, ống
nano…
- Vật liệu nano hai chiều là vật liệu trong đó một chiều có kích thước
nano, hai chiều tự do. Ví dụ: màng mỏng [1].
Ngoài ra để phân biệt được các dạng vật liệu nano người ta còn dựa vào sự
khác nhau về kích thước của chúng như:
- Vật liệu nano kim loại.
- Vật liệu nano bán dẫn.
- Vật liệu nano từ tính.
- Vật liệu nano sinh học.
Hình 2. Phân loại vật liệu nano
theo hình dạng

Hoá học nano
Hoá học nano là khoa học nghiên cứu các phương pháp tổng hợp và xác định
tính chất của vật liệu nano.
Để tổng hợp các vật liệu nano người ta có thể dùng tất cả các phương pháp
tổng hợp hoá học truyền thống như ngưng tụ pha hơi, phản ứng pha khí, kết tủa
trong dung dịch, nhiệt phân, thuỷ phân, điện kết tủa, oxi hoá, phản ứng vận
chuyển, sol-gel... Tuy nhiên, điều quan trọng nhất để tổng hợp vật liệu nano là
kiểm soát kích thước và sự phân bố theo kích thước của các cấu tử hay các pha tạo
thành, do đó các phản ứng thường được thực hiện trên khuôn (đóng vai trò như
những bình phản ứng nano) vừa tạo ra không gian thích hợp, vừa có thể định
hướng cho sự sắp xếp các nguyên tử trong phân tử hoặc giữa các các phân tử với
nhau. Ngày nay, người ta đã dùng các khuôn là các ion kim loại, các mixen được
tạo thành bởi các chất hoạt động bề mặt, các màng photpholipit.
1.1.2. Ứng dụng của công nghệ nano
Công nghệ nano hứa hẹn sẽ “thay đổi cuộc sống của con người” bởi có những
tính chất nổi trội và mới lạ. Chúng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau
của đời sống, kinh tế và xã hội.
Công nghệ nano với lĩnh vực điện tử, quang điện tử, công nghệ thông tin
và truyền thông
Không có một lĩnh vực nào mà công nghệ nano có ảnh hưởng nhiều như điện
tử, công nghệ thông tin và truyền thông. Điều này được phản ánh rõ nhất ở số
lượng các transistor kiến tạo nên vi mạch máy tính, số lượng các transistor trên
một con chip tăng lên làm tăng tốc độ xử lý của nó, giảm kích thước linh kiện, dẫn
tới giảm giá thành, nâng cao hiệu quả kinh tế lên nhiều lần.
Ứng dụng đầu tiên của công nghệ nano là tạo các lớp bán dẫn siêu mỏng mới.
Ngoài ra công nghệ nano mở ra cho công nghệ thông tin một triển vọng mới - chế
tạo linh kiện mới, rẻ hơn và có tính năng cao hơn hẳn so với transistor, đó là các
chấm lượng tử được chế tạo ở mức độ tinh vi, mỗi chiều chỉ có 1 nm thì một linh
kiện cỡ 1 cm3
sẽ lưu trữ được 1000 tỷ tỷ bit, tức là toàn bộ thông tin của tất cả các
thư viện trên thế giới này có thể lưu giữ trong đó.
Quang điện tử cũng là một lĩnh vực chủ chốt của cuộc cách mạng công nghệ
thông tin. Lĩnh vực này đang có xu thế giảm tối đa kích thước, ví dụ như một số

linh kiện của thiết bị phát tia laze năng lượng lượng tử, các màn hình tinh thể lỏng
đòi hỏi được chế tạo với độ chính xác cỡ vài nanomet.
Công nghệ nano với lĩnh vực sinh học và y học
Ứng dụng công nghệ nano trong lĩnh vực sinh học để tạo ra các thiết bị cực
nhỏ có thể đưa vào cơ thể để tiêu diệt virut và các tế bào ung thư, tạo ra hàng trăm
các dược liệu mới từ các vi sinh vật mang ADN tái tổ hợp, tạo ra các protein cảm
ứng có thể tiếp nhận các tín hiệu của môi trường sống, tạo ra các động cơ sinh học
mà phần di động chỉ có kích thước cỡ phân tử protein, tạo ra các chip sinh học và
tiến tới khả năng tạo ra các máy tính sinh học với tốc độ truyền đạt thông tin như
bộ não.
Công nghệ nano sinh học còn có thể được ứng dụng trong y học để tạo ra một
phương pháp tổng hợp, thử nghiệm để bào chế dược phẩm, nâng cao các kĩ thuật
chuẩn đoán, liệu pháp và chiếu chụp ở cấp độ tế bào với độ phân giải cao hơn độ
phân giải của chụp hình cộng hưởng từ.
Một số công cụ đã được phát triển trong những năm gần đây như: kính hiển
vi đầu dò quét (SPM), kính hiển vi nguyên tử lực (AFM) cho phép quan sát trực
tiếp hoạt động của từng phân tử bên trong các hệ sinh vật và sự chuyển động của
phân tử ở thời gian thực bên trong một động cơ cấp phân tử. Hy vọng rằng việc
ứng dụng các thành tựu của công nghệ nano vào lĩnh vực sinh học và y học sẽ tạo
ra được những biện pháp hữu hiệu để nâng cao sức khoẻ, tăng tuổi thọ con người.
Công nghệ nano với vấn đề môi trường
Hoá học xanh và môi trường được quan tâm đặc biệt trong thời gian gần
đây. Các kim loại dạng bột mịn như Fe, Zn thể hiện hoạt tính cao với các hợp chất
hữu cơ chứa clo trong môi trường nước. Điều này dẫn tới việc sử dụng thành công
loại màng chứa cát và bột kim loại xốp để làm sạch nước ngầm. Các oxit kim loại
nano với sự phân hủy của chất hấp phụ, do đó các vật liệu mới này được gọi là các
“chất hấp thụ hay phân hủy”. Chúng được sử dụng trong việc xử lí khí, phá hủy
các chất độc hại.
Công nghệ nano với vấn đề năng lượng
Nhu cầu về năng lượng là một thách thức nghiêm trọng đối với sự tồn tại và
phát triển của thế giới. Trước một thực tế là các nguồn năng lượng truyền thống

đang ngày một cạn kiệt thì việc tìm ra các nguồn năng lượng khác thay thế là một
nhiệm vụ cấp bách đặt ra. Năng lượng mặt trời có thể chuyển hoá trực tiếp thành
điện năng nhờ pin quang điện. Nguồn nhiên liệu sạch là hidro có thể được tạo ra
nhờ phản ứng quang hoá phân hủy nước. Các quá trình trên đạt hiệu quả cao khi sử
dụng các vật liệu nano. Việc lưu trữ hidro được thực hiện khi sử dụng các vật liệu
ống nano.
Công nghệ nano với lĩnh vực vật liệu
Vật liệu nano composit gồm các vật liệu khác nhau về cấu trúc và thành
phần, sử dụng các hạt nano trong vật liệu composit làm tăng tính chất cơ lí, giảm
khối lượng, tăng khả năng chịu nhiệt và hoá chất, thay đổi tương tác với ánh sáng
và các bức xạ khác. Các vật liệu gốm composit được sử dụng làm lớp mạ trong
điều kiện cơ, nhiệt khắc nghiệt. Các lớp mạ tạo bởi các hạt nano có các tính chất
khác thường như thay đổi màu khi có dòng điện đi qua. Các loại sơn tường chứa
các hạt nano làm tăng khả năng chống bám bụi. Trên thị trường đã xuất hiện loại
thuỷ tinh tự làm sạch do được mạ một lớp các hạt nano chống bám bụi.
1.2. Vật liệu perovskite ABO3
1.2.1. Cấu trúc tinh thể của perovskite ABO3 [3]
Các loại oxit perovskite có công thức chung ABO3 với A là nguyên tố đất
hiếm thuộc họ lantanoit (A = Y, La, Pr, Nd, Eu, Gd…) và B là các nguyên tố
chuyển tiếp thuộc họ d (B = Mn, Fe, Co, Ni, Pt). Thành phần của chúng có thể
thay đổi bằng cách thay thế một phần các cation ở vị trí A và B tạo thành hợp chất
(AxA′1-x)(ByB′y-1)O3. Trong phạm vi nghiên cứu đề tài này, chúng tôi đặc biệt
quan tâm đến cấu trúc hoá học của oxit perovskite trên vật liệu.
Cấu trúc perovskite ABO3 lý tưởng có dạng lập phương (hình 3a), với các
thông số của ô mạng cơ sở thỏa mãn: a = b = c và α = β = γ = 90o
. Cation Ln3+
nằm
tại các đỉnh, anion O2-
nằm tại vị trí tâm của các mặt của hình lập phương, còn tâm
hình lập phương là vị trí của cation B.

