1. ANTÍA SANMARCO MARTÍNEZ
TEMA 15 : A ARTE DO
SÉCULO XX

2. 1. A NOVA ARQUITECTURA
1.1. O FUNCIONALISMO E O ORGANICISMO
 Funcionalismo : primeira corrente innovadora
do século XX .
 Bauhaus : escola de arquitetura e artes
aplicadas fundada por Gropius .
 Membro máis salientadp de Bauhaus
en Mies van der Roche .
 Figura máis importante : Le Corbusier .
 Paralelamente xurdiu o Organicismo .

4. 1.2. AS ÚLTIMAS TENDENCIAS
 Arquitetura posmoderna : uso dos elementos decorativos e construtivos de períodos
anteriores combinados coa linguaxe funcionalista .
 Gran repercusión en Xapón : Arata Isozaki , Venturi e Rossi .
 Paralelamente xurdiu o High – tech .
 Seguidores salientables : Foster e Rogers .
 En 1990 xorde o Deconstruvismo .
 Principal expoñente : Gehry .
 Outros arquitetos : Meier , Nouvel (arquitetura de autor) .

5. .

6. 2.AS PRIMEIRAS VANGARDAS I (ATA 1914)
2.1. FAUVISMO
 Nado en Parísen 1905 .
 Caracterízase polo uso autónomo da cor .
 Os pincipais fauvistas foron : Matisse , Derain e Vlaminck .
2.2. EXPRESIONISMO
 Paralelamente apareceu o Expresionismo , caracterizado pola expresión
dos sentimentos e das emocións humanas .
 Uso das liñas crebadas , de formas curvas e angulosas…
 Distínguense dous grupos :
- Die Brücke (A ponte) : os artistas máis importantes foron Kirchner e
Heckel .
- Der Blaue Reiter : liderrado por Marc e Kandinsky

8. 2.3. CUBISMO
 O Cubismo vincúlase á realización da obra As señoritas de Aviñón , de Picasso .
 Bases deste movemento artístico : construción xeométrica do espazo e sobreposición nun
mesmo plano de diferentes visións dun obxecto ou fogura .
 Dentro do Cubismo diferéncianse dúas etapas :
- Fase analítica : tonalidades cálidas e crecente xeometrización compositiva .
- Fase sintética : uso da colaxe .
 Neste movemento os autores máis representativos foron : Picasso , Braque e Gris .

9. 2.4. FUTURISMO
 Este movemento agrupou artistas como : Biccioni e Balla que proclamaron a morte da
arte do pasado e exaltaron o poder da máquina .
 Intención de reproducir nas obras a sensación de velocidade .
 Invención dunha nova técnica formal , o simultaneísmo (repetición de imaxes
sucesivas e de modo superposto) .
 Deriva do Futurismo a Pintura metafísica , cuxo principal representante foi Giorgio de
Chirico .

10. 3. AS PRIMEIRAS VANGARDAS II (1914-1945)
3.1. DADAÍSMO
 A proposta construía unha arte ideolóxica e absurda , como reflexo da loucura
autodestutiva do ser humano durante a Primeira Guerra Mundial .
 Artista dadá Marcel Duchamp .

11. 3.2. ABTRACCIÓN
 Iniciador Wassily Kandinsky .
 Apareceron diferentes movementos abstractos :
- O Construtivismo (1913) : representación da maquinaria e da tecnoloxía moderna a partir
da intersección de liñas e formas xeométricas no espazo .
- O Suprematismo (1915) : utilización de formas xeométricas e unha gama reducida de cores
para procurar a máxima simplicidade .
- O Neoplasticismo (1917) : Depuración formal a partir da intersección das liñas e as cores
primarias e neutras .

12. 3.3. NOVA OBXECTIVIDADE E EXPRESIONISMO VIENÉS
 Nova obxectividade ; retomación da estética impresionista .
 Os principais representantes desta corrente son : Georg Grosz e Otto Dix .
 Retractación do tormento e desesperación do ser humano por parte de Egon Schiele
e Oskar Kokoschka .

