1. Uluslararası Gelişmeler,
Türkiye Ekonomisi ve
Bankacılık –Reel Sektör İlişkisi
Can Akın ÇAĞLAR
Şubat 2013
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 1

2. Sunum
• Uluslararası Piyasalardaki Gelişmeler
• Türkiye Ekonomisinin Temel Göstergeleri
• Bankacılık ve Reel Sektör Kredi İlişkisi
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 2

3. Uluslararası Gelişmeler
 Finansal piyasalarda riskler ‘önemli ölçüde kontrol altına
alındı’ algısı yayılıyor
 ‘Finansal istikrarı’ sürdürmenin maliyeti ‘mali istikrarı’
tartışılır hale getirdi;
• Bu durum faiz oranlarının düşük kalmaya devam edeceğini
gösteriyor
 Büyüme için beklentiler daha iyimser
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 3

4.  Fiyat istikrarına ilişkin riskler henüz gündemde değil
 Finansal piyasalar entegre olarak çalışmıyor
 Piyasalarda güven tesisi yavaş, bu nedenle risk iştahı
hala düşük
 Gelişmekte Olan Ülkeler,
sermaye akımlarının yönetilmesine,
büyümeyi iç kaynaklara dayandırmaya,
istikrarı sağlamaya
önem veriyor
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 4

5. Sorun yapı değiştirdi; mali istikrar önem kazandı
Kamu borç stoku
Gsyh’nın % 2008 2013*
Dünya 66 82
Gelişmiş ülkeler 82 114
AB ülkeleri 70 95
Gelişmekte olan ülkeler 34 33
Türkiye 43 35
*Tahmin
Kaynak: IMF, FM, Ekim 2012
Hazine Müsteşarlığı
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 5

6. Reel faiz oranları düşük düzeyde
Reel faiz oranı %
2009 2010 2011 2012 2013*
G7 ağırlıklı ortalama 3,2 1,6 0,3 0,3 1,0
Türkiye** 6,6 2,4 0,8 0,5 0,5
* Tahmin
** Dibs, yıllık ortalama
,Gsyh deflatörüne göre gerçekleşmiş
,
Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2012
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 6

7. Küresel kriz, büyümeyi ne ölçüde etkiledi?
Küresel büyüme %
1994-07 2008-12
Dünya 4,2 2,9
Gelişmiş ülkeler 2,8 0,5
AB ülkeleri 2,5 -0,2
Gelişmekte olan ülkeler 6,2 5,5
Türkiye 5,0 3,3
Kaynak: IMF, WEO, Ekim 2012
Kalkınma Bakanlığı
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 7

8. Büyüme için beklenti daha iyi
Küresel büyüme %
2012* 2013* 2014*
Dünya 3,2 3,5 4,1
Gelişmiş ülkeler 1,3 1,4 2,2
AB ülkeleri -0,4 -0,2 1,0
Gelişmekte olan ülkeler 5,1 5,5 5,9
Türkiye 3 4 5
*Tahmin
Kaynak: IMF, WEO, Ocak 2013
Kalkınma Bakanlığı
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 8

9. GOÜ’de gündem;
sermaye hareketlerinin yönetilmesi
Gelişmekte olan ülkelere sermaye hareketi
(Milyar dolar, net)
1.450
1.250
1.050
850
650
450
250
50
90-99 00-06 07 08 09 10 11 12 t 13 t 14 t
Türkiye'nin GOÜ'lere sermaye hareketi içindeki
payı (%)
7
6
5
4
3
2
1
0
80-89 90-99 00-06 07 08 09 10 11 12 t 13 t 14 t
Kaynak: IIF
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 9

10. Türkiye’deki Gelişmeler
 Büyüme; hızlanacağı beklentisi hakim
 Tasarruf açığı; hala yüksek
 Fiyat istikrarına, düşük enflasyona, vurgu artıyor
 Sermaye girişleri, uzun vadeye taşınmaya çalışılıyor
 Yurtdışı yerleşiklerin Dibs talebi
 TL değer kazanıyor
 Faiz oranları; düşüşü yavaş,
 Para ve ihtiyatlı bankacılık politikası, kredi
genişlemesini sınırlıyor
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 10

11. Orta vadeli program: Dengeli büyüme...
GSYH ılımlı bir büyüme bekleniyor
10 9
8 8
6 7
6
4
5
2
4
0
3
09 10 11 12 13 14 15
-2 2
-4 1
-6 0
Gsyh Gsyh deflatörü (sağ eksen)
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 11