Hình 4. Sự biến dạng của cấu trúc
perovskit khi góc liên kết B-O-B ≠ 180o
Hình 3. (a) Cấu trúc lý tưởng perovskite ABO3
(b) Sự sắp xếp các bát diện trong cấu trúc lý tưởng
Chúng ta có thể mô tả cấu trúc lý tưởng perovskite dưới dạng sắp xếp các bát diện
(hình 3b). Trong trường hợp này cation B nằm tại vị trí các hốc bát diện, tâm của
hình lập phương tạo bởi 8 cation B lân cận là vị trí của cation A. Từ hình 1b có thể
thấy góc liên kết giữa B-O-B là 180o
và độ dài liên kết B-O bằng nhau theo mọi
phương. Dưới tác dụng của các điều kiện bên ngoài như nhiệt độ, tạp chất, từ
trường, áp suất... thì cấu trúc perovskite lý tưởng sẽ bị biến dạng. Cấu trúc
perovskite không còn dạng lập phương lý tưởng dẫn tới góc liên kết B-O-B là khác
180o
(hình 4), đồng thời độ dài liên kết B-O theo các phương khác nhau sẽ khác
nhau. Sự lệch khỏi cấu trúc lý tưởng dẫn đến các hệ tinh thể đối xứng thấp hơn
như trực thoi (orthohomic), mặt thoi (rhoboheral), tứ giác (tetragonal), đơn tà hay
một nghiêng (monoclinic), tam tà hay ba nghiêng (triclinic). Cấu trúc méo mạng có
thể tồn tại ở nhiệt độ phòng nhưng nó có thể chuyển thể sang cấu trúc lập phương
khi ở nhiệt độ cao. Sự chuyển pha cấu trúc này có thể xuất hiện theo nhiều bước
qua các pha méo trung gian.
Chính sự thay đổi cấu
trúc mạng tinh thể perovskite
mà các tính chất đối xứng, tính
chất điện và từ của vật liệu bị
thay đổi. Đặc biệt khi có lẫn các
loại cation kim loại khác với
các tỉ lệ hợp thức khác nhau sẽ
tạo ra những loại hợp chất có

tính chất riêng biệt và có những ứng dụng khác nhau trong sản xuất và đời sống,
đây cũng là hướng nghiên cứu mới đang thu hút nhiều sự quan tâm.
1.2.2. Sự pha tạp và sự khuyết thiếu oxi [3]
Tính không hợp thức dư oxi trong các oxit perovskite thường không phổ
biến, về mặt nhiệt động học là không thuận lợi, do việc gộp oxi vào mạng tinh thể
như “oxi ngoài nút” (interstitial oxygen). Hơn nữa, cấu trúc ABO3 gồm một mạng
AO3 xếp chặt với các cation B trong các bát diện BO6 dẫn đến sự tồn tại các nút
khuyết ở các vị trí cation. Van Roosmalen và các đồng nghiệp đã chỉ ra rằng: trên
hệ LaMnO3+δ không có oxi ngoài nút, có sự xuất hiện nút khuyết cation ở vị trí La
và Mn với lượng bằng nhau. Các nút khuyết ở vị trí cation thường chiếm ưu thế ở
vị trí nguyên tố đất hiếm “vị trí A”. Các nút khuyết vị trí B trong các oxit
perovskite không phổ biến do cation B có điện tích lớn và kích thước nhỏ nên các
nút khuyết vị trí B là không thích hợp về nhiệt động học, cation A lớn hơn, ở vị trí
phối trí với 12 anion oxi nên dễ bị thiếu hụt từng phần. Mặt khác, dãy AO3 trong
cấu trúc perovskite tạo nên một mạng lưới bền vững.
Thông thường thì oxit perovskite thường khuyết thiếu oxi, để đảm bảo sự
cân bằng điện tích trong mạng sẽ có sự trộn lẫn hóa trị của các cation. Trong phạm
vi của đề tài chúng tôi nghiên cứu oxit perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 đó là sự thay thế
Sr cho Y từ perovskite YFeO3. Việc thay thế Sr cho Y một cách dễ dàng ta được
công thức tổng quát là Y1-xSrxFeO3-y. Điều này xảy ra là do các cation Y3+
và Sr2+
có bán kính ion gần giống nhau (rY3+ = 1.04 Ao
, rSr2+ = 1.18 Ao
). Vì thế, sự thay thế
Hình 5. Sự di chuyển của các nút khuyết oxi trong perovskit:
(a) Sự tạo thành của một nút khuyết oxi
(b) Vị trí nút khuyết bị dịch chuyển

vị trí sẽ hầu như không gây ra sự méo mạng. Thứ hai, là sự phân bố vị trí của các
anion O2-
quanh Y3+
hoặc Sr2+
là tương đương nhau, cho phép sự thay thế giữa Y3+
và Sr2+
trong mạng. Thứ ba, sự thay thế Sr2+
cho Y3+
tạo ra sự bù điện tích cục bộ,
nhưng các hạt tải cục bộ loại p được cân bằng bởi sự biến đổi một phần Y3+
thành
Y4+
. Cuối cùng, sự mất điện tích cục bộ do sự thế chỗ Y3+
bởi Sr2+
được cân bằng
nhờ sự hình thành của các vị trí khuyết thiếu oxi cũng như sự biến đổi Y3+
thành
Y4+
.
1.2.3. Cấu trúc tinh thể YFeO3 [17]
Tinh thể YFeO3 có cấu trúc trực thoi hoặc lục giác (giống với YAlO3) tùy
thuộc vào điều kiện tổng hợp nên nó. Mỗi tế bào đơn vị YFeO3 chứa 4 ion sắt ở
mỗi đỉnh nhưng các trục của 4 ion sắt hơi nghiêng so với bát diện (hình 4). Các
hiện tượng biến dạng của perovskite chủ yếu là ở vị trí Y3+
trong khi đó các ion
Fe3+
cơ bản vẫn được giữ nguyên trong thể bát diện. Một số công trình nghiên cứu
về tổng hợp YFeO3 đã được công bố. Yttri orthoferit có thể được tổng hợp bằng
phản ứng pha rắn thông thường của oxit nhưng quá trình này cũng gặp khá nhiều
khó khăn do sự hình thành pha Y3Fe5O12 (yttri-iron garnet) và Fe3O4.
Hình 6. Tế bào đơn vị của YFeO3
1.2.4. Ứng dụng của vật liệu oxit perovskite kích thước nanomet
A. Từ tính vật liệu [8, 9]
Ứng dụng từ tính của hạt nano trong y sinh học

Hình 8. Mô hình dẫn thuốc
Hình 7. Mô hình tách tế bào
bằng từ trường
- Phân tách và chọn lọc tế bào: Trong y sinh học, người ta thường xuyên phải
tách một loại thực thể sinh học nào đó ra khỏi môi trường của chúng để làm tăng
nồng độ khi phân tích hoặc cho các mục đích khác. Quá trình phân tách được chia
làm hai giai đoạn: đánh dấu thực thể sinh học cần nghiên cứu và tách các thực thể
được đánh dấu ra khỏi môi trường bằng từ trường. Việc đánh dấu được thực hiện
thông qua các hạt nano từ tính. Các hạt này được bao phủ bởi một loại hóa chất có
tính tương hợp sinh học như là dextran,
polivinyl ancol (PVA)... Hóa chất bao phủ
không những có thể tạo liên kết với một vị
trí nào đó trên bề mặt tế bào hoặc phân tử
mà còn giúp cho các hạt nano phân tán tốt
trong dung môi, tăng tính ổn định của chất
lỏng từ. Đây là cách rất hiệu quả và chính
xác để đánh dấu tế bào. Các hạt từ tính
được bao phủ bởi các chất hoạt hóa tương
tự các phân tử trong hệ miễn dịch đã có thể tạo ra các liên kết với các tế bào hồng
cầu, tế bào ung thư phổi, vi khuẩn, tế bào ung thư đường tiết niệu. Quá trình phân
tách được thực hiện nhờ một gradien từ trường ngoài. Từ trường ngoài tạo một lực
hút các hạt từ tính có mang các tế bào được đánh dấu. Các tế bào không được đánh
dấu sẽ không được giữ lại và thoát ra ngoài. Phân tách tế bào sử dụng các hạt nanô
từ tính là một trong những phương pháp thường được sử dụng. Hình 7 là nguyên
tắc tách tế bào bằng từ trường trong đó: (a) làmột nam châm được đặt ở bên ngoài
để hút các tế bào đã được đánh dấu và loại bỏ các tế bào không được đánh dấu và
(b) là nam châm có thể đặt vào một dòng
chảy có chứa tế bào cần tách.
- Dẫn truyền thuốc: Một trong những
nhược điểm quan trọng nhất của hóa trị liệu
đó là tính không đặc hiệu. Khi vào trong cơ
thể, thuốc chữa bệnh sẽ phân bố không tập
trung nên các tế bào mạnh khỏe bị ảnh
hưởng do tác dụng phụ của thuốc. Chính vì
thế việc dùng các hạt từ tính như là hạt mang thuốc đến vị trí cần thiết trên cơ thể

Hình 9. Biểu đồ thử nghiệm
đốt nhiệt từ trên thỏ
(thông thường dùng điều trị các khối u ung thư) đã được nghiên cứu từ những năm
1970. Những ứng dụng này được gọi là dẫn truyền thuốc bằng hạt từ tính. Có hai
lợi ích cơ bản là: (i) thu hẹp phạm vi phân bố của các thuốc trong cơ thể nên làm
giảm tác dụng phụ của thuốc; và (ii) giảm lượng thuốc điều trị. Hạt nanô từ tính có
tính tương hợp sinh học được gắn kết với thuốc điều trị. Lúc này hạt nanô có tác
dụng như một hạt mang. Thông thường hệ thuốc/hạt tạo ra một chất lỏng từ và đi
vào cơ thể thông qua hệ tuần hoàn. Khi các hạt đi vào mạch máu, người ta dùng
một gradient từ trường ngoài rất mạnh để tập trung các hạt vào một vị trí nào đó
trên cơ thể. Hình 8 là nguyên lí dẫn thuốc dùng hạt nanô từ tính. Một thanh nam
châm bên ngoài rất mạnh tạo ra một gradient từ trường kéo các hạt nanô từ tính
gắn với thuốc đến vị trí mong muốn. Ở đó quá trình nhả thuốc diễn ra làm cho hiệu
quả sử dụng thuốc được tăng lên nhiều lần.
- Đốt nhiệt từ: Phương pháp đốt các tế bào ung thư bằng từ trường ngoài mà
không ảnh hưởng đến các tế bào bình thường
là một trong những ứng dụng quan trọng khác
của hạt nano từ tính. Một trong những nghiên
cứu đầu tiên về đốt nhiệt từ xuất hiện từ năm
1957. Nguyên tắc hoạt động là các hạt nano từ
tính có kích thước từ 20-100 nm được phân
tán trong các mô mong muốn sau đó tác dụng
một từ trường xoay chiều với tần số 1,2 MHz
bên ngoài đủ lớn về cường độ và tần số để
làm cho các hạt nano hưởng ứng mà tạo ra
nhiệt nung nóng những vùng xung quanh. Nhiệt độ khoảng 42°C trong khoảng 30
phút có thể đủ để giết chết các tế bào ung thư trong khi các tế bào thường vẫn an
toàn. Hình 9, người ta nghiên cứu thử nghiệm đốt nhiệt từ trên thỏ cho thấy nhiệt
độ bên ngoài và bên trong u bướu (hai đường trên cùng) cao hơn nhiều so với nhiệt
độ của những vùng xung quanh (những đường dưới).
B. Hoạt tính xúc tác
Oxi hóa hợp chất hữu cơ dễ bay hơi VOCs
Các perovskite YFeO3 với kích thước nanomet, diện tích bề mặt lớn đã và
đang được các nhà khoa học nghiên cứu làm hoạt tính xúc tác trong xử lý khí CO,

