SC2/HCMM/12a

1. DIUSAHAKAN OLEH:
NAZIRUL
AJRUL
MAJIIDAH
MELAYU ISLAM BERAJA

2. ADAB TERTIB DALAM BERPAKAIAN
 Berpakaian mengikut pandangan agama islam
yang baik ialah menutup aurat, bersih dan
kemas.
 Kita dapat mengenali dan mengetahui satu-satu
bangsa di dunia ini melalui pakaian tradisi atau
kebangsaan mereka.
 Orang-orang Melayu Brunei Darussalam terkenal
dengan baju cara Melayu bagi kaum lelaki dan
baju kurung bagi kaum perempuan.

3. PAKAIAN DALAM MAJLIS
 Apabila ada majlis keramaian seperti
perkahwinan, berpindah kerumah baru
dan lain lain,maka orang-orang Melayu
Brunei yang mennghadiri majlis itu
memakai pakaian baju cara Melayu bagi
lelaki dan baju kurung serta bertudung
bagi perempuan.

4. Bagi mereka yang tidak
beragama islam yang tingal di
pedalaman pada kebiasaanya
mereka ini tidak memakai cara
Melayu tetapi sebahagian kecil
hanya memakai songkok hitam
sebagai menghormati majlis.

5. Cara berpakaian bagi lelaki

6. Cara berpakaian
bagi perempuan

7. Adat resam dalam majlis
perkahwinan
o Adat ‘berambil-ambilan’ diamalkan oleh puak
Melayu Brunei.
o Dalam adat perkahwinan puak Tutong, adat
‘Basuh Batis’ ini diadakan selepas acara
bersanding.
o Adat berjarum-jarum atau adat ‘Membuka
mulut’ bagi puak Belait akan membawa
sebuah celapa (khusus bagi puak Belait di
Bukit Sawat) atau dua tiga gantang beras
(khusus bagi puak Belait di Kuala Balai).

8. oBagi puak dusun
sewaktu majlis
Persandingan mempelai
akan duduk bersanding di
atas gong.
oBagi puak murut adat
perkahwinan puak Murut
ada adat yang dikenali
sebagai adat ‘Makan
Malam’.

9. KUIH MUIH DAN MASAKAN
TEMPATAN
• Kuih muih dan masakan tempatan tradisi
orang-orang Melayu Brunei mempunyai
keistimewaanya yang tersendiri.
• Keistimewaanya itu bukan sahaja kerana
namanya yang unik tetapi juga disebabkn
rasanya yang sedap. Kuih muih dan masakan
tempatan dihidangkan dalam majlis-majlis
keramain seperti perkahwinan, berkhatan,
berpindah rumah, makan tahun dan
sebagainya.

10. Kuih muih kering & basah
• Kueh mueh tempatan ada dua jenis iaitu kuih
muih kering dan kuih muih basah. Kuih muih
kering mempunyai berbagai bentuk, nama
dan saiz mengikut acuan yang digunakan
seperti kuya, jala, cacah, cincin, bahulu sapit
dan lain-lain.
• Kuih muih basah pula adalah seperti wajit,
kalupis, selarut,katilapan dan lain-lain.

11. RANGIN

12. KUIH JALA

13. KUIH CINCIN

14. BAHULU

15. ARDAM

16. MASAKAN
• Masakan tempatan terdiri daripada berbagai-
bagai jenis seperti masakan ikan, daging, dan
sayur-sayuran dan lain-lain lagi. Masakan
daging adalah seperti rebus, gulai, tumis dan
lain-lain lagi.
• Masakan-masakan tersebut biasanya
dihidangkan dalam majlis-majlis
perkahwinan, makan tahun dan lain-lain lagi

17. AMBUYAT

18. •Ambuyat adalah sejenis makanan tempatan yang
disukai dan digemari oleh masyarakat Brunei sejak
dahulu lagi. Makanan ini juga merupakan salah satu
makanan yang utama di samping nasi.
•Ambuyat dibuat daripada sagu atau ambulung.
Ambulung diperolehi daripada pati batang rumbia
yang telah diproses. Lazimnya ambuyat dimakan
dengan cacah yang diperbuat daripada asam binjai,
asam limau, mangga, asam kalumbi dan lain-lain lagi.
Jenis-jenis masakan tempatan yang biasanya
dihidangkan bersama-sama semasa makan ambuyat
adalah seperti dadah tahai, pais, ampap dan lain-lain.

