Στις αρχές του 20ου αιώνα, στην Γερμανία κυρίως, αναπτύχθηκε το ρεύμα του εξπρεσιονισμού. Ευρύτερα το κίνημα αυτό συνδέεται με την ψυχανάλυση, είναι πάντως πιο εσωτερικό από τον τίτλο του.

1. 321

2. Εξπρεσιονιστικό δράμα
1910-1925
Το ευρωπαϊκό θέατρο στις αρχές του 20ου αιώνα
Γιώργος Νάσης

3. Εξπρεσιονιστικός ζωγραφικός πίνακας
Max
Pechstein,
1922

4. Πότε εμφανίστηκε και αναπτύχθηκε:
• Ο εξπρεσιονισμός είναι το καινούριο ρεύμα της
τέχνης που στο θέατρο θα εκφραστεί στις αρχές του
20ουαιώνα. Αναπτύσσεται στην περίοδο 1910 - 1920.
• Η εξπρεσιονιστική δραματουργία αναπτύσσεται στο
Βερολίνο και περιλαμβάνει τους πιο διαφορετικούς
εκφραστές.

5. Τι είναι (ορισμός) :
• Οι σκοποί του είναι βασικά αντιρεαλιστικοί. Στη θέση των
«αληθινών» προσώπων αρχίζουν να παρουσιάζονται συμβολικές
μορφές.
• Οι εξπρεσιονιστές εναντιώνονται στο θέατρο της εσωτερικότητας.
Επηρεάζονται βέβαια, από την ψυχανάλυση αλλά σκοπός τους είναι
να δείξουν μαζικές συγκινήσεις.
• Ο εξπρεσιονιστής είναι συχνά ψυχή βασανισμένη και απελπισμένη
αλλά δε θέλει να αρνηθεί τον κόσμο μέσα στον οποίο ζει.

6. Ernest Ludwig Kirchner

7. Δραματογραφική τεχνική
Η δραματογραφική τεχνική των Χάουπτμαν, Βέντεκιντ και
Στρίνμπεργκ θα αγκαλιαστεί από τους εξπρεσιονιστές και θα
αναπτυχτεί ακόμα πιο πολύ.

8. • Οι μεγάλες σε μήκος "πράξεις" θα αντικατασταθούν από τις
σύντομες "σκηνές".
• Ο διάλογος γίνεται κοφτός, δυνατός, σφιχτοδεμένος.
• Στη θέση των "αληθινών" προσώπων αρχίζουν να
παρουσιάζονται συμβολικές μορφές.
• Η θεατρική σκηνογραφία εγκαταλείπεται και χρησιμοποιείται
άφθονα ο φωτισμός.

9. • Οι εξπρεσιονιστές εναντιώνονται στο
θέατρο της εσωτερικότητας.
• Επηρεάζονται βέβαια από την
ψυχανάλυση αλλά σκοπός τους είναι
να δείξουν μαζικές συγκινήσεις.
• Ο εξπρεσιονιστής είναι συχνά ψυχή
βασανισμένη και απελπισμένη αλλά
δε θέλει να αρνηθεί τον κόσμο μέσα
στον οποίο ζει.

10. Η ανάπτυξη της
καινούριας αυτής
σχολής συνδέεται στενά
με την κατανόηση του
μηχανιστικού
χαρακτήρα του
πολιτισμού μας.

11. Στόχος
• Στόχος είναι η ανατροπή της ρεαλιστικής
αντίληψης στη δραματουργική και σκηνική
απόδοση της πραγματικότητας και η προβολή
μιας ονειρικής, υποβλητικής ατμόσφαιρας.