H2S, VOCs… bởi hoạt tính oxi hóa khử cao, khả năng chống nhiễm độc của
chúng. Vật liệu xúc tác này đóng vai trò là chất cung cấp và vận chuyển O2.
Các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi được xem là một nhóm các hợp chất quan
trọng gây ô nhiễm môi trường khí. VOCs được tạo ra sự đốt cháy nhiên liệu không
hoàn toàn hay các quá trình sản suất hàng hoá tiêu dùng... Thiêu đốt xúc tác là biện
pháp hiệu quả nhất để xử lý VOCs. Sự oxi hoá hoàn toàn VOCs sảy ra theo
phương trình chung:
HCHC + O2 → CO2 + H2O
Weicheng Wang và các cộng sự tổng hợp YFeO3 kích thước nanomet bằng
phương pháp axit citric. Sau đó họ đã dùng các hạt sol TiO2 trải lên bề mặt của
YFeO3 tạo thành hệ TiO2/YFeO3 với hoạt tính xúc tác cao hơn. Hệ xúc tác
TiO2/YFeO3 có thể chuyển hóa 50% lượng bezen trong thời gian 180 phút [19].
Oxi hóa CO
Nguồn phát thải ra khí CO rất nhiều như các nhà máy luyện kim đen, sản
suất nhôm bằng điện phân nóng chảy hay được tạo ra trong các quá trình cháy của
nhiên liệu. Oxi hoá CO thành CO2 trên xúc tác là biện pháp để xử lí khí này.
2CO + O2 → 2CO2
Jun Li và các cộng sự đã tổng hợp thành công hạt nano perovskite YFeO3-
YFe1-xGdxO3-z bằng phương pháp sol-gel. Hợp chất perovskite với mạng tinh thể
lục giác này đã được ứng dụng vào quá trình chuyển hóa CO. Hiệu suất chuyển
hóa CO/O2 từ 20% - 50% sau 18h [18].
1.3. Tổng quan tính chất của yttri¸stronti, sắt
1.3.1. Oxit yttri, yttri cacbonat [1, 2]
A. Oxit yttri
Y2O3 có cấu trúc lập phương tâm mặt với Y3+
nằm ở 8 đỉnh và tâm 4 mặt của
tế bào, O2-
nằm ở tâm tế bào và trung điểm các cạnh. Vậy trong mỗi tế bào sẽ có
12 phân tử Y2O3.
Y2O3 là chất rắn màu trắng và ổn định trong không khí. Nó được sử dụng
như là một nguyên liệu đầu vào phổ biến cho các ngành khoa học vật liệu cũng
như trong tổng hợp vô cơ.

Hình 10. Cấu trúc lập phương tâm mặt của Y2O3
Oxit yttri là hợp chất quan trọng nhất và được sử dụng rộng rãi để tạo ra các
chất lân quang YVO4. Ngoài ra, chúng được dùng làm chất xúc tác cho quá trình
polime hóa etylen.
Bên cạnh đó nó được dùng để khử oxi cho vanadi hay các kim loại phi sắt
khác. Oxit yttri được dùng như là phụ gia kết dính trong sản xuất nitrua silic xốp.
Được sử dụng làm đèn huỳnh quang trong các loại kính hiển vi điện tử truyền, là
chất phụ gia trong sơn, nhựa, nam châm vĩnh cửu, vật liệu phát sáng màu đỏ trong
các loại đèn huỳnh quang.
Các hợp chất chứa nguyên tố này hiếm khi được bắt gặp nhưng nên hết sức
cẩn thận do chúng có độc tính cao. Các muối của yttri có thể có khả năng gây ung
thư. Khi nhiệt phân yttri hidroxit ở khoảng 500°C trong khoảng 2 giờ thì ta sẽ thu
được oxit yttri.
B. Yttri cacbonat
Muối yttri cacbonat là chất ở dạng kết tủa, thực tế không tan trong nước.
Khi đun nóng trong nước nó chuyển thành cacbonat bazơ.
Y2(CO3)3 + H2O  2Y(OH)CO3 + CO2
Khi bị nhiệt phân, sản phẩm cuối cùng là Y2O3.
Được dùng làm chất đầu để điều chế các oxit và hợp chất khác của
lantanoit.
Y2(CO3)3 được tạo nên khi cho muối yttri (III) tác dụng đủ với dung dịch
cacbonat kim loại kiềm hay amoni. Khi cho dư cacbonat kim loại kiềm hay amoni
sẽ thu được muối cacbonat kép M2CO3.Y2(CO3)3.nH2O (trong đó M là cation kim
Y3+
O2-
 Vị trí hốc O

Hình 11. Cấu trúc tinh thể SrO
loại kiềm hay NH4
+
). Các cacbonat kép của đất hiếm nhóm xeri hầu như không tan
trong dung dịch bão hòa của cacbonat kim loại kiềm hay amoni. Còn các cacbonat
kép của đất hiếm hay Y có độ tan tăng dần đều.
1.3.2. Oxit stronti, stronti cacbonat [10, 21]
A. Oxit stronti
Oxit SrO ở dạng bột màu trắng, khi nấu chảy trong lò điện rồi để nguội,
chúng ở dạng tinh thể, mạng tinh thể lập phương tâm diện có a = 6,05 Å , d = 4,27.
Vì SrO có năng lượng mạng lưới rất lớn nên rất khó nóng chảy và rất bền nhiệt, có
thể bị sôi mà không phân hủy. Vì thế, một trong những công dụng lớn nhất của
oxit này cũng như một số oxit nhóm kim loại kiềm thổ trong thực tế là làm vật liệu
chịu nhiệt.
Bảng 1. Một vài hằng số vật lý quan trọng của oxit sronti [10]
Năng lượng mạng lưới, kJ/mol 3913
Nhiệt độ nóng chảy, o
C 2460
Nhiệt độ sôi, o
C 2500
Oxit stronti dễ dàng tan trong nước tạo thành hidroxit và phản ứng tỏa nhiều
nhiệt: SrO + H2O → Sr(OH)2
Ngoài ra, SrO còn có tính hút ẩm mạnh khi để trong không khí và có khả
năng hấp thụ khí CO2 giống như oxit kim loại kiềm hay oxit bazơ. Có thể tan trong
dung dịch axit tạo thành muối: SrO + CO2 → SrCO3

Do cation của Sr có bán kính lớn nên có khả năng làm bền một số anion lớn
như peoxit, supeoxit tạo nên SrO2 – là chất bột màu trắng và khó tan trong nước,
dễ tan trong dung dịch axit, giải phóng H2O2. Dung dịch của peroxit này có thể
phản ứng với kiềm và có tính chất của dung dịch H2O2.
Khi đun nóng, peoxit của Sr phân hủy thành oxit và oxi. Như vậy ở dạng rắn
hay dung dịch peoxit này đều có tính oxi hóa nhưng với chất oxi hóa mạnh hơn,
chúng thể hiện tính khử.
Phương pháp điều chế SrO chủ yếu là nhiệt phân muối cacbonat, nitrat hoặc
hidroxit của kim loại stronti. Ví dụ: 2Sr(NO3)2 2SrO + 4NO2 + O2
SrO2 được điều chế bằng cách đun nóng ở 100o
C-130o
C để làm mất nước
hidrat peoxit SrO2.8H2O, được tạo nên khi H2O2 tác dụng với hidroxit tương ứng,
hoặc có thể cho oxit kết hợp trực tiếp với oxi.
Ở nhiệt độ cao, nó có thể bị kim loại kiềm, nhôm, silic khử đến kim loại.
Oxit stronti được ứng dụng chủ yếu trong công nghiệp thủy tinh và lên men.
B. Stronti cacbonat
Stronti cacbonat tồn tại dạng bột trắng mịn, có tính chất tương tự như với
canxi cacbonat.
Stronti cacbonat tồn tại trong quặng strontianit là một trong những nguồn
khai thác chính.
Stronti cacbonat được sử dụng trong lĩnh vực điện tử. Bên cạnh đó, còn được
dùng trong stronti ferrit để sản xuất nam châm vĩnh cửu. Ngoài ra nó được dùng để
sản xuất kính cho các ống tia âm cực. Stronti cacbonat có bán kính nguyên tử
tương đối lớn, nó hấp thụ bức xạ tia X xảy ra trong các ống tia âm cực.
Trong y học, trước đây stronti được sử dụng để điều trị tâm thần phân liệt.
Ngày nay, stronti cacbonat được sử dụng của để điều trị khớp và xơ cứng não.
1.3.3. Oxit sắt và sắt hidroxit [2, 10]
A. Oxit sắt
Fe2O3 có tính thuận từ, màu nâu đỏ. Trong hợp chất oxit sắt thì Fe(III) là
chất có trạng thái spin cao (có các electron thuộc phân lớp d). Fe (III) với 5
electron d lớp ngoài cùng nên có năng lượng mạng lưới trường tinh thể ổn định.