12. ...mali istikrar korunuyor
Bütçe dengesi (Gsyh'nın yüzdesi)
0
09 10 11 12 13 14 15
-1
-2
-3
-4
-5
-6
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 12

13. ...öncelik; tasarruf oranını arttırmak
Tasarruf düzeyi
(Gsyh'nın yüzdesi)
18
16,9 16,7
17
16 15,7
15,0
15 14,4 14,3
13,9
14
13,1
13
12
08 09 10 11 12 13 14 15
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 13

14. ...yüksek olan tasarruf açığını kontrol etmek
Cari işlemler dengesi
(Gsyh'nın yüzdesi)
0
09 10 11 12 13 14 15
-2
-4
-6
-8
-10
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 14

15. … kamu talebi düşüyor
Kamu borç stoku (%)
2009 2011 2012
35 28 27
İç borç stoku/Gsyh
46 40 37
Toplam kamu borç stoku/Gsyh
İç borç stoku/Banka aktifleri 40 30 28
Gsyh Aralık 2012 itibariyle tahmin
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 15

16. Kredi faizlerinde eğilim...
Kredi faiz oranı (ağırlıklı ortalama%)
20
16
12
8
11 12 H 13
TL ticari kredi Konut İhtiyaç kredileri
Kredi ve mevduat faiz oranı (%)
16
14
12
10
8
6
11 12 H
Ağırlıklı ortalama, TL ticari kredi
Ağırlıklı ortalama, 3 aya kadar vadeli TL mevduat
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 16

17. TL değer kazandı
Reel efektif döviz kuru endeksi
(Tufe bazlı, 03=100)
135
130
125
120
115
110
105
100
08 09 10 11 12
Reel efektif döviz kuru
(Tufe bazlı, 03=100, 12 aylık % değişme)
20
15
10
5
0
-5 08 09 10 11 12
-10
-15
-20
-25
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 17

18. Bankacılıkta Gelişmeler
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 18

19. Para politikası; kredi ve büyüme ilişkisi
Para tabanı ve Kredi (reel, yıllık % değişme)
90 30
70 25
50
20
30
15
10
10
-10 11 Mrt Haz Eyl Ara 12 Mrt Haz Eyl Ara
-30 5
-50 0
Para tabanı Kredi (sağ eksen)
Gsyh ve Kredi (reel, yıllık % değişme)
12 30
10 25
8 20
6 15
4 10
2 5
0 0
11 Mrt Haz Eyl Ara 12 Mrt Haz Eyl Ara
Gsyh Kredi (sağ eksen)
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 19

20. Kredi büyümesi; son çeyrekte eğilim yukarı yönlü
Toplam krediler
(2010 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değişme)
40
35
30
25
20
15
10
5
10 H 11 H 12 H
Toplam kredi TL YP MB beklentisi
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 20

21. Bilançonun üçte ikisi, mevduatın tamamı krediye
Krediler
Seçilmiş göstergeler%
2011 2012
Krediler/Gsyh 54 56
TL 38 41
YP 12 14
Kurumsal krediler/Gsyh 36 38
Bireysel krediler/Gsyh 17 18
Krediler/toplam aktifler 56 59
Krediler/mevduat 99 99
Menkul değerler / toplam aktifler 23 20
* Kredilere TGA net olarak eklenmiştir .
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 21

22. Türleri İtibarıyla Kredilerin TP/YP Dağılımı
900.000
800.000
700.000 % 26
600.000
500.000
400.000
% 74
300.000
U
D
B
n
T
S
L
/
i
% 53 %15,5
200.000
100.000 % 47 % 84,5
0
Toplam Krediler Kurumsal/Ticari KOBİ Kredileri
Krediler
TP Krediler YP Krediler (USD)
22

23. Bireysel kredilerin payı arttı
Kredi stoku (% dağılım)
2011 2012
Ticari krediler 68 67
KOBİ 24 24
Bireysel krediler 32 33
Konut 11 11
Taşıt 1 1
İhtiyaç 9 8
Diğer 4 4
Kredi kartları 8 9
Toplam 100 100
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 23