12. Θεατράλε ή εξπρεσιονιστικό παίξιμο των ηθοποιών και ζωγραφισμένα
σκηνικά στο Εργαστήρι του Δρ. Καλιγκάρι (1920) του Ρόμπερτ Βίνε

13. Τα δραματικά πρόσωπα:
• ο πρωταγωνιστής, εκπρόσωπος της εξεγερμένης γενιάς,
επιχειρεί να προκαλέσει τις αισθήσεις και τη σκέψη του θεατή
μεταφέροντάς του την εφιαλτική όψη του κόσμου και,
• υιοθετώντας το ρόλο του προφήτη-ποιητή, να τον οδηγήσει σε
νέα μονοπάτια μιας πρωτοποριακής, αυθεντικής σκέψης.
• Γύρω από το πρόσωπο του πρωταγωνιστή βρίσκονται κάποια
ανώνυμα πρόσωπα, που συνήθως εκπροσωπούν την
οικογένεια ή κάποιες κοινωνικές ομάδες.

14. Συντελεστές
• Ο σκηνοθέτης στο εξπρεσιονιστικό θέατρο αναλαμβάνει το
ρόλο του ερμηνευτή του κειμένου, του δημιουργού του χώρου
και του καθοδηγητή-συντονιστή των ηθοποιών.
• Ο ηθοποιός προσωποποιεί τη ζωντανή έκφραση του λόγου
του ποιητή επί σκηνής. Η εκφορά του λόγου, οι χειρονομίες
και οι κινήσεις του είναι εμφατικές, συχνά αποσπασματικές και
υπακούν στο ρυθμό του κειμένου.

15. παραστατικός εξπρεσιονισμός
Adam
Caldwell

16. Είδη
• Τα σημαντικότερα είδη του εξπρεσιονιστικού θεάτρου:
–Το θέατρο της κραυγής
–Το θέατρο του καθαρού πνεύματος
–Το «δράμα του Εγώ»

17. Avant Garde

18. Γερμανικός εξπρεσιονισμός

19. • Στο γερμανικό
θέατρο τον
εξπρεσιονισμό
αντιπροσωπεύει ο
Γκέοργκ Κάιζερ
ιδιαίτερα με το
θεατρικό έργο
Γκας.
Άλλα του έργα: «Οι
πολίτες του Καλαί»,
«Από το πρωί ως τα
μεσάνυχτα»,
«Ναυαγοσωστικό
της Μέδουσας»
κ.λπ.

20. Άλλοι εκπρόσωποι
• Σημαντικός εκπρόσωπος του
εξπρεσιονισμού είναι ο Ερνστ Τόλερ
• Έργα: «Μεταμόρφωση», «Ο άνθρωπος και
η μάνα», «Ζήτω! Ζούμε» (στο οποίο
ζωγραφίζει με απογοήτευση τη
μεταπολεμική ζωή)

21. • Όσκαρ Κόκοσκα ( «Ο
φονιάς», «Η ελπίδα των
γυναικών»)
• Φριτς φον Ούνροου («Μια
φυλή»)

22. • Βάλτερ φον Χαζενκλέβερ («Απόφαση», «Μηδέν»)

23. • Στη Γαλλία ο εξπρεσιονισμός στο θέατρο δε βρήκε
υποστηριχτές.
• Στην Ανατολική Ευρώπη ο Κάρελ Τσάπεκ με το έργο του
"Δ.Ρ.Ρ." (Διεθνικά Ρομπότ των Ρόσομ) θα εκφράσει μια
παραλλαγή του εξπρεσιονισμού

24. • Στην Αγγλία πολλοί συγγραφείς δοκιμάζουν την
εξπρεσιονιστική δραματουργία με εκπρόσωπο το
Μάνροου με το έργο του «Τα πόδια του κόσμου».

25. • Στην Αμερική ο εξπρεσιονισμός θα βρει μεγαλύτερη
απήχηση στους νέους θεατρικούς συγγραφείς, όπως
• ο Τζων Χάουαρντ Λώσον με το «Θρησκευτικό εμβατήριο»
• η Σόφι Τρέντουελ με το «Μηχανικό» και
• ο Έλμερ Ράις με τα: «Προδοτική μηχανή», «Η ημέρα της
Κρίσης», «Μια καινούρια ζωή» κ.λπ.

27. John Howard Lawson
Elmer Rice

28. Σόφι Τρέντουελ «Μηχανικό»

29. Ευχαριστώ για την προσοχή σας