Fe2O3 có hình dạng vô định hình và tồn tại bốn loại hình dạng là alpha, beta,
gamma, và epsilon.
α-Fe2O3 được nghiên cứu và tìm thấy trong tự nhiên dưới dạng quặng
hemantit. Hemantit có dạng hình thoi ở trung tâm và có cấu trúc lục giác giống
như hình dạng của những viên corodum (α-Al2O3) trong mạng lưới oxi. Trong đó
ion sắt (III) chiếm 2/3 thể tích bát diện.
β-Fe2O3 có từ tính không ổn định là một điểm riêng để phân biệt nó với các
dạng alpha, gamma và epsilon. β-Fe2O3 siêu bền với nhiệt và được chuyển đổi
thành hemantit ở nhiệt độ.
γ-Fe2O3 tồn tại trong tự nhiên dưới dạng khoáng magnetit. γ-Fe2O3 không
bền với nhiệt và được chuyển thành hemantit ở nhiệt độ cao hơn khoảng 500°C.
ε-Fe2O3 có thể được xem là chất mới nhất trong hợp chất sắt (III) oxit, cấu
trúc của nó được biết đến vào những năm 1988. ε-Fe2O3 có hình dạng trực thoi với
tám tế bào đơn vị. Nhiệt độ chuyển dạng thù hình từ ε-Fe2O3  α-Fe2O3 nằm
trong khoảng từ 500°C-750°C.
Màu sắc của Fe2O3 như màu đỏ, nâu và màu đen được sử dụng trong ngành
sản xuất sơn, phụ gia và trong sản xuất kính màu.
Sắt (III) oxit còn được sử dụng làm chất xúc tác phản ứng cho ngành công
nghiệp sản xuất hoá chất như là chất xúc tác cho phản ứng khử etylbenzen để sản
xuất styren.
Fe2O3 cũng là nguyên liệu ban đầu để sản xuất ferrit. Ngoài ra, nó còn được
sử dụng trong công nghệ sản xuất gốm sứ, nam châm vĩnh cửu, trong kỹ thuật lưu
trữ phương tiện truyền thông. Do các oxit sắt cứng nên chúng được sử dụng để làm
tác nhân mài mòn và đánh bóng. Hemantit khi được nung nóng nhẹ được dùng làm
để đánh bóng vàng và bạc, trong khi đó hemantit nung ở nhiệt độ cao hơn thì lại
được dùng để đánh bóng những vật bằng đồng và thép.
Điều chế
Oxit sắt (III) là một sản phẩm của quá trình oxi hóa
4Fe + O2 + 2H2O → 4FeO(OH)
Sản phẩm của quá trình oxi hóa là Fe(O)OH, sau đó đem khử nước ở 200o
C
2FeO(OH) → Fe2O3 + H2O

Ngoài ra, oxit sắt còn được điều chế bằng cách nhiệt phân các muối hidroxit,
các muối cacbonat hoặc nitrat….
4FeCO3 + O2 → 2Fe2O3 + 4CO2
4Fe(NO3)3 → 2Fe2O3 + 12NO2 + 3O2
Phân hủy nhiệt hidroxit sắt (III) với nhiệt độ trên 2000
C tạo thành oxit sắt.
B. Sắt (III) hidroxit
Sắt (III) hidroxit có màu đỏ gỉ, nâu đỏ hay màu ánh tím. Vì thế, nó được sử
dụng làm bột màu. Ngoài ra, còn được sử dụng ở trạng thái tinh khiết để làm thuốc
giải độc asen.
Những hợp chất oxit-hidroxit của sắt có thể tồn tại ở dạng khan hoặc ngậm
nước. Monohidrat OFe(OH).H2O có thể được viết lại như sau Fe(OH)3.
Hidroxit sắt (III) có công thức Fe(OH)3.nH2O. Kết quả XRD cho ta thấy
chúng có cấu trúc hình lập phương với cạnh bằng 0,7568 nm. Số hiệu nguyên tử
trong một tế bào đơn vị là 8.
Fe(OH)3 là một chất rất khó tan, tích số tan là 10-38
. Nó tan trong axit cho
Fe(H2O)6
3+
và trong dung dịch kiềm đặc cho Fe(OH)6
3-
. Như vậy hidroxit có tính
lưỡng tính, tan dễ trong dung dịch axit và tan được trong dung dịch kiềm đặc nóng
hoặc Na2CO3 hay K2CO3 nóng chảy.
Các kết tủa hidroxit được biết là có hệ số lọc thấp và do đó khó rửa các ion
tự do của tạp chất. Các đặc điểm của kết tủa hidroxit phụ thuộc chủ yếu vào pH và
nhiệt độ tạo thành kết tủa.
1.4. Phương pháp tổng hợp vật liệu perovskite
1.4.1. Phương pháp gốm truyền thống [6]
Bản chất của phương pháp là thực hiện phản ứng giữa các pha rắn ở nhiệt độ
cao, sản phẩm thu được thường dưới dạng bột và có cấp hạt cỡ milimet. Từ sản
phẩm đó mới tiến hành tạo hình và thực hiện quá trình kết khối thành vật liệu cụ
thể. Đây là phương pháp đã được phát triển lâu đời nhất nhưng hiện nay vẫn còn
được ứng dụng rộng rãi. Các công đoạn theo phương pháp này như sau:

Hình 12. Sơ đồ khối của phương pháp gốm truyền thống sản xuất vật liệu gốm
Công đoạn 1: tính toán thành phần của nguyên liệu ban đầu (đi từ oxit,
hiđroxit, hoặc các muối vô cơ) sao cho đạt tỷ lệ hợp thức của sản phẩm mong
muốn.
Công đoạn 2: nghiền mịn nguyên liệu để tăng diện tích tiếp xúc giữa các
chất phản ứng và khuếch tán đồng đều các chất trong hỗn hợp. Nếu lượng phối liệu
chỉ dưới 20 gam có thể nghiền mịn trong cối mã não. Khi nghiền có thể đưa vào
một lượng ít dung môi cho dễ nghiền. Chọn loại dung môi nào để trong quá trình
nghiền dễ thoát ra khỏi phối liệu (có thể dùng ancol etylic, aceton...).
Công đoạn 3: nhằm tăng mức độ tiếp xúc giữa các chất phản ứng. Kích
thước và độ dày của viên mẫu tuỳ thuộc vào khuôn và mức độ dẫn nhiệt của phối
liệu. Để thu được mẫu phối liệu có độ xốp thấp đôi lúc cần phải sử dụng phương
pháp nén nóng (vừa nén vừa gia nhiệt). Việc tác động đồng thời cả nhiệt độ, áp
suất đòi hỏi phải có thời gian để thu được mẫu phối liệu có độ chắc đặc cao.
Công đoạn 4: thực hiện phản ứng giữa các pha rắn đây là công đoạn quan
trọng nhất. Vì rằng phản ứng giữa các pha rắn không thể thực hiện được hoàn toàn,
nghĩa là trong sản phẩm vẫn còn có mặt chất ban đầu chưa phản ứng hết nên
thường phải tiến hành nghiền trộn lại rồi ép viên, nung lại lần thứ hai. Đôi lúc phải
tiến hành nung vài lần như vậy. Khi nào ghi phổ XRD cho biết trong sản phẩm đã
hết chất ban đầu mới xem như kết thúc phản ứng.
Ưu điểm của phương pháp truyền thống: dùng ít hoá chất, hoá chất không
đắt tiền, các thao tác dễ tự động hoá nên dễ dàng đưa vào dây chuyền sản xuất với
lượng lớn.
Nhược điểm: đòi hỏi nhiều thiết bị phức tạp, tính đồng nhất của sản phẩm
không cao, kích thước hạt lớn (cỡ milimet) nên khi ép tạo thành sản phẩm thường
có độ rỗng lớn, phản ứng trong pha rắn diễn ra chậm.

Thực nghiệm đã tổng hợp gốm siêu dẫn nhiệt độ cao YBa2Cu3O7-x theo
phương pháp gốm truyền thống. Để tổng hợp pha gốm với tỷ lệ nguyên tử
Y:Ba:Cu = 1:2:3 thì chuẩn bị nguyên liệu ban đầu gồm oxit đồng, oxit yttri,
cacbonat bari theo đúng hợp thức, tiến hành đồng nhất nguyên liệu bằng cách xay
trộn thật kỹ sau đó ép viên rồi nung trong khí quyển oxi. Để thu được sản phẩm
đơn pha thì phải tiến hành giai đoạn này vài ba lần. Sau khi đã thu được sản phẩm
đơn pha dưới dạng bột mới tiến hành tạo hình bằng cách ép dưới áp lực cao và kết
khối.
1.4.2. Phương pháp đồng kết tủa [1, 6, 7, 12]
Đây là phương pháp được chúng tôi nghiên cứu trong luận văn này để tổng
hợp vật liệu nano perovskite Y0.8Sr0.2FeO3. Phương pháp đồng kết tủa là một trong
những phương pháp đang được sử dụng rộng rãi để tổng hợp vật liệu. Phương
pháp này cho phép khuếch tán các chất tham gia phản ứng khá tốt, tăng đáng kể bề
mặt tiếp xúc của các chất phản ứng do đó có thể điều chế được vật liệu mong
muốn.
Trong phương pháp gốm truyền thống, mức độ khuếch tán các chất tham gia
phản ứng dưới dạng các hạt. Mặc dầu, với thiết bị nghiền hiện đại hiện nay thì kích
thước các hạt cũng chỉ tới khoảng 1 micromet, nghĩa là trong các hạt đó cũng chứa
một số rất lớn các phân tử chất tham gia phản ứng. Đối với phương pháp đồng kết
tủa (precursor phân tử) thực hiện
khuếch tán các chất tham gia
phản ứng ở mức độ phân tử.
Hỗn hợp ban đầu được gọi là
precursor, chúng có tỉ lệ các ion
kim loại đúng theo hợp thức của
hợp chất ta cần tổng hợp.
Ví dụ, tổng hợp gốm
neođim đititanat Nd2Ti2O7.
Theo phương pháp gốm truyền thống, trộn hai oxit ban đầu theo tỷ lệ mol
Nd2O3/TiO2 bằng 1/2 rồi nung lên nhiệt độ cao để thực hiện phản ứng giữa các
pha rắn Nd2O3 + 2TiO2 → Nd2Ti2O7. Theo phương pháp đồng kết tủa chúng ta
chuẩn bị hỗn hợp dung dịch chứa hai muối neođim và titan rồi thực hiện phản ứng
Hình 13. Sự phụ thuộc giữa pH của hỗn
hợp và lượng Ti4+
, Nd3+
còn lại trong
dung dịch vào giá trị pH