19. PAIS

20. Pais adalah salah satu makanan
tempatan Brunei. Pada kebiasanya pais
sering dii makan ketika makan ambuyat
atau nasi. Ada bermacam jenis pais. Di
antaranya pais daging, pais urat, pais
ikan dan pais ayam. Pais di bungkus
mengunakan pucuk nipah atau di
bungkus dengan daun pisang lalu di
bakas

21. PERMAINAN TRADISI BRUNEI
 Adat Permainan
 Dalam masyarakat Melayu Brunei terdapat
berjenis-jenis permainan. Antaranya ialah
congkak, pasang, gasing, catur, barajung dan
lain-lain lagi.

22. Congkak

23. •Permainan congkak adalah sejenis permainan yang selalu
diadakan ketika majlis keramaian seperti malam berjaga-
jaga. Permainan congkak ini memerlukan dua orang pemain
sama ada lelaki atau perempuan. Pada zaman dahulu
permainan ini sangat digemari oleh kaum perempuan.

24. •Bentuk congkak ini bermacam-macam. Ada yang
berbentuk seperti perahu kecil atau ada yang seperti calak.
Panjangnya 88 sentimeter, lebarnya 14 sentimeter dan
tinginya 8 sentimeter. Di permukaan congkak terdapat 16
lubang iaitu 8 lubang dalam satu baris. Dua lubang lagi di
pangil gadong( stor buah ) terdapat di sebelah ujung
congkak. Gadung adalah tempat meyimpan buah yang
diangkat oleh pemain dari lubang congkak. Buah congkak
terdiri daripada batu-batu kecil sebanyak 128 biji iaitu 8 biji
tiap-tiap satu lubang.

25. Kikik

26. •Permainan kikik atau layang-layang biasanya hanya
dimainkan pada waktu siang dalam musim-musim
tertentu.
• Bahan untuk membuat kikik terdiri daripada
buluh, benang, gam dan kertas. Rangka kikik di
pangil aluk-aluk.
• Terdapat banyak jenis kikik yang selalu di minati
oleh masyarakat Melayu Brunei antaranya kikik
biasa, siarmanjar, jelama(orang), lasik, jangkang,
lipat dan lain-lain.

27. Pasang

28. pemain pasang ialah salah satu jenis pemainan
bagi masyarakat Melayu Brunei. Pemainan ini
sama seperti permainan catur, congkak, dam dan
lain-lain. Permainan pasang bermula dari
kalangan istana dan akhirnya permainan ini
melarat kepada rakyat jelata. Pada zaman dahulu
permainan ini digemari oleh kaum perempuan.
Kebiasanya permainan ini diadakan dalam majlis
keramaian seperti malam berjaga-jaga,
berpindah rumah, menerima gelaran dan lain-
lain.

29. •Perkara yang baik dalam permainan ini ialah
daya cipta pemain yang membentuk atau
melahirksn lebih daripada 30 bentuk atau corak
bunga.
•Antara corak bunga adalah seperti Susunan
Telapuk Sepapan, Susunan Telapuk
Berantai, Susunan Peria, Susunan Peria Buruk
Sepangal, Susunan Awan Belari dan lain-lain
lagi.