24. Faiz Oranlarının Gelişimi
Türleri İtibarıyla Kredilerin Faiz Oranları (TL)
21,0
19,0
17,0
15,0 14,2
%
Y
k
13,0
l
ı
11,7
11,0 11,2
9,8
9,0
7,0
Kaynak: TCMB
Konut Kredileri Taşıt Kredileri İhtiyaç Kredileri Ticari Krediler
27/02/13 Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu 24

25. KOBİ’lerin krediye erişimi
Nakdi KOBİ kredileri Nakdi KOBİ kredileri
(işletme sayısı, bin) (TL, reel yıllık % değ)
1.900 45
1.800 40
35
1.700
30
1.600 25
1.500 20
15
1.400
10
1.300 5
1.200 0
-5 10 11 12 Ksm
1.100
10 11 12 Ksm -10
KOBİ'lerde TGA KOBİ'lerde TGA
(işletme sayısı, bin) (TL, reel yıllık % değ)
220 50
210 40
30
200
20
190
10
180 0
170 -10 10 11 12 Ksm
160 -20
150 -30
10 11 12 Ksm -40
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 25

26. TGA; düzelme var
TGA/kredi (%)
3,4
3,2
3,0
Kredi riski (%)
2011 2012
2,8
TGA/krediler 2,7 2,9
TGA/krediler (kurumsal) 2,6 2,8
2,6
TGA/krediler (bireysel) 3,0 3,0
11 12
Tüketici krediler 1,9 2,1
Kredi kartları 6,3 5,4
TGA/krediler (KOBİ) 3,2 3,2
TGA (Reel, 12 aylık % değişme)
30 Kobiler için Kasım itibariyle
20
10
0
11 12
-10
-20
-30
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 26

27. Borcunu ödemeyen bireysel müşteri
Borcunu ödememiş kişi sayısı (yıllık bin)
900
840
800
765 773
740
700 704
670
600 617
583 562
546
500 501 521 517 500 512
490 470
453
400 407
379 359
326 317 311 316 325
300
10 11 12
Tüketici kredileri Kredi kartı
Borcunu ödememiş kişi sayısı
(yıllık, bir önceki üç aya göre değişme, bin kişi)
150
100
50
0
10 11 12
-50
-100
-150
Tüketici kredileri Kredi kartı
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 27

28. Karşılıksız çek ve protestolu senet
İbraz edilen ve ibrazında karşılıksız çıkan çek
miktarı (milyar TL, reel)
25 1,7
24 1,5
23
1,3
22
1,1
21
0,9
20
19 0,7
18 0,5
08 09 10 11 12
İbraz edilen Karşılıksız çıkan (sağ eksen)
İbrazında karşılıksız çıkan çek oranı (%)
8
7
6
5
4
3
2
1
0
08 09 10 11 12
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 28

29. ... yavaşlamadan
Gsyh, karşılıksız çek ve protestolu
senet sayısı (yıllık % değ)
15 80
60
10
40
5 20
0 0
06 07 08 09 10 11 12 -20
-5
-40
-10 -60
Gsyh (sol eksen) P. senet K. çek
Gsyh, karşılıksız çek sayısı ve protestolu
senet miktarı (yıllık % değ)
15 80
60
10
40
5 20
0 0
06 07 08 09 10 11 12 -20
-5
-40
-10 -60
Gsyh (sol eksen) P. Senet (reel) K. çek
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 29

30. Beklentiler
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 30

31.  Dünya ve Türkiye Ekonomisinin verileri yakından takip
edilmeli
 İyi finansçılar ile çalışılmalı.
 İşler çok sayıda bankaya dağıtılmamalı
 Borçlar bilançonuzun 1/3 ünü geçirilmemeli
 Şirketlerin nakit akımlarının planlaması Kar/Zarar dan
daha önemli
 Bankalar ile çalışırken faiz yanısıra komisyonlara dikkat
edilmeli
 Mevduat ve kredilerinizin vadeleri üçer aylık dönem
sonlarına getirilmeli.
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 31

32.  Döviz kazancı yoksa dövizle borçlanılmamalı
 Kurlar ve pariteler konusunda yeterli ekibiniz yoksa bu
konuda risk alınmamalı.
 Faizlerin düşük olduğu dönemdeyiz borçlanmak için ve
vade uzatmak için uygun zaman olduğu söylenebilir.
 Bankalardan standart muamele değil işinizin döngüsüne
uygun finansman talep edilmeli
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 32

33. Teşekkür ederiz.
Bankacılık sektöründe gelişmeler, 300113 33