đồng kết tủa (dưới dạng hiđroxit, cacbonat, oxalat...) sao cho sản phẩm rắn kết tủa
thu được, ứng với tỷ lệ Nd/Ti như trong sản phẩm gốm mong muốn Nd2Ti2O7.
Cuối cùng tiến hành nhiệt phân rắn đồng kết tủa đó. Trong quá trình đồng kết tủa
từ dung dịch, chúng ta phải đảm bảo là kết tủa đồng thời cả hai kim loại đó. Ví dụ
với hỗn hợp chứa hai ion Nd3+
và Ti4+
, nếu ta kết tủa dưới dạng hiđroxit Nd(OH)3
và Ti(OH)4 thì việc thực hiện phải kết tủa đồng thời. Chúng ta biết rằng muối titan
bị thuỷ phân rất mạnh do đó phải giữ trong dung dịch rất axit để tránh quá trình
thuỷ phân. Điều này có nghĩa là pH của hỗn hợp hai muối có giá trị rất bé (pH
khoảng từ 0 đến 1). Mặt khác, pH kết tủa Ti(OH)4 có giá trị khoảng 3,8 còn pH bắt
đầu kết tủa của neođim có giá trị ở khoảng 6. Do đó, khi chúng ta rót dung dịch
NH4OH vào hỗn hợp có chứa hai muối NdCl3 và TiCl4 rất axit sẽ xảy ra tình trạng
kết tủa Ti(OH)4 trước và sau khi lượng Ti4+
chỉ còn lại rất ít mới bắt đầu quá trình
kết tủa Nd(OH)3. Như vậy, chúng ta không thực hiện đúng sự kết tủa đồng thời
(hình 13). Để thực hiện kết tủa đồng thời thì cần phải tiến hành ngược lại. Nghĩa là
rót dung dịch chứa hai muối vào dung dịch NH4OH.
1.4.3. Phương pháp sol-gel [6, 7, 5, 15]
Mặc dù đã được nghiên cứu vào những năm 30 của thế kỉ trước. Nhưng gần
đây, cùng với sự ra đời và phát triển của kĩ thuật nano, phương pháp sol-gel lại
được quan tâm rất nhiều vì nó rất thành công trong tổng hợp vật liệu cấp hạt nano.
Trong phương pháp sol-gel, ta có thể dễ dàng kiểm soát thành phần hợp chất, dung
dịch đạt được tính đồng thể và kiểm soát nồng độ mà không cần sử dụng thiết bị
đắt tiền. Các phương pháp sol-gel thường được sử dụng là: sol-gel thủy phân muối,
sol-gel thủy phân alkoxide và sol-gel tạo phức. Sol-gel tạo phức là phương pháp
được sử dụng trong luận văn này để tổng hợp vật liệu nano perovskite
Y0.8Sr0.2FeO3
A. Định nghĩa
Quá trình sol-gel là một quá trình liên quan đến hóa lý của sự chuyển đổi
của một hệ thống từ precursor thành pha lỏng dạng sol sau đó tạo thành pha rắn
dạng gel theo mô hình precursor  sol  gel như trên hình 14.

Hình 14. Kỹ thuật sol - gel và các sản phẩm của nó
“Sol” là các hạt chất rắn có tướng keo trong chất lỏng tồn tại ở trạng thái ổn
định có đường kính 1-5 nm. Như Iler đã giải thích, tính chất của các hạt này phụ
thuộc vào kích cỡ của chúng cũng như là nhiệt độ và độ pH của dung dịch.
“Gel” là một dạng chất rắn - nửa rắn (solid-semi rigide) trong đó vẫn còn giữ
dung môi trong hệ chất rắn dưới dạng chất keo. Sol tồn tại đến thời điểm mà các
hạt keo kết tụ lại với nhau và cấu trúc của thành phần rắn lỏng trong dung dịch liên
kết chặt chẽ hơn gọi là gel.
“Precursor” là những phần tử ban đầu để tạo những hạt keo (sol). Nó được
tạo thành từ các thành tố kim loại hay á kim, được bao quanh bởi những ligand
khác nhau. Các precursor có thể là chất vô cơ kim loại hay hữu cơ kim loại.
B. Quá trình sol-gel
Diễn biến quá trình sol-gel
Bước 1: các hạt keo mong muốn từ các phân tử huyền phù precursor phân
tán vào một chất lỏng để tạo nên một hệ sol.
Bước 2: sự lắng đọng dung dịch sol tạo ra các lớp phủ trên đế bằng cách
phun, nhúng, quay.
Bước 3: các hạt trong hệ sol được polime hoá thông qua sự loại bỏ các thành
phần ổn định hệ và tạo ra hệ gel ở trạng thái là một mạng lưới liên tục.
Bước 4: cuối cùng là quá trình xử lí nhiệt phân các thành phần hữu cơ, vô cơ
còn lại và tạo nên một màng tinh thể hay vô định hình.
Cơ chế quá trình sol-gel

Quá trình sol-gel hình thành với 2 dạng phản ứng chính là phản ứng thủy
phân và phản ứng ngưng tụ bao gồm phản ứng ngưng tụ rượu và phản ứng ngưng
tụ nước.
Ví dụ, để tổng hợp sợi quang học SiO2 với độ tinh khiết 99,99% chúng ta
không thể đi từ nguyên liệu sạch SiO2 mà phải xuất phát từ hóa chất siêu sạch như
các loại alcoxyt của silic Si(OR)4 với R là CH3-, C2H5-… Các quá trình xảy ra
như sau:
Phản ứng thủy phân thay thế nhóm alkoxide (–OR) trong liên kết kim loại
(M, Si, Ti, Zr, Sn, In, Al, Mg…) – alkoxide bằng nhóm hidroxyl (–OH) để tạo
thành liên kết kim loại – hydroxyl. Theo phương trình phản ứng sau:
-Si-OR + H2O -Si-OH + ROH
Các thông số ảnh hưởng chủ yếu đến quá trình thủy phân là pH, bản chất và
nồng độ của chất xúc tác, nhiệt độ, dung môi, tỉ số H2O/M.
Phản ứng ngưng tụ tạo nên liên kết kim loại - oxide - kim loại, là cơ sở cấu
trúc cho các màng oxit kim loại. Hiện tượng ngưng tụ diễn ra liên tục làm cho liên
kết kim loại - oxide - kim loại không ngừng tăng lên cho đến khi tạo ra một mạng
lưới kim loại - oxide - kim loại trong khắp dung dịch. Trong điều kiện thích hợp,
sự ngưng tụ xảy ra liên tục và phá huỷ polime, tái tạo thành những hạt keo lớn, từ
đó tạo thành các polime lớn hơn.
-Si-OR +HO-Si- -Si-O-Si= + R-OH
=Si-OH + HO-Si= =Si-O-Si= + H2O
Thủy phân este
Phân hủy trong ancol
Trùng ngưng loại nước
Thủy phân
Trùng ngưng loại ancol

CHƯƠNG 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Nội dung nghiên cứu
Để tổng hợp vật liệu nano perovskite Y0.8Sr0.2FeO3, chúng tôi chọn phương
pháp đồng kết tủa và phương pháp sol-gel cho phù hợp với điều kiện thực tế của
phòng thí nghiệm. Ngoài ra, ưu điểm của hai phương pháp này là cách tiến hành
đơn giản, cho hạt có độ đồng nhất cao, kích thước hạt cỡ nanomet và diện tích bề
mặt cao (vài chục m2
/g).
• Tổng hợp vật liệu nano perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 theo phương pháp đồng
kết tủa. Chúng tôi dùng tác nhân tạo kết tủa cho hỗn hợp muối ban đầu là
dung dịch bão hòa Na2CO3. Các vấn đề nghiên cứu sau:
- Nghiên cứu các quá trình hóa lý xảy ra khi nung mẫu và sự biến thiên
khối lượng mẫu bằng phương pháp phân tích nhiệt TGA/DTG.
- Nghiên cứu sự hình thành mối liên kết trong pha tinh thể bằng phương
pháp phổ hồng ngoại FTIR.
- Khảo sát thành phần pha và kích thước hạt của sản phẩm Y0.8Sr0.2FeO3
thông qua kết quả ghi phổ XRD và chụp ảnh SEM để quyết định khả
năng ứng dụng của vật liệu trong thực tiễn.
- Nghiên cứu từ tính của vật liệu bằng phương pháp đo độ từ hóa.
- Nghiên cứu thành phần hóa học của vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3
thông qua kết quả ghi phổ XRD và phương pháp hấp phụ phổ nguyên tử
ngọn lửa AAS.
• Tổng hợp vật liệu nano perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 theo phương pháp sol-gel.
Chúng tôi dùng tác nhân tạo phức cho hỗn hợp muối ban đầu là dung dịch
axit citric (C6H8O7.H2O tinh thể 95%). Để tìm ra các điều kiện tối ưu cho
sự hình thành pha perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 chúng tôi tập trung nghiên cứu
các vấn đề sau:
- Nghiên cứu các quá trình hóa lý xảy ra khi nung mẫu và sự biến thiên
khối lượng mẫu bằng phương pháp phân tích nhiệt TGA.
- Nghiên cứu ảnh hưởng của pH đến sự hình thành pha của sản phẩm
Y0.8Sr0.2FeO3: axit citric và các ion kim loại được lấy theo tỉ lệ hợp thức
thu được hỗn hợp citrat – kim loại. Sau đó, điều chỉnh hỗn hợp thu được
tại các pH xác định bằng dung dịch amoniac 5%. Thông qua phổ XRD