13. 3.4. SURREALISMO
 Caracterizouse por intentar plasmar por medio de formas abstractas ou figuras simbólicas a
realidade máis profunda do ser humano : o subconsciente dos soños .
 Dentro do Surreslismo distínguense dúas correntes :
- Autonomista : que reproduce o universo dos símbolos xurdidos do inconsciente e do chou
. Os principais representantes son André Masson e Joan Miró .
- Onírica : recrea figurativamente asociacións estrañas propias do mundo dos soños .
Na corrente inscríbese a obra de artistas como René Magritte e Salvador Dalí .

14. 4. AS SEGUNDAS VANGARDAS

15.  Dous primeiros movementos tras a 2ª Guerra
Mundial:
 Informalismo en Europa
 Expresionismo abstracto en Estados Unidos
 Dúas tendencias que se caracterizaron polo
rexeitamento ao debuxo, a creacion de signos
pictóricos e a exploración da expresividade da
materia.
 Artistas:
 Jean Dubuffet (informalista)
 Jackson Pollock (expresionismo abstracto)
 Willem de Kooning (expresionismo abstracto)
4.1. INFORMALISMO E
EXPRESIONISMO ABSTRACTO

16.  Xurdiu en Londres e Nova York a mediados de
1950
 Pintura con carácter figurativo coa aparicion de
elementos do mundo cotian de consumo e
personaxes famosas
 Artistas :
 Richard Hamilton en Inglaterra
 Andy Warhol en Estados Unidos
4.2 POP ART

18.  Aparece a mediados de 1960
 Caracterizanse polas formas xeometricas simples e
polo uso de franxas de cores planas, sen relevo
 Artistas:
 Frank Stella (terreo pictorico)
 Kenneth Noland (terreo pictorico)
 Donald Judd (terreo escultorico)
 Carl André (terreo escultorico)
4.3 ABSTRACCIÓN POSPICTÓRICA E
MINIMAL ART

19.  Aparece a mediados de 1960
 Caracterizanse polas formas xeometricas simples e
polo uso de franxas de cores planas, sen relevo
 Artistas:
 Frank Stella (terreo pictorico)
 Kenneth Noland (terreo pictorico)
 Donald Judd (terreo escultorico)
 Carl André (terreo escultorico)
4.3 ABSTRACCIÓN POSPICTÓRICA E
MINIMAL ART

21.  Arte accion naceu a mediados da decada de 1950
en Xapon.
 Ruptura definitiva co concepto tradicional de
obxecto artistico que se substituiu por un
acontecemento.
 Tiña un carácter efemero
 A desmaterializacion do obxecto artistico culminou
a finais da decada de 1960 coa arte conceptual
 Manifestacion de carácter efemero:
 Body art (arte do corpo)
 Land art (arte da terra)
4.4 ARTE ACCION E ARTE
CONCEPTUAL

23.  Comezase a utilizar en 1955
 Arte caracterizada por incorporar o movemento,
aparte de ilusorio, tamen real
 Tres formas:
 Movemento real producido por un motor
 Mediante un efecto optimo de movemento
 A partir dalgun elemento externo, o vento ou a accion
do propio espectador
4.5 ARTE CINETICA

24.  Retomano un grupo de artistas a finais da decada
de 1960
 Regresaron ao realismo coa intencion de
reproduciren a realidade coa maior fidelidade e
obxectividade
 Artistas:
 Pintura:
 Richard Estes
 Chuck Close
 Partian da copia mimetica de modelos fotograficos
 Escultura:
 As figuras tiñan un tamaño real e empregabanse obxectos
reais
4.6 HIPERREALISMO

26. 5.TENDENCIAS POSMODERNAS E ARTE
DIXITAL

27.  Decada e 1970 xurden o Neoexpresismo aleman e
a Transvangarda italiana
 Presentan elementos comuns
 Artistas:
 Maximos representantes do Neoexpresismo:
 Georg Baselitz
 Jean-Michel Basquiat
 Julian Schnabel
 Na Transvangardia italiana salientan:
 Sandro Chia
 Francesco Clemente
5.1. NEOEXPRESIONISMO E
TRANSVANGARDA