30. Gasing

31. Permainan gasing ialah sejenis permainan tradisi. Di Negara
Brunei Darussalam terdapat beberapa jenis gasing, antaranya
ialah gasing pelajau, gedubang, geranjang dan lain-lain.
Permainan gasing ini pada kebiasaanya dimainkan oleh kaum
lelaki sahaja dengan tidak mengira peringkat umur. Cuma
pada kebiasaanya masyarakat Melayu yang tingal di darat
terdiri daripada orang dewasa. Manakala di Kampong Ayer
permainan gasing lebih digemari oleh kanak-kanak iaitu
gasing yang diperbuat daripada buah nyirih.

32. SENI BINA
 Seni bina didefinisikan sebagai rekabentuk
pembinaan sesebuah bangunan.
 Seni bina yang dimaksudkan adalah berkaitan
dengan pembinaan rumah, masjid, istana dan
sebagainya.
 Saiz pembinaan sesuatu bangunan tertakluk
kepada kemampuan dan keperluan.
 Rekabantuk sesebuah bangunan di negara ini
dapat memperlihatkan ketinggian mutu seni
binanya.

34. Di NBD terdapat berbagai-bagai jenis dan bentuk
rumah.
Biasanya nama-nama rumah adalah mengikut reka
bentuk atapnya seperti:
ð Rumah belah bubung
ð Rumah tungkup
ð Rumah tungkup banar
ð Rumah potong limas
ð Rumah belanggar
Selain daripada itu terdapat juga rumah yang
dipanggil Sulap, Durung, Rumah berloteng dan lain-
lain.

36. MASJID
Masjid ialah tempat orang-orang Islam beribadat.
Kedudukan pembinaan masjid mementingkan arah kiblat.
Masjid-masjid yang dibina di Negara Brunei Darussalam
bercirikan unsur-unsur seni khat Islam dan kebruneian seperti
aing mulih dan awan larat.
Masjid mempunyai beberapa bahagian seperti ruang solat,
pejabat, kutubkhanah, tempat berwuduk, menara, kubah,
bilik air dan lain-lain.
Mimbar ialah tempat khatib membaca khutbah terletak
dihadapan ruang solat.
Menara ialah tempat azan dikumandangkan.
Tempat solat untuk lelaki dan perempuan di dalam masjid
ditempatkan berasingan.
Masjid yang pertama dibina di NBD adalah pada masa
pemerintahan Sultan Sharif Ali (Sultan Berkat) iaitu Sultan
Brunei ke-3.

38. ISTANA
Istana adalah tempat sultan bersemayam.
Selain daripada itu, istana juga tempat ziarah pembesar-
pembesar, tetamu luar negeri dan rakyat.
Setiap istana mempunyai balai penghadapan.
Di balai penghadapan terdapat pataratna iaitu tempat
sultan bersemayam.
Pataratna, tiang dan dinding di dalam balai
penghadapan mempunyai ukiran-ukiran yang
berunsurkan kebruneian.
Istana pertama dibina didarat ialah istana Sultan
Muhammad Jamalul Alam yang dikenali Istana Majlis.

39. Di Brunei tarian zapin ada pelbagai jenis dan
ragamnya seperti rentak dan geraknya.
Mengikut dari segi sebutan dialek orang
Brunei, zapin di kenali dengan pangilan ‘jipin’ .

40. zapin

41. Menurut cerita orang tua-tua, tarian ini berasal
dari nama seorang perempuan cantik yang
sering menarikan tarian ini. Nama perempuan
itu ialah Siti Samalindang. Kerana
kecantikannya yang luar biasa serta gerak
gerinya yang lemah lembut serta teratur
sehingga mempersonakan penonton itu maka
tarian tersebut dinamakan Samalindang.

42. Tarian samalindang

43. Tarian Adai-adai mengambarkan keadaan kehidupan
di sebuah kampung nelayan. Kaum lelaki pergi ke laut
untuk menangkap ikan, semasa pulang dari laut
inilah mereka menyanyikan lagu Adai-adai sambil
menggayakan atau mengerakkan atau badan
mereka semasa berkayuh. Sikap mereka ini
mengambarkan tentang kegirangan mereka setelah
pulang dengan membawa ikan tangkapan.