để lựa chọn pH tối ưu cho sự hình thành pha perovskite Y0.8Sr0.2FeO3
tốt nhất.
- Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ nung đến sự hình thành pha của sản
phẩm Y0.8Sr0.2FeO3: mẫu sản phẩm sau khi tổng hợp với tỉ lệ mol giữa
axit citric và kim loại xác định, pH tối ưu đã khảo sát, nhiệt độ tạo gel
xác định được nung tại các nhiệt độ khác nhau. Thông qua kết quả XRD
để lựa chọn giá trị thích hợp cho sự hình thành pha perovskite
Y0.8Sr0.2FeO3.
- Nghiên cứu ảnh hưởng của tỉ lệ mol giữa axit citric và tổng ion kim loại
(C/M) đến sự hình thành pha của sản phẩm Y0.8Sr0.2FeO3: mẫu sản
phẩm được tổng hợp với tỉ lệ mol giữa axit citric và kim loại khác nhau,
pH tối ưu đã khảo sát, nhiệt độ tạo gel xác định, nhiệt độ nung tối ưu đã
khảo sát. Thông qua kết quả XRD để lựa chọn giá trị C/M thích hợp cho
sự hình thành pha perovskite Y0.8Sr0.2FeO3.
- Khảo sát thành phần pha và kích thước hạt của sản phẩm Y0.8Sr0.2FeO3
ở điều kiện tối ưu được ghi phổ XRD và chụp ảnh SEM để quyết định
khả năng ứng dụng của vật liệu trong thực tiễn.
- Nghiên cứu khả năng hấp phụ Pb2+
trên vật liệu đã tổng hợp bằng
phương pháp hấp phụ phổ nguyên tử ngọn lửa AAS.
- Nghiên cứu thành phần hóa học của vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3
thông qua kết quả ghi phổ.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Phương pháp phân tích nhiệt khối lượng TGA/DTG [3, 4]
Từ các giản đồ nhiệt với các đường TGA, DTG thu được từ bộ phận xử lý
thông tin ta giải thích được các quá trình hoá lí xảy ra khi tiến hành nung mẫu có
chứa từ một đến nhiều cấu tử.
Kỹ thuật phân tích nhiệt vi trọng (TGA): kỹ thuật này dựa trên sự thay đổi
khối lượng của mẫu nghiên cứu khi xảy ra các quá trình đứt gãy hoặc hình thành
các liên kết vật lý, hóa học tại một nhiệt độ xác định, từ đó thu được các dữ liệu
liên quan đến nhiệt động học và động năng của các phản ứng hóa học, cơ chế phản
ứng, các phản ứng trung gian và phản ứng cuối cùng.

Ngoài ra còn có giản đồ nhiệt DTG, giản đồ này thu được từ giản đồ gốc
TGA bằng phép lấy vi phân theo thời gian. Đây thuần tuý là xử lý toán học. Đạo
hàm DTG sẽ thể hiện vận tốc của quá trình biến đổi khối lượng, cực trị trên giản
đồ nhiệt DTG tương ứng với điểm uốn trên giản đồ TG. Vận tốc biến đổi khối
lượng thường biểu diễn theo mg/phút. Giản đồ nhiệt DTG cung cấp thêm thông tin
bổ sung về quá trình biến đổi khối lượng. Nó có ích khi chúng ta quan tâm tới khía
cạnh động học của quá trình biến đổi xảy ra trong hệ. Ngoài ra, giản đồ DTG nói
chung thường cải thiện đáng kể khả năng phân giải của dữ liệu: khi các quá trình
xảy ra rất sát nhau, thậm chí chồng chập, che phủ nhau có thể tách rời ra bằng giải
pháp này. Đây là giản đồ thu được từ giản đồ TGA và làm giàu thông tin cho giản
đồ TG. Vì vậy, nó được dùng kết hợp với TGA.
Ứng dụng của phương pháp phân tích nhiệt là rất rộng lớn: Nghiên cứu và
sản xuất polime, các vật liệu silicat (xi măng, gốm, sứ, thuỷ tinh, vật liệu chịu lửa)
và các vật liệu mới (gốm kỹ thuật điện, gốm bán dẫn, siêu dẫn, vật liệu từ, quang
học…) thăm dò địa chất khoáng sản, ngành luyện kim, sản xuất thuốc y dược. Do
đó phương pháp phân tích nhiệt có vai trò rất quan trọng trong đời sống con người.
Để khai thác triệt để thông tin của các giản đồ nhiệt, người ta thường dùng
giản đồ kết hợp TG + DTG + DTA. Sự bổ sung thông tin giữa các giản đồ sẽ làm
cho việc đồng nhất các quá trình nhiệt xảy ra trong hệ trở nên dễ dàng hơn.
Dựa vào đường phân tích nhiệt, chúng ta có thể thu được những dữ kiện về một số
tính chất của chất rắn như:
• Độ bền nhiệt của chất nghiên cứu, các yếu tố ảnh hưởng tới độ bền nhiệt.
• Tốc độ của quá trình.
• Xác định được chất có hay không chứa nước. Chất chứa nước có hiệu ứng
mất nước là hiệu ứng thu nhiệt. Nhiệt độ của hiệu ứng mất nước kết tinh này
thường thấp hơn nhiệt độ của hiệu ứng mất nước cấu trúc.
• Hiện tượng đồng phân hình học, hiện tượng đa hình của chất thường kèm
theo hiệu ứng toả nhiệt.

Trong luận văn này, chúng tôi xác định
các quá trình hóa lý xảy ra khi nung
mẫu và sự biến thiên khối lượng của
mẫu được nghiên cứu bằng phương
pháp phân tích nhiệt trên thiết bị máy
STA 409 PC-NETZSCH (hình 15)
Khoa Công Nghệ Vật Liệu - Đại học
Bách khoa TP. HCM
2.2.2. Phương pháp nghiên cứu nhiễu xạ tia X [4]
Kĩ thuật nhiễu xạ tia X cung cấp một số thông tin chủ yếu đối với mẫu vật
liệu nghiên cứu như: sự tồn tại các pha định tính, định lượng, hằng số mạng tinh
thể, kích thước mạng tinh thể, sự kéo căng micro, sự kéo căng trong giới hạn mạng
tinh thể do khuyết tật trong mạng tinh thể gây ra. Thêm vào đó sử dụng kĩ thuật
Fourier phân tích hình dạng của peak thu được sự phân bố kích thước của các vi
tinh thể.
Sự tồn tại pha định tính, định lượng được nhận dạng chủ yếu dựa vào vị trí,
cường độ, diện tích thu được từ nhiễu xạ nghiêng.
Hằng số mạng của tinh thể: trên cơ sở các giá trị d thu được từ giản đồ nhiễu
xạ tia X ta tính được hằng số mạng của hạt tinh thể thông qua các biểu thức:
Hệ lập phương
1
d2
hkl
=
h2
+ k2
+ l2
a2
Trong đó : h, k, l : chỉ số Miller của họ mặt mạng.
dhkl (Å) : khoảng cách giữa hai mặt mạng kề nhau trong họ mặt mạng
trên, được xác định trên giản đồ nhiễu xạ tia X. a, b, c là các thông số mạng cần
xác định.
Kích thước hạt tinh thể thu được từ nhiễu xạ tia X được tính theo công thức
Scherrer:
Hình 15. Máy phân tích nhiệt STA
409 PC-NETZSCH

Hình 16. Thiết bị XRD D8
ADVANCE của Bruker AXS
Hình 17. Sơ đồ hoạt động của
kính hiển vi điện tử quét SEM
R =
Kλ
Bsize.cosθB
Trong đó: λ (Å): độ dài bước sóng tia X khi dùng anot Cu; K ≈ 0,9.
r (Å) : kích thước hạt tinh thể.
θB : góc Bragg.
Bsize (radian): bề rộng tại một nửa chiều cao của peak gây ra bởi kích
thước hạt tinh thể.
Trong luận văn này, chúng tôi
nghiên cứu sự hình thành và biến đổi pha
của vật liệu được xác định bằng phổ XRD
trên máy D8-ADVANCE (hình 16) Khoa
Hóa - Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội.
Cách xử lý mẫu như sau: mẫu bột được
nghiền nhỏ bằng cối (tránh để thiếu peak
của chất đối với mẫu có kích thước lớn),
sau đó tạo mặt phẳng cho mẫu bột trên
miếng nhựa hay thủy tinh và đặt vào máy.
Tiếp theo là chỉnh các thông số trên máy đo XRD cho phù hợp như bước nhảy,
detector và đầu dò cùng bước nhảy độ 0,03o
, thời gian detecto ghi tín hiệu là 0,8
giây, chỉnh góc đo (2θ) theo yêu cầu. Cuối cùng máy tự hoạt động và cho kết quả
giản đồ XRD.
2.2.3. Phương pháp kính hiển vi điện tử quét SEM [3, 4]
Nguyên tắc cơ bản của phương
pháp SEM là sử dụng tia điện tử để tạo
ảnh mẫu nghiên cứu. Ảnh đó khi đến màn
ảnh quang có thể đạt độ phóng đại yêu
cầu. Chùm tia điện tử được tạo ra từ catot
qua hai tụ quay sẽ được hội tụ lên mẫu
nghiên cứu. Khi chùm tia điện tử đập vào
bề mặt của mẫu sẽ phát ra các điện tử
phát xạ thứ cấp. Mỗi điện tử phát xạ này
qua điện thế gia tốc vào phần thu và biến

Hình 18. Thiết bị SEM
HITACHI S-4800
đổi thành một tín hiệu ánh sáng. Chúng được khuyếch đại, đưa vào mạng lưới điều
khiển tạo độ sáng trên màn ảnh. Độ sáng, tối trên màn ảnh phụ thuộc vào số điện
tử thứ cấp phát ra từ mẫu nghiên cứu và phụ thuộc vào hình dạng bề mặt mẫu
nghiên cứu.
Ưu điểm của phương pháp SEM là có thể thu được những bức ảnh 3 chiều
chất lượng cao và không đòi hỏi phức tạp trong khâu chuẩn bị mẫu. Tuy nhiên
phương pháp SEM có độ phóng đại nhỏ hơn so với phương pháp TEM. Phương
pháp SEM đặc biệt hữu dụng, bởi vì nó cho độ phóng đại có thể thay đổi từ 10 đến
100.000 lần với hình ảnh rõ nét, hiển thị hai chiều phù hợp cho việc phân tích hình
dạng và cấu trúc bề mặt.
Trong phạm vi luận văn, hình thái học và kích thước hạt được xác định bằng
thiết bị SEM Hitachi S-4800 (hình 18) Viện Khoa học Vật Liệu - Hà Nội. Cách xử
lý mẫu như sau: mẫu rắn ban đầu được cắt hay nghiền cho đến kích thước 1mm
vừa với miếng dụng cụ chứa mẫu. Sau đó mẫu được phủ trên vật liệu dẫn điện (ở
đây thông thường là platin hay vàng), rồi đặt vào máy và khởi động máy để đo.
Hình ảnh SEM được hiển thị trên máy tính.
2.2.4. Phương pháp đo phổ hồng ngoại (FTIR)
Sự hấp thụ này tuân theo định luật Lambert-Beer:
A = lg(Io/I) = ε.l.C (*)
Trong đó: A (mol.cm/l): mật độ quang
T = Io/I: độ truyền quang
ε: hệ số hấp thụ (hệ số tắt phân tử của chất nghiên cứu)