29.  Uso de elementos dixitais
 E unha das innovacions mais significativas da creacion
artistica do seculo XX
 As suas orixes remontanse a comezos da decada de
1960, da man de artistas como o coreano Nam June
Paik e o aleman Wolf Vostell
 Utiliza un soporte magnetico e a pantalla do telivisor
como medio de transcricion das suas inquietudes
artisticas
 Imaxes proxectadas reeditas, montadas a partir de
fragmentos de video ou de telivision xa creados ou
poden ser gravacions orixinais do propio artistas
 Maior éxito: VIDEO-ARTE no que se distinguen:
 Video accion
 Video experimental; Bill Viola
5.3. ARTE DIXITAL

31. 6. A ARTE ESPAÑOLA DO SECULO XX

32.  As innovacions foron adoptadas en España na
decada de 1930
 Maximos artifices:
 Eduardo Torroja, especialista mundial en construccion
en formigon
 Grupo GATEPAC, no que sobresaiu a figura de Josep
Lluís Sert
 Movemento posmoderno da decada de 1960,
salientan:
 Recuperacion do repertorio arquitectonico clasico,
Ricardo Bofill
 Racionalismo electrico de Rafael Moneo
 Avance da enxeñaria na arquitectura, Santiago
Calatrava
6.1. ARQUITECTURA

34.  Vangarda escultorica anterior a Guerra Civil
representada por:
 Pablo Gargallo, utiliza o baleiro nas suas composicions.
 Julio Gonzalez, traballou no ferro para amosar o
achegamento a abstraccion, partindo da figura humana
 Outro escultor relevante, Jorge Oteiza. Pioneiro da
escultura abstracta.
 Eduardo Chillida, escultor español mais
internacional do seculo XX. Traballou co ferro, a
madeira, a pedra e o formigon, explorando a luz, a
gravidade e a expresividade
6.2 ESCULTURA

38.  Vangarda pictorica vinculada a tres grandes nomes de arte
contemporanea:
 Pablo Picasso, iniciador e maior expoñente do Cubismo, tamne
transitou polo Surrealismo e o Expresiomismo
 Salvador Dali e Joan Miro foron duas maximas figuras do
movemento surrealista
 Tres grupos de pintores que lideraron a arte contemporanea
en España:
 Dau al Set: grupo catalan dende o surrealismo ata o
informalismo, Anoni Tàpies
 El Paso: grupo madrileño, Expresionismo abstracto, Antonio
Saura e Manolo Milares
 Equipo Crónica: grupo valenciano, pintura figurativa inspirada na
fotografia, no cartel e no comic, proxima ao Pop art
 Antonio López, ambito do modelo hiperrealista
 Movementos da Posmodernidade, Miquel Barceló
 Antoni Muntadas
6.3. PINTURA

40. 7. A ARTE GALEGA DO SECULO XX

41.  Escultor: Francisco Asorey
 Pintores: Álvaro de Sotomayor e Carlos Sobrino
 Liña de critica social representada por Jesús Corredoira e
sobre todo por Alfonso Rodriguez Castelao
 Un grupo de artistas acollense as correntes vangardistas
 Aquí salientan:
 Escultores: Santiago Rodriguez Bonome
 Pintores: Carlos Maside e Maruja Mallo
 Tendencias actuais
 Estoupido de artistas que se moven entre as mais diversas
correntes como:
 O informalismo de Manuel Mampaso
 O action painting de Raimundo Patiño
 O mundo simbolico de Menchu Lamas
 Escultura: Acisclo Manzano e Francisco Leiro
7.2 A ESCULTURA E A PINTURA

44. 7. A ARTE GALEGA DO SÉCULO XX
7.1. A ARQUITETURA
 Elementos de diversos estilos :
dende cristaleiras e pináculos
neobarrocos ata xenerosos motivos
ornamentais afíns ao modernismo .
 Destacan : Jenaro de la Fuente ,
Pedro Mariño e Benito Gómez
Román .
 Inspiración doutros arquitectos no
clasicismo , como Antonio Palacios .
 O arquitecto galego máis racionalista
destacado é Santiago Rey Pedreira .
 Xurdimento dunha arquitectura
funcional : introdutores deste estilo ;
Andrés Fernández – Albalat e Miguel
Fisac .
 Arquitectos galegos de renome
mundial .
 Destacados : o portugués Álvaro
Siza ou o xaponés Arata Isozaki .