Hình 19. Thiết bị FTIR
8400S-SHIMADZU
l (cm): chiều dày cuvet
C (mol/l): nồng độ chất nghiên cứu
Phương trình (*) là phương trình cơ bản cho các phương pháp phân tích phổ
hấp thụ nguyên tử cũng như phân tử. Đường cong biểu diễn sự phụ thuộc mật độ
quang vào chiều dài bước sóng kích thích gọi là phổ.
Dựa vào tần số đặc trưng, cường độ pic trong phổ hồng ngoại, ngoài ta có thể
phán đoán trực tiếp về sự có mặt các nhóm chức, các liên kết xác định trong phân
tử hay tinh thể chất nghiên cứu.
Ở bài luận văn này, sự hình thành mối liên kết trong pha tinh thể của vật liệu
được xác định bằng phương pháp phổ hồng ngoại FTIR trên thiết bị 8400S-
SHIMADZU (hình 19) Khoa Hóa – Đại học Sư phạm TP. HCM.
2.2.5. Phương pháp hấp phụ
A. Định nghĩa
Hấp phụ là phương pháp tách chất, trong đó các cấu tử từ hỗn hợp lỏng
hoặc khí hấp phụ trên bề mặt chất rắn, xốp.
- Chất hấp phụ: chất có bề mặt trên đó xảy ra sự hấp phụ
- Chất bị hấp phụ: chất được tích luỹ trên bề mặt chất hấp phụ
- Pha mang: hỗn hợp tiếp xúc với chất hấp phụ
Quá trình giải hấp là quá trình đẩy chất bị hấp phụ ra khỏi bề mặt chất hấp
phụ. Khi quá trình hấp phụ đạt trạng thái cân bằng thì tốc độ hấp phụ bằng tốc độ
giải hấp.
Hấp phụ vật lí và hấp phụ hoá học
- Hấp phụ vật lí gây nên bởi lực Valder Waals, liên kết này yếu, dễ bị phá vỡ.

Hình 20. Thiết bị AAS
SHIMADZU AA-6300
- Hấp phụ hoá học tạo thành lực liên kết hoá học giữa bề mặt chất hấp phụ và
phân tử chất bị hấp phụ, liên kết này tương đối bền và khó bị phá vỡ.
Cân bằng hấp phụ: quá trình chất khí hoặc chất lỏng hấp phụ trên bề mặt
chất hấp phụ là một quá trình thuận nghịch. Các phân tử chất bị hấp phụ khi đã bị
hấp phụ trên bề mặt chất hấp phụ vẫn có thể di chuyển ngược lại pha mang. Theo
thời gian, lượng chất bị hấp phụ tích tụ trên bề mặt chất rắn càng nhiều thì tốc độ
di chuyển ngược trở lại pha mang càng lớn. Đến một thời điểm nào đó, tốc độ hấp
phụ bằng tốc độ di chuyển ngược trở lại pha mang (giải hấp) thì quá trình hấp phụ
đạt cân bằng.
Dung lượng hấp phụ cân bằng: biểu thị khối lượng chất bị hấp phụ trên một
đơn vị khối lượng chất hấp phụ tại trạng thái cân bằng dưới các điều kiện nồng độ
và nhiệt đo cho trước.
B. Nguyên tắc phương pháp
Trong phương pháp này người ta
dùng năng lượng nhiệt của ngọn đèn khí
để hóa hơi và nguyên tử hoá mẫu phân
tích. Các loại đèn khí được ứng dụng
nhiều nhất trong phép đo AAS là: ngọn
lửa của C2H2/không khí, N2O/C2H2 hay
C2H2/O2. Phương pháp nguyên tử hóa
này có thể định lượng hầu hết các kim
loại (cỡ 65 nguyên tố) và một số á kim
như As, Si, Se, Te…
Muốn đo phổ AAS, trước hết phải chuẩn bị mẫu phân tích ở dạng dung
dịch. Sau đó dẫn mẫu vào ngọn lửa đèn khí để hóa hơi và nguyên tử hóa nguyên tố
cần phân tích thành đám hơi nguyên tử. Một đèn khí phát ra một tia đơn sắc đặc
trưng cho nguyên tố cần đo xuyên qua hơi nguyên tử. Đo độ hấp phụ và căn cứ
vào đường chuẩn để xác định hàm lượng nguyên tố trong mẫu.
Xác định Pb: Nguồn nguyên tử hóa là ngọn lửa sử dụng hỗn hợp khí: không
khí/acetylene, tốc độ dòng đo ở bước sóng 283,3 nm. Phương pháp cho phép xác
định trực tiếp Pb đến nồng độ 0,04 mg/l với giới hạn phát hiện là 0,01 mg/l. Các

chất gây nhiễu chủ yếu ở nồng độ cao là Al, Si, Sr và Ca. Bước sóng 283,3 nm
thường được sử dụng để đo phổ hấp thụ của chì.
Thiết bị AAS SHIMADZU AA-6300 (hình 20) tại Bộ môn Hóa Phân Tích -
Khoa Hóa học - Đại Học Khoa học Tự nhiên TP. HCM xác định thành phần hóa
học của vật liệu và độ hấp phụ Pb2+
trong phạm vi của bài luận văn này.
2.2.6. Phương pháp đo độ từ hóa [8, 9, 20]
Bất cứ vật liệu nào đều có sự cảm ứng với từ trường ngoài (H), thể hiện
bằng độ từ hóa (từ độ - M). Tỷ số c = M/H được gọi là độ từ cảm. Tùy thuộc vào
giá trị, độ cảm từ có thể phân ra làm các loại vật liệu từ khác nhau. Vật liệu thuận
từ có c << 0 (~10-6
). Vật liệu có c > 0 với giá trị rất lớn có thể là vật liệu sắt từ,
ferrit từ. Ở đây, vật liệu từ tính ngụ ý là vật liệu sắt từ, ferrit từ hoặc siêu thuận từ.
Ngoài độ cảm từ, một số thông số khác cũng rất quan trọng trong việc xác
định tính chất của vật liệu. Ví dụ như: độ bão hòa từ Ms (độ từ tính đạt cực đại tại
từ trường lớn), từ dư Mr (độ từ tính còn dư sau khi ngừng tác động của từ trường
ngoài), lực kháng từ Hc (từ trường ngoài cần thiết để một hệ, sau khi đạt trạng thái
bão hòa từ, bị khử từ). Nếu kích thước của hạt giảm đến một giá trị nào đó (thông
thường từ vài cho đến vài chục nanomet), phụ thuộc vào từng vật liệu cụ thể, tính
sắt từ và ferrit từ biến mất, chuyển động nhiệt sẽ thắng thế và làm cho vật liệu trở
thành vật liệu siêu thuận từ. Đối với vật liệu siêu thuận từ, từ dư và lực kháng từ
bằng không. Điều đó có nghĩa là, khi ngừng tác động của từ trường ngoài, vật liệu
sẽ không còn từ tính nữa, đây là một đặc điểm rất quan trọng khi dùng vật liệu này
cho các ứng dụng y sinh học. Hạt nano từ tính dùng trong y sinh học cần phải thỏa
mãn ba điều kiện sau: tính đồng nhất của các hạt cao, độ bão hòa từ lớn và vật liệu
có tính tương hợp sinh học (không có độc tính). Vật liệu sắt từ được phân thành
hai nhóm chính là vật liệu từ mềm và vật liệu từ cứng.
Vật liệu từ mềm là các vật liệu được từ hóa và khử từ dễ dàng (Hình 21b).
Vật liệu từ mềm thường được dùng làm vật liệu hoạt động trong trường ngoài ví
dụ như lõi biến thế, lõi nam châm điện, các lõi dẫn từ…
Thông số quan trọng đầu tiên để nói lên tính chất từ mềm của vật liệu từ
mềm là lực kháng từ Hc. Lực kháng từ của các vật liệu từ mềm phải nhỏ hơn cỡ
100 Oe. Những vật liệu có tính từ mềm tốt, thậm chí có lực kháng từ rất nhỏ (tới
cỡ 0,01 Oe). Độ từ thẩm ban đầu (µ = B/H) là thông số rất quan trọng để nói lên

Hình 21. Đường cong từ trễ của
vật liệu sắt từ cứng (a) và từ mềm (b)
tính từ mềm của vật liệu từ mềm. Vật liệu từ mềm có độ từ thẩm ban đầu từ vài
trăm, đến vài ngàn, các vật liệu có tính từ mềm tốt có thể đạt tới vài chục ngàn,
thậm chí hàng trăm ngàn. Các vật liệu từ mềm như hợp kim Fe – Si, hợp kim Ni –
Fe, hợp kim vô định hình và nano tinh thể…
Đối với vật liệu từ cứng (Hình 21b) có những tính chất trái ngược với vật
liệu từ mềm. Vật liệu từ cứng có lực kháng từ cao, điều kiện tối thiểu là trên
100 Oe, nhưng vật liệu từ cứng phổ biến thường có lực kháng từ cỡ hàng ngàn Oe
trở lên. Nguồn gốc của lực kháng từ lớn trong các vật liệu từ cứng chủ yếu liên
quan đến đến dị hướng từ tinh thể lớn trong vật liệu. Các vật liệu từ cứng thường
có cấu trúc tinh thể có tính đối xứng kém hơn so với các vật liệu từ mềm và chúng
có dị hướng từ tinh thể rất lớn.
Mẫu bột sau khi được điều chế được dồn vào cốc thủy tinh nhỏ, cân mẫu.
Sau đó, cốc thủy tinh chứa mẫu trên được đặt vào khe từ của máy. Tiếp theo, nhập
các dữ liệu nhằm giúp máy đưa ra kết quả chính xác nhất (mẫu ở dạng nào: rắn hay
lỏng, khối lượng mẫu, thông số cần lấy sau khi đo: Hc và Ms), theo dõi từ trường
của máy sao cho bão hòa với độ kháng từ của bột. Cuối cùng, cho máy hoạt động
và đưa ra biểu đồ đường cong từ trễ và kết quả theo yêu cầu.
Độ từ tính của vật liệu được đo trên máy Microsene EV11 (hình 22) phòng
Vật liệu từ và siêu dẫn thuộc phân viện Vật lý thành phố Hồ Chí Minh.
(b)
(a)

Hình 22. Thiết bị độ từ tính
MICROSENE EV11
2.3. Dụng cụ, thiết bị và hóa chất
2.3.1. Dụng cụ và thiết bị
• Cốc thủy tinh loại 50 ml, 100 ml, 500 ml;
• Pipet loại 1 ml, 2 ml, 5 ml, 10 ml, 25 ml;
• Đũa thủy tinh, nhiệt kế thủy ngân;
• Cân phân tích Fartorius;
• Máy khuấy từ;
• Bếp điện, tủ sấy, lò nung;
• Ống đong, bình hút ẩm;
• Chén sứ, chày sứ;
• Chén nung Niken
2.3.2. Hóa chất
• YCl3.6H2O, Sr(NO2)2, Fe(NO3)3.9H2O
• Na2CO3 tinh thể
• Axit citric C6H8O7.H2O tinh thể 95%
• Dung dịch NH3 5%
• Nước cất
• Giấy đo pH

CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
3.1. Tổng hợp vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 theo phương pháp đồng kết
tủa
3.1.1. Quy trình tổng hợp vật liệu
Nhỏ từ từ hỗn hợp dung dịch đương lượng muối YCl3, Sr(NO3)2, Fe(NO3)3
vào 600 ml nước cất ở nhiệt độ phòng. Vừa nhỏ vừa khuấy đều hỗn hợp muối trên
máy khuấy từ khoảng 10 phút. Sau khi đã khuấy toàn bộ hỗn hợp muối tiếp tục
thêm 10 ml dung dịch Na2CO3 bão hòa đã tính toán số mol tương ứng với hỗn hợp
muối. Tiếp tục khuấy kết tủa thu được trong 10 phút. Sau đó lọc, rửa kết tủa bằng
nước cất trong vài lần rồi phơi khô ở nhiệt độ phòng đến khối lượng không đổi.
Quy trình tổng hợp vật liệu thể hiện trên hình 23.
Hình 23. Sơ đồ tổng hợp vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3 theo phương pháp đồng kết tủa
Các quá trình hình thành hạt perovskite Y0.8Sr0.2FeO3
- Giai đoạn 1: Quá trình kết tủa các muối cacbonat Y2(CO3)3, SrCO3 và hidroxit
Fe(OH)3 bằng tác nhân là dung dịch Na2CO3.
2Y3+
+ 3CO3
2-
→ Y2(CO3)3
Dung dịch muối của các kim loại
lấy theo tỉ lệ hợp thức
YCl3,
Sr(NO3)2,
Fe(NO3)3
Hỗn hợp kết tủa
Lọc, rửa kết tủa
Mẫu bột
Sản phẩm
Dung dịch
Na2CO3
Khuấy từ trong 10 phút
Khuấy từ trong 10 phút
Phơi khô 24h
Nung

Sr2+
+ CO3
2-
→ SrCO3
2Fe3+
+ 3CO3
2-
+ H2O → 2Fe(OH)3 + 3CO2
- Giai đoạn 2: Quá trình phân hủy các muối cacbonat và hidroxit khi nung mẫu ở
nhiệt độ cao thành các oxit tương ứng. Đồng thời xảy ra quá trình kết hợp các oxit
lại với nhau tạo thành tinh thể perovskite Y0.8Sr0.2FeO3.
0.8Y2O3 + 2.0.2SrO + Fe2O3 → 2Y0.8Sr0.2FeO3 - z (**)
3.1.2. Kết quả phân tích nhiệt
Kết tủa thu được sau khi được phơi khô và nghiền thành bột, chúng tôi đem
mẫu bột phân tích nhiệt để tìm khoảng nhiệt độ nung cho sự hình thành pha
perovskite Y0.8Sr0.2FeO3. Có 3 bước nhảy mất khối lượng chính (hình 24).
Sự mất khối lượng từ nhiệt độ phòng đến 275o
C (tương đương khoảng
21,5%), tốc độ mất khối lượng xảy ra nhanh, được coi là sự bay hơi nước bề mặt
và bắt đầu nhiệt phân các hidroxit Fe(OH)3 và cacbonat Y2(CO3)3, SrCO3. Quá
trình mất khối lượng tiếp theo xảy ra khoảng nhiệt độ từ 275o
C đến gần 600o
C
tương ứng gần 18% được coi là sự phân hủy từ từ các muối cacbonat Y2(CO3)3,
SrCO3 và Fe(OH)3. Từ 600o
C trở đi ta thấy đường TGA/DTG gần như nằm ngang,
sự thay đổi khối lượng là không đáng kể (≈ 3%) có thể giải thích là do sự xâm
nhập của Sr (hóa trị II) vào mạng YFeO3 kéo theo sự thiếu hụt oxi trong mạng.
Hình 24. Giản đồ TGA và DTG của mẫu bột tổng hợp
theo phương pháp đồng kết tủa
TGA
DTG
tO

Hình 25. Phổ FTIR của mẫu vật liệu Y0.8Sr0,2FeO3
Như vậy tổng độ hụt khối lượng của mẫu lên đến gần 43%. Như vậy dựa vào
đường cong phân tích nhiệt, chúng tôi chọn nhiệt độ nung mẫu từ 700o
C-900o
C để
kiểm tra sự hình thành pha Y0.8Sr0.2FeO3.
3.1.3. Kết quả phổ hồng ngoại FTIR
Để làm rõ sự hình thành pha Y0.8Sr0.2FeO3 trên hình 25 biểu diễn phổ FTIR
của các mẫu nung thay đổi theo nhiệt độ.
Phổ FTIR cho thấy mẫu nung ở 700o
C xuất hiện vân hấp thụ tại tần số
3425 cm-1
và 1633 cm-1
được quy cho liên kết –OH và cường độ các peak giảm
dần khi tăng nhiệt độ nung từ 700o
C đến 850o
C. Một Peak với cường độ mạnh, dải
băng rộng xuất hiện tại 574 cm-1-
là dao động của liên kết Fe-O. Tại đây, chúng ta
thấy 3 peak liên tiếp nhau là 677 cm-1
, 574 cm-1
và 476 cm-1
là kết quả của sự hình
thành mạng tinh thể perovskite [14]. Và cường độ của peak không thay đổi khi ta
nung tại các nhiệt độ khác nhau. Ngoài ra, một peak xuất hiện cường độ yếu và
không đổi ở 2340 cm-1
được quy cho dao động CO2 xuất hiện trong không khí [13,
16]. Bên cạnh đó, ở nhiệt độ nung 700o
C đã xuất hiện một peak với cường độ khá
lớn ở 1469 cm-1
và chúng tôi nghĩ rằng đó là phổ nhiễu xạ của muối cacbonat [16].

Chúng tôi đã sử dụng Na2CO3 là tác nhân tạo kết tủa cho phản ứng tổng
hợp perovskite và có khả năng nó đã dư sau phản ứng. Điều này càng thấy rõ hơn
khi chúng tôi tăng nhiệt độ nung thì cường độ của peak đã giảm dần; chứng tỏ
lượng muối cacbonat đã mất đi dần khi tăng nhiệt độ nung.
3.1.4. Kết quả XRD của vật liệu Y0.8Sr0.2FeO3
Dựa vào các tài liệu đã tham khảo [1, 11] cùng với kết quả phân tích nhiệt
TGA/DTG và phổ hồng ngoại FTIR, chúng tôi đã chọn nhiệt độ nung mẫu tại
750o
C trong 2h kiểm tra sự hình thành pha perovkite Y0.8Sr0.2FeO3.
Kết quả cho thấy (hình 26) là tất cả các peak nhiễu xạ của vật liệu
Y0.8Sr0.2FeO3 (hình 26a) gần như trùng khớp với peak chuẩn YFeO3 (hình 26b), vị
trí các đỉnh nhiễu xạ không bị thay đổi nhiều so với phổ chuẩn. Quá trình hình
thành pha perovskite là duy nhất. Qua đó, chúng tôi có thể kết luận được rằng sự
hình thành pha perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 đã hoàn thiện khi tổng hợp vật liệu bằng
phương pháp 1.
Hình 26. Giản đồ XRD của vật liệu perovskite Y0.8Sr0.2FeO3 tổng hợp
theo phương pháp đồng kết tủa sau khi nung 750o
C trong 2h đã ghép với
peak chuẩn. (a): phổ XRD của Y0.8Sr0.2FeO3 (b): phổ XRD của YFeO3
1
2
3
4

Tổng hợp và nghiên cứu ứng dụng của vật liệu nano perovskite y0.8 sr0.2feo3

Tổng hợp và nghiên cứu ứng dụng của vật liệu nano perovskite y0.8 sr0.2feo3

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (19)

Similar to Tổng hợp và nghiên cứu ứng dụng của vật liệu nano perovskite y0.8 sr0.2feo3

Similar to Tổng hợp và nghiên cứu ứng dụng của vật liệu nano perovskite y0.8 sr0.2feo3 (20)

More from https://www.facebook.com/garmentspace

More from https://www.facebook.com/garmentspace (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (10)

Tổng hợp và nghiên cứu ứng dụng của vật liệu nano perovskite y0.8 sr0.